Dane szczegółowe książki
Metodyka nauczania języków obcych / Komorowska, Hanna (1946-)
Autorzy
Tytuł
Metodyka nauczania języków obcych
Wydawnictwo
Warszawa: "Fraszka Edukacyjna", 2002
ISBN
8388839454
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa.... 8
CZĘŚĆ I. PLANOWANIE KURSU JĘZYKOWEGO
Rozdział 1. KONCEPCJA KURSU JĘZYKOWEGO .... 9
Co to znaczy znać język obcy?.... 9
Profil kursu....11
Rozdział 2. OPRACOWYWANIE PROGRAMU NAUCZANIA ....13
Program i jego rodzaje....13
Cele nauczania....15
Cele nauki szkolnej czyli kwalifikacje kluczowe ....15
Cele ogólnowychowawcze w nauce języka obcego ....15
Cele językowe....16
Hierarchizacja celów językowych ....16
Selekcja materiału językowego ....:... 17
Gradacja materiału językowego ....17
Zalecenia władz oświatowych a decyzje nauczyciela - wybór programu ....18
Program autorski ....18
Rozdział 3. WYBÓR METODY NAUCZANIA ....20
Metody konwencjonalne....21
Metoda bezpośrednia ....21
Metoda gramatyczno-tłumaczeniowa ....21
Metoda audiolingwalna....22
Metoda kognitywna....22
Metody niekonwencjonalne ....23
Metoda reagowania całym ciałem (TPR) ....23
Metoda The Sileni Way....24
Metoda Counselling Language Learning (CLL)....25
Metoda naturalna....25
Sugestopedia....26
Podejście komunikacyjne ....27
Jak wybrać najlepszą metodę? ....27
Rozdział 4. NAUCZANIE W RÓŻNYCH GRUPACH WIEKU....29
Koncepcja kursu językowego a wiek uczniów....29
Planowanie kursu językowego dla dzieci....29
Planowanie kursu językowego dla młodzieży ....30
Planowanie kursu językowego dla dorosłych....31
Metody nauczania języka w różnych grupach wieku ....31
Określanie przedziałów wiekowych....31
Nauczanie dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych ....32
Nauczanie starszych dzieci i młodzieży ....34
Nauczanie dorosłych ....35
Rozdział 5. WYBÓR MATERIAŁÓW NAUCZANIA I POMOCY NAUKOWYCH ....37
Rola nauczyciela a funkcja materiałów nauczania ....37
Ocena materiałów nauczania ....38
157Podręczniki kursowe....38
Materiały uzupełniające ....43
Książki pomocnicze....44
Ocena ćwiczeń podręcznikowych....45
Wybór pomocy naukowych....46
Kryteria doboru pomocy ....46
Wyposażenie pracowni językowej....47
CZĘŚĆ II. LEKCJA JĘZYKA OBCEGO
Rozdział 6. PLANOWANIE LEKCJI ....49
Cele kursu językowego a cele poszczególnych lekcji ....49
Przygotowanie konspektu....49
Plan lekcji a jego realizacja. Plan alternatywny....51
Atrakcyjność lekcji....55
Rozdział 7. LEKCJA JAKO NAUKA KOMUNIKACJI ....57
Jak zbliżyć komunikację w klasie do naturalnej sytuacji komunikacyjnej?....57
Autonomiczne formy pracy sprzyjające naturalnej komunikacji....60
Praca w parach....61
Praca w grupach językowych.... 62
Płynność a poprawność - stosunek do błędu językowego....64
Język ojczysty a język obcy na lekcji ....66
Rozdział 8. UTRZYMANIE DYSCYPLINY NA LEKCJI ....69
Strategie zachowań uczniowskich na lekcji ....69
Sposoby podtrzymania uwagi uczniów....71
Tzw. „reguły gry" jako sposoby zapobiegania konfliktom....72
Techniki utrzymania dyscypliny w klasie ....73
Techniki niewerbalne ....74
Techniki werbalne związane z tematem lekcji....75
Techniki werbalne związane z zachowaniem uczniów ....75
Trudności dyscyplinarne w pracy z uczniami w różnych grupach wieku ....76
Trudności w pracy z dziećmi przedszkolnymi i wczesnoszkolnymi....76
Trudności w pracy z dziećmi starszymi ....77
Trudności w pracy z młodzieżą ....78
Podsumowanie. Zasady postępowania ....79
Rozdział 9. ZACHOWANIA LEKCYJNE NAUCZYCIELI A SUKCES W PRACY PEDAGOGICZNEJ .. 80
Role pełnione przez nauczyciela ....80
Style kierowania....81
Strategie nauczycielskie ....83
Oczekiwania wobec nauczycieli ....86
Cechy i zachowania dobrego nauczyciela....86
Umiejętności interakcyjne....87
Umiejętności pedagogiczne....87
Umiejętności językowe ....88
Umiejętności dydaktyczne ....88
Zachowania nieobserwowane u dobrych nauczycieli ....89
Rozdział 10. INDYWIDUALNE CECHY UCZNIÓW A SUKCES W NAUCE JĘZYKA....90
Różnice środowiskowe....90
Różnice indywidualne ....90
Wiek....91
Pleć....92
Inteligencja.... 93
Lateralizacja.... 93
Modalność .... 94
Pamięć .... 95
Osobowość .... 96
Ekstrawersja/Introwersja.... 96
Samoocena.... 96
Podejmowanie/Niepodejmowanie ryzyka.... 97
Poziom lęku .... 97
Motywacja i postawy.... 97
Style poznawcze i strategie uczenia się.... 98
Komu się udaje czyli co wiemy o dobrych uczniach?.... 99
Co wiemy o zasadach pracy z uczniem trudnym? .... 101
CZĘŚĆ III. TECHNIKI NAUCZANIA
A. NAUCZANIE ELEMENTÓW JĘZYKA
Rozdział 11. NAUCZANIE WYMOWY, RYTMU I INTONACJI ....104
Rola wymowy, rytmu i intonacji....104
Nauczanie wymowy ....105
Rozróżnianie dźwięków....105
Produkowanie dźwięków....107
Nauczanie akcentu wyrazowego i zdaniowego ....109
Nauczanie intonacji ....110
Zasady nauczania wymowy, rytmu i intonacji....110
Rozdział 12. NAUCZANIE PISOWNI....111
Rola pisowni....111
Techniki nauczania pisowni ....112
Gry i zabawy w nauczaniu pisowni....113
Zasady nauczania pisowni ....114
Rozdział 13. NAUCZANIE SŁOWNICTWA....115
Rola słownictwa ....115
Wprowadzanie nowego słownictwa....116
Techniki nauczania słownictwa....118
Utrwalanie nowego słownictwa....119
Powtarzanie słownictwa....120
Ćwiczenia leksykalne związane z tekstem....123
Zasady nauczania słownictwa....124
Rozdział 14. NAUCZANIE GRAMATYKI....125
Rola gramatyki....125
Prezentacja nowego materiału gramatycznego....125
Utrwalanie nowego materiału gramatycznego....127
Stosowanie nowego materiału gramatycznego w autentycznej komunikacji ....130
Zasady nauczania gramatyki....131
B. NAUCZANIE SPRAWNOŚCI RECEPTYWNYCH
Rozdział 15. NAUCZANIE ROZUMIENIA ZE SŁUCHU....132
Sprawność rozumienia ze słuchu ....132
Techniki poprzedzające słuchanie....134
Techniki towarzyszące słuchaniu ....136
Techniki następujące po wysłuchaniu tekstu....138
Łączenie sprawności rozumienia ze słuchu z innymi sprawnościami....139
Zasady rozwijania sprawności rozumienia ze słuchu ....140
Rozdział 16. NAUCZANIE CZYTANIA ZE ZROZUMIENIEM....142
Sprawność czytania ze zrozumieniem ....142
Techniki poprzedzające czytanie ....143
Techniki towarzyszące czytaniu i następujące po nim ....144
Łączenie czytania z innymi sprawnościami językowymi....145
Zasady rozwijania sprawności czytania ze zrozumieniem....146
C. NAUCZANIE SPRAWNOŚCI PRODUKTYWNYCH
Rozdział 17. NAUCZANIE MÓWIENIA ....148
Sprawność mówienia ....148
Elicytacja czyli prowokowanie wypowiedzi....149
Obraz jako bodziec....149
Słowo jako bodziec....150
Dźwięk jako bodziec....152
Łączenie sprawności mówienia z innymi sprawnościami ....153
Zasady rozwijania sprawności mówienia ....153
Rozdział 18. NAUCZANIE PISANIA....154
Sprawność pisania ....154
Pisanie jako sprawność wspierająca ....155
Pisanie jako sprawność samodzielna ....155
Łączenie sprawności pisania z innymi sprawnościami ....157
Zasady rozwijania sprawności pisania....157
Rozdział 19. TECHNIKI ZAPEWNIANIA NATURALNOŚCI KOMUNIKACYJNEJ W NAUCZANIU .. 158
Techniki integrowania sprawności ....158
Nauka interakcji i mediacji....160
Techniki ćwiczeniowe oparte na zasadach rządzących autentyczną komunikacją....161
Techniki wykorzystujące zasadę luki informacyjnej....161
Techniki wykorzystujące zasadę niepełnej przewidywalności wypowiedzi....163
Techniki wykorzystujące zasadę łączenia komunikacji werbalnej i niewerbalnej....164
Techniki wykorzystujące zasadę zróżnicowania wypowiedzi w zależności od sytuacji ....165
Techniki wykorzystujące zasadę redundancji....166
Rozdział 20. WPROWADZENIE DO AUTONOMII UCZNIA W PROCESIE UCZENIA SIĘ....167
Pojęcie autonomii....167
Zalety autonomii....168
Trudności związane z wprowadzeniem autonomii ....169
Autonomia w różnych grupach wieku ....169
Techniki przygotowania do autonomii i trening strategii uczenia się ....171
Wdrażanie do samooceny i oceny wzajemnej....173
CZĘŚĆ IV. OCENA JAKOŚCI PRACY NAD JĘZYKIEM I JEJ EFEKTÓW
Rozdział 21. REAGOWANIE NA WYPOWIEDŹ UCZNIA. POPRAWA BŁĘDÓW JĘZYKOWYCH ... 175
Sposoby reagowania na wypowiedź ucznia....175
Reagowanie na błędy uczniowskie ....176
Rodzaje błędów językowych ....176
Kto powinien poprawiać błędy? ....177
Kiedy poprawiać błędy? ....178
Jak zasygnalizować pojawienie się błędu?....178
Jak poprawiać błąd? ....180
Rozdział 22. TESTY JĘZYKOWE....181
Testy językowe i ich rodzaje ....181
Planowanie testu. Kryteria poprawności testu językowego....182
Trafność testu....183
Rzetelność testu ....183
Praktyczność testu ....184
Sprawdzanie i ocena wyników testu ....185
Pułapki testowania ....186
Błędy planowania testu....186
Błędy budowy zadań testowych....187
Błędy w punktowaniu i ocenianiu zadań tekstowych....187
Rozdział 23. KONTROLA WYNIKÓW NAUCZANIA. WYSTAWIANIE OCEN....188
Funkcje kontroli....188
Typy kontroli ....188
Kontrola bieżąca....189
Kontrola okresowa ....189
Wystawianie ocen....190
Wystawianie ocen w toku kontroli bieżącej....190
Przeliczanie punktów uzyskanych w teście językowym na oceny....191
Ocenianie wypowiedzi ustnych i pisemnych. Waga błędu językowego ....192
Zachowania uczniów i ich pozaszkolna nauka a wystawianie ocen....193
Wystawianie ocen semestralnych ....193
Ocena opisowa....195
Demonstrowanie umiejętności ucznia. Portfolio językowe....196
Rozdział 24. OCENA I SAMOOCENA NAUCZYCIELA ....196
Do czego dążymy? ....196
Jak dbać o własny rozwój zawodowy? ....198
Autoobserwacja i refleksja ....199
Bibliografia....202
CZĘŚĆ I. PLANOWANIE KURSU JĘZYKOWEGO
Rozdział 1. KONCEPCJA KURSU JĘZYKOWEGO .... 9
Co to znaczy znać język obcy?.... 9
Profil kursu....11
Rozdział 2. OPRACOWYWANIE PROGRAMU NAUCZANIA ....13
Program i jego rodzaje....13
Cele nauczania....15
Cele nauki szkolnej czyli kwalifikacje kluczowe ....15
Cele ogólnowychowawcze w nauce języka obcego ....15
Cele językowe....16
Hierarchizacja celów językowych ....16
Selekcja materiału językowego ....:... 17
Gradacja materiału językowego ....17
Zalecenia władz oświatowych a decyzje nauczyciela - wybór programu ....18
Program autorski ....18
Rozdział 3. WYBÓR METODY NAUCZANIA ....20
Metody konwencjonalne....21
Metoda bezpośrednia ....21
Metoda gramatyczno-tłumaczeniowa ....21
Metoda audiolingwalna....22
Metoda kognitywna....22
Metody niekonwencjonalne ....23
Metoda reagowania całym ciałem (TPR) ....23
Metoda The Sileni Way....24
Metoda Counselling Language Learning (CLL)....25
Metoda naturalna....25
Sugestopedia....26
Podejście komunikacyjne ....27
Jak wybrać najlepszą metodę? ....27
Rozdział 4. NAUCZANIE W RÓŻNYCH GRUPACH WIEKU....29
Koncepcja kursu językowego a wiek uczniów....29
Planowanie kursu językowego dla dzieci....29
Planowanie kursu językowego dla młodzieży ....30
Planowanie kursu językowego dla dorosłych....31
Metody nauczania języka w różnych grupach wieku ....31
Określanie przedziałów wiekowych....31
Nauczanie dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych ....32
Nauczanie starszych dzieci i młodzieży ....34
Nauczanie dorosłych ....35
Rozdział 5. WYBÓR MATERIAŁÓW NAUCZANIA I POMOCY NAUKOWYCH ....37
Rola nauczyciela a funkcja materiałów nauczania ....37
Ocena materiałów nauczania ....38
157Podręczniki kursowe....38
Materiały uzupełniające ....43
Książki pomocnicze....44
Ocena ćwiczeń podręcznikowych....45
Wybór pomocy naukowych....46
Kryteria doboru pomocy ....46
Wyposażenie pracowni językowej....47
CZĘŚĆ II. LEKCJA JĘZYKA OBCEGO
Rozdział 6. PLANOWANIE LEKCJI ....49
Cele kursu językowego a cele poszczególnych lekcji ....49
Przygotowanie konspektu....49
Plan lekcji a jego realizacja. Plan alternatywny....51
Atrakcyjność lekcji....55
Rozdział 7. LEKCJA JAKO NAUKA KOMUNIKACJI ....57
Jak zbliżyć komunikację w klasie do naturalnej sytuacji komunikacyjnej?....57
Autonomiczne formy pracy sprzyjające naturalnej komunikacji....60
Praca w parach....61
Praca w grupach językowych.... 62
Płynność a poprawność - stosunek do błędu językowego....64
Język ojczysty a język obcy na lekcji ....66
Rozdział 8. UTRZYMANIE DYSCYPLINY NA LEKCJI ....69
Strategie zachowań uczniowskich na lekcji ....69
Sposoby podtrzymania uwagi uczniów....71
Tzw. „reguły gry" jako sposoby zapobiegania konfliktom....72
Techniki utrzymania dyscypliny w klasie ....73
Techniki niewerbalne ....74
Techniki werbalne związane z tematem lekcji....75
Techniki werbalne związane z zachowaniem uczniów ....75
Trudności dyscyplinarne w pracy z uczniami w różnych grupach wieku ....76
Trudności w pracy z dziećmi przedszkolnymi i wczesnoszkolnymi....76
Trudności w pracy z dziećmi starszymi ....77
Trudności w pracy z młodzieżą ....78
Podsumowanie. Zasady postępowania ....79
Rozdział 9. ZACHOWANIA LEKCYJNE NAUCZYCIELI A SUKCES W PRACY PEDAGOGICZNEJ .. 80
Role pełnione przez nauczyciela ....80
Style kierowania....81
Strategie nauczycielskie ....83
Oczekiwania wobec nauczycieli ....86
Cechy i zachowania dobrego nauczyciela....86
Umiejętności interakcyjne....87
Umiejętności pedagogiczne....87
Umiejętności językowe ....88
Umiejętności dydaktyczne ....88
Zachowania nieobserwowane u dobrych nauczycieli ....89
Rozdział 10. INDYWIDUALNE CECHY UCZNIÓW A SUKCES W NAUCE JĘZYKA....90
Różnice środowiskowe....90
Różnice indywidualne ....90
Wiek....91
Pleć....92
Inteligencja.... 93
Lateralizacja.... 93
Modalność .... 94
Pamięć .... 95
Osobowość .... 96
Ekstrawersja/Introwersja.... 96
Samoocena.... 96
Podejmowanie/Niepodejmowanie ryzyka.... 97
Poziom lęku .... 97
Motywacja i postawy.... 97
Style poznawcze i strategie uczenia się.... 98
Komu się udaje czyli co wiemy o dobrych uczniach?.... 99
Co wiemy o zasadach pracy z uczniem trudnym? .... 101
CZĘŚĆ III. TECHNIKI NAUCZANIA
A. NAUCZANIE ELEMENTÓW JĘZYKA
Rozdział 11. NAUCZANIE WYMOWY, RYTMU I INTONACJI ....104
Rola wymowy, rytmu i intonacji....104
Nauczanie wymowy ....105
Rozróżnianie dźwięków....105
Produkowanie dźwięków....107
Nauczanie akcentu wyrazowego i zdaniowego ....109
Nauczanie intonacji ....110
Zasady nauczania wymowy, rytmu i intonacji....110
Rozdział 12. NAUCZANIE PISOWNI....111
Rola pisowni....111
Techniki nauczania pisowni ....112
Gry i zabawy w nauczaniu pisowni....113
Zasady nauczania pisowni ....114
Rozdział 13. NAUCZANIE SŁOWNICTWA....115
Rola słownictwa ....115
Wprowadzanie nowego słownictwa....116
Techniki nauczania słownictwa....118
Utrwalanie nowego słownictwa....119
Powtarzanie słownictwa....120
Ćwiczenia leksykalne związane z tekstem....123
Zasady nauczania słownictwa....124
Rozdział 14. NAUCZANIE GRAMATYKI....125
Rola gramatyki....125
Prezentacja nowego materiału gramatycznego....125
Utrwalanie nowego materiału gramatycznego....127
Stosowanie nowego materiału gramatycznego w autentycznej komunikacji ....130
Zasady nauczania gramatyki....131
B. NAUCZANIE SPRAWNOŚCI RECEPTYWNYCH
Rozdział 15. NAUCZANIE ROZUMIENIA ZE SŁUCHU....132
Sprawność rozumienia ze słuchu ....132
Techniki poprzedzające słuchanie....134
Techniki towarzyszące słuchaniu ....136
Techniki następujące po wysłuchaniu tekstu....138
Łączenie sprawności rozumienia ze słuchu z innymi sprawnościami....139
Zasady rozwijania sprawności rozumienia ze słuchu ....140
Rozdział 16. NAUCZANIE CZYTANIA ZE ZROZUMIENIEM....142
Sprawność czytania ze zrozumieniem ....142
Techniki poprzedzające czytanie ....143
Techniki towarzyszące czytaniu i następujące po nim ....144
Łączenie czytania z innymi sprawnościami językowymi....145
Zasady rozwijania sprawności czytania ze zrozumieniem....146
C. NAUCZANIE SPRAWNOŚCI PRODUKTYWNYCH
Rozdział 17. NAUCZANIE MÓWIENIA ....148
Sprawność mówienia ....148
Elicytacja czyli prowokowanie wypowiedzi....149
Obraz jako bodziec....149
Słowo jako bodziec....150
Dźwięk jako bodziec....152
Łączenie sprawności mówienia z innymi sprawnościami ....153
Zasady rozwijania sprawności mówienia ....153
Rozdział 18. NAUCZANIE PISANIA....154
Sprawność pisania ....154
Pisanie jako sprawność wspierająca ....155
Pisanie jako sprawność samodzielna ....155
Łączenie sprawności pisania z innymi sprawnościami ....157
Zasady rozwijania sprawności pisania....157
Rozdział 19. TECHNIKI ZAPEWNIANIA NATURALNOŚCI KOMUNIKACYJNEJ W NAUCZANIU .. 158
Techniki integrowania sprawności ....158
Nauka interakcji i mediacji....160
Techniki ćwiczeniowe oparte na zasadach rządzących autentyczną komunikacją....161
Techniki wykorzystujące zasadę luki informacyjnej....161
Techniki wykorzystujące zasadę niepełnej przewidywalności wypowiedzi....163
Techniki wykorzystujące zasadę łączenia komunikacji werbalnej i niewerbalnej....164
Techniki wykorzystujące zasadę zróżnicowania wypowiedzi w zależności od sytuacji ....165
Techniki wykorzystujące zasadę redundancji....166
Rozdział 20. WPROWADZENIE DO AUTONOMII UCZNIA W PROCESIE UCZENIA SIĘ....167
Pojęcie autonomii....167
Zalety autonomii....168
Trudności związane z wprowadzeniem autonomii ....169
Autonomia w różnych grupach wieku ....169
Techniki przygotowania do autonomii i trening strategii uczenia się ....171
Wdrażanie do samooceny i oceny wzajemnej....173
CZĘŚĆ IV. OCENA JAKOŚCI PRACY NAD JĘZYKIEM I JEJ EFEKTÓW
Rozdział 21. REAGOWANIE NA WYPOWIEDŹ UCZNIA. POPRAWA BŁĘDÓW JĘZYKOWYCH ... 175
Sposoby reagowania na wypowiedź ucznia....175
Reagowanie na błędy uczniowskie ....176
Rodzaje błędów językowych ....176
Kto powinien poprawiać błędy? ....177
Kiedy poprawiać błędy? ....178
Jak zasygnalizować pojawienie się błędu?....178
Jak poprawiać błąd? ....180
Rozdział 22. TESTY JĘZYKOWE....181
Testy językowe i ich rodzaje ....181
Planowanie testu. Kryteria poprawności testu językowego....182
Trafność testu....183
Rzetelność testu ....183
Praktyczność testu ....184
Sprawdzanie i ocena wyników testu ....185
Pułapki testowania ....186
Błędy planowania testu....186
Błędy budowy zadań testowych....187
Błędy w punktowaniu i ocenianiu zadań tekstowych....187
Rozdział 23. KONTROLA WYNIKÓW NAUCZANIA. WYSTAWIANIE OCEN....188
Funkcje kontroli....188
Typy kontroli ....188
Kontrola bieżąca....189
Kontrola okresowa ....189
Wystawianie ocen....190
Wystawianie ocen w toku kontroli bieżącej....190
Przeliczanie punktów uzyskanych w teście językowym na oceny....191
Ocenianie wypowiedzi ustnych i pisemnych. Waga błędu językowego ....192
Zachowania uczniów i ich pozaszkolna nauka a wystawianie ocen....193
Wystawianie ocen semestralnych ....193
Ocena opisowa....195
Demonstrowanie umiejętności ucznia. Portfolio językowe....196
Rozdział 24. OCENA I SAMOOCENA NAUCZYCIELA ....196
Do czego dążymy? ....196
Jak dbać o własny rozwój zawodowy? ....198
Autoobserwacja i refleksja ....199
Bibliografia....202