Dane szczegółowe książki
Psychologia Życia Społecznego: Podręcznik psychologii społecznej dla praktyków i studentów / Wosińska, Wilhelmina
Autorzy
Tytuł
Psychologia Życia Społecznego: Podręcznik psychologii społecznej dla praktyków i studentów
Wydawnictwo
Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2004
ISBN
83-89574-34-9
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa… 13
Podziękowania… 15
Wstęp… 17
ROZDZIAŁ PIERWSZY
Przedmiot, praktyczne zastosowania psychologii społecznej i sposoby badań… 21
1.1 Wprowadzenie … 21
1.2 Przyziemność zagadnień psychologii społecznej: wiedza naiwna a naukowa… 22
1.2.1 Codzienne problemy człowieka - przedmiotem psychologii społecznej … 22
1.2.2 Kto posługuje się wiedzą psychologiczną?… 23
1.2.3 Jak trafna jest naiwna wiedza psychologiczna? … 24
1.2.4 Społeczna rzeczywistość dyktuje istotę zainteresowania naukowców… 24
1.3 Nie ma nic bardziej praktycznego niż dobra teoria… 26
1.4 Przedmiot psychologii społecznej i jej miejsce wśród innych dyscyplin… 27
1.5 Metody badania w psychologii społecznej… 29
1.5.1 Metody opisowe… 29
1.5.2 Badania korelacyjne… 40
1.5.3 Metody wyjaśniające - badania eksperymentalne… 43
1.6 Etyczne problemy związane z prowadzeniem badań psychologicznych … 49
1.7 Istota i rola teorii… 51
1.8 Czy jest sens prowadzić badania nad zjawiskami oczywistymi? … 52
CZĘŚĆ I
SPOŁECZNE POZNANIE: ROZUMIENIE I ODCZUWANIE SIEBIE ORAZ SPOŁECZNEGO ŚWIATA… 55
ROZDZIAŁ DRUGI
Ja w świecie społecznym. Spostrzeganie i ocenianie siebie oraz autoprezentacja … 57
2.1 Wprowadzenie … 57
2.2 Kim jestem? … 58
2.2.1 Źródła wiedzy o sobie i natura poczucia Ja… 58
2.2.2 Kultura a pojęcie Ja… 63
2.3 Regulacyjny charakter samooceny… 67
2.3.1 Czym jest samoocena?… 67
2.3.2 Mit o „wyższości wysokiej samooceny"… 69
2.4 Konflikt między pozytywnością a adekwatnością percepcji siebie … 73
2.4.1 Sposoby pozytywnego zniekształcania autopercepcji … 73
2.4.2 Potrzeba posiadania adekwatnej wiedzy o sobie … 79
2.5 Świadomość samego siebie jako regulator zachowania … 81
2.5.1 Pojęcie i przejawy samoświadomości… 81
2.5.2 Psychologiczny mechanizm zmiany samoświadomości… 82
2.5.3 Konsekwencje wysokiego/niskiego poziomu samoświadomości… 82
2.6 Poczucie sprawowania kontroli … 83
2.6.1 Poczucie umiejscowienia kontroli wzmocnień … 83
2.6.2 Doświadczanie kontroli dzięki przekonaniu o własnej skuteczności … 84
2.6.3 Utrata kontroli w wyuczonej bezradności… 85
2.7 Prezentowanie siebie innym ludziom… 89
2.7.1 Aranżacja wrażeń… 89
2.7.2 Obserwacyjna samokontrola zachowań… 90
2.7.3 Cele autoprezentacji i selekcja odpowiadających im strategii … 91
2.7.4 Niewerbalne sygnały komunikujące status… 95
ROZDZIAŁ TRZECI
Rozumienie i odczuwanie społecznego świata… 96
3.1 Wprowadzenie … 96
3.2 Zasady społecznej percepcji; świat jest taki, jakim go widzimy … 97
3.2.1 Schematy, kategorie i skrypty wiedzy o świecie … 97
3.2.2 Świat jest dla nas taki, jakim go widzimy … 105
3.2.3 Oporność fałszywych przekonań na zmiany… 108
3.2.4 Konsekwencje określonej percepcji społecznego świata… 109
3.3 Błędy w spostrzeganiu i interpretowaniu społecznej rzeczywistości… 112
3.3.1 Iluzoryczne myślenie…>… 113
3.3.2 Błędy w ocenianiu prawdopodobieństwa wydarzeń … 116
3.4 Proces osądzania ludzi na podstawie przyczyn przypisywanych ich zachowaniom … 121
3.4.1 Przy ocenianiu ludzi ważna jest percepcja przyczyn ich zachowania … 121
3.4.2 Typy atrybucji przyczynowych dokonywanych przy ocenianiu ludzi… 122
3.4.3 Logika atrybucji przyczynowych; teorie… 122
3.5 Kultura a sposób dokonywania atrybucji przyczynowych… 127
3.5.1 Wielka różnica między „Spóźniłem się" a „Zegar się późni"… 127
3.5.2 Dla kogo ważna jest informacja o tym, że dany człowiek jest miły? … 128
3.6 Odczuwanie świata przez pryzmat emocji … 129
3.6.1 Emocje towarzyszami intelektu w procesie poznawania świata… 129
3.6.2 Emocje jako pierwotne i kulturowo uniwersalne reakcje na otoczenie… 130
3.6.3 Jak współpracują emocje i procesy poznawcze?… 133
CZĘŚĆ II
WPŁYW SPOŁECZNY…135
ROZDZIAŁ CZWARTY
Postawy a zachowania… 137
4.1 Wprowadzenie … 137
4.2 Istota postaw i sposoby ich nabywania… 138
4.2.1 Struktura i cechy postaw… 138
4.2.2 Jak nabywamy postawy?… 142
4.2.3 Nabywanie i zmiana postaw na poziomie podświadomym … 149
4.3 Związek postaw z zachowaniem… 152
4.3.1 Od przekonań ku zachowaniom… 152
4.3.2 Od zachowań ku przekonaniom… 159
4.3.3 Rzeczywistość społeczna uczy ról bardzo skutecznie… 164
4.4 Zmiana postaw jako efekt niewystarczającego usprawiedliwienia… 167
4.4.1 Dysonans między przekonaniami a zachowaniem; genialne odkrycie Festingera, że ludzie kochają to, na rzecz czego cierpią… 167
4.4.2 Teoria dysonansu poznawczego a praktyka życia codziennego; dowody faktu, że istotnie kochamy to, na rzecz czego cierpimy… 169
4.4.3 Dysonans przy podejmowaniu ważnych decyzji … 171
#6
ROZDZIAŁ PIĄTY
Perswazja… 173
5.1 Wprowadzenie … 173
5.2 Przedmiot i cechy perswazji… 175
5.2.1 Przedmiot i zakres perswazji… 176
5.2.2 Formy perswazji i ich skuteczność … 176
5.3 Komunikacyjny model perswazji… 179
5.3.1 Cechy nadawcy komunikatu… 180
5.3.2 Cechy przekazu … 183
5.3.3 Cechy kanału … 189
5.3.4 Cechy odbiorcy… 193
5.4 Psychologiczne modele wyjaśniające mechanizm perswazji… 196
5.4.1 Model poznawczych reakcji na perswazję… 197
5.4.2 Model podwójnego procesu perswazji … 198
5.5 Jak oprzeć się niepożądanej i destrukcyjnej perswazji?…203
5.5.1 Koszty skutków perswazji …203
5.5.2 Strategie uodparniające jednostkę na niepożądaną i szkodliwą perswazję… 204
ROZDZIAŁ SZÓSTY
Konformizm, uległość i opór… 211
6.1 Wprowadzenie …211
6.2 Konformizm wobec większości…212
6.2.1 Pojęcie konformizmu…212
6.2.2 Konformizm wobec presji większości wbrew realnej percepcji rzeczywistości… 213
6.2.3 Konformizm w sytuacji niejednoznacznej …217
6.2.4 Co się dzieje z „odszczepieńcami", którzy opierają się presji większości?…220
6.2.5 Dwa oblicza konformizmu…222
6.3 Posłuszeństwo i uległość wobec autorytetu jako przejaw konformizmu wobec instytucji…226
6.3.1 Konformizm w postaci ślepego posłuszeństwa wobec autorytetu …227
6.3.2 Jak autorytet aranżuje ślepe posłuszeństwo w naturalnych warunkach życia codziennego?… 231
6.4 Uległość wobec przewagi autorytetu … 234
6.4.1 Frencha i Ravena koncepcja form społecznej przewagi… 234
6.4.2 Najskuteczniejsza jest „kombinacja" form przewag…239
6.5 Uległość wobec mniejszości…240
6.5.1 Klasyczne badanie nad efektem wpływu mniejszości…241
6.5.2 W czym tkwi siła mniejszości?…241
6.6 Wzajemny wpływ mniejszości i większości…245
6.6.1 Syndrom wojującej mniejszości… 245
6.6.2 Wyzwanie wobec stwierdzenia, że mniejszość jest wehikułem postępu…247
6.7 Opór wobec nacisków …247
6.7.1 Pojęcie reaktancji …247
6.7.2 Przejawy reaktancji w życiu codziennym…248
ROZDZIAŁ SIÓDMY
Dynamika grupy…251
7.1 Wprowadzenie …251
7.2 Natura grup … 252
7.2.1 Definicja grupy, jej charakterystyki i powody dołączania do niej…252
7.2.2 Normy grupowe i role w grupie…254
7.3 Skutki anonimowości w tłumie…266
7.3.1 Pojęcie dezindywiduacji…266
7.3.2 Eksperymenty nad skutkami anonimowości …267
7.3.3 Praktyka anonimowości…268
#7
7.4 Wykonywanie zadań w grupie … 269
7.4.1 Jak obecność innych wpływa na wykonywanie zadań? … 269
7.5 Podejmowanie decyzji w grupie … 274
7.5.1 Czy grupy podejmują decyzje bardziej ryzykowne niż jednostki? Zjawisko przesunięcia ryzyka… 274
7.5.2 Polaryzacja opinii w grupie…275
7.5.3 Zjawisko grupowego myślenia … 276
7.5.4 Jak uniknąć grupowego myślenia?…282
7.6 Przywództwo w grupie … 283
7.6.1 Style przywództwa… 284
CZĘŚĆ III
INTERAKCJE W GRUPIE…289
ROZDZIAŁ ÓSMY
Kulturowe zróżnicowanie ludzkich interakcji…291
8.1 Wprowadzenie … … 291
8.2 Dymensje zróżnicowania kulturowego … 293
8.2.1 Propozycja Hofstede'a… 293
8.2.2 Przykłady różnic międzykulturowych w zakresie czterech dymensji …295
8.2.3 Konsekwencje kulturowego zróżnicowania dla praktyki społecznej… 299
8.3 Konsekwencje spotkania się odmiennych kultur… 305
8.3.1 Proces akulturacji… 305
8.3.2 Szok kulturowy… 307
8.4 Czy kulturowa modernizacja to po prostu amerykanizacja?… 313
8.4.1 Modernizacja społeczeństw… 313
8.4.2 Modernizacja jednostki… 314
8.4.3 Czy świat stanie się „Wielką Wioską" i czy jej imię będzie „Ameryka"? … 315
ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY
Płeć a zachowania społeczne…325
9.1 Wprowadzenie … 325
9.2 Stereotypy na temat kobiet i mężczyzn i ich naukowa konfrontacja… 327
9.2.1 Wiązki cech „prawdziwych" mężczyzn i kobiet… 327
9.3 Co ewolucja zainicjowała, socjalizacja kobiet i mężczyzn nadal akcentuje … 331
9.3.1 Biologiczne uwarunkowania różnic między płciami. Podejście ewolucyjne… 331
9.3.2 Socjalizacyjne źródła identyfikacji z rolą kobiety a mężczyzny… 334
9.3.3 Psychologiczny mechanizm identyfikacji z płcią: chłopcom przypina się skrzydła, dziewczynkom przytwierdza się korzenie …335
9.4 Komunikowanie kobiecości w środkach masowego przekazu … … 337
9.4.1 Portret kobiety w amerykańskich reklamach… 338
9.5 Tradycja i współczesne standardy męskości… 342
9.5.1 Czy „cysorz" ma naprawdę „klawe" życie?… 342
9.6 Integracja cech męskich i kobiecych. Koncepcja androgyniczności… 344
9.7 Seksizm i formy dyskryminacji kobiet … 345
9.7.1 Pojęcie seksizmu… … 345
9.7.2 Przejawy seksizmu… 346
9.8 Sposoby komunikowania się wskazujące na niższy status kobiety… … 355
9.8.1 Sygnały niewerbalne: test na status kobiet… 355
9.8.2 Status kobiet i mężczyzn w wyrażeniach językowych… 356
9.9 Kulturowa odmienność problemów kobiet … 358
9.9.1 Ten sam świat zachodni, a jakże odmienne historyczne tradycje statusu kobiet… 358
9.9.2 Od kobiet amerykańskich po afgańskie… 361
#8
ROZDZIAŁ DZIESIĄTY
Atrakcyjność interpersonalna…363
10.1 Wprowadzenie…363
10.2 Przyjaźń… 365
10.2.1 Kim jest przyjaciel?… 365
10.2.2 Po co mamy przyjaciół i jakie są tego konsekwencje?…365
10.3 Kiedy i za co lubimy innych ludzi?…373
10.3.1 Charakterystyki otoczenia sprzyjające lubieniu…373
10.3.2 Cechy drugiej osoby jako determinanta lubienia… 374
10.4Miłość… …380
10.4.1 Między uniwersalnością a różnorodnością miłości…380
10.4.2 Natura i dynamika miłości…381
10.5 Przyjacielski związek partnerów…385
10.5.1 Związek przyjacielski opiera się na intymności i zaangażowaniu…385
10.5.2 Style przywiązania do matki a relacje z partnerem… 387
10.5.3 Kultura a romans i związek przyjacielski…388
10.6 Rozpad związku… 394
10.6.1 Determinanty trwałości związku …396
10.6.2 Czynniki zabezpieczające przed rozwodem…
10.6.3 Sposoby komunikowania się zabezpieczające przed rozpadem związku…396
ROZOZIAŁ JEDENASTY
Zachowania prospołeczne … 397
11.1 Wprowadzenie…397
11.2 Pojęcie zachowań prospołecznych i altruizmu…398
11.2.1 Potoczne rozumienie altruizmu… 398
11.2.2 Definicje podstawowych pojęć… 400
11.3 Dlaczego pomagamy innym? Teorie zachowań prospołecznych… 401
11.3.1 Zachowania prospołeczne jako rezultat podobieństwa podzielanych genów…401
11.3.2 Fikcyjne podzielanie genów działa także…402
11.3.3 Wyjaśnienie normatywne: pomagamy, bo powinniśmy tak czynić… 405
11.3.4 Wyjaśnienie ekonomiczno-społeczne: pomagamy, gdy się to nam opłaca…407
11.3.5 Wyjaśnienie psychologiczne: pomagamy, by zachować pozytywne mniemanie o sobie…408
11.3.6 Wyjaśnienie emocjonalne: pomagając, regulujemy stany emocjonalne…409
11.3.7 Wyjaśnienie altruistyczne: pomagając, skupimy się całkowicie na pomyślności innych…410
11.4 Uwarunkowania zachowań prospołecznych…412
11.4.1 Kiedy ludzie o dobrym sercu udzielają/nie udzielają pomocy? …413
11.4.2 Czynniki osobowe. Kim są ludzie, którzy udzielają pomocy?…416
11.5 Model interwencji w nagłych wypadkach… 419
11.6 Kto nie akceptuje pomocy?… 422
11.6.1 Możliwość odpłacenia za gest pomocy…422
11.6.2 Zagrożenie samooceny…422
11.6.3 Pomoc od obcego a przyjaciela/członka rodziny… 422
11.6.4 Zaawansowany wiek… 423
11.7 jak można zwiększyć gotowość do zachowań prospołecznych? …425
11.7.1 Kształtowanie altruistycznej osobowości … 425
11.7.2 Zwiększenie prawdopodobieństwa udzielenia pomocy w nagłych wypadkach …426
CZĘŚĆ IV 429
PROBLEMY SPOŁECZNE…
ROZDZIAŁ DWUNASTY 43I
Agresja i przemoc…
12.1 Wprowadzenie…
12. 2 Czym jest agresja? …432
12.2.1 Potoczne rozumienie agresji…432
12.2.2 Czym jest agresja i jakie są jej formy?…434
12.2.3 )ak mierzy się agresję?…436
12.3 Mechanizmy agresji…436
12.3.1 Podejście biologiczne …436
12.3.2 Agresja jako reakcja na frustrację…440
12.3.3 Agresja jako skutek przesunięcia pobudzenia …444
12.3.4 Agresja jako rezultat społecznego uczenia się…445
12.3.5 Rola rodziny w uczeniu agresywności …450
12.4 W jakich sytuacjach agresja się nasila? …451
12.4.1 Wysoka temperatura…-…452
12.4.2 Doznanie bólu…452
12.4.3 Przebywanie w tłumie…453
12.5 Przemoc wobec kobiet …454
12.5.1 Determinanty przemocy wobec kobiet…454
12.5.2 Gwałty seksualne…455
12.5.3 Bicie kobiet… …456
12.5.4 Seksualne molestowanie…458
12.6 Jak można zmniejszyć agresję? …462
12.6.1 Profilaktyka agresji w rodzinie…462
12.6.2 Problem z modelowaniem agresji w środkach masowego przekazu…462
12.6.3 Walka z agresją poprzez regulacje prawne …463
12.6.4 Terapia gniewu …464
ROZDZIAŁ TRZYNASTY
Uprzedzenia i dyskryminacja…466
13.1 Wprowadzenie…466
13. 2 Natura uprzedzeń, dyskryminacji i leżących u ich podstaw stereotypów … 468
13.2.1 Uprzedzenia…468
13.2.2 Dyskryminacja…469
13.2.3 Stereotypy…469
13.3 Źródła uprzedzeń… …472
13.3.1 Psychologiczne źródła uprzedzeń: „My jesteśmy lepsi" …472
13.3.2 Emocjonalne źródła uprzedzeń; przesądy jako skutek frustracji …479
13.3.3 Rywalizacja jako źródło uprzedzeń…481
13.3.4 Poznawcze źródła uprzedzeń…485
13.3.5 Błędne koło uprzedzeń i dyskryminacji …488
13.4 Osobowe i społeczne determinanty uprzedzeń …488
13.4.1 Osobowość autorytarna…488
13.4.2 Postawa etnocentryczna …489
13.4.3 Cechy wspierające poczucie własnej wartości …490
13.4.4 Stany emocjonalne…490
13.4.5 Charakter religijności …491
13.5 Jak zmniejszyć uprzedzenia?…492
13.5.1 Nasi lenie kontaktów między grupami…492
13.5.2 Inicjowanie współpracy…495
ROZDZIAŁ CZTERNASTY
Społeczne konflikty i dylematy…498
14.1 Wprowadzenie…498
14.2 Natura konfliktu … 502
14.2.1 Trzy źródła konfliktów… 502
14.2.2 Konflikt interesów… 503
14.2.3 Jak zapobiegać społecznym dylematom?… 511
#10
14.3 Ograniczone dobra jako źródło konfliktu…516
14.3.1 Wrogość jako skutek rywalizacji o ograniczone zasoby… 516
14.4 Sposób rozdziału dóbr jako źródło konfliktu … 521
14.4.1 Zwycięzcy zgarniają całość … 521
14.4.2 Każdemu według zasług… 522
14.4.3 Zasada równości… 523
14.4.4 Każdemu według potrzeb… 524
14.5 Zniekształcenie percepcji oponenta jako źródło konfliktu interesów… 525
14.5.1 Percepcja lustrzanego odbicia: my jesteśmy dobrzy - oni są uosobieniem zła … 525
14.5.2 Lustrzana percepcja wroga i swojego narodu w społecznej rzeczywistości … 526
14.5.3 Percepcja wroga rozciąga się na jego sojuszników i oponentów… 527
14.6 Sposoby rozwiązywania konfliktów… 527
14.6.1 Strategie oparte na wymianie ofert i/lub ich narzuceniu…528
14.6.2 Pojednanie poprzez stopniowe i wzajemne inicjatywy redukcji napięcia …532
ROZDZIAŁ PIĘTNASTY
Psychologia społeczna a zdrowie…534
15.1 Wprowadzenie… …534
15.2 Percepcja siebie i świata a zdrowie psychiczne… 536
15.2.1 Dylematy z normą psychiczną… 537
15.3 Depresja z perspektywy psychologii społecznej…541
15.3.1 Świat widziany w czarnych barwach… 541
15.3.2 Trening atrybucyjny jako sposób terapii przeciwdepresyjnej … 542
15.4 Sposób spostrzegania siebie i świata a lęk społeczny… …544
15.4.1 Natura lęku społecznego… …544
15.4.2 Poznawczo-behavioralne sposoby redukcji lęku społecznego …545
15.5 Psychologia społeczna a zdrowie fizyczne…547
15.5.1 Styl życia, który rujnuje zdrowie lub mu sprzyja…548
15.5.2 Stres a choroby fizyczne…551
15.5.3 Sposoby radzenia sobie z chorobą… 555
15.6 Relacje miedzy lekarzem a pacjentem…558
15.6.1 Źródła problemów w komunikowaniu się lekarza z pacjentem…558
15.7 Promocja zdrowia…562
15.7.1 Modele promocji zdrowia… 563
15.8 Medycyna alternatywna…564
15.8.1 Powody spostrzeganej skuteczności medycyny alternatywnej… 565
15.9 Wiara religijna a zdrowie…568
15.9.1 Ponadczasowość i uniwersalność przekonania o boskiej uzdrawiającej mocy … 568
15.9.2 Aspekty wiary sprzyjające uzdrowieniu…568
15.9.3 Dzisiejsze gesty medycyny wobec wiary … 569
ROZDZIAŁ SZESNASTY
Psychologia społeczna a zachowania konsumenta…570
16.1 Wprowadzenie…570
16.2 Psychologia konsumenta - podstawowe pojęcia…572
16.2.1 Nabywca towaru, klient, konsument i jego zachowania…572
16.2.2 Osobowość konsumenta w „osobowości" produktu…573
16.2.3 Tożsamość konsumencka…576
16.3 Jak ludzie stają się konsumentami?…581
16.3.1 Procesy uczenia się na usługach rynku …581
16.3.2 Socjalizacja do roli konsumenta…583
16.4 Wykorzystywanie perswazji utajonej i nieświadomej motywacji w kształtowaniu
zachowań konsumenta…588
#11
16.4.1 Wpływ perswazji utajonej… 588
16.4.2 Nieświadome motywy determinujące zachowania konsumenta… 590
16.5 Zasady społecznego wpływu w zachowaniach konsumenta…593
16.5.1 Historia odkrycia psychologicznych zasad wpływania na ludzi … 593
16.5.2 Zasada zaangażowania i konsekwencji… 594
16.5.3 Zasada społecznego dowodu słuszności…595
16.5.4 Zasada wzajemności… 597
16.5.5 Zasada lubienia i sympatii… 598
16.5.6 Autorytet jako zasada wywierania wpływu społecznego… 600
16.5.7 Niedostępność jako zasada wpływu społecznego …604
16.6 Kultura a sposoby wpływania na zachowania konsumenta…609
16.6.1 Kulturowa specyfika reklam…609
ROZDZIAŁ SIEDEMNASTY
Psychologia społeczna a funkcjonowanie ludzi w przedsiębiorstwie …615
17.1 Wprowadzenie…615
17.2 Kandydat i przedsiębiorstwo chcą wywrzeć na sobie dobre wrażenie… 616
17.2.1 „Ideologia" selekcji kandydatów…616
17.2.2 Wywiad z kandydatem; zasady, tricki i zniekształcenia…617
17.2.3 Wrażenie o kandydacie na podstawie dokumentów …620
17.2.4 Sposoby selekcji i doboru pracowników w różnych kulturach…621
17.2.5 Formy prezentowania się przedsiębiorstwa …624
17.3 Motywowanie pracowników … 625
17.3.1 Motywowanie pracowników poprzez nagrody i kary…626
17.3.2 Zadowolenie z pracy jako czynnik motywacyjny…628
17.4 Kultura organizacji… … 634
17.4.1 Zróżnicowanie kultury organizacji… 634
17.4.2 Odzwierciedlenie kultury we wzorcach komunikowania się…634
17.4.3 Żargon w przedsiębiorstwie… 638
17.4.4 Komunikowanie się poprzez pocztę elektroniczną…639
17.5 Komunikowanie się nieformalne …640
17.5.1 Istota komunikowania się kanałem nieformalnym …640
17.5.2 Skutki komunikowania sie nieformalnego: efekt lawiny …641
17.6 Gry polityczne w przedsiębiorstwie…642
17.6.1 Pojęcie polityki i gier politycznych w przedsiębiorstwie …642
17.6.2 Rodzaje gier politycznych w przedsiębiorstwie … 642
17.7 Psychologiczno-społeczne problemy w przedsiębiorstwach o charakterze międzynarodowym …644
17.7.1 Istota i problemy związane z globalizacją przedsiębiorstw …644
17.7.2 Psychologia w kierowaniu przedsiębiorstwami o charakterze międzynarodowym, gdy globalizacja stała się faktem…646
17.7.3 Niebezpieczeństwo nieadekwatnej percepcji partnerów w międzynarodowym biznesie…648
17.8 Poza pracą: bezrobocie i emerytura…649
17.8.1 Ból utraty wartości zawartych w pracy…649
17.8.2 Psychologiczno-społeczne problemy bezrobocia…649
17.8.3 Psychologiczno-społeczne koszty bezrobocia i pomoc bezrobotnym … 651
17.8.4 Odejście na emeryturę …652
Zakończenie…655
Literatura …656
Indeks nazwisk…694
Indeks rzeczowy…698
Spis rycin …702
Podziękowania… 15
Wstęp… 17
ROZDZIAŁ PIERWSZY
Przedmiot, praktyczne zastosowania psychologii społecznej i sposoby badań… 21
1.1 Wprowadzenie … 21
1.2 Przyziemność zagadnień psychologii społecznej: wiedza naiwna a naukowa… 22
1.2.1 Codzienne problemy człowieka - przedmiotem psychologii społecznej … 22
1.2.2 Kto posługuje się wiedzą psychologiczną?… 23
1.2.3 Jak trafna jest naiwna wiedza psychologiczna? … 24
1.2.4 Społeczna rzeczywistość dyktuje istotę zainteresowania naukowców… 24
1.3 Nie ma nic bardziej praktycznego niż dobra teoria… 26
1.4 Przedmiot psychologii społecznej i jej miejsce wśród innych dyscyplin… 27
1.5 Metody badania w psychologii społecznej… 29
1.5.1 Metody opisowe… 29
1.5.2 Badania korelacyjne… 40
1.5.3 Metody wyjaśniające - badania eksperymentalne… 43
1.6 Etyczne problemy związane z prowadzeniem badań psychologicznych … 49
1.7 Istota i rola teorii… 51
1.8 Czy jest sens prowadzić badania nad zjawiskami oczywistymi? … 52
CZĘŚĆ I
SPOŁECZNE POZNANIE: ROZUMIENIE I ODCZUWANIE SIEBIE ORAZ SPOŁECZNEGO ŚWIATA… 55
ROZDZIAŁ DRUGI
Ja w świecie społecznym. Spostrzeganie i ocenianie siebie oraz autoprezentacja … 57
2.1 Wprowadzenie … 57
2.2 Kim jestem? … 58
2.2.1 Źródła wiedzy o sobie i natura poczucia Ja… 58
2.2.2 Kultura a pojęcie Ja… 63
2.3 Regulacyjny charakter samooceny… 67
2.3.1 Czym jest samoocena?… 67
2.3.2 Mit o „wyższości wysokiej samooceny"… 69
2.4 Konflikt między pozytywnością a adekwatnością percepcji siebie … 73
2.4.1 Sposoby pozytywnego zniekształcania autopercepcji … 73
2.4.2 Potrzeba posiadania adekwatnej wiedzy o sobie … 79
2.5 Świadomość samego siebie jako regulator zachowania … 81
2.5.1 Pojęcie i przejawy samoświadomości… 81
2.5.2 Psychologiczny mechanizm zmiany samoświadomości… 82
2.5.3 Konsekwencje wysokiego/niskiego poziomu samoświadomości… 82
2.6 Poczucie sprawowania kontroli … 83
2.6.1 Poczucie umiejscowienia kontroli wzmocnień … 83
2.6.2 Doświadczanie kontroli dzięki przekonaniu o własnej skuteczności … 84
2.6.3 Utrata kontroli w wyuczonej bezradności… 85
2.7 Prezentowanie siebie innym ludziom… 89
2.7.1 Aranżacja wrażeń… 89
2.7.2 Obserwacyjna samokontrola zachowań… 90
2.7.3 Cele autoprezentacji i selekcja odpowiadających im strategii … 91
2.7.4 Niewerbalne sygnały komunikujące status… 95
ROZDZIAŁ TRZECI
Rozumienie i odczuwanie społecznego świata… 96
3.1 Wprowadzenie … 96
3.2 Zasady społecznej percepcji; świat jest taki, jakim go widzimy … 97
3.2.1 Schematy, kategorie i skrypty wiedzy o świecie … 97
3.2.2 Świat jest dla nas taki, jakim go widzimy … 105
3.2.3 Oporność fałszywych przekonań na zmiany… 108
3.2.4 Konsekwencje określonej percepcji społecznego świata… 109
3.3 Błędy w spostrzeganiu i interpretowaniu społecznej rzeczywistości… 112
3.3.1 Iluzoryczne myślenie…>… 113
3.3.2 Błędy w ocenianiu prawdopodobieństwa wydarzeń … 116
3.4 Proces osądzania ludzi na podstawie przyczyn przypisywanych ich zachowaniom … 121
3.4.1 Przy ocenianiu ludzi ważna jest percepcja przyczyn ich zachowania … 121
3.4.2 Typy atrybucji przyczynowych dokonywanych przy ocenianiu ludzi… 122
3.4.3 Logika atrybucji przyczynowych; teorie… 122
3.5 Kultura a sposób dokonywania atrybucji przyczynowych… 127
3.5.1 Wielka różnica między „Spóźniłem się" a „Zegar się późni"… 127
3.5.2 Dla kogo ważna jest informacja o tym, że dany człowiek jest miły? … 128
3.6 Odczuwanie świata przez pryzmat emocji … 129
3.6.1 Emocje towarzyszami intelektu w procesie poznawania świata… 129
3.6.2 Emocje jako pierwotne i kulturowo uniwersalne reakcje na otoczenie… 130
3.6.3 Jak współpracują emocje i procesy poznawcze?… 133
CZĘŚĆ II
WPŁYW SPOŁECZNY…135
ROZDZIAŁ CZWARTY
Postawy a zachowania… 137
4.1 Wprowadzenie … 137
4.2 Istota postaw i sposoby ich nabywania… 138
4.2.1 Struktura i cechy postaw… 138
4.2.2 Jak nabywamy postawy?… 142
4.2.3 Nabywanie i zmiana postaw na poziomie podświadomym … 149
4.3 Związek postaw z zachowaniem… 152
4.3.1 Od przekonań ku zachowaniom… 152
4.3.2 Od zachowań ku przekonaniom… 159
4.3.3 Rzeczywistość społeczna uczy ról bardzo skutecznie… 164
4.4 Zmiana postaw jako efekt niewystarczającego usprawiedliwienia… 167
4.4.1 Dysonans między przekonaniami a zachowaniem; genialne odkrycie Festingera, że ludzie kochają to, na rzecz czego cierpią… 167
4.4.2 Teoria dysonansu poznawczego a praktyka życia codziennego; dowody faktu, że istotnie kochamy to, na rzecz czego cierpimy… 169
4.4.3 Dysonans przy podejmowaniu ważnych decyzji … 171
#6
ROZDZIAŁ PIĄTY
Perswazja… 173
5.1 Wprowadzenie … 173
5.2 Przedmiot i cechy perswazji… 175
5.2.1 Przedmiot i zakres perswazji… 176
5.2.2 Formy perswazji i ich skuteczność … 176
5.3 Komunikacyjny model perswazji… 179
5.3.1 Cechy nadawcy komunikatu… 180
5.3.2 Cechy przekazu … 183
5.3.3 Cechy kanału … 189
5.3.4 Cechy odbiorcy… 193
5.4 Psychologiczne modele wyjaśniające mechanizm perswazji… 196
5.4.1 Model poznawczych reakcji na perswazję… 197
5.4.2 Model podwójnego procesu perswazji … 198
5.5 Jak oprzeć się niepożądanej i destrukcyjnej perswazji?…203
5.5.1 Koszty skutków perswazji …203
5.5.2 Strategie uodparniające jednostkę na niepożądaną i szkodliwą perswazję… 204
ROZDZIAŁ SZÓSTY
Konformizm, uległość i opór… 211
6.1 Wprowadzenie …211
6.2 Konformizm wobec większości…212
6.2.1 Pojęcie konformizmu…212
6.2.2 Konformizm wobec presji większości wbrew realnej percepcji rzeczywistości… 213
6.2.3 Konformizm w sytuacji niejednoznacznej …217
6.2.4 Co się dzieje z „odszczepieńcami", którzy opierają się presji większości?…220
6.2.5 Dwa oblicza konformizmu…222
6.3 Posłuszeństwo i uległość wobec autorytetu jako przejaw konformizmu wobec instytucji…226
6.3.1 Konformizm w postaci ślepego posłuszeństwa wobec autorytetu …227
6.3.2 Jak autorytet aranżuje ślepe posłuszeństwo w naturalnych warunkach życia codziennego?… 231
6.4 Uległość wobec przewagi autorytetu … 234
6.4.1 Frencha i Ravena koncepcja form społecznej przewagi… 234
6.4.2 Najskuteczniejsza jest „kombinacja" form przewag…239
6.5 Uległość wobec mniejszości…240
6.5.1 Klasyczne badanie nad efektem wpływu mniejszości…241
6.5.2 W czym tkwi siła mniejszości?…241
6.6 Wzajemny wpływ mniejszości i większości…245
6.6.1 Syndrom wojującej mniejszości… 245
6.6.2 Wyzwanie wobec stwierdzenia, że mniejszość jest wehikułem postępu…247
6.7 Opór wobec nacisków …247
6.7.1 Pojęcie reaktancji …247
6.7.2 Przejawy reaktancji w życiu codziennym…248
ROZDZIAŁ SIÓDMY
Dynamika grupy…251
7.1 Wprowadzenie …251
7.2 Natura grup … 252
7.2.1 Definicja grupy, jej charakterystyki i powody dołączania do niej…252
7.2.2 Normy grupowe i role w grupie…254
7.3 Skutki anonimowości w tłumie…266
7.3.1 Pojęcie dezindywiduacji…266
7.3.2 Eksperymenty nad skutkami anonimowości …267
7.3.3 Praktyka anonimowości…268
#7
7.4 Wykonywanie zadań w grupie … 269
7.4.1 Jak obecność innych wpływa na wykonywanie zadań? … 269
7.5 Podejmowanie decyzji w grupie … 274
7.5.1 Czy grupy podejmują decyzje bardziej ryzykowne niż jednostki? Zjawisko przesunięcia ryzyka… 274
7.5.2 Polaryzacja opinii w grupie…275
7.5.3 Zjawisko grupowego myślenia … 276
7.5.4 Jak uniknąć grupowego myślenia?…282
7.6 Przywództwo w grupie … 283
7.6.1 Style przywództwa… 284
CZĘŚĆ III
INTERAKCJE W GRUPIE…289
ROZDZIAŁ ÓSMY
Kulturowe zróżnicowanie ludzkich interakcji…291
8.1 Wprowadzenie … … 291
8.2 Dymensje zróżnicowania kulturowego … 293
8.2.1 Propozycja Hofstede'a… 293
8.2.2 Przykłady różnic międzykulturowych w zakresie czterech dymensji …295
8.2.3 Konsekwencje kulturowego zróżnicowania dla praktyki społecznej… 299
8.3 Konsekwencje spotkania się odmiennych kultur… 305
8.3.1 Proces akulturacji… 305
8.3.2 Szok kulturowy… 307
8.4 Czy kulturowa modernizacja to po prostu amerykanizacja?… 313
8.4.1 Modernizacja społeczeństw… 313
8.4.2 Modernizacja jednostki… 314
8.4.3 Czy świat stanie się „Wielką Wioską" i czy jej imię będzie „Ameryka"? … 315
ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY
Płeć a zachowania społeczne…325
9.1 Wprowadzenie … 325
9.2 Stereotypy na temat kobiet i mężczyzn i ich naukowa konfrontacja… 327
9.2.1 Wiązki cech „prawdziwych" mężczyzn i kobiet… 327
9.3 Co ewolucja zainicjowała, socjalizacja kobiet i mężczyzn nadal akcentuje … 331
9.3.1 Biologiczne uwarunkowania różnic między płciami. Podejście ewolucyjne… 331
9.3.2 Socjalizacyjne źródła identyfikacji z rolą kobiety a mężczyzny… 334
9.3.3 Psychologiczny mechanizm identyfikacji z płcią: chłopcom przypina się skrzydła, dziewczynkom przytwierdza się korzenie …335
9.4 Komunikowanie kobiecości w środkach masowego przekazu … … 337
9.4.1 Portret kobiety w amerykańskich reklamach… 338
9.5 Tradycja i współczesne standardy męskości… 342
9.5.1 Czy „cysorz" ma naprawdę „klawe" życie?… 342
9.6 Integracja cech męskich i kobiecych. Koncepcja androgyniczności… 344
9.7 Seksizm i formy dyskryminacji kobiet … 345
9.7.1 Pojęcie seksizmu… … 345
9.7.2 Przejawy seksizmu… 346
9.8 Sposoby komunikowania się wskazujące na niższy status kobiety… … 355
9.8.1 Sygnały niewerbalne: test na status kobiet… 355
9.8.2 Status kobiet i mężczyzn w wyrażeniach językowych… 356
9.9 Kulturowa odmienność problemów kobiet … 358
9.9.1 Ten sam świat zachodni, a jakże odmienne historyczne tradycje statusu kobiet… 358
9.9.2 Od kobiet amerykańskich po afgańskie… 361
#8
ROZDZIAŁ DZIESIĄTY
Atrakcyjność interpersonalna…363
10.1 Wprowadzenie…363
10.2 Przyjaźń… 365
10.2.1 Kim jest przyjaciel?… 365
10.2.2 Po co mamy przyjaciół i jakie są tego konsekwencje?…365
10.3 Kiedy i za co lubimy innych ludzi?…373
10.3.1 Charakterystyki otoczenia sprzyjające lubieniu…373
10.3.2 Cechy drugiej osoby jako determinanta lubienia… 374
10.4Miłość… …380
10.4.1 Między uniwersalnością a różnorodnością miłości…380
10.4.2 Natura i dynamika miłości…381
10.5 Przyjacielski związek partnerów…385
10.5.1 Związek przyjacielski opiera się na intymności i zaangażowaniu…385
10.5.2 Style przywiązania do matki a relacje z partnerem… 387
10.5.3 Kultura a romans i związek przyjacielski…388
10.6 Rozpad związku… 394
10.6.1 Determinanty trwałości związku …396
10.6.2 Czynniki zabezpieczające przed rozwodem…
10.6.3 Sposoby komunikowania się zabezpieczające przed rozpadem związku…396
ROZOZIAŁ JEDENASTY
Zachowania prospołeczne … 397
11.1 Wprowadzenie…397
11.2 Pojęcie zachowań prospołecznych i altruizmu…398
11.2.1 Potoczne rozumienie altruizmu… 398
11.2.2 Definicje podstawowych pojęć… 400
11.3 Dlaczego pomagamy innym? Teorie zachowań prospołecznych… 401
11.3.1 Zachowania prospołeczne jako rezultat podobieństwa podzielanych genów…401
11.3.2 Fikcyjne podzielanie genów działa także…402
11.3.3 Wyjaśnienie normatywne: pomagamy, bo powinniśmy tak czynić… 405
11.3.4 Wyjaśnienie ekonomiczno-społeczne: pomagamy, gdy się to nam opłaca…407
11.3.5 Wyjaśnienie psychologiczne: pomagamy, by zachować pozytywne mniemanie o sobie…408
11.3.6 Wyjaśnienie emocjonalne: pomagając, regulujemy stany emocjonalne…409
11.3.7 Wyjaśnienie altruistyczne: pomagając, skupimy się całkowicie na pomyślności innych…410
11.4 Uwarunkowania zachowań prospołecznych…412
11.4.1 Kiedy ludzie o dobrym sercu udzielają/nie udzielają pomocy? …413
11.4.2 Czynniki osobowe. Kim są ludzie, którzy udzielają pomocy?…416
11.5 Model interwencji w nagłych wypadkach… 419
11.6 Kto nie akceptuje pomocy?… 422
11.6.1 Możliwość odpłacenia za gest pomocy…422
11.6.2 Zagrożenie samooceny…422
11.6.3 Pomoc od obcego a przyjaciela/członka rodziny… 422
11.6.4 Zaawansowany wiek… 423
11.7 jak można zwiększyć gotowość do zachowań prospołecznych? …425
11.7.1 Kształtowanie altruistycznej osobowości … 425
11.7.2 Zwiększenie prawdopodobieństwa udzielenia pomocy w nagłych wypadkach …426
CZĘŚĆ IV 429
PROBLEMY SPOŁECZNE…
ROZDZIAŁ DWUNASTY 43I
Agresja i przemoc…
12.1 Wprowadzenie…
12. 2 Czym jest agresja? …432
12.2.1 Potoczne rozumienie agresji…432
12.2.2 Czym jest agresja i jakie są jej formy?…434
12.2.3 )ak mierzy się agresję?…436
12.3 Mechanizmy agresji…436
12.3.1 Podejście biologiczne …436
12.3.2 Agresja jako reakcja na frustrację…440
12.3.3 Agresja jako skutek przesunięcia pobudzenia …444
12.3.4 Agresja jako rezultat społecznego uczenia się…445
12.3.5 Rola rodziny w uczeniu agresywności …450
12.4 W jakich sytuacjach agresja się nasila? …451
12.4.1 Wysoka temperatura…-…452
12.4.2 Doznanie bólu…452
12.4.3 Przebywanie w tłumie…453
12.5 Przemoc wobec kobiet …454
12.5.1 Determinanty przemocy wobec kobiet…454
12.5.2 Gwałty seksualne…455
12.5.3 Bicie kobiet… …456
12.5.4 Seksualne molestowanie…458
12.6 Jak można zmniejszyć agresję? …462
12.6.1 Profilaktyka agresji w rodzinie…462
12.6.2 Problem z modelowaniem agresji w środkach masowego przekazu…462
12.6.3 Walka z agresją poprzez regulacje prawne …463
12.6.4 Terapia gniewu …464
ROZDZIAŁ TRZYNASTY
Uprzedzenia i dyskryminacja…466
13.1 Wprowadzenie…466
13. 2 Natura uprzedzeń, dyskryminacji i leżących u ich podstaw stereotypów … 468
13.2.1 Uprzedzenia…468
13.2.2 Dyskryminacja…469
13.2.3 Stereotypy…469
13.3 Źródła uprzedzeń… …472
13.3.1 Psychologiczne źródła uprzedzeń: „My jesteśmy lepsi" …472
13.3.2 Emocjonalne źródła uprzedzeń; przesądy jako skutek frustracji …479
13.3.3 Rywalizacja jako źródło uprzedzeń…481
13.3.4 Poznawcze źródła uprzedzeń…485
13.3.5 Błędne koło uprzedzeń i dyskryminacji …488
13.4 Osobowe i społeczne determinanty uprzedzeń …488
13.4.1 Osobowość autorytarna…488
13.4.2 Postawa etnocentryczna …489
13.4.3 Cechy wspierające poczucie własnej wartości …490
13.4.4 Stany emocjonalne…490
13.4.5 Charakter religijności …491
13.5 Jak zmniejszyć uprzedzenia?…492
13.5.1 Nasi lenie kontaktów między grupami…492
13.5.2 Inicjowanie współpracy…495
ROZDZIAŁ CZTERNASTY
Społeczne konflikty i dylematy…498
14.1 Wprowadzenie…498
14.2 Natura konfliktu … 502
14.2.1 Trzy źródła konfliktów… 502
14.2.2 Konflikt interesów… 503
14.2.3 Jak zapobiegać społecznym dylematom?… 511
#10
14.3 Ograniczone dobra jako źródło konfliktu…516
14.3.1 Wrogość jako skutek rywalizacji o ograniczone zasoby… 516
14.4 Sposób rozdziału dóbr jako źródło konfliktu … 521
14.4.1 Zwycięzcy zgarniają całość … 521
14.4.2 Każdemu według zasług… 522
14.4.3 Zasada równości… 523
14.4.4 Każdemu według potrzeb… 524
14.5 Zniekształcenie percepcji oponenta jako źródło konfliktu interesów… 525
14.5.1 Percepcja lustrzanego odbicia: my jesteśmy dobrzy - oni są uosobieniem zła … 525
14.5.2 Lustrzana percepcja wroga i swojego narodu w społecznej rzeczywistości … 526
14.5.3 Percepcja wroga rozciąga się na jego sojuszników i oponentów… 527
14.6 Sposoby rozwiązywania konfliktów… 527
14.6.1 Strategie oparte na wymianie ofert i/lub ich narzuceniu…528
14.6.2 Pojednanie poprzez stopniowe i wzajemne inicjatywy redukcji napięcia …532
ROZDZIAŁ PIĘTNASTY
Psychologia społeczna a zdrowie…534
15.1 Wprowadzenie… …534
15.2 Percepcja siebie i świata a zdrowie psychiczne… 536
15.2.1 Dylematy z normą psychiczną… 537
15.3 Depresja z perspektywy psychologii społecznej…541
15.3.1 Świat widziany w czarnych barwach… 541
15.3.2 Trening atrybucyjny jako sposób terapii przeciwdepresyjnej … 542
15.4 Sposób spostrzegania siebie i świata a lęk społeczny… …544
15.4.1 Natura lęku społecznego… …544
15.4.2 Poznawczo-behavioralne sposoby redukcji lęku społecznego …545
15.5 Psychologia społeczna a zdrowie fizyczne…547
15.5.1 Styl życia, który rujnuje zdrowie lub mu sprzyja…548
15.5.2 Stres a choroby fizyczne…551
15.5.3 Sposoby radzenia sobie z chorobą… 555
15.6 Relacje miedzy lekarzem a pacjentem…558
15.6.1 Źródła problemów w komunikowaniu się lekarza z pacjentem…558
15.7 Promocja zdrowia…562
15.7.1 Modele promocji zdrowia… 563
15.8 Medycyna alternatywna…564
15.8.1 Powody spostrzeganej skuteczności medycyny alternatywnej… 565
15.9 Wiara religijna a zdrowie…568
15.9.1 Ponadczasowość i uniwersalność przekonania o boskiej uzdrawiającej mocy … 568
15.9.2 Aspekty wiary sprzyjające uzdrowieniu…568
15.9.3 Dzisiejsze gesty medycyny wobec wiary … 569
ROZDZIAŁ SZESNASTY
Psychologia społeczna a zachowania konsumenta…570
16.1 Wprowadzenie…570
16.2 Psychologia konsumenta - podstawowe pojęcia…572
16.2.1 Nabywca towaru, klient, konsument i jego zachowania…572
16.2.2 Osobowość konsumenta w „osobowości" produktu…573
16.2.3 Tożsamość konsumencka…576
16.3 Jak ludzie stają się konsumentami?…581
16.3.1 Procesy uczenia się na usługach rynku …581
16.3.2 Socjalizacja do roli konsumenta…583
16.4 Wykorzystywanie perswazji utajonej i nieświadomej motywacji w kształtowaniu
zachowań konsumenta…588
#11
16.4.1 Wpływ perswazji utajonej… 588
16.4.2 Nieświadome motywy determinujące zachowania konsumenta… 590
16.5 Zasady społecznego wpływu w zachowaniach konsumenta…593
16.5.1 Historia odkrycia psychologicznych zasad wpływania na ludzi … 593
16.5.2 Zasada zaangażowania i konsekwencji… 594
16.5.3 Zasada społecznego dowodu słuszności…595
16.5.4 Zasada wzajemności… 597
16.5.5 Zasada lubienia i sympatii… 598
16.5.6 Autorytet jako zasada wywierania wpływu społecznego… 600
16.5.7 Niedostępność jako zasada wpływu społecznego …604
16.6 Kultura a sposoby wpływania na zachowania konsumenta…609
16.6.1 Kulturowa specyfika reklam…609
ROZDZIAŁ SIEDEMNASTY
Psychologia społeczna a funkcjonowanie ludzi w przedsiębiorstwie …615
17.1 Wprowadzenie…615
17.2 Kandydat i przedsiębiorstwo chcą wywrzeć na sobie dobre wrażenie… 616
17.2.1 „Ideologia" selekcji kandydatów…616
17.2.2 Wywiad z kandydatem; zasady, tricki i zniekształcenia…617
17.2.3 Wrażenie o kandydacie na podstawie dokumentów …620
17.2.4 Sposoby selekcji i doboru pracowników w różnych kulturach…621
17.2.5 Formy prezentowania się przedsiębiorstwa …624
17.3 Motywowanie pracowników … 625
17.3.1 Motywowanie pracowników poprzez nagrody i kary…626
17.3.2 Zadowolenie z pracy jako czynnik motywacyjny…628
17.4 Kultura organizacji… … 634
17.4.1 Zróżnicowanie kultury organizacji… 634
17.4.2 Odzwierciedlenie kultury we wzorcach komunikowania się…634
17.4.3 Żargon w przedsiębiorstwie… 638
17.4.4 Komunikowanie się poprzez pocztę elektroniczną…639
17.5 Komunikowanie się nieformalne …640
17.5.1 Istota komunikowania się kanałem nieformalnym …640
17.5.2 Skutki komunikowania sie nieformalnego: efekt lawiny …641
17.6 Gry polityczne w przedsiębiorstwie…642
17.6.1 Pojęcie polityki i gier politycznych w przedsiębiorstwie …642
17.6.2 Rodzaje gier politycznych w przedsiębiorstwie … 642
17.7 Psychologiczno-społeczne problemy w przedsiębiorstwach o charakterze międzynarodowym …644
17.7.1 Istota i problemy związane z globalizacją przedsiębiorstw …644
17.7.2 Psychologia w kierowaniu przedsiębiorstwami o charakterze międzynarodowym, gdy globalizacja stała się faktem…646
17.7.3 Niebezpieczeństwo nieadekwatnej percepcji partnerów w międzynarodowym biznesie…648
17.8 Poza pracą: bezrobocie i emerytura…649
17.8.1 Ból utraty wartości zawartych w pracy…649
17.8.2 Psychologiczno-społeczne problemy bezrobocia…649
17.8.3 Psychologiczno-społeczne koszty bezrobocia i pomoc bezrobotnym … 651
17.8.4 Odejście na emeryturę …652
Zakończenie…655
Literatura …656
Indeks nazwisk…694
Indeks rzeczowy…698
Spis rycin …702