Dane szczegółowe książki
Teorie badań literackich / Mitosek, Zofia (1943-)
Autorzy
Tytuł
Teorie badań literackich
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004
Numer wydania
5 zm.
ISBN
8301142197
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wprowadzenie...5
Nota bibliograficzna...18
Platon i literatura (427-347 p.n.e.)...21
Nieobecność poetyki. Filozofia literatury. Poezja. Mimesis. Naśladowanie a etyka. Farmakon. Genologia. Dialog. Problem pisma. Kratyleizm i utopie językowe XX wieku.
Narodziny poetyki (Arystoteles 384-322 p.n.e.)...31
Arystoteles i Platon. Przedmiot poetyki. Genologia. Budowa tragedii. Mimesis. Prawdopodobieństwo. Retoryka. Pragmatyczny model poezji. Arystoteles a orientacje naturalistyczne i kreacjonistyczne w nauce o literaturze.
Rozum i rzemiosło (estetyka klasycyzmu francuskiego)...43
Poetyka normatywna a nauka o literaturze. Klasycyzm. Forma. Imitatio. Naśladowanie a problemy natury, rozumu i świata empirycznego. Poetyka i filozofia kartezjańska. Socjologiczne korzenie poetyki. Aktualność koncepcji sztuki jako realizacji systemu konwencji. Kod języka poetyckiego.
Sztuka jako praktyka samocelowa (Kant 1724-1804)...55
Powstanie estetyki i zagadnienia smaku. Metodologiczny zamiar Kanta. Uzasadnienie władzy sądzenia. Krytyka literacka i nauka. Funkcja estetyczna. Forma i formalizm. Symbolizm w poezji. Kant i strukturalizm.
Historia i poznanie (Hegel 1770-1831)...68
Filozofia a teoria sztuki. Poezja i poetyckość. Kwestie języka i wypowiadania. Specyfika poezji. Literatura a rzeczywistość. Poznanie i realizm, Historyzm jako postawa interpretacyjna. Kontynuacje myśli Hegla.
Estetyka pozytywizmu (Taine 1829-1893)...93
Projekt unaukowienia humanistyki. Nomotetyzm i naturalizm. Metoda. Uwarunkowania literatury. Genetyzm i psychologizm. Psychologia jako podstawa integracji humanistyki. Kryteria wartościowania w historii sztuki. Historia literatury. Krytyka pozytywizmu (marksizm, "filozofia życia", strukturalizm). Pozytywizm w wieku XX i dylematy nauki o literaturze.
Metoda filologiczno-historyczna...112
Filologia. Scherer, Lanson i problemy literatury. Postawa antypozytywis-tyczna Meinera. Zasady naukowości. Syntezy historyczne a systemy wartości. Znaczenie dzieła.
Przełom antypozytywistyczny w nauce o literaturze...130
Krytyka scjentyzmu. Humanistyka. Neokantyzm. Nomotetyzm i idio-grafizm. Teoria ekspresji Crocego. Husserlowska krytyka psychologizmu. Dilthey i teoria świata ducha. Literatura i ekspresja. Symbolizm w poezji i światopogląd poetycki. Czytelnik. Rozumienie. Relatywizm a socjologia poznania. Problemy podmiotu wiedzy.
Fenomenologia literatury (Ingarden 1893-1971)...149
Fenomenologia. Budowa dzieła literackiego. Fikcja a jakości strukturalne utworu. Postawa estetyczna a funkcja estetyczna. Ingardena poglądy na język poetycki a poetyka lingwistyczna. Fenomenologia i strukturalizm. Nauka o literaturze. Kontynuacje.
Nieświadomość i język (psychoanaliza)...182
Sytuacja psychoanalizy. Szkoły podejrzeń. Teoria nieświadomości. Poglądy Freuda na literaturę. Język pragnienia. Praca snu. Symbolika i psychopatologia życia codziennego. Psychoanaliza literacka: Jung, Frye, Mauron, Lacan i de Saussure. Informacja i ewokacja. Retoryka nieświadomości. Teoria języka poetyckiego Kristevej.
Dylematy realizmu (Lukacs 1885-1971)...206
Teoria świadomości klasowej a historia literatury. Proces historycznolitera-cki. Realizm. Wartościowanie. Awangarda. Lukacs a Brecht. Metoda strukturalno-genetyczna. Lukacs a estetyka marksistowska.
Formalizm rosyjski...231
Teoria literatury. Przedmiot poznania. Język poetycki. Forma a treść. Chwyt. Badania nad prozą. Fabuła i sjużet. Morfologia bajki Proppa. Problemy skazu. Teoria rewolucji literackiej Tynianowa.
Strukturalizm...246
Metoda strukturalna. Lingwistyka de Saussure'a. Struktura i system w teorii literatury (strukturalizm czeski). Problemy historii literatury. Jakobson - problemy komunikacji literackiej. Funkcja poetycka. Język a semantyka. Poezja gramatyki. Badania nad narracją: Levi-Strauss, Barthes, Todorov. Semantyka strukturalna Greimasa. Wyobraźnia semio-logiczna.
Semiotyka...278
Teoria znaku de Saussure'a i Peirce'a. Dzieło literackie jako znak: Morris, Mukafovsky i Levi-Strauss. Modelowanie w sztuce. Poezja a ikoniczność. Wtórne systemy modelujące - Łotman. Poziomy znaczeniowe i ich «''•• transformacje - Barthes. Koncepcja literatury i lektury Barthes'a. Semiologia znaczenia a teoria komunikacji literackiej. Koncepcja produktywności znaczeniowej - Kristeva. Osiągnięcia semiotyki.
Literatura jako dialog (Bachtin 1897-1975)...312
Pozycja naukowa Bachtina. Walka z formalizmem. Marksistowska krytyka strukturalizmu - Wołoszynow. Dialog jako interakcja i dialog w literaturze. Filozofia słowa. Teoria powieści. Proces historycznoliteracki. Literatura a kultura. Konsekwencje metodologiczne.
Literatura i alienacja (marksizm)...343
Estetyka marksistowska a problemy literatury. Literackie formy ideologiczne. Realizm. Ideologia i sprzeczności produkcji literackiej. Literatura jako instytucja. Alienacja sztuki. Szkoła frankfurcka. Literatura i aparaty ideologiczne. Język literacki a instytucje szkolnictwa. Sztuka rewolucyjna. Lektura rewolucyjna a lektura estetyczna. Literatura a dezalienacja. Świadomość krytyczna i rewolucyjne przesianie teorii.
Intertekstualność...379
Funkcja intertekstualna. Intertekst - ujęcie globalne i ograniczone. Intertekstualność a literatura realistyczna. Tekst ogólny. Awangarda. Świadomość intertekstualna. Intertekst a znaczenie utworu. Lektura, czytelnik i badacz.
Literatura i dekonstrukcja (Derrida ur. 1930) ........... 397
Derrida a strukturalizm. Semiologia a grammatologia. Dekonstrukcja u Heideggera. Literatura - mimesis, szczepienie, dysseminacja. Mallar-me, Joyce, Celan, Sollers. Pisarz a język - próby negocjacji. Dekonstruk-cjonizm amerykański.
Hermeneutyka - dawniej i dzisiaj...423
Relatywizm w nauce XX wieku. Problem interpretacji. Historia hermeneutyki - egzegeza a interpretacja. Ricoeur - rozumienie tekstu drogą do rozumienia siebie. Heidegger - Dasein i prawda dzieła. Przeciw mimesis. Gadamer - horyzonty tekstu i czytelnika. Mimesis. Hermeneutyka i dekonstrukcja: słynne spory. Ricoeur przeciw Derridzie. Derrida - krytyk Heideggera. Gadamer i Derrida w Paryżu. Dysseminacja a kumulacja sensu.
Krytyka genetyczna .......................... 441
Przykład Sartre'a. ITEM. Rozwój metody. Siatka pojęciowa. Genetyka a historia literatury. Rękopisy a komunikacja literacka i produktywność znaczeniowa. Proces pisania. Praca pióra.
Posłowie do trzeciego wydania...461
Nota do piątego wydania...466
Indeks nazwisk...467
Nota bibliograficzna...18
Platon i literatura (427-347 p.n.e.)...21
Nieobecność poetyki. Filozofia literatury. Poezja. Mimesis. Naśladowanie a etyka. Farmakon. Genologia. Dialog. Problem pisma. Kratyleizm i utopie językowe XX wieku.
Narodziny poetyki (Arystoteles 384-322 p.n.e.)...31
Arystoteles i Platon. Przedmiot poetyki. Genologia. Budowa tragedii. Mimesis. Prawdopodobieństwo. Retoryka. Pragmatyczny model poezji. Arystoteles a orientacje naturalistyczne i kreacjonistyczne w nauce o literaturze.
Rozum i rzemiosło (estetyka klasycyzmu francuskiego)...43
Poetyka normatywna a nauka o literaturze. Klasycyzm. Forma. Imitatio. Naśladowanie a problemy natury, rozumu i świata empirycznego. Poetyka i filozofia kartezjańska. Socjologiczne korzenie poetyki. Aktualność koncepcji sztuki jako realizacji systemu konwencji. Kod języka poetyckiego.
Sztuka jako praktyka samocelowa (Kant 1724-1804)...55
Powstanie estetyki i zagadnienia smaku. Metodologiczny zamiar Kanta. Uzasadnienie władzy sądzenia. Krytyka literacka i nauka. Funkcja estetyczna. Forma i formalizm. Symbolizm w poezji. Kant i strukturalizm.
Historia i poznanie (Hegel 1770-1831)...68
Filozofia a teoria sztuki. Poezja i poetyckość. Kwestie języka i wypowiadania. Specyfika poezji. Literatura a rzeczywistość. Poznanie i realizm, Historyzm jako postawa interpretacyjna. Kontynuacje myśli Hegla.
Estetyka pozytywizmu (Taine 1829-1893)...93
Projekt unaukowienia humanistyki. Nomotetyzm i naturalizm. Metoda. Uwarunkowania literatury. Genetyzm i psychologizm. Psychologia jako podstawa integracji humanistyki. Kryteria wartościowania w historii sztuki. Historia literatury. Krytyka pozytywizmu (marksizm, "filozofia życia", strukturalizm). Pozytywizm w wieku XX i dylematy nauki o literaturze.
Metoda filologiczno-historyczna...112
Filologia. Scherer, Lanson i problemy literatury. Postawa antypozytywis-tyczna Meinera. Zasady naukowości. Syntezy historyczne a systemy wartości. Znaczenie dzieła.
Przełom antypozytywistyczny w nauce o literaturze...130
Krytyka scjentyzmu. Humanistyka. Neokantyzm. Nomotetyzm i idio-grafizm. Teoria ekspresji Crocego. Husserlowska krytyka psychologizmu. Dilthey i teoria świata ducha. Literatura i ekspresja. Symbolizm w poezji i światopogląd poetycki. Czytelnik. Rozumienie. Relatywizm a socjologia poznania. Problemy podmiotu wiedzy.
Fenomenologia literatury (Ingarden 1893-1971)...149
Fenomenologia. Budowa dzieła literackiego. Fikcja a jakości strukturalne utworu. Postawa estetyczna a funkcja estetyczna. Ingardena poglądy na język poetycki a poetyka lingwistyczna. Fenomenologia i strukturalizm. Nauka o literaturze. Kontynuacje.
Nieświadomość i język (psychoanaliza)...182
Sytuacja psychoanalizy. Szkoły podejrzeń. Teoria nieświadomości. Poglądy Freuda na literaturę. Język pragnienia. Praca snu. Symbolika i psychopatologia życia codziennego. Psychoanaliza literacka: Jung, Frye, Mauron, Lacan i de Saussure. Informacja i ewokacja. Retoryka nieświadomości. Teoria języka poetyckiego Kristevej.
Dylematy realizmu (Lukacs 1885-1971)...206
Teoria świadomości klasowej a historia literatury. Proces historycznolitera-cki. Realizm. Wartościowanie. Awangarda. Lukacs a Brecht. Metoda strukturalno-genetyczna. Lukacs a estetyka marksistowska.
Formalizm rosyjski...231
Teoria literatury. Przedmiot poznania. Język poetycki. Forma a treść. Chwyt. Badania nad prozą. Fabuła i sjużet. Morfologia bajki Proppa. Problemy skazu. Teoria rewolucji literackiej Tynianowa.
Strukturalizm...246
Metoda strukturalna. Lingwistyka de Saussure'a. Struktura i system w teorii literatury (strukturalizm czeski). Problemy historii literatury. Jakobson - problemy komunikacji literackiej. Funkcja poetycka. Język a semantyka. Poezja gramatyki. Badania nad narracją: Levi-Strauss, Barthes, Todorov. Semantyka strukturalna Greimasa. Wyobraźnia semio-logiczna.
Semiotyka...278
Teoria znaku de Saussure'a i Peirce'a. Dzieło literackie jako znak: Morris, Mukafovsky i Levi-Strauss. Modelowanie w sztuce. Poezja a ikoniczność. Wtórne systemy modelujące - Łotman. Poziomy znaczeniowe i ich «''•• transformacje - Barthes. Koncepcja literatury i lektury Barthes'a. Semiologia znaczenia a teoria komunikacji literackiej. Koncepcja produktywności znaczeniowej - Kristeva. Osiągnięcia semiotyki.
Literatura jako dialog (Bachtin 1897-1975)...312
Pozycja naukowa Bachtina. Walka z formalizmem. Marksistowska krytyka strukturalizmu - Wołoszynow. Dialog jako interakcja i dialog w literaturze. Filozofia słowa. Teoria powieści. Proces historycznoliteracki. Literatura a kultura. Konsekwencje metodologiczne.
Literatura i alienacja (marksizm)...343
Estetyka marksistowska a problemy literatury. Literackie formy ideologiczne. Realizm. Ideologia i sprzeczności produkcji literackiej. Literatura jako instytucja. Alienacja sztuki. Szkoła frankfurcka. Literatura i aparaty ideologiczne. Język literacki a instytucje szkolnictwa. Sztuka rewolucyjna. Lektura rewolucyjna a lektura estetyczna. Literatura a dezalienacja. Świadomość krytyczna i rewolucyjne przesianie teorii.
Intertekstualność...379
Funkcja intertekstualna. Intertekst - ujęcie globalne i ograniczone. Intertekstualność a literatura realistyczna. Tekst ogólny. Awangarda. Świadomość intertekstualna. Intertekst a znaczenie utworu. Lektura, czytelnik i badacz.
Literatura i dekonstrukcja (Derrida ur. 1930) ........... 397
Derrida a strukturalizm. Semiologia a grammatologia. Dekonstrukcja u Heideggera. Literatura - mimesis, szczepienie, dysseminacja. Mallar-me, Joyce, Celan, Sollers. Pisarz a język - próby negocjacji. Dekonstruk-cjonizm amerykański.
Hermeneutyka - dawniej i dzisiaj...423
Relatywizm w nauce XX wieku. Problem interpretacji. Historia hermeneutyki - egzegeza a interpretacja. Ricoeur - rozumienie tekstu drogą do rozumienia siebie. Heidegger - Dasein i prawda dzieła. Przeciw mimesis. Gadamer - horyzonty tekstu i czytelnika. Mimesis. Hermeneutyka i dekonstrukcja: słynne spory. Ricoeur przeciw Derridzie. Derrida - krytyk Heideggera. Gadamer i Derrida w Paryżu. Dysseminacja a kumulacja sensu.
Krytyka genetyczna .......................... 441
Przykład Sartre'a. ITEM. Rozwój metody. Siatka pojęciowa. Genetyka a historia literatury. Rękopisy a komunikacja literacka i produktywność znaczeniowa. Proces pisania. Praca pióra.
Posłowie do trzeciego wydania...461
Nota do piątego wydania...466
Indeks nazwisk...467