Dane szczegółowe książki

Rozdział 1. Kształtowanie się psychologii rozwojowej jako nauki
(oprać. Maria Przetacznik-Gierowska) ........... 9
1.1. Wczesne idee rozwoju psychicznego. Prekursorzy ........ 9
l .2. Psychologia rozwojowa na przełomie XIX i XX wieku ........ 13
1.3. Psychologia rozwojowa w XX wieku .............. 20
^ozAztat 1. VrzeanAo, problemy i zadania współczesne) psychologii rozwoju człowieka
(oprać. Maria Tyszkowa) ................... 29
2.1. Przedmiot badań psychologu rozwoju człowieka .......... 29
2.2. Główne działy psychologii rozwojowej ............. 32
2.3. Stosunek psychologii rozwojowej do innych dyscyplin psychologii i jej miej¬
sce wśród innych nauk ................... 33
2.4. Podstawowe problemy współczesnej psychologii rozwoju człowieka .... 37
2.5. Podstawowe zadania współczesnej psychologii rozwoju człowieka .... 41
Rozdział 3. Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej (oprać. Maria Tyszkowa) .... 45
3.1. Pojecie rozwoju i jego geneza ................ 45
3.2. Pojecie rozwoju psychicznego i sposoby jego ujmowania ....... 47
3.3. Pojecie zmiany rozwojowej ................. 49
3.4. Rodzaje zmian rozwojowych ................. 52
3.4.1. Rozwojowe zmiany ontogenetyczne ............ 52
3.4.2. Geneza aktualna lub mikrogeneza ............. 54
3.4.3. Zmiany ilościowe i jakościowe .............. 54
3.4.4. Zmiany intraindywidualne i interindywidualne ........ 56
Rozdział 4. Zasady i prawidłowości psychicznego rozwoju człowieka
(oprać. Maria Przetacznik-Gierowska) ............... 57
4.1. Czynniki rozwoju psychicznego ................ 57
4.2. Mechanizmy zmian rozwojowych ............... 63
4.3. Dojrzewanie - uczenie się - socjalizacja ............. 64
4.4. Rozwój psychiczny jako proces wypełniania zadań życiowych ..... 67
4.5. Nabywanie wczesnych doświadczeń. Okresy sensytywne i krytyczne ... 68
4.6. Zdarzenia życiowe a kryzysy w rozwoju człowieka ......... 73
4.6.1. Klasyfikacja i modele zdarzeń życiowych .......... 73
4.6.2. Pojęcie kryzysu w rozwoju człowieka ............ 80

Rozdział 5. Ekologiczne uwarunkowania rozwoju psychicznego człowieka
(oprać. Maria Tyszkowa i Maria Przetacznik-Gierowska) ........ 85
5.1. Ewolucja pojęcia środowisko ................. 85
5.2. Środowisko z perspektywy interakcyjnej ............. 88
5.3. Ekologiczna interpretacja rozwoju psychicznego człowieka ...... 91
5.4. Aktywność w środowisku, doświadczenie i rozwój: o nowy paradygmat badań
psychologiczno-rozwojowych ................ 96
Rozdział 6. Rola kultury w rozwoju psychicznym jednostki
(oprać. Maria Tyszkowa) ................... 102
6.1. Kultura jako składnik i czynnik organizujący środowisko człowieka . . . 102
6.2. Rola czynników kulturowych w rozwoju psychicznym jednostki ..... 103
6.3. Kultura symboliczna, wartości i rozwój jednostki .......... 105
Rozdział 7. Jednostka a rodzina: interakcje, stosunki, rozwój
(oprać. Maria Tyszkowa) ................... 124
7.1. Rodzinne uwarunkowania rozwoju osobowości jednostki ....... 124
7.2. Założenia wyjściowe badań nad rodziną ............. 129
7.3. Paradygmat teoretyczny badań nad związkiem między rodziną, jej funk¬cjonowaniem i rozwojem a jednostką i jej rozwojem indywidualnym . . . 131
7.4. Rozwój psychiczny jednostki w rodzinie ............. 136
7.5. Doświadczenie i jego rola w procesach rozwoju psychicznego jednostki . . 139
7.6. Stosunki międzyosobowe, społeczne role rodzinne i pozycje zajmowane
w rodzinie a rozwój jednostki ................ 146
7.7. Wpływ rozwoju jednostki na funkcjonowanie rodziny ........ 149
Rozdział 8. Zmiany rozwojowe aktywności i działalności jednostki
(oprać. Maria Przetacznik-Gierowska) ............... 151
8.1. Aktywność jako podstawa i skutek zmian rozwojowych psychiki w różnych
fazach życia ...................... 151
8.2. Charakterystyka struktury czynności .............. 152
8.3. Dawne i współczesne poglądy na zabawę ............ 155
8.3.1. Klasyczne teorie zabawy ................ 156
8.3.2. Koncepcje psychoanalityczne, poznawcze i kulturalno-społeczne . . 157
8.3.3. Nowe poglądy na zabawy dzieci ............. 161
8.4. Ogólna charakterystyka zabawy ............... 163
8.4.1. Prawidłowości rozwojowe w zabawach dzieci ......... 166
8.5. Twórczość dziecka .................... 175
8.5.1. Twórczość plastyczna ................. 179
8.5.2. Twórcza aktywność językowa .............. 183
Rozdział 9. Wybrane koncepcje i teorie rozwoju psychicznego człowieka
(oprać. Maria Tyszkowa i Maria Przetacznik-Gierowska) ........ 189
9.1. Podstawowe kierunki teoretyczne w wyjaśnianiu rozwoju psychicznego ... 189
9.2. Teorie psychoanalityczne i modele rozwoju człowieka ........ 193
9.3. Behawiorystyczne teorie rozwoju ............... 200
9.4. Teorie poznawcze rozwoju ................. 203
9.5. Kierunek kulturowo-historyczny w psychologii rozwojowej ...... 206
9.6. Dialektyczne koncepcje rozwoju ............... 211
9.7. Kompleksowe modele i koncepcje rozwoju ............ 212
9.8. Nowsze koncepcje i modele rozwoju indywidualnego w ciągu życia w psycho-logii polskiej ...................... 214


Rozdział 10. Periodyzacja rozwoju psychicznego
(oprać. Maria Przetacznik-Gierowska) ............... 222
10.1. Problem stadialności rozwoju psychicznego ........... 222
10.2. Problem ciągłości/nieciągłości rozwoju psychicznego ........ 224
10.3. Tempo i rytm rozwoju. Pojęcia akceleracji i retardacji ........ 227
10.4. Wybrane systemy periodyzacji rozwoju ............. 231
10.5. Podsumowanie ..................... 238
Rozdział 11. Metodologiczne problemy badania procesów rozwoju
(oprać. Maria Przetacznik-Gierowska) ............... 240
11.1. Dymensjonalizacja procesów rozwoju dla celów badawczych ..... 240
l J.2. Podstawowe podejścia badawcze ............... 242
\.1. Podejście synchroniczne i diachroniczno-funkcjonalne ..... 242
11.2.2. Podejście transwersalne i longitudinalne .......... 243
11.2.3. Analiza sekwencyjna ................ 244
11.3. Podstawowe metody badań, narzędzia diagnozy stanu i perspektyw rozwo¬jowych jednostki .................... 247
11.4. Problemy etyczne badań nad rozwojem psychicznym człowieka .... 250
Bibliografia .......................... 252