Dane szczegółowe książki
Metafizyka moralności / Kant, Immanuel (1724-1804); Nowak-Juchacz, Ewa; Siemek, Marek Jan (1942-2011)
Autorzy
Tytuł
Metafizyka moralności
Tytuł oryginału
Die Metaphysik der Sitten.
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005
ISBN
83-01-14532-3
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Stron XXXIX numeracja rzymska, 385 numeracja arabska
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa od tłumacza ........................ XI
Część pierwsza r METAFIZYCZNE ELEMENTY TEORII PRAWA
Przedmowa ............................... 5
Tabelaryczny podział teorii prawa .................. 11
Wprowadzenie do metafizyki moralności............... 13
I. O stosunku pomiędzy władzą ludzkiego umysłu a prawidłami etycznymi .......................... 13
II. O idei tudzież nieodzowności metafizyki moralności ... 19 fr III. Podział metafizyki moralności ............... 23
IV. Elementarne pojęcia metafizyki moralności ........ 27
Wprowadzenie do teorii prawa .................... 39
Aneks do podziału teorii prawa .................. 46
Podział teorii prawa ........................ 50
L$ Podział metafizyki moralności jako takiej ............ 54
OGÓLNA TEORIA PRAWA.CZĘŚĆ PIERWSZA
Prawo prywatne do tego, co Moje i Twoje w sferze zewnętrznej . . 59
Rozdział pierwszy. O sposobie, w jaki przedmiot zewnętrzny stać się może "Mój" ..................... 59
Rozdział drugi. O sposobie nabywania przedmiotów zewnętrznych .............................. 79
Podrozdział pierwszy. O prawie rzeczowym ........ 82
Podrozdział drugi. O prawie do osoby ........... 98
Podrozdział trzeci. O prawie do osoby na wzór prawa
rzeczowego .......................... 107
1. Prawo małżeńskie ................... 108
2. Prawo rodzicielskie .................. 113
3. Pan domu i jego prawo ................ 116
Dogmatyczna klasyfikacja wszelkiego typu praw nabywanych
w drodze umowy ....................... 118
I. Czym jest pieniądz? .................. 122
II. Czym jest książka? ................... 126
Podrozdział epizodyczny. O nabyciu zewnętrznego przedmiotu woli w sensie idealnym ................ 128
I. Nabycie przez zasiedzenie ............... 129
II. Dziedziczenie ..................... 131
III. Dobre imię uzyskane pośmiertnie ........... 133
Rozdział trzeci. Nabycie z mocy wyroku sądu publicznego
posiada prawomocność subiektywną ............... 136
A. Umowa darowizny ................... 137
B. Umowa użyczenia ................... 138
C. Windykacja, czyli żądanie zwrotu utraconej rzeczy . 140
D. Nabycie gwarancji przez złożenie przysięgi ..... 144
W jaki sposób "Moje" i "Twoje" w stanie naturalnym staje
się "Moim" i "Twoim" w stanie prawnym......... 147
TEORII PRAWA CZĘŚĆ DRUGA
Prawo publiczne ............................ 151
Rozdział pierwszy. Prawo państwowe .......... 151
Uwaga ogólna o wpływie prawnym, jaki wywierać może
zjednoczenie obywateli ................... 161
O prawnym stosunku obywatela do ojczyzny i obczyzny . 187
Rozdział drugi. Prawo narodów .............. 193
Rozdział trzeci. Prawo obywatelstwa światowego .... 205
Dodatek zawierający objaśnienia do metafizycznych elementów teorii
prawa .................................. 209
Część druga METAFIZYCZNE ELEMENTY TEORII CNOTY
Przedmowa ............................... 233
Wprowadzenie do teorii cnoty .................... 239
I. Analiza pojęcia "teoria cnoty" ............... 239
II. Analiza pojęcia celu, który stanowi jednocześnie obowiązek 243
Spis treści VII
,.; III. Jak to możliwe, że potrafimy sobie pomyśleć cel będący
jednocześnie obowiązkiem? ................. 246
IV. Które spośród ludzkich celów stanowią zarazem obowiązki? 248
,!! V. Wyjaśnienie obu pojęć .................... 249
A. Własna doskonałość .................. 249
B. Cudze szczęście .................... 250
' VI. Etyka dostarcza praw, które odnoszą się tylko do maksym
działania, a nie do samych działań (to bowiem należy do
prawa, lus) .......................... 252
VII. Prawo zobowiązuje w sposób zupełny, zaś powinność etyczna
- w sposób niezupełny .................... 254
VIII. Ekspozycja obowiązków wypływających z cnoty z uwagi na
ich niezupełność ....................... 256
IX. Co to znaczy: obowiązek wypływający z cnoty?...... 260
X. Teoria prawa miała za pryncypium naczelne sąd analityczny, teoria cnoty ma za takowe sąd syntetyczny......... 263
XI. Schematyczny podział obowiązków wypływających z cnoty 265
XII. Estetyczna podstawa wrażliwości ludzkiego ducha na pojęcie obowiązku .......................... 265
a) Uczucie moralne .................... 266
b) Sumienie ........................ 267
c) Miłość bliźniego .................... 269
d) Szacunek ........................ 271
XIII. Podstawowe pryncypia metafizyki moralności z punktu widzenia czystej teorii cnoty ................ 271
XIV. Pryncypium odróżniające teorię cnoty od teorii prawa . . . 276 |' XV. Najpierwszym wymogiem cnoty jest panowanie nad sobą . 278
XVI. Cnota zakłada z konieczności apatię (czyli siłę) ...... 279
' XVII. Elementarne kryteria swoistości i podziału teorii cnoty . . 281
XVIII. Podział etyki ........................ 284
I. NAUKA O ELEMENTACH ETYKI
Część pierwsza. Obowiązki człowieka wobec siebie
samego ............................... 287
Wprowadzenie ............................. 287
Księga pierwsza. O obowiązkach zupełnych człowieka
wobec samego siebie ....................... 293
Rozdział pierwszy. Obowiązki człowieka wobec
samego siebie jako istoty animalnej............. 293
Artykuł pierwszy. Pozbawienie się życia 294
Artykuł drugi. O hańbieniu się dla przyziemnej uciechy 297
Artykuł trzeci. Oszołomienie spowodowane nadmiarem -
pokarmów i używek.................. 300
Rozdział drugi. Obowiązki człowieka wobec samego siebie jako istoty wyłącznie moralnej............ 302
I. Kłamstwo ........................ 303
II. Skąpstwo ........................ 307
III. Pochlebstwo ...................... 310
Podrozdział pierwszy. Obowiązek człowieka wobec siebie samego jako swego własnego sędziego 315 Podrozdział drugi. Pierwsze przykazanie, otwierające rejestr obowiązków wobec samego siebie ... 319 Podrozdział epizodyczny. O tym, że terminom własnym refleksji moralnej towarzyszy dwuznaczność, umożliwiająca człowiekowi uznanie obowiązków wobec siebie za obowiązki wobec innych istot 320
Księga druga. Niezupełne obowiązki człowieka wobec samego siebie (ze względu na jego cele) ................. 324
Rozdział pierwszy. Obowiązek człowieka wobec siebie, nakazujący rozwijanie i wzrost jego doskonałości naturalnej (mający charakter pragmatyczny) ........ 324
Rozdział drugi. Obowiązek wobec siebie, nakazujący wznosić się ku własnej doskonałości moralnej (mający charakter stricte etyczny) .................. 326
Część druga. Obowiązki etyczne wobec innych....... 329
Rozdział pierwszy. Obowiązki cnoty wobec innych jako
istot stricte ludzkich ........................ 329
Podrozdział pierwszy. Obowiązek miłości bliźniego .... 329
A. Obowiązek dobroczynności .............. 334
B. Obowiązek wdzięczności ............... 337
C. Współczucie jako takie jest obowiązkiem ...... 339
Występki popełniane z nienawiści do ludzi, zaprzeczające
(contrarie) miłości bliźniego ................ 342
Spis treści yx.
Podrozdział drugi. Obowiązki cnoty względem innych
ludzi z uwagi na należny im szacunek ........... 347
Występki przeciwko obowiązkowi poszanowania innych
ludzi ............................. 351
A. Pycha .......................... 351
B. Obmowa ........................ 352
C. Szyderstwo ....................... 353
Rozdział drugi. Etyczne obowiązki człowieka wobec innych
ze względu na ich stan i różnice ................. 355
Podsumowanie nauki o elementach etyki. Głęboki związek miłości
i szacunku ujawniający się w przyjaźni ................ 357
Dodatek. Cnoty odnoszące się do kultury i należytego traktowania
innych ludzi .............................. 362
II. NAUKA O METODZIE ETYKI
Rozdział pierwszy. Dydaktyka moralna ......... 364
Uwaga. Lapidarium katechezy moralnej ............. 368
Rozdział drugi. Ascetyka moralna ............. 373
Zakończenie. Nauka religii obejmująca obowiązki wobec
Boga wykracza poza granice filozofii czysto moralnej ..... 375
Uwaga zamykająca ....................... 377
Skorowidz osób ............................ 382
Skorowidz pojęć ............................ 383
Część pierwsza r METAFIZYCZNE ELEMENTY TEORII PRAWA
Przedmowa ............................... 5
Tabelaryczny podział teorii prawa .................. 11
Wprowadzenie do metafizyki moralności............... 13
I. O stosunku pomiędzy władzą ludzkiego umysłu a prawidłami etycznymi .......................... 13
II. O idei tudzież nieodzowności metafizyki moralności ... 19 fr III. Podział metafizyki moralności ............... 23
IV. Elementarne pojęcia metafizyki moralności ........ 27
Wprowadzenie do teorii prawa .................... 39
Aneks do podziału teorii prawa .................. 46
Podział teorii prawa ........................ 50
L$ Podział metafizyki moralności jako takiej ............ 54
OGÓLNA TEORIA PRAWA.CZĘŚĆ PIERWSZA
Prawo prywatne do tego, co Moje i Twoje w sferze zewnętrznej . . 59
Rozdział pierwszy. O sposobie, w jaki przedmiot zewnętrzny stać się może "Mój" ..................... 59
Rozdział drugi. O sposobie nabywania przedmiotów zewnętrznych .............................. 79
Podrozdział pierwszy. O prawie rzeczowym ........ 82
Podrozdział drugi. O prawie do osoby ........... 98
Podrozdział trzeci. O prawie do osoby na wzór prawa
rzeczowego .......................... 107
1. Prawo małżeńskie ................... 108
2. Prawo rodzicielskie .................. 113
3. Pan domu i jego prawo ................ 116
Dogmatyczna klasyfikacja wszelkiego typu praw nabywanych
w drodze umowy ....................... 118
I. Czym jest pieniądz? .................. 122
II. Czym jest książka? ................... 126
Podrozdział epizodyczny. O nabyciu zewnętrznego przedmiotu woli w sensie idealnym ................ 128
I. Nabycie przez zasiedzenie ............... 129
II. Dziedziczenie ..................... 131
III. Dobre imię uzyskane pośmiertnie ........... 133
Rozdział trzeci. Nabycie z mocy wyroku sądu publicznego
posiada prawomocność subiektywną ............... 136
A. Umowa darowizny ................... 137
B. Umowa użyczenia ................... 138
C. Windykacja, czyli żądanie zwrotu utraconej rzeczy . 140
D. Nabycie gwarancji przez złożenie przysięgi ..... 144
W jaki sposób "Moje" i "Twoje" w stanie naturalnym staje
się "Moim" i "Twoim" w stanie prawnym......... 147
TEORII PRAWA CZĘŚĆ DRUGA
Prawo publiczne ............................ 151
Rozdział pierwszy. Prawo państwowe .......... 151
Uwaga ogólna o wpływie prawnym, jaki wywierać może
zjednoczenie obywateli ................... 161
O prawnym stosunku obywatela do ojczyzny i obczyzny . 187
Rozdział drugi. Prawo narodów .............. 193
Rozdział trzeci. Prawo obywatelstwa światowego .... 205
Dodatek zawierający objaśnienia do metafizycznych elementów teorii
prawa .................................. 209
Część druga METAFIZYCZNE ELEMENTY TEORII CNOTY
Przedmowa ............................... 233
Wprowadzenie do teorii cnoty .................... 239
I. Analiza pojęcia "teoria cnoty" ............... 239
II. Analiza pojęcia celu, który stanowi jednocześnie obowiązek 243
Spis treści VII
,.; III. Jak to możliwe, że potrafimy sobie pomyśleć cel będący
jednocześnie obowiązkiem? ................. 246
IV. Które spośród ludzkich celów stanowią zarazem obowiązki? 248
,!! V. Wyjaśnienie obu pojęć .................... 249
A. Własna doskonałość .................. 249
B. Cudze szczęście .................... 250
' VI. Etyka dostarcza praw, które odnoszą się tylko do maksym
działania, a nie do samych działań (to bowiem należy do
prawa, lus) .......................... 252
VII. Prawo zobowiązuje w sposób zupełny, zaś powinność etyczna
- w sposób niezupełny .................... 254
VIII. Ekspozycja obowiązków wypływających z cnoty z uwagi na
ich niezupełność ....................... 256
IX. Co to znaczy: obowiązek wypływający z cnoty?...... 260
X. Teoria prawa miała za pryncypium naczelne sąd analityczny, teoria cnoty ma za takowe sąd syntetyczny......... 263
XI. Schematyczny podział obowiązków wypływających z cnoty 265
XII. Estetyczna podstawa wrażliwości ludzkiego ducha na pojęcie obowiązku .......................... 265
a) Uczucie moralne .................... 266
b) Sumienie ........................ 267
c) Miłość bliźniego .................... 269
d) Szacunek ........................ 271
XIII. Podstawowe pryncypia metafizyki moralności z punktu widzenia czystej teorii cnoty ................ 271
XIV. Pryncypium odróżniające teorię cnoty od teorii prawa . . . 276 |' XV. Najpierwszym wymogiem cnoty jest panowanie nad sobą . 278
XVI. Cnota zakłada z konieczności apatię (czyli siłę) ...... 279
' XVII. Elementarne kryteria swoistości i podziału teorii cnoty . . 281
XVIII. Podział etyki ........................ 284
I. NAUKA O ELEMENTACH ETYKI
Część pierwsza. Obowiązki człowieka wobec siebie
samego ............................... 287
Wprowadzenie ............................. 287
Księga pierwsza. O obowiązkach zupełnych człowieka
wobec samego siebie ....................... 293
Rozdział pierwszy. Obowiązki człowieka wobec
samego siebie jako istoty animalnej............. 293
Artykuł pierwszy. Pozbawienie się życia 294
Artykuł drugi. O hańbieniu się dla przyziemnej uciechy 297
Artykuł trzeci. Oszołomienie spowodowane nadmiarem -
pokarmów i używek.................. 300
Rozdział drugi. Obowiązki człowieka wobec samego siebie jako istoty wyłącznie moralnej............ 302
I. Kłamstwo ........................ 303
II. Skąpstwo ........................ 307
III. Pochlebstwo ...................... 310
Podrozdział pierwszy. Obowiązek człowieka wobec siebie samego jako swego własnego sędziego 315 Podrozdział drugi. Pierwsze przykazanie, otwierające rejestr obowiązków wobec samego siebie ... 319 Podrozdział epizodyczny. O tym, że terminom własnym refleksji moralnej towarzyszy dwuznaczność, umożliwiająca człowiekowi uznanie obowiązków wobec siebie za obowiązki wobec innych istot 320
Księga druga. Niezupełne obowiązki człowieka wobec samego siebie (ze względu na jego cele) ................. 324
Rozdział pierwszy. Obowiązek człowieka wobec siebie, nakazujący rozwijanie i wzrost jego doskonałości naturalnej (mający charakter pragmatyczny) ........ 324
Rozdział drugi. Obowiązek wobec siebie, nakazujący wznosić się ku własnej doskonałości moralnej (mający charakter stricte etyczny) .................. 326
Część druga. Obowiązki etyczne wobec innych....... 329
Rozdział pierwszy. Obowiązki cnoty wobec innych jako
istot stricte ludzkich ........................ 329
Podrozdział pierwszy. Obowiązek miłości bliźniego .... 329
A. Obowiązek dobroczynności .............. 334
B. Obowiązek wdzięczności ............... 337
C. Współczucie jako takie jest obowiązkiem ...... 339
Występki popełniane z nienawiści do ludzi, zaprzeczające
(contrarie) miłości bliźniego ................ 342
Spis treści yx.
Podrozdział drugi. Obowiązki cnoty względem innych
ludzi z uwagi na należny im szacunek ........... 347
Występki przeciwko obowiązkowi poszanowania innych
ludzi ............................. 351
A. Pycha .......................... 351
B. Obmowa ........................ 352
C. Szyderstwo ....................... 353
Rozdział drugi. Etyczne obowiązki człowieka wobec innych
ze względu na ich stan i różnice ................. 355
Podsumowanie nauki o elementach etyki. Głęboki związek miłości
i szacunku ujawniający się w przyjaźni ................ 357
Dodatek. Cnoty odnoszące się do kultury i należytego traktowania
innych ludzi .............................. 362
II. NAUKA O METODZIE ETYKI
Rozdział pierwszy. Dydaktyka moralna ......... 364
Uwaga. Lapidarium katechezy moralnej ............. 368
Rozdział drugi. Ascetyka moralna ............. 373
Zakończenie. Nauka religii obejmująca obowiązki wobec
Boga wykracza poza granice filozofii czysto moralnej ..... 375
Uwaga zamykająca ....................... 377
Skorowidz osób ............................ 382
Skorowidz pojęć ............................ 383