Dane szczegółowe książki
Prawo administracyjne / Wierzbowski, Marek (1946-)
Autorzy
Tytuł
Prawo administracyjne
Wydawnictwo
Warszawa: Wydaw. Prawnicze "LexisNexis", 2003
Numer wydania
5 uaktual.
ISBN
8373342672
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
PRZEDMOWA .................................................................................... 11
• K),
Część pierwsza
ZAGADNIENIA I POJĘCIA OGÓLNE TEORII PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Rozdziali. ZAGADNIENIA WSTĘPNE........................................................ 15
1. Pojęcie administracji ............................................................................. 15
2. Związanie administracji prawem ................................................................ 18
3. Pojecie prawa administracyjnego ................................................................ 21
4. Typy norm w prawie administracyjnym ......................................................... 23
5. Stosunek admimstracyjnoprawny ................................................................ 25
Literatura ........................................................................................... 27
Rozdział II. ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO ................................... 28
1. Pojęcie i klasyfikacja źródeł prawa .............................................................. 28
2. Akty stanowienia prawa powszechnie obowiązującego ......................................... 29
3. Akty stanowienia prawa o charakterze wewnętrznym .......................................... 39
4. Problem ważności aktów normatywnych wydanych przed wejściem w życie Konstytucji ...... 42
5. Procedura i technika prawodawcza ............................................................. 43
Literatura ........................................................................................... 44
Rozdział III. GENEZA I ROZWÓJ PRAWA ADMINISTRACYJNEGO.................... 45
1. Zasada państwa prawnego....................................................................... 45
2. Zarys rozwoju administracji i prawa administracyjnego we Francji............................ 46
3. Zarys rozwoju administracji i prawa administracyjnego w Niemczech......................... 51
4. Zarys rozwoju administracji i prawa administracyjnego w Wielkiej Brytanii................... 54
5. Zarys rozwoju polskiej nauki prawa administracyjnego ......................................... 59
Literatura ........................................................................................... 65
Spis treści
I
Rozdział IV. PODSTAWOWE ELEMENTY PRAWA EUROPEJSKIEGO ................. 66
1. Uwagi wprowadzające .......................................................................... 66
2. Pojęcie prawa europejskiego ................................................................... 67
3. Organy i instytucje Wspólnoty Europejskiej ................................................... 69
4. Źródła prawa wspólnotowego (europejskiego)................................................. 73
A. Rozporządzenia ............................................................................. 75
B. Dyrektywy ................................................................................... 75
C. Decyzje ...................................................................................... 76
D. Zalecenia i opinie .......................................................................... 76
5. Stosunek prawa europejskiego do prawa krajowego ........................................... 77
6. Wykładnia prawa europejskiego................................................................ 79
7. Ogólne zasady prawne ......................................................................... 80
8. Zakazy dyskryminacji w prawie europejskim .................................................. 81
9. Zasada subsydiarności .......................................................................... 82
10. Wykonywanie prawa europejskiego ............................................................ 82
11. Wspólny rynek i podstawowe swobody ........................................................ 84
Rozdział V. PODSTAWOWE POJĘCIA TEORETYCZNE W NAUCE PRAWA
ADMINISTRACYJNEGO ...................................................... ... 91
1. Aparat administracyjny .......................................................................... 91
_2. Nadzór, kontrola, koordynacja, kierownictwo ................................................... 92
3. Decentralizacja i centralizacja administracji .................................................... 95
4. Samorząd ........................................................................................ 97
5. Rodzaje jednostek organizacyjnych w systemie administracji publicznej ....................... 100
A. Organ państwowy i organ administracji państwowej ........................................ 100
B. Organy administracji (organy administrujące, organy administracji publicznej) ............ 103
C. Rodzaje organów administracji .............................................................. 104
D. Kolegialność i jednoosobowość......)....................................................... 106
E. Zakres działania i właściwość (kompetencja) organu ....................................... 107
F. Zakład administracyjny ...................................................................... 111
G. Inne jednostki organizacyjne w systemie administracji publicznej .......................... 114
H. Funkcje zlecone administracji publicznej ................................................... 116
6. Władztwo administracyjne ....................................................................... 120
7. Publiczne prawa podmiotowe ................................................................... 123
8. Ciężary publiczne ................................................................................ 127
9. Rzeczy publiczne ................................................................................ 129
Literatura ........................................................................................... 135
Część druga ORGANIZACJA ADMINISTRACJI W POLSCE
Rozdział VI. ADMINISTRACJA CENTRALNA ............................................... 139
1. Zagadnienia ogólne .............................................................................. 139
2. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ............................................................ 142
3. Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej ...................................................... 145
A. Skład i tryb powoływania Rady Ministrów.................................................. 147
B. Funkcje i kompetencje Rady Ministrów..................................................... 149
C. Organizacja i tryb działania Rady Ministrów ............................................... 151
D. Reprezentowanie Rady Ministrów oraz ustanawianie pełnomocników rządu .............. 154
E. Organy pomocnicze Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów........................... 156
4. Prezes Rady Ministrów i wiceprezesi Rady Ministrów oraz Kancelaria Prezesa Rady Ministrów 159 A. Prezes Rady Ministrów ...................................................................... 159
Spis treści
'¦ B. Wiceprezes Rady Ministrów ................................................................. 163
C. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów......................................................... 164
5. Minister i ministerstwo .......................................................................... 166
A. Pozycja prawna ministra ..................................................................... 166
B. Sekretarze i podsekretarze stanu oraz ministerstwo........................................ 176
6. Komitety o swoistej pozycji prawnej w systemie administracji centralnej...................... 178
7. Centralne organy administracji (tzw. urzędy centralne) ........................................ 182
8. Nietypowe jednostki organizacyjne administracji centralnej .................................... 188
Rozdział VII. PODZIAŁY TERYTORIALNE PAŃSTWA..................................... 190
1. Rys historyczny .................................................................................. 190
2. Klasyfikacja podziałów terytorialnych ........................................................... 194
3. Podział zasadniczy ............................................................................... 196
4. Podziały pomocnicze ............................................................................ 198
5. Podziały specjalne ............................................................................... 199
Literatura ........................................................................................... 200
iRozdział VIII. ORGANIZACJA ADMINISTRACJI TERENOWEJ.......................... 201
1. Wprowadzenie ................................................................................... 201
2. Organizacja zespolonej administracji rządowej ................................................. 205
A. Struktura systemu organów.................................................................. 205
B. Organizacyjne więzi prawne ................................................................. 206
C. Właściwość organów zespolonej administracji rządowej .................................... 208
D. Formy prawne realizacji zadań przez organy administracji zespolonej ..................... 210
E. Pozaorganizacyjne więzi prawne w administracji rządowej ................................. 211
F. Pozaorganizacyjne więzi prawne w administracji publicznej ................................ 212
G. Struktura aparatu pomocniczego w administracji rządowej................................. 213
3. Organizacja administracji samorządowej ........................................................ 215
A. System podmiotów i organów w administracji samorządowej .............................. 215
B. Właściwość podmiotów w administracji samorządowej ...................................... 217
C. Struktura podmiotów administracji samorządowej .......................................... 219
D. Formy prawne realizacji zadań administracji samorządowej ................................ 222
E. Organizacyjne więzi prawne ................................................................. 224
F. Pozaorganizacyjne więzi prawne ............................................................. 226
4. Ustrój administracji samorządowej w Warszawie ............................................... 230
Literatura ........................................................................................... 233
Rozdział IX. TERENOWE JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE ADMINISTRACJI
SPECJALNEJ...................................................................... 234
Literatura ........................................................................................... 241
Rozdział X. PRACOWNICY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ ............................. 242
1. Wprowadzenie ................................................................................... 242
2. Zakres regulacji prawa urzędniczego ........................................................... 243
3. Status prawny urzędnika państwowego (w rozumieniu ustawy o pracownikach urzędów państwowych) .................................................................................... 245
4. Status prawny członka korpusu służby cywilnej ................................................. 254
A. Nawiązanie stosunku pracy .................................................................. 255
B. Stałość stosunku służby urzędnika służby cywilnej .......................................... 256
C. Dyspozycyjność urzędnika służby cywilnej ................................................... 257
D. Obowiązki i prawa członka korpusu służby cywilnej ........................................ 258
Spis treści
E. Odpowiedzialność dyscyplinarna urzędników służby cywilnej ............................... 259
5. Status pracownika samorządowego .............................................................. 260
Literatura ........................................................................................... 262
Część trzecia FUNKCJONOWANIE ADMINISTRACJI *
Rozdział XI. PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI........................... 265
1. Wprowadzenie ................................................................................... 265
2. Akty normatywne administracji ................................................................. 268
3. Akt administracyjny ............................................................................. 270
A. Rodzaje aktów administracyjnych ........................................................... 275
B. Uznanie administracyjne ..................................................................... 281
C. Moc obowiązująca aktu administracyjnego .................................................. 284
4. Ugoda ............................................................................................ 286
5. Porozumienie administracyjne ................................................................... 288
6. Czynności cywilnoprawne ........................................................................ 291
7. Czynności faktyczne ............................................................................. 294
Literatura ........................................................................................... 297
Rozdział XII. ROLA SADÓW W FUNKCJONOWANIU ADMINISTRACJI
PUBLICZNEJ .................................................................... 299
1. Uwagi wprowadzające ........................................................................... 299
2. Sądownictwo administracyjne .................................................................... 301
A. Podstawy prawne działania .................................................................. 301
B. Organizacja wojewódzkich sądów administracyjnych........................................ 303
C. Organizacja Naczelnego Sądu Administracyjnego ........................................... 304
D. Zakres właściwości sądów administracyjnych ................................................ 306
E. Zakres właściwości rzeczowej NSA .......................................................... 307
3. Rola sądów powszechnych w kontroli administracji ............................................ 308
Literatura ........................................................................................... 310
Rozdział XIII. KONTROLA ADMINISTRACJI............................................... 312
1. Charakterystyka kontroli administracji .......................................................... 312
2. Kontrola zewnętrzna administracji rządowej .................................................... 314
A. Kontrola niepaństwowa ...................................................................... 314
B. Kontrola państwowa ......................................................................... 316
3. Kontrola wewnętrzna ............................................................................ 329
A. Kontrola międzyresortowa ................................................................... 330
B. Kontrola wewnątrzresortowa ................................................................. 333
C. Kontrola niezawodowa (społeczna) .......................................................... 334
Literatura ........................................................................................... 334
Część czwarta
WYBRANE ZAGADNIENIA MATERIALNEGO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Rozdział XIV. WYBRANE ZAGADNIENIA ADMINISTRACYJNOPRAWNEJ
REGULACJI GOSPODARKI .................................................. 337
1. Wprowadzenie .................................................................................. 337
2. Prawo działalności gospodarczej ............................................................... 338
Spis treści
13. Przedsiębiorstwa państwowe i ich prywatyzacja ............................................... 343
A. Podstawy organizacji i funkcjonowania przedsiębiorstw państwowych..................... 343
B. Samorząd pracowniczy ...................................................................... 346
C. Komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych ............................. 350
4. Nadzorowanie pomocy publicznej dla przedsiębiorców........................................ 353
5. Nadzór państwa nad publicznym obrotem papierami wartościowymi......................... 357
6. Prawo dewizowe ................................................................................ 361
7. Prawo gospodarki gruntami .................................................................... 366
8. Zasady i tryb wywłaszczania nieruchomości ................................................... 369
9. Prawo gospodarki komunalnej ................................................................. 372
10. Prawo mieszkaniowe ........................................................................... 377
• 11. Prawo budowlane .............................................................................. 386
12. Prawo przestrzennego zagospodarowania kraju................................................ 393
13. Ewidencja gruntów i budynków ................................................................ 398
14. Prawo geodezyjne i kartograficzne ............................................................. 398
i 15. Prawo komunikacji i łączności ................................................................. 401
A. Komunikacja lądowa ........................................................................ 401
B. Komunikacja wodna ........................................................................ 408
C. Komunikacja powietrzna ................................................................... 410
D. Łączność .................................................................................... 411
16. Prawo górnicze ................................................................................. 417
17. Prawo geologiczne ............................................................................. 419
18. Prawo energetyczne ............................................................................ 421
19. Prawo normalizacji oraz jakości................................................................ 425
20. Prawo o miarach i prawo probiercze .......................................................... 429
21. Dozór techniczny ............................................................................... 431
22. Prawo bankowe ................................................................................. 432
23. Prawo antymonopolowe ........................................................................ 437
24. Prawo celne .................................................................................... 440
Literatura ........................................................................................... 445
Rozdział XV. ADMINISTRACJA SPRAW ZDROWIA, ZATRUDNIENIA
I SPRAW SOCJALNYCH........................................................ 446
1. Administracja zdrowia ........................................................................... 446
2. Przeciwdziałanie alkoholizmowi ................................................................. 452
3. Zapobieganie narkomanii ....................................................................... 456
4. Administracja pracy i spraw społecznych ....................................................... 458
5. Prawo o zatrudnieniu i bezrobociu .............................................................. 459
6. Organizacja ubezpieczeń społecznych ........................................................... 462
7. Prawo pomocy społecznej ....................................................................... 466
Literatura ........................................................................................... 468
Rozdział XVI. UPOWSZECHNIANIE INFORMACJI ........................................ 469
1. Zagadnienia wstępne ............................................................................ 469
2. Dostęp do informacji publicznej ................................................................ 470
3. Prawo prasowe .................................................................................. 473
4. Prawo o radiofonii i telewizji ................................................................... 475
5. Polska Agencja Prasowa......................................................................... 477
6. Ustawa o ochronie informacji niejawnych ...................................................... 478
Literatura ........................................................................................... 482
10
Spis treści
Rozdział XVII. ADMINISTRACJA W DZIEDZINIE OŚWIATY, NAUKI I KULTURY .... 483
1. Szkolnictwo podstawowe, ogólnokształcące, zawodowe ......................................... 483
2. Szkolnictwo wyższe, placówki naukowo-badawcze .............................................. 492
A. Szkolnictwo wyższe ........................................................................... 492
B. Polska Akademia Nauk...................................................................... 500
C. Placówki naukowo-badawcze ................................................................ 503
D. Stopnie i tytuły naukowe .................................................................... 505
3. Organizacja upowszechniania kultury ........................................................... 505
4. Kultura fizyczna i sport ......................................................................... 511
Rozdział XVIII. ADMINISTRACYJNOPRAWNA SYTUACJA OSÓB FIZYCZNYCH .... 517
1. Obywatelstwo .................................................................................... 517
2. Prawo o cudzoziemcach ......................................................................... 519
A. Ogólny status cudzoziemca .................................................................. 521
B. Ochrona cudzoziemców na terytorium RP .................................................. 527
C. Szczególny status cudzoziemców — obywateli Unii Europejskiej .......................... 532
3. Zmiana imion i nazwisk......................................................................... 533
4. Akta stanu cywilnego ............................................................................ 535
5. Ewidencja ludności, dowody osobiste, paszporty................................................ 536
6. Ordery, odznaczenia, odznaki ................................................................... 541
Rozdział XIX. ADMINISTRACYJNOPRAWNA REGULACJA ZRZESZANIA SIĘ ORAZ NIEKTÓRYCH INNYCH RODZAJÓW AKTYWNOŚCI
OBYWATELI ZWIĄZANEJ Z REALIZACJĄ ICH PRAW I WOLNOŚCI 546
1. Prawo o stowarzyszeniach ....................................................................... 548
2. Prawo o partiach politycznych .................................................................. 553
3. Prawo o gwarancjach wolności sumienia i wyznania............................................ 559
4. Prawo o zgromadzeniach ........................................................................ 563
Rozdział XX. ADMINISTRACYJNOPRAWNA REGULACJA ZAPEWNIENIA
BEZPIECZEŃSTWA I PORZĄDKU PUBLICZNEGO ....................... 567
1. Regulacja zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego................................ 568
2. Administracyjnoprawny reżim stanu wyjątkowego .............................................. 577
3. Regulacja ochrony przeciwpożarowej ........................................................... 581
4. Administracyjnoprawna regulacja dotycząca zwalczania klęsk żywiołowych.................... 585
5. Reglamentacja dostępu do broni, amunicji i materiałów wybuchowych........................ 591
Rozdział XXI. ADMINISTRACJA OBRONY KRAJU I SPRAW ZAGRANICZNYCH .... 595
1. Wprowadzenie do administracji obrony kraju .................................................. 595
2. Zarys stanu prawnego ........................................................................... 597
3. Organy właściwe w sprawach obrony oraz ich zadania......................................... 598
4. Świadczenia na rzecz obrony kraju ............................................................. 601
5. Ochrona granicy państwowej .................................................................... 603
6. Administracja spraw zagranicznych ............................................................. 605
Literatura ........................................................................................... 607
SKOROWIDZ PRZEDMIOTOWY.............................................................. 609
• K),
Część pierwsza
ZAGADNIENIA I POJĘCIA OGÓLNE TEORII PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Rozdziali. ZAGADNIENIA WSTĘPNE........................................................ 15
1. Pojęcie administracji ............................................................................. 15
2. Związanie administracji prawem ................................................................ 18
3. Pojecie prawa administracyjnego ................................................................ 21
4. Typy norm w prawie administracyjnym ......................................................... 23
5. Stosunek admimstracyjnoprawny ................................................................ 25
Literatura ........................................................................................... 27
Rozdział II. ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO ................................... 28
1. Pojęcie i klasyfikacja źródeł prawa .............................................................. 28
2. Akty stanowienia prawa powszechnie obowiązującego ......................................... 29
3. Akty stanowienia prawa o charakterze wewnętrznym .......................................... 39
4. Problem ważności aktów normatywnych wydanych przed wejściem w życie Konstytucji ...... 42
5. Procedura i technika prawodawcza ............................................................. 43
Literatura ........................................................................................... 44
Rozdział III. GENEZA I ROZWÓJ PRAWA ADMINISTRACYJNEGO.................... 45
1. Zasada państwa prawnego....................................................................... 45
2. Zarys rozwoju administracji i prawa administracyjnego we Francji............................ 46
3. Zarys rozwoju administracji i prawa administracyjnego w Niemczech......................... 51
4. Zarys rozwoju administracji i prawa administracyjnego w Wielkiej Brytanii................... 54
5. Zarys rozwoju polskiej nauki prawa administracyjnego ......................................... 59
Literatura ........................................................................................... 65
Spis treści
I
Rozdział IV. PODSTAWOWE ELEMENTY PRAWA EUROPEJSKIEGO ................. 66
1. Uwagi wprowadzające .......................................................................... 66
2. Pojęcie prawa europejskiego ................................................................... 67
3. Organy i instytucje Wspólnoty Europejskiej ................................................... 69
4. Źródła prawa wspólnotowego (europejskiego)................................................. 73
A. Rozporządzenia ............................................................................. 75
B. Dyrektywy ................................................................................... 75
C. Decyzje ...................................................................................... 76
D. Zalecenia i opinie .......................................................................... 76
5. Stosunek prawa europejskiego do prawa krajowego ........................................... 77
6. Wykładnia prawa europejskiego................................................................ 79
7. Ogólne zasady prawne ......................................................................... 80
8. Zakazy dyskryminacji w prawie europejskim .................................................. 81
9. Zasada subsydiarności .......................................................................... 82
10. Wykonywanie prawa europejskiego ............................................................ 82
11. Wspólny rynek i podstawowe swobody ........................................................ 84
Rozdział V. PODSTAWOWE POJĘCIA TEORETYCZNE W NAUCE PRAWA
ADMINISTRACYJNEGO ...................................................... ... 91
1. Aparat administracyjny .......................................................................... 91
_2. Nadzór, kontrola, koordynacja, kierownictwo ................................................... 92
3. Decentralizacja i centralizacja administracji .................................................... 95
4. Samorząd ........................................................................................ 97
5. Rodzaje jednostek organizacyjnych w systemie administracji publicznej ....................... 100
A. Organ państwowy i organ administracji państwowej ........................................ 100
B. Organy administracji (organy administrujące, organy administracji publicznej) ............ 103
C. Rodzaje organów administracji .............................................................. 104
D. Kolegialność i jednoosobowość......)....................................................... 106
E. Zakres działania i właściwość (kompetencja) organu ....................................... 107
F. Zakład administracyjny ...................................................................... 111
G. Inne jednostki organizacyjne w systemie administracji publicznej .......................... 114
H. Funkcje zlecone administracji publicznej ................................................... 116
6. Władztwo administracyjne ....................................................................... 120
7. Publiczne prawa podmiotowe ................................................................... 123
8. Ciężary publiczne ................................................................................ 127
9. Rzeczy publiczne ................................................................................ 129
Literatura ........................................................................................... 135
Część druga ORGANIZACJA ADMINISTRACJI W POLSCE
Rozdział VI. ADMINISTRACJA CENTRALNA ............................................... 139
1. Zagadnienia ogólne .............................................................................. 139
2. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ............................................................ 142
3. Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej ...................................................... 145
A. Skład i tryb powoływania Rady Ministrów.................................................. 147
B. Funkcje i kompetencje Rady Ministrów..................................................... 149
C. Organizacja i tryb działania Rady Ministrów ............................................... 151
D. Reprezentowanie Rady Ministrów oraz ustanawianie pełnomocników rządu .............. 154
E. Organy pomocnicze Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów........................... 156
4. Prezes Rady Ministrów i wiceprezesi Rady Ministrów oraz Kancelaria Prezesa Rady Ministrów 159 A. Prezes Rady Ministrów ...................................................................... 159
Spis treści
'¦ B. Wiceprezes Rady Ministrów ................................................................. 163
C. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów......................................................... 164
5. Minister i ministerstwo .......................................................................... 166
A. Pozycja prawna ministra ..................................................................... 166
B. Sekretarze i podsekretarze stanu oraz ministerstwo........................................ 176
6. Komitety o swoistej pozycji prawnej w systemie administracji centralnej...................... 178
7. Centralne organy administracji (tzw. urzędy centralne) ........................................ 182
8. Nietypowe jednostki organizacyjne administracji centralnej .................................... 188
Rozdział VII. PODZIAŁY TERYTORIALNE PAŃSTWA..................................... 190
1. Rys historyczny .................................................................................. 190
2. Klasyfikacja podziałów terytorialnych ........................................................... 194
3. Podział zasadniczy ............................................................................... 196
4. Podziały pomocnicze ............................................................................ 198
5. Podziały specjalne ............................................................................... 199
Literatura ........................................................................................... 200
iRozdział VIII. ORGANIZACJA ADMINISTRACJI TERENOWEJ.......................... 201
1. Wprowadzenie ................................................................................... 201
2. Organizacja zespolonej administracji rządowej ................................................. 205
A. Struktura systemu organów.................................................................. 205
B. Organizacyjne więzi prawne ................................................................. 206
C. Właściwość organów zespolonej administracji rządowej .................................... 208
D. Formy prawne realizacji zadań przez organy administracji zespolonej ..................... 210
E. Pozaorganizacyjne więzi prawne w administracji rządowej ................................. 211
F. Pozaorganizacyjne więzi prawne w administracji publicznej ................................ 212
G. Struktura aparatu pomocniczego w administracji rządowej................................. 213
3. Organizacja administracji samorządowej ........................................................ 215
A. System podmiotów i organów w administracji samorządowej .............................. 215
B. Właściwość podmiotów w administracji samorządowej ...................................... 217
C. Struktura podmiotów administracji samorządowej .......................................... 219
D. Formy prawne realizacji zadań administracji samorządowej ................................ 222
E. Organizacyjne więzi prawne ................................................................. 224
F. Pozaorganizacyjne więzi prawne ............................................................. 226
4. Ustrój administracji samorządowej w Warszawie ............................................... 230
Literatura ........................................................................................... 233
Rozdział IX. TERENOWE JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE ADMINISTRACJI
SPECJALNEJ...................................................................... 234
Literatura ........................................................................................... 241
Rozdział X. PRACOWNICY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ ............................. 242
1. Wprowadzenie ................................................................................... 242
2. Zakres regulacji prawa urzędniczego ........................................................... 243
3. Status prawny urzędnika państwowego (w rozumieniu ustawy o pracownikach urzędów państwowych) .................................................................................... 245
4. Status prawny członka korpusu służby cywilnej ................................................. 254
A. Nawiązanie stosunku pracy .................................................................. 255
B. Stałość stosunku służby urzędnika służby cywilnej .......................................... 256
C. Dyspozycyjność urzędnika służby cywilnej ................................................... 257
D. Obowiązki i prawa członka korpusu służby cywilnej ........................................ 258
Spis treści
E. Odpowiedzialność dyscyplinarna urzędników służby cywilnej ............................... 259
5. Status pracownika samorządowego .............................................................. 260
Literatura ........................................................................................... 262
Część trzecia FUNKCJONOWANIE ADMINISTRACJI *
Rozdział XI. PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI........................... 265
1. Wprowadzenie ................................................................................... 265
2. Akty normatywne administracji ................................................................. 268
3. Akt administracyjny ............................................................................. 270
A. Rodzaje aktów administracyjnych ........................................................... 275
B. Uznanie administracyjne ..................................................................... 281
C. Moc obowiązująca aktu administracyjnego .................................................. 284
4. Ugoda ............................................................................................ 286
5. Porozumienie administracyjne ................................................................... 288
6. Czynności cywilnoprawne ........................................................................ 291
7. Czynności faktyczne ............................................................................. 294
Literatura ........................................................................................... 297
Rozdział XII. ROLA SADÓW W FUNKCJONOWANIU ADMINISTRACJI
PUBLICZNEJ .................................................................... 299
1. Uwagi wprowadzające ........................................................................... 299
2. Sądownictwo administracyjne .................................................................... 301
A. Podstawy prawne działania .................................................................. 301
B. Organizacja wojewódzkich sądów administracyjnych........................................ 303
C. Organizacja Naczelnego Sądu Administracyjnego ........................................... 304
D. Zakres właściwości sądów administracyjnych ................................................ 306
E. Zakres właściwości rzeczowej NSA .......................................................... 307
3. Rola sądów powszechnych w kontroli administracji ............................................ 308
Literatura ........................................................................................... 310
Rozdział XIII. KONTROLA ADMINISTRACJI............................................... 312
1. Charakterystyka kontroli administracji .......................................................... 312
2. Kontrola zewnętrzna administracji rządowej .................................................... 314
A. Kontrola niepaństwowa ...................................................................... 314
B. Kontrola państwowa ......................................................................... 316
3. Kontrola wewnętrzna ............................................................................ 329
A. Kontrola międzyresortowa ................................................................... 330
B. Kontrola wewnątrzresortowa ................................................................. 333
C. Kontrola niezawodowa (społeczna) .......................................................... 334
Literatura ........................................................................................... 334
Część czwarta
WYBRANE ZAGADNIENIA MATERIALNEGO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Rozdział XIV. WYBRANE ZAGADNIENIA ADMINISTRACYJNOPRAWNEJ
REGULACJI GOSPODARKI .................................................. 337
1. Wprowadzenie .................................................................................. 337
2. Prawo działalności gospodarczej ............................................................... 338
Spis treści
13. Przedsiębiorstwa państwowe i ich prywatyzacja ............................................... 343
A. Podstawy organizacji i funkcjonowania przedsiębiorstw państwowych..................... 343
B. Samorząd pracowniczy ...................................................................... 346
C. Komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych ............................. 350
4. Nadzorowanie pomocy publicznej dla przedsiębiorców........................................ 353
5. Nadzór państwa nad publicznym obrotem papierami wartościowymi......................... 357
6. Prawo dewizowe ................................................................................ 361
7. Prawo gospodarki gruntami .................................................................... 366
8. Zasady i tryb wywłaszczania nieruchomości ................................................... 369
9. Prawo gospodarki komunalnej ................................................................. 372
10. Prawo mieszkaniowe ........................................................................... 377
• 11. Prawo budowlane .............................................................................. 386
12. Prawo przestrzennego zagospodarowania kraju................................................ 393
13. Ewidencja gruntów i budynków ................................................................ 398
14. Prawo geodezyjne i kartograficzne ............................................................. 398
i 15. Prawo komunikacji i łączności ................................................................. 401
A. Komunikacja lądowa ........................................................................ 401
B. Komunikacja wodna ........................................................................ 408
C. Komunikacja powietrzna ................................................................... 410
D. Łączność .................................................................................... 411
16. Prawo górnicze ................................................................................. 417
17. Prawo geologiczne ............................................................................. 419
18. Prawo energetyczne ............................................................................ 421
19. Prawo normalizacji oraz jakości................................................................ 425
20. Prawo o miarach i prawo probiercze .......................................................... 429
21. Dozór techniczny ............................................................................... 431
22. Prawo bankowe ................................................................................. 432
23. Prawo antymonopolowe ........................................................................ 437
24. Prawo celne .................................................................................... 440
Literatura ........................................................................................... 445
Rozdział XV. ADMINISTRACJA SPRAW ZDROWIA, ZATRUDNIENIA
I SPRAW SOCJALNYCH........................................................ 446
1. Administracja zdrowia ........................................................................... 446
2. Przeciwdziałanie alkoholizmowi ................................................................. 452
3. Zapobieganie narkomanii ....................................................................... 456
4. Administracja pracy i spraw społecznych ....................................................... 458
5. Prawo o zatrudnieniu i bezrobociu .............................................................. 459
6. Organizacja ubezpieczeń społecznych ........................................................... 462
7. Prawo pomocy społecznej ....................................................................... 466
Literatura ........................................................................................... 468
Rozdział XVI. UPOWSZECHNIANIE INFORMACJI ........................................ 469
1. Zagadnienia wstępne ............................................................................ 469
2. Dostęp do informacji publicznej ................................................................ 470
3. Prawo prasowe .................................................................................. 473
4. Prawo o radiofonii i telewizji ................................................................... 475
5. Polska Agencja Prasowa......................................................................... 477
6. Ustawa o ochronie informacji niejawnych ...................................................... 478
Literatura ........................................................................................... 482
10
Spis treści
Rozdział XVII. ADMINISTRACJA W DZIEDZINIE OŚWIATY, NAUKI I KULTURY .... 483
1. Szkolnictwo podstawowe, ogólnokształcące, zawodowe ......................................... 483
2. Szkolnictwo wyższe, placówki naukowo-badawcze .............................................. 492
A. Szkolnictwo wyższe ........................................................................... 492
B. Polska Akademia Nauk...................................................................... 500
C. Placówki naukowo-badawcze ................................................................ 503
D. Stopnie i tytuły naukowe .................................................................... 505
3. Organizacja upowszechniania kultury ........................................................... 505
4. Kultura fizyczna i sport ......................................................................... 511
Rozdział XVIII. ADMINISTRACYJNOPRAWNA SYTUACJA OSÓB FIZYCZNYCH .... 517
1. Obywatelstwo .................................................................................... 517
2. Prawo o cudzoziemcach ......................................................................... 519
A. Ogólny status cudzoziemca .................................................................. 521
B. Ochrona cudzoziemców na terytorium RP .................................................. 527
C. Szczególny status cudzoziemców — obywateli Unii Europejskiej .......................... 532
3. Zmiana imion i nazwisk......................................................................... 533
4. Akta stanu cywilnego ............................................................................ 535
5. Ewidencja ludności, dowody osobiste, paszporty................................................ 536
6. Ordery, odznaczenia, odznaki ................................................................... 541
Rozdział XIX. ADMINISTRACYJNOPRAWNA REGULACJA ZRZESZANIA SIĘ ORAZ NIEKTÓRYCH INNYCH RODZAJÓW AKTYWNOŚCI
OBYWATELI ZWIĄZANEJ Z REALIZACJĄ ICH PRAW I WOLNOŚCI 546
1. Prawo o stowarzyszeniach ....................................................................... 548
2. Prawo o partiach politycznych .................................................................. 553
3. Prawo o gwarancjach wolności sumienia i wyznania............................................ 559
4. Prawo o zgromadzeniach ........................................................................ 563
Rozdział XX. ADMINISTRACYJNOPRAWNA REGULACJA ZAPEWNIENIA
BEZPIECZEŃSTWA I PORZĄDKU PUBLICZNEGO ....................... 567
1. Regulacja zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego................................ 568
2. Administracyjnoprawny reżim stanu wyjątkowego .............................................. 577
3. Regulacja ochrony przeciwpożarowej ........................................................... 581
4. Administracyjnoprawna regulacja dotycząca zwalczania klęsk żywiołowych.................... 585
5. Reglamentacja dostępu do broni, amunicji i materiałów wybuchowych........................ 591
Rozdział XXI. ADMINISTRACJA OBRONY KRAJU I SPRAW ZAGRANICZNYCH .... 595
1. Wprowadzenie do administracji obrony kraju .................................................. 595
2. Zarys stanu prawnego ........................................................................... 597
3. Organy właściwe w sprawach obrony oraz ich zadania......................................... 598
4. Świadczenia na rzecz obrony kraju ............................................................. 601
5. Ochrona granicy państwowej .................................................................... 603
6. Administracja spraw zagranicznych ............................................................. 605
Literatura ........................................................................................... 607
SKOROWIDZ PRZEDMIOTOWY.............................................................. 609