Dane szczegółowe książki
Historia wiedzy: od zarania dziejów do dziś / Van Doren, Charles Lincoln (1926-); Stokłosa, Bożenna; Gołędowski, Roman
Tytuł
Historia wiedzy: od zarania dziejów do dziś
Tytuł oryginału
A history of knowledge
Wydawnictwo
Warszawa: "al fine", 1996
ISBN
8386829516
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Podziękowania / 13
Od autora do czytelnika /17
Postęp w wiedzy /17
Rodzaje postępu w wiedzy /18
Historia powszechna / 19
Człowiek pierwotny / 20
Wiedza szczegółowa / 21
Wiedza ogólna / 22
Wiedza pewna / 23
Wiedza i szczęście / 26
Zarys treści książki / 26
1. MĄDROŚĆ STAROŻYTNYCH / 31
Egipt / 32
Indie / 34
Chiny / 36
Mezopotamia / 38
Aztekowie i Inkowie / 40
Ludzka ofiara / 42
Judaizm / 44
Chrześcijaństwo / 46
Porównanie judaizmu i chrześcijaństwa / 47
Islam / 48
Porównanie judeo-chrześcijaństwa i islamu / 49
Buddyzm / 50
Lekcje z przeszłości / 53
Alfabety / 56
Zero / 57
2. GRECKA EKSPLOZJA / 60
Problem Talesa / 61
Wynalezienie matematyki: pitagorejczycy / 65
Demokryt, stworzenie atomizmu / 70
Problem Talesa: ostateczne rozwiązanie / 73
Moralna prawda i polityczny oportunizm:
Sokrates, Platon i Arystoteles / 75
Sofizmat następnika / 77
Grecja versus Persja: owocny konflikt / 82
Tragedia Aten / 85
Herodot, Tukidydes i wynalezienie historiografii / 88
Duch myśli greckiej / 91
3. CO WIEDZIELI RZYMIANIE? / 96
Grecka teoria, rzymska praktyka /101
Prawo, obywatelstwo i drogi /104
Lukrecjusz /108
Cyceron / 111
Seneka /116
Tacyt /120
Czego nie wiedzieli Rzymianie /123
4. ŚWIATŁO W WIEKACH CIEMNYCH /126
Upadek Rzymu /126
Europa po upadku Cesarstwa Rzymskiego /129
Triumf chrześcijaństwa - Konstantyn Wielki /131
Nadzieja chrześcijaństwa - święty Augustyn /133
Po upadku /136
5. ŚREDNIOWIECZE: WIELKI EKSPERYMENT /139
Walka o byt:/139
Świat wrogów /140
Problem Boga /141
Nauka i teologia /141
Teologia w innych religiach /143
Zasady teokracji /145
Imperium i papiestwo /146
Monastycyzm /148
Krzyżowcy /151
Obawy związane z przełomem tysiąclecia i późniejsze osiągnięcia / 153
Dysputa o prawdzie /155
Boecjusz / 155
Dionizy Pseudo-Areopagita /156
Awicenna /157
Piotr Abelard /158
Bernard z Clairvaux / 160
Awerroes / 160
Tomasz z Akwinu /162
Pyrrusowe zwycięstwo wiary nad rozumem /166
Taniec Dantego /168
6. CO NARODZIŁO SIĘ W RENESANSIE? /171
Nowy styl w malarstwie: perspektywa /172
Człowiek we wszechświecie /173
Odrodzenie się klasycznego nauczania. Petrarka / 175
Narodziny renesansu - Boccaccio /176
Człowiek renesansu /178
Ludzie renesansu: Leonardo, Pico, Bacon /182
Człowiek renesansu i idea liberalnej edukacji /186
Renesansowy humanizm /187
Montaigne /189
Szekspir /92
Cervantes /94
Czarna Śmierć / 197
Osiągnięcie Gutenberga / 200
Renesansowe miasta / 202
Państwa narodowe / 204
Kryzys państwa teokratycznego / 206
Erazm z Rotterdamu / 206
Tomasz Morus / 208
Henryk VIII /209
Marcin Luter / 212
Tolerancja i nietolerancja / 214
Człowiek w centrum / 216
7. EUROPA SIĘGA DALEJ / 218
Imperia mongolskie / 219
Marco Polo / 220
Wyprawy odkrywcze / 223
Kolumb / 225
Podróż dookoła świata / 228
Narodziny światowego handlu / 229
Handel ideami / 231
Hołd Kolumbowi / 234
8. STWORZENIE METODY NAUKOWEJ / 237
Jak pojmujemy naukę / 237
Trzy cechy nauki / 241
Obraz świata w nauce Arystotelesa. Materia / 244
Ruch w rozumieniu Arystotelesa / 245
Zakwestionowanie fizyki Arystotelesa / 247
Kopernik /251
Tycho Brahe / 252
Gilbert / 254
Kepler / 254
Galileusz / 256
Kartezjusz / 261
Newton / 264
Zasady rozumowania w nauce / 268
Rewolucja Galileusza i Kartezjusza / 271
9. WIEK REWOLUCJI / 273
Rewolucja przemysłowa / 273
Ludzkie maszyny i mechaniczni ludzie / 274
Wiek rozumu i rewolucji / 277
John Locke i rewolucja 1688 roku / 278
Własność, władza i rewolucja / 281
Dwa rodzaje rewolucji / 283
Tomasz Jefferson i rewolucja 1776 roku / 284
„Deklaracja Niepodległości" / 286
Własność praw /288
Robespierre, Napoleon i rewolucja 1789 roku / 290
Wzrost równości / 296
„Don Giovanni" Mozarta / 295
„Faust" Goethego / 303
10. WIEK XIX - PRZEDSIONEK NOWOCZESNOŚCI / 308
Różnica, jaką czynią pieniądze / 309
Gospodarka do 1800 roku. Pozycja chłopów feudalnych / 311
Pozycja ziemian / 312
Pozycja duchowieństwa / 313
Pozycja monarchy / 314
Pozycja kupców i bankierów / 315
Powstanie rynku pracy i stworzenie ekonomii / 318
Faustowski postęp / 322
Marksizm. Teoria i praktyka / 324
Marksowskie intuicje / 329
Fakty ekonomiczne. Siła pary / 332
Równość, jaką wprowadza lufa karabinu / 335
Magia elektryczności / 338
Magia matematyki / 341
Nowe sposoby postrzegania rzeczywistości / 344
Zniesienie niewolnictwa / 345
Szokując burżuazję / 349
Darwin i Freud / 351
11. ŚWIAT W 1914 ROKU / 356
Podziały ekonomiczne / 356
Zainteresowanie wojną / 358
Kolonializm / 359
Wojna burska / 362
Europejska beczka prochu / 363
Cechy wojny z lat 1914-1918 / 365
Myśli na temat wojny i śmierci / 366
Przyczyny wybuchu wojny / 369
12. WIEK XX - TRIUMF DEMOKRACJI / 372
Postępy demokracji / 375
Komunizm / 381
Totalitaryzm / 384
Teokracja / 390
Równość ekonomiczna / 392
Dlaczego nie powołać rządu światowego? / 394
Jeden świat, jedna ludzka rasa / 398
13. WIEK XX - NAUKA I TECHNIKA / 402
Grecka teoria atomistyczna / 402
Odrodzenie się teorii atomistycznej / 405
Czego dokonał Einstein? / 406
Czego nauczyła nas bomba atomowa? / 409
Zagadka życia /410
Nauka o dziedziczności / 412
Zasady funkcjonowania DNA / 413
Wielkość wszechświata / 415
Galaktyki / 415
Maleńka Ziemia/ 417
Wielki wybuch i pierwotny atom / 417
Zasada nieoznaczoności Heisenberga / 420
Niepewność wiedzy / 422
Wielki krok / 425
Bunt Zielonych / 427
Ziemska cieplarnia / 428
Wiedza i komputery cyfrowe / 430
Maszyny Turinga / 434
Zależność ludzi od techniki / 436
Sukcesy medycyny / 437
Cywilizacja pigułek / 439
AIDS - nowe wyzwanie / 441
14. WIEK XX - SZTUKA I ŚRODKI PRZEKAZU / 444
Środki przekazu i przekazy / 444
Rewolucja percepcji wizualnej. Picasso, Braąue i kubizm / 447
Pollock, Rothko i heksagonalna sala
w National Gallery of Art w Waszyngtonie / 451
Rewolucja w urbanistyce. Bauhaus i Le Corbusier / 452
Profetyzm w literaturze. Yeats / 455
Droga do Indii / 456
Zamek i czarodziej / 457
Czekając na Godota / 460
Mass media i edukacja / 461
15. JAKI MOŻE BYĆ WIEK XXI? / 467
Nowa faza komputeryzacji / 469
Problemy moralne związane z myślącymi maszynami / 470
Komputery - towarzysze ludzi / 472
Stworzenie myślących maszyn / 474
Trzy światy: duży, mały i średni / 476
Chaos - nowy przedmiot badań / 478
Ideonomia - poszukiwanie wiedzy ukrytej w języku / 480
Poznawanie Układu Słonecznego / 482
Czy ktoś zostawił dla nas wiadomości" / 485
Człowiek jako sąsiad innych ziemskich istot / 487
Hipoteza Gai - myśl o Ziemi jako żywej istocie / 491
Inżynieria genetyczna / 493
Eugenika / 494
Sporządzanie mapy ludzkiego genomu / 497
Eugenika i demokracja / 499
Przyspieszenie / 501
Nałogi / 504
Wojna w XXI wieku / 506
Bunt myślących maszyn / 509
Od autora do czytelnika /17
Postęp w wiedzy /17
Rodzaje postępu w wiedzy /18
Historia powszechna / 19
Człowiek pierwotny / 20
Wiedza szczegółowa / 21
Wiedza ogólna / 22
Wiedza pewna / 23
Wiedza i szczęście / 26
Zarys treści książki / 26
1. MĄDROŚĆ STAROŻYTNYCH / 31
Egipt / 32
Indie / 34
Chiny / 36
Mezopotamia / 38
Aztekowie i Inkowie / 40
Ludzka ofiara / 42
Judaizm / 44
Chrześcijaństwo / 46
Porównanie judaizmu i chrześcijaństwa / 47
Islam / 48
Porównanie judeo-chrześcijaństwa i islamu / 49
Buddyzm / 50
Lekcje z przeszłości / 53
Alfabety / 56
Zero / 57
2. GRECKA EKSPLOZJA / 60
Problem Talesa / 61
Wynalezienie matematyki: pitagorejczycy / 65
Demokryt, stworzenie atomizmu / 70
Problem Talesa: ostateczne rozwiązanie / 73
Moralna prawda i polityczny oportunizm:
Sokrates, Platon i Arystoteles / 75
Sofizmat następnika / 77
Grecja versus Persja: owocny konflikt / 82
Tragedia Aten / 85
Herodot, Tukidydes i wynalezienie historiografii / 88
Duch myśli greckiej / 91
3. CO WIEDZIELI RZYMIANIE? / 96
Grecka teoria, rzymska praktyka /101
Prawo, obywatelstwo i drogi /104
Lukrecjusz /108
Cyceron / 111
Seneka /116
Tacyt /120
Czego nie wiedzieli Rzymianie /123
4. ŚWIATŁO W WIEKACH CIEMNYCH /126
Upadek Rzymu /126
Europa po upadku Cesarstwa Rzymskiego /129
Triumf chrześcijaństwa - Konstantyn Wielki /131
Nadzieja chrześcijaństwa - święty Augustyn /133
Po upadku /136
5. ŚREDNIOWIECZE: WIELKI EKSPERYMENT /139
Walka o byt:/139
Świat wrogów /140
Problem Boga /141
Nauka i teologia /141
Teologia w innych religiach /143
Zasady teokracji /145
Imperium i papiestwo /146
Monastycyzm /148
Krzyżowcy /151
Obawy związane z przełomem tysiąclecia i późniejsze osiągnięcia / 153
Dysputa o prawdzie /155
Boecjusz / 155
Dionizy Pseudo-Areopagita /156
Awicenna /157
Piotr Abelard /158
Bernard z Clairvaux / 160
Awerroes / 160
Tomasz z Akwinu /162
Pyrrusowe zwycięstwo wiary nad rozumem /166
Taniec Dantego /168
6. CO NARODZIŁO SIĘ W RENESANSIE? /171
Nowy styl w malarstwie: perspektywa /172
Człowiek we wszechświecie /173
Odrodzenie się klasycznego nauczania. Petrarka / 175
Narodziny renesansu - Boccaccio /176
Człowiek renesansu /178
Ludzie renesansu: Leonardo, Pico, Bacon /182
Człowiek renesansu i idea liberalnej edukacji /186
Renesansowy humanizm /187
Montaigne /189
Szekspir /92
Cervantes /94
Czarna Śmierć / 197
Osiągnięcie Gutenberga / 200
Renesansowe miasta / 202
Państwa narodowe / 204
Kryzys państwa teokratycznego / 206
Erazm z Rotterdamu / 206
Tomasz Morus / 208
Henryk VIII /209
Marcin Luter / 212
Tolerancja i nietolerancja / 214
Człowiek w centrum / 216
7. EUROPA SIĘGA DALEJ / 218
Imperia mongolskie / 219
Marco Polo / 220
Wyprawy odkrywcze / 223
Kolumb / 225
Podróż dookoła świata / 228
Narodziny światowego handlu / 229
Handel ideami / 231
Hołd Kolumbowi / 234
8. STWORZENIE METODY NAUKOWEJ / 237
Jak pojmujemy naukę / 237
Trzy cechy nauki / 241
Obraz świata w nauce Arystotelesa. Materia / 244
Ruch w rozumieniu Arystotelesa / 245
Zakwestionowanie fizyki Arystotelesa / 247
Kopernik /251
Tycho Brahe / 252
Gilbert / 254
Kepler / 254
Galileusz / 256
Kartezjusz / 261
Newton / 264
Zasady rozumowania w nauce / 268
Rewolucja Galileusza i Kartezjusza / 271
9. WIEK REWOLUCJI / 273
Rewolucja przemysłowa / 273
Ludzkie maszyny i mechaniczni ludzie / 274
Wiek rozumu i rewolucji / 277
John Locke i rewolucja 1688 roku / 278
Własność, władza i rewolucja / 281
Dwa rodzaje rewolucji / 283
Tomasz Jefferson i rewolucja 1776 roku / 284
„Deklaracja Niepodległości" / 286
Własność praw /288
Robespierre, Napoleon i rewolucja 1789 roku / 290
Wzrost równości / 296
„Don Giovanni" Mozarta / 295
„Faust" Goethego / 303
10. WIEK XIX - PRZEDSIONEK NOWOCZESNOŚCI / 308
Różnica, jaką czynią pieniądze / 309
Gospodarka do 1800 roku. Pozycja chłopów feudalnych / 311
Pozycja ziemian / 312
Pozycja duchowieństwa / 313
Pozycja monarchy / 314
Pozycja kupców i bankierów / 315
Powstanie rynku pracy i stworzenie ekonomii / 318
Faustowski postęp / 322
Marksizm. Teoria i praktyka / 324
Marksowskie intuicje / 329
Fakty ekonomiczne. Siła pary / 332
Równość, jaką wprowadza lufa karabinu / 335
Magia elektryczności / 338
Magia matematyki / 341
Nowe sposoby postrzegania rzeczywistości / 344
Zniesienie niewolnictwa / 345
Szokując burżuazję / 349
Darwin i Freud / 351
11. ŚWIAT W 1914 ROKU / 356
Podziały ekonomiczne / 356
Zainteresowanie wojną / 358
Kolonializm / 359
Wojna burska / 362
Europejska beczka prochu / 363
Cechy wojny z lat 1914-1918 / 365
Myśli na temat wojny i śmierci / 366
Przyczyny wybuchu wojny / 369
12. WIEK XX - TRIUMF DEMOKRACJI / 372
Postępy demokracji / 375
Komunizm / 381
Totalitaryzm / 384
Teokracja / 390
Równość ekonomiczna / 392
Dlaczego nie powołać rządu światowego? / 394
Jeden świat, jedna ludzka rasa / 398
13. WIEK XX - NAUKA I TECHNIKA / 402
Grecka teoria atomistyczna / 402
Odrodzenie się teorii atomistycznej / 405
Czego dokonał Einstein? / 406
Czego nauczyła nas bomba atomowa? / 409
Zagadka życia /410
Nauka o dziedziczności / 412
Zasady funkcjonowania DNA / 413
Wielkość wszechświata / 415
Galaktyki / 415
Maleńka Ziemia/ 417
Wielki wybuch i pierwotny atom / 417
Zasada nieoznaczoności Heisenberga / 420
Niepewność wiedzy / 422
Wielki krok / 425
Bunt Zielonych / 427
Ziemska cieplarnia / 428
Wiedza i komputery cyfrowe / 430
Maszyny Turinga / 434
Zależność ludzi od techniki / 436
Sukcesy medycyny / 437
Cywilizacja pigułek / 439
AIDS - nowe wyzwanie / 441
14. WIEK XX - SZTUKA I ŚRODKI PRZEKAZU / 444
Środki przekazu i przekazy / 444
Rewolucja percepcji wizualnej. Picasso, Braąue i kubizm / 447
Pollock, Rothko i heksagonalna sala
w National Gallery of Art w Waszyngtonie / 451
Rewolucja w urbanistyce. Bauhaus i Le Corbusier / 452
Profetyzm w literaturze. Yeats / 455
Droga do Indii / 456
Zamek i czarodziej / 457
Czekając na Godota / 460
Mass media i edukacja / 461
15. JAKI MOŻE BYĆ WIEK XXI? / 467
Nowa faza komputeryzacji / 469
Problemy moralne związane z myślącymi maszynami / 470
Komputery - towarzysze ludzi / 472
Stworzenie myślących maszyn / 474
Trzy światy: duży, mały i średni / 476
Chaos - nowy przedmiot badań / 478
Ideonomia - poszukiwanie wiedzy ukrytej w języku / 480
Poznawanie Układu Słonecznego / 482
Czy ktoś zostawił dla nas wiadomości" / 485
Człowiek jako sąsiad innych ziemskich istot / 487
Hipoteza Gai - myśl o Ziemi jako żywej istocie / 491
Inżynieria genetyczna / 493
Eugenika / 494
Sporządzanie mapy ludzkiego genomu / 497
Eugenika i demokracja / 499
Przyspieszenie / 501
Nałogi / 504
Wojna w XXI wieku / 506
Bunt myślących maszyn / 509