Dane szczegółowe książki

Od autora . 7
I. Wstęp ... 8
II. Polityka gospodarcza jako nauka i jako działalność ... 12
1. Przedmiot i metoda nauki ... 12
2. Źródła informacji . 17
3. Obszar działania praktyki 20
III. Charakterystyka systemu gospodarczego PRL .. 25
IV. Cele, środki, metody i narzędzia polityki gospodarczej . 30
1. Cele . 30
a. “Maksymalne zaspokojenie potrzeb" i “socjalistyczny wzorzec życia" .. 30
b. Dochód narodowy ... 33
c. Cele w gospodarce rynkowej ... 34
d. Cele — procesy gospodarcze 35
2. Środki .. 37
3. Metody i narzędzia .. 39
V. Planowanie jako metoda polityki gospodarczej .. 44
1. Plan jako nakaz i plan jako przewidyvjpnie . 45
2. Budowa planu 49
3. Cechy planu 55
4. Czy plan może być realny (wewnętrznie zgodny)? 58
5. Czy plan może być mobilizacyjny? .. 64
6. Czy plan może być adekwatny? .. 66
7. Czy plan może być optymalny? ... 68
a. Brak skalarnej funkcji celu .. 69

b. Brak prawdziwych cen 70
c. Granica Bremermanna jako nieprzekraczalna przeszkoda obliczeniowa .. 71
8. Plany gospodarcze jako sprawcza siła polityki gospodarczej 75
VI. Polityka gospodarcza wobec przedsiębiorstw i produkcji .. 77
1. Osłabienie odrębności przedsiębiorstw 77
2. Pobudzanie efektywności przedsiębiorstw ... 81
3. “Podziemne" optimum przedsiębiorstwa . 83
4. Preferencje wobec określonej struktury produkcji ... 84
5. Petryfikacja struktury produkcji .. 86
VII. Polityka gospodarcza wobec rynku . 89
1. Mechanizm rynkowy ... 89
2. Sprzeczność planu i rynku ... 95
3. Ograniczenie i podporządkowanie rynku przez plan 97
4. Sposoby alokacji podaży między nabywców .. 100
5. Oddziaływanie instytucjonalne państwa na rynek
— monopol, monopson i podwójne ceny ... 102
6. Równowaga rynkowa w polityce gospodarczej państwa . 105
a. Mechanizm nierównowagi . 105
b. Polityka przywracania równowagi . 114
c. Długofalowe perspektywy polityki równowagi rynkowej w socjalizmie . 116
VIII. Polityka gospodarcza wobec konsumpcji .. 119
1. Miejsce konsumpcji w procesie gospodarczym .. 119
2. Próby optymalizacji konsumpcji 123
3. Pośrednie sterowanie konsumpcją . ... 129
I.. Polityka cen 133
1. Funkcje cen ... 133
2. Stosunek planu centralnego do cen. Ceny podwójne 138
3. Mechanizm dostosowywania podaży i popytu przez ceny . 141
4. Skutki systemu cen podwójnych ... 143
5. Polityka cen przedmiotów konsumpcji .. 146
6. Polityka cen środków produkcji 151
.. Polityka pieniężna 153
1. Poglądy na rolę pieniądza w gospodarce ... 153

2. Pieniądz w gospodarce realanego socjalizmu . 155
3. Trzy strefy obiegu pieniądza .. 158
4. Polityka psucia pieniądza ... 162
5. Mechanizm kreacji pieniądza . 165
XI. Finanse i budżet państwa ... 168
1. Podmioty systemu finansowego . 168
2. Rozwój historyczny systemu finansowego . 173
3. Budżetyzacja gospodarki . 174
4. Polityka podatkowa . 177
5. Rola banków .. 179
6. Budżetowe i kredytowe źródła inflacji ... 181
XII. Polityka zatrudnienia . 184
1. Zasady polityki zatrudnienia .. 184
2. Metody alokacji siły roboczej 189
3. Struktura zatrudnienia ... 192
XIII. Polityka płac 194
1. Polityka różnicowania płac 194
2. Próby obniżenia szczebla decyzji w polityce płac .. 198 3. Rola polityki płac w podziale dochodu narodowego 201
XIV. Polityka inwestycyjna .. 204
1. Dwie definicje inwestycji .. 204
2. Wydzielenie funduszu inwestycyjnego w podziale dochodu narodowego . 206
3. Cele w polityce inwestycyjnej ... 207
4. Naruszenie równowagi na etapie podziału dochodu narodowego . 210
5. Polityka alokacji funduszu inwestycyjnego 213
6. Ekspansjonizm inwestycyjny . 222
7. Trudności w fazie realizacji inwestycji .. 225
XV. Polityka rolna 230
1. Specyfika rolnictwa ... 230
2. Cele polityki rolnej 231
3. Sposoby wiązania rolnictwa z resztą gospodarki 233
4. Zmienne fazy polityki rolnej .. 237
5. Historia polityki rolnej w PRL ... 239
6. “Mała polityka rolna" ... 246

XVI. Polityka gospodarcza wobec prywatnego sektora pozarolniczego .. 248
1. Dwoistość polityki państwa wobec sektora prywatnego ... 248
2. Dyskryminacja przez klasyfikację .. 250
3. Pierwsza faza polityki restrykcyjnej ... 251
4. Ograniczenie “swobodnego wejścia" — koncesjonowanie ... 253
5. Ograniczenia w zaopatrzeniu i zbycie 254
6. Polityka podatkowa ... 255
7. Skutki polityki restrykcyjnej .. 258
XVII. Polityka handlu zagranicznego 260
1. Rola państwa gospodarki rynkowej w handlu zagranicznym . 261
2. Ograniczenia dewizowe — przejściowe zawieszenie doktryny wolnego handlu .. 263
3. Handel zagraniczny w gospodarce centralnie planowanej — państwowy monopol handlu zagranicznego 265
4. Cele państwa w handlu zagranicznym w gospodarce centralnie planowanej .. 269
5. Technika obrotów w handlu zagranicznym ... 272
6. Handel zagranicznzy a rynek wewnętrzny . 273
7. Rachunek efektywności handlu zagranicznego .. 275
8. Problem wymienialności waluty 279
9. Obciążenia wynikające z handlu zagranicznego sterowanego centralnie .. 285
XVIII. Polityka gospodarcza a gospodarka światowa 288
1. Powstanie gospodarki światowej 288
2. Elementy integrujące gospodarkę światową ... 291
3. Struktura gospodarki światowej . 294
4. Postulaty Nowego Ładu Ekonomicznego ... 295
5. Obecna sytuacja w gospodarce światowej . 298
6. Polityka gospodarcza państwa wobec gospodarki
światowej ... 300
XIX. Reformy systemowe . 303
1. Długofalowe tendencje w podejmowaniu reform gospodarczych ... 303
2. Program reformy ... 306
a. Reforma zarządzeniowa — zmiana szczebla decyzji 306
b. Reforma ekonomiczna — zmiana języka decyzji 309

1/ Ceny — informacje zaszyfrowane .. 309
21 Ceny — sygnały bodźcowe 312
3/ Konkurencja jako warunek parametryczności cen . 313
4/ Samofinansowanie jako warunek skutecznej konkurencji . 315
5/ Zasilanie przez ceny jako warunek samofinansowania 315
6/ Pieniądz w reformie ekonomicznej 316
b. Reforma społeczna — zmiana systemu własności 317
c. Strefa pienieżno-towarowa w reformie .. 318
3. Reforma, czy zmiana systemu ... 320
4. Polityka gospodarcza w ramach reformy ... 322
a. Działania zabezpieczające ... 322
b. Działania ograniczające .. 324
c. Działania zasilające 327
d. Rosnąca entropia systemu . 330
5. Reforma, a realane procesy gospodarcze ... 335
XX. Konkluzje .. 340
Nota o autorze .. 345