Dane szczegółowe książki
Literatura jako trop rzeczywistości: poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej / Nycz, Ryszard (1951-)
Autorzy
Tytuł
Literatura jako trop rzeczywistości: poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2001
ISBN
8370523323
Hasła przedmiotowe
Nr tomu
21
Spis treści
pokaż spis treści
WPROWADZENIE
Literatura jako trop rzeczywistości.
CZĘŚĆ PIERWSZA
„Wyrażanie niewyrażalnego" w literaturze nowoczesnej
(wybrane zagadnienia)................................................ 17
1. Niewyrazalność i nowoczesność........................................ 17
2. Od kłamstwa języka do prawdy sztuki.................................. 24
3. Od „odpowiedniego" wyrazu do „krystalizacji" słownej............... 33
4. Od estetyki niewyrażalności do koncepcji dzieła jako epifanii........ 41
5. Zarys wniosków: epifanie romantyczne, modernistyczne
i negatywne.............................................................. 47
Osoba w nowoczesnej literaturze: ślady obecności..................... 50
1. Spojrzenie wstecz i parę wątpliwości................................. 50
2. „Muszę być w środku tego, o czym opowiadam": w stronę
literatury osobistej (trzy uwagi o pozycji autora w nowoczesnej
literaturze)............................................................... 58
3. „Każdy z nas jest przybyszem". Wzory tożsamości w literaturze
polskiej XX wieku...................................................... 69
4. Dopowiedzenia........................................................... 84
Poetyka epifanii a początki nowoczesności............................. 88
1. Uwaga wstępna....................................................... 88
2. Lekcja Cypriana Norwida: „prostotliwe parabole".................... 90
3. Młoda Polska: od retoryki ekstazy do „tajemnic życia
codziennego"............................................................ 96
4. „Niewidzialna aureola zwykłych rzeczy". Motywy
hoftnannsthalowskie w pisarstwie Karola Irzykowskiego.............. 100
CZĘŚĆ DRUGA
„Słowami... w świat wyglądam". Bolesława Leśmiana poezja
nowoczesna................................................................. 117
1. Młodopolska genealogia i narodziny poety............................. 117
2. Z estetyki polskiego modernizmu: Bolesław Leśmian o prawdzie
dzieła sztuki............................................................. 123
3. Zwiewność: poetyka wiersza modernistycznego........................ 128
4. Dopowiedzenie........................................................... 138
Wiersz jest Jak raca". Juliana Przybosia poetyka oświecenia
a estetyka nowoczesna................................................ 140
1. Jak raca................................................................... 140
2. Późna poetyka Przybosia: Imię czyli odpowiednie rzeczy słowo....... 147
3. Poetyka oświecenia a koncepcja dzieła jako fajerwerku............... 151
„Wyrwać z rzeczy chwilę zobaczenia": Czesława Miłosza tropienie realności..................................................................... 153
1. „Nostalgia za nieosiągalnym": o późnych poematach.................. 153
2. Miłosz wśród prądów epoki: cztery poetyki............................ 171
Tadeusza Różewicza „tajemnica okaleczonej poezji"................. 186
1. Bez tajemnic.......................................................... 186
2. Nieprzenikalna prostota rzeczywistości................................. 187
3. Trzy tajemnice poetyki Różewicza................................... 196
4. Dopowiedzenie....................................................... 204
„Zamknięty odprysk świata". O pisarstwie Gustawa
Herlinga-Grudzińskiego............................................... 208
1. Scintilla narrationis................................................... 208
2. Ewokacje i reminiscencje............................................. 212
3. Pisarz „obszarów wyłączonych"...................................... 216
„Szare eminencje zachwytu". Miejsce epifanii w poetyce Mirona
Białoszewskiego.......................................................221
1. Białoszewski przed Białoszewskim i poza............................ 221
2. Dwie strategie pisarskie.............................................. 225
3. Epifanie tradycyjne i nowoczesne.................................... 227
4. Uwagi końcowe...................................................... 233
„Niepewna jasność" tekstu i „wierność" interpretacji. Wokół wiersza Zbigniewa Herberta Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy.................................................... 235
1. Fakt poetycki i metodyka lektury..................................... 235
2. Status dyskursywny wiersza.......................................... 237
3. Pole odniesień semantycznych....................................... 242
4. O czym jest wiersz: problem tematu.................................. 249
5. Co mówi wiersz: między tematem, intencją autorską
a nieświadomością tekstu............................................... 251
6. Poezja jako hermeneutyka epifanicznego doświadczenia.............. 255
Nota bibliograficzna....................................................... 259
Indeks nazwisk.............................................................261
Summary..........................................269
Literatura jako trop rzeczywistości.
CZĘŚĆ PIERWSZA
„Wyrażanie niewyrażalnego" w literaturze nowoczesnej
(wybrane zagadnienia)................................................ 17
1. Niewyrazalność i nowoczesność........................................ 17
2. Od kłamstwa języka do prawdy sztuki.................................. 24
3. Od „odpowiedniego" wyrazu do „krystalizacji" słownej............... 33
4. Od estetyki niewyrażalności do koncepcji dzieła jako epifanii........ 41
5. Zarys wniosków: epifanie romantyczne, modernistyczne
i negatywne.............................................................. 47
Osoba w nowoczesnej literaturze: ślady obecności..................... 50
1. Spojrzenie wstecz i parę wątpliwości................................. 50
2. „Muszę być w środku tego, o czym opowiadam": w stronę
literatury osobistej (trzy uwagi o pozycji autora w nowoczesnej
literaturze)............................................................... 58
3. „Każdy z nas jest przybyszem". Wzory tożsamości w literaturze
polskiej XX wieku...................................................... 69
4. Dopowiedzenia........................................................... 84
Poetyka epifanii a początki nowoczesności............................. 88
1. Uwaga wstępna....................................................... 88
2. Lekcja Cypriana Norwida: „prostotliwe parabole".................... 90
3. Młoda Polska: od retoryki ekstazy do „tajemnic życia
codziennego"............................................................ 96
4. „Niewidzialna aureola zwykłych rzeczy". Motywy
hoftnannsthalowskie w pisarstwie Karola Irzykowskiego.............. 100
CZĘŚĆ DRUGA
„Słowami... w świat wyglądam". Bolesława Leśmiana poezja
nowoczesna................................................................. 117
1. Młodopolska genealogia i narodziny poety............................. 117
2. Z estetyki polskiego modernizmu: Bolesław Leśmian o prawdzie
dzieła sztuki............................................................. 123
3. Zwiewność: poetyka wiersza modernistycznego........................ 128
4. Dopowiedzenie........................................................... 138
Wiersz jest Jak raca". Juliana Przybosia poetyka oświecenia
a estetyka nowoczesna................................................ 140
1. Jak raca................................................................... 140
2. Późna poetyka Przybosia: Imię czyli odpowiednie rzeczy słowo....... 147
3. Poetyka oświecenia a koncepcja dzieła jako fajerwerku............... 151
„Wyrwać z rzeczy chwilę zobaczenia": Czesława Miłosza tropienie realności..................................................................... 153
1. „Nostalgia za nieosiągalnym": o późnych poematach.................. 153
2. Miłosz wśród prądów epoki: cztery poetyki............................ 171
Tadeusza Różewicza „tajemnica okaleczonej poezji"................. 186
1. Bez tajemnic.......................................................... 186
2. Nieprzenikalna prostota rzeczywistości................................. 187
3. Trzy tajemnice poetyki Różewicza................................... 196
4. Dopowiedzenie....................................................... 204
„Zamknięty odprysk świata". O pisarstwie Gustawa
Herlinga-Grudzińskiego............................................... 208
1. Scintilla narrationis................................................... 208
2. Ewokacje i reminiscencje............................................. 212
3. Pisarz „obszarów wyłączonych"...................................... 216
„Szare eminencje zachwytu". Miejsce epifanii w poetyce Mirona
Białoszewskiego.......................................................221
1. Białoszewski przed Białoszewskim i poza............................ 221
2. Dwie strategie pisarskie.............................................. 225
3. Epifanie tradycyjne i nowoczesne.................................... 227
4. Uwagi końcowe...................................................... 233
„Niepewna jasność" tekstu i „wierność" interpretacji. Wokół wiersza Zbigniewa Herberta Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy.................................................... 235
1. Fakt poetycki i metodyka lektury..................................... 235
2. Status dyskursywny wiersza.......................................... 237
3. Pole odniesień semantycznych....................................... 242
4. O czym jest wiersz: problem tematu.................................. 249
5. Co mówi wiersz: między tematem, intencją autorską
a nieświadomością tekstu............................................... 251
6. Poezja jako hermeneutyka epifanicznego doświadczenia.............. 255
Nota bibliograficzna....................................................... 259
Indeks nazwisk.............................................................261
Summary..........................................269