Dane szczegółowe książki
Na przełęczy światów: 150 ukraińskich baśni, gadek, humoresek i podań ludowych / Kasjan, Jan Mirosław (1933-); Tobiasz, Anna
Tytuł
Na przełęczy światów: 150 ukraińskich baśni, gadek, humoresek i podań ludowych
Wydawnictwo
Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1994
ISBN
8323104948
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
I. BAŚNIE CZARODZIEJSKIE 5
1. O Kiryle Garbarzu 7
2. Jaworowy Iwanko 10
3. Uczeń diabła 20
4. Biedny człowiek i śmierć 23
5. Synowa-żaba 25
6. O carewiczach Wasylkach 27
7. O dziewczynie-fujarce 32
8. Śpiąca królewna i jej wyzwoliciel 35
9. Żona-wiatr 37
10. Niewidzialny mąż 39
11. Rak-nieborak i jego wierna żona 43
12. Dwaj cesarze i jeden Herasym 48
13. Pastuszek Świętego Mikołaja 54
14. Córka i pasierbica 57
15. Przebiegła młódka i diabeł 61
16. Jak boginki chciały zabrać dziecko 64
17. Jak cesarz pojął za żonę sierotę Maryjkę 66
18. Carewna Oleńka i piękna branka 68
19. O carze pijaku i dziewczynie piękniejszej od róży 73
20. O owczarzu i cudownych owcach 82
21. Złoty ptak i morska panna 87
22. O miłosiernym chłopcu 94
23. O żołnierzach, diabłach i cudownych darach 99
24. O niemądrym chłopcu, mądrym zającu i smutnej królewnie
25. Czarodziejskie skrzypce 113
26. Krikus-Kakus 116
27. Sprawiedliwość i Krzywda 121
28. Dzielny Piotr i hartowany miecz 123
29. O Kalince i dobrym Iwońciu 128
30. Dwunastu bohaterów 132
31. Sen Herasyma 145
32. Uwięziona febra 153
33. Bajka o Iwanku, majstrze nad majstrami 153
II. BAJKI O ZWIERZĘTACH 157
34. Serce lisa 159
35. Jak garnuszek utopił lisicę 160
36. Niedźwiedź i muzykant 161
37. Jak zając szukał śmierci 162
38. Lew i myszka 165
39. Spotkanie jeża z lisem i wilkiem 166
40. Pan Kocicki 168
109
436
41. Wielce uczona lisica i kot nieuk 170
42. Bajka o głupim wilku 171
43. Jak to kozioł z baranem nastraszyli wilki 173
44. Zając ratuje wołu przed wilkiem 176
45. Lisiczka-siostrzyczka i wilczek-braciszek 178
46. Słomiany byczek 183
47. O babie i o dziku 187
48. Okrutna baba i wilk niewiniątko 188
49. Pies i wilk 189
50. Koza w zajęczym domku 190
51. Dwaj carowie ptaków 194
52. Wrona i żmija 195
53. Jak wróbel sprawił uciechę psu 196
54. O tym, jak gad zabił się sam 198
III. POWIASTKI O POCZĄTKU ŚWIATA, LUDZI, STWORZEŃ I RZECZY
55. Stworzenie ziemi 201
56. Jak diabeł spada z nieba 204
57. Skąd się wziął ogień w krzemieniu 205
58. Z czego powstały perły 205
59. Z czego wyrosła herbata 206
60. Skąd wziął się żółw 206
61. Stworzenie wilka 207
62. Dlaczego kozy mają krótkie ogony 208
63. Skąd wziął się bocian 209
64. Kim był dawniej dzięcioł 210
65. Pochodzenie kreta 211
199
66. Jak Pan Bóg stworzył szlachtę
67. Wielkoludy 213
212
IV. LEGENDY 215
68. O ucieczce Matki Boskiej 217
69. Jak Chrystus bawił się ptaszkiem 218
70. Jak kogut zmartwychwstał 218
71. Trzy pierścienie 219
72. Chrystus i święty Piotr młócą ogniem 222
73. Jak to święty Piotr był Bogiem 224
74. Chrystus, święty Piotr i podkowa 225 i '
75. Święty Piotr w tarapatach 226
76. O pysznym carze Ijonie 227
77. Genowefa — nieszczęsna królowa 231
78. O trzech braciach pogrążonych we śnie 234
79. Piszczałka wydaje tajemnicę 235
80. O jednym takim, co duszę diabłu zapisał, a nie poszedł do piekła 238
81. Jak chleb uratował ludzi przed czartem 240
82. Pokuta małego diabełka 243
83. Święty Eliasz na weselu 246
437
ł
V. NOWELE — POWIASTKI O NIEZWYKŁYCH ZDARZENIACH I PRZYGODACH 247
84. O królewnie rozmiłowanej w zagadkach 249
85. Czuprynka-Siedmiolatka 257
86. O leniwej żonie 262
87. Jak to Salomon badał ziemie i morze 266
88. O Marku bogaczu i jego zięciu 270
89. Los biedaka 283
90. Owczarz Wasylko i złote góry 286
91. Rozum i Szczęście 289
92. Kto drugiemu nieszczęścia życzy, ten sam nie zazna, słodyczy 291
93. Niewinnie zasądzony 294
94. Dwaj bracia 297
95. Jak żołnierz oszukał cara 298
96. Kiedy będzie kapało ze strzechy 300
97. Rezolutna dziewczyna i złodzieje 301
VI. KAWAŁY, ANEGDOTY, NIESTWORZONE RZECZY 303
98. Jak chłopiec przechytrzył diabła 305
99. O kobiecie, która wypędzała diabły 308
100. Jak Hucuł wysiadywał źrebaka 310
101. Krupnik 312
102. Dziadek i babka 315 '? ¦•
103. Jak Hucuł nauczył carewnę gazdować 316
104. Rodzina leniuchów 321
105. Gadatliwa żona 322
106. Leniwa kuma 324
107. O niemądrej żonie 325
108. Jak jeden człowiek zamienił woły 328
109. Baba i garnuszek mleka 331
110. Co prawda, to prawda 331
111. Podział 332
112. Żebrak i wszyscy święci 333
113. Miłosierna pani 334
114. O Cyganie i kiełbasie 336
115. Osobliwa nagroda 337
116. Dziesięć krów 339
117. Cygańskie przekleństwo 340
118. Zajęcze sadło 342
119. Jakeśmy to z dziadkiem gospodarowali, gdy ojca jeszcze nie było na świecie 344
120. Kogucik i kurka 351
VII. OPOWIASTKI O DUCHACH, STRACHACH NACH 353
121. Diabeł 355
122. Wodnik goni pastuchów 356
123. Kąpiel przed Zielonymi Świętami 357
124. Morskie panny 358
125. O woźnicy, który umiał odpędzać chmury
126. Człowiek o dwóch sercach 360
CZAROWNIKACH I DEMO-
359
127. Kefemenowa Góra 362
128. Demon kopalni soli 364
129. Jak licho podróżnych sprowadzało z drogi 366
130. Kwiat paproci 367
131. Zaklęty loch 368
132. O smoku 369
133. Dola 370
134. Pomór 371
135. Dziecko i skarby 373
136. Czy wiedźmy kradną gwiazdy z nieba 374
VIII. PODANIA 377
137. Dwaj bohaterowie 379
138. O Perepiacie i Perepiatysze 380
139. Święty Andrzej Apostoł wędruje po Rusi 381
140. Założenie Kijowa 382
141. Śmierć księcia Olega 383
142. Pojedynek 385
143. Złote Wrota Kijowskie 387
144. Berkut-zbawca 388
145. O świętych Kozakach 390
146. Próba 393
147. Trzy włoski Ołeksy Dobosza 395
148. Góra Łysina 396
149. Kąkol i pszenica 399
150. Siłacz Baczyński 400
Słowniczek 401
Wykaz skrótów i lista zbiorów 404
Odpowiedniki polskie ważniejszych ukraińskich nazw miejscowości
Przypisy 408
Posłowie 432
Spis treści 435
1. O Kiryle Garbarzu 7
2. Jaworowy Iwanko 10
3. Uczeń diabła 20
4. Biedny człowiek i śmierć 23
5. Synowa-żaba 25
6. O carewiczach Wasylkach 27
7. O dziewczynie-fujarce 32
8. Śpiąca królewna i jej wyzwoliciel 35
9. Żona-wiatr 37
10. Niewidzialny mąż 39
11. Rak-nieborak i jego wierna żona 43
12. Dwaj cesarze i jeden Herasym 48
13. Pastuszek Świętego Mikołaja 54
14. Córka i pasierbica 57
15. Przebiegła młódka i diabeł 61
16. Jak boginki chciały zabrać dziecko 64
17. Jak cesarz pojął za żonę sierotę Maryjkę 66
18. Carewna Oleńka i piękna branka 68
19. O carze pijaku i dziewczynie piękniejszej od róży 73
20. O owczarzu i cudownych owcach 82
21. Złoty ptak i morska panna 87
22. O miłosiernym chłopcu 94
23. O żołnierzach, diabłach i cudownych darach 99
24. O niemądrym chłopcu, mądrym zającu i smutnej królewnie
25. Czarodziejskie skrzypce 113
26. Krikus-Kakus 116
27. Sprawiedliwość i Krzywda 121
28. Dzielny Piotr i hartowany miecz 123
29. O Kalince i dobrym Iwońciu 128
30. Dwunastu bohaterów 132
31. Sen Herasyma 145
32. Uwięziona febra 153
33. Bajka o Iwanku, majstrze nad majstrami 153
II. BAJKI O ZWIERZĘTACH 157
34. Serce lisa 159
35. Jak garnuszek utopił lisicę 160
36. Niedźwiedź i muzykant 161
37. Jak zając szukał śmierci 162
38. Lew i myszka 165
39. Spotkanie jeża z lisem i wilkiem 166
40. Pan Kocicki 168
109
436
41. Wielce uczona lisica i kot nieuk 170
42. Bajka o głupim wilku 171
43. Jak to kozioł z baranem nastraszyli wilki 173
44. Zając ratuje wołu przed wilkiem 176
45. Lisiczka-siostrzyczka i wilczek-braciszek 178
46. Słomiany byczek 183
47. O babie i o dziku 187
48. Okrutna baba i wilk niewiniątko 188
49. Pies i wilk 189
50. Koza w zajęczym domku 190
51. Dwaj carowie ptaków 194
52. Wrona i żmija 195
53. Jak wróbel sprawił uciechę psu 196
54. O tym, jak gad zabił się sam 198
III. POWIASTKI O POCZĄTKU ŚWIATA, LUDZI, STWORZEŃ I RZECZY
55. Stworzenie ziemi 201
56. Jak diabeł spada z nieba 204
57. Skąd się wziął ogień w krzemieniu 205
58. Z czego powstały perły 205
59. Z czego wyrosła herbata 206
60. Skąd wziął się żółw 206
61. Stworzenie wilka 207
62. Dlaczego kozy mają krótkie ogony 208
63. Skąd wziął się bocian 209
64. Kim był dawniej dzięcioł 210
65. Pochodzenie kreta 211
199
66. Jak Pan Bóg stworzył szlachtę
67. Wielkoludy 213
212
IV. LEGENDY 215
68. O ucieczce Matki Boskiej 217
69. Jak Chrystus bawił się ptaszkiem 218
70. Jak kogut zmartwychwstał 218
71. Trzy pierścienie 219
72. Chrystus i święty Piotr młócą ogniem 222
73. Jak to święty Piotr był Bogiem 224
74. Chrystus, święty Piotr i podkowa 225 i '
75. Święty Piotr w tarapatach 226
76. O pysznym carze Ijonie 227
77. Genowefa — nieszczęsna królowa 231
78. O trzech braciach pogrążonych we śnie 234
79. Piszczałka wydaje tajemnicę 235
80. O jednym takim, co duszę diabłu zapisał, a nie poszedł do piekła 238
81. Jak chleb uratował ludzi przed czartem 240
82. Pokuta małego diabełka 243
83. Święty Eliasz na weselu 246
437
ł
V. NOWELE — POWIASTKI O NIEZWYKŁYCH ZDARZENIACH I PRZYGODACH 247
84. O królewnie rozmiłowanej w zagadkach 249
85. Czuprynka-Siedmiolatka 257
86. O leniwej żonie 262
87. Jak to Salomon badał ziemie i morze 266
88. O Marku bogaczu i jego zięciu 270
89. Los biedaka 283
90. Owczarz Wasylko i złote góry 286
91. Rozum i Szczęście 289
92. Kto drugiemu nieszczęścia życzy, ten sam nie zazna, słodyczy 291
93. Niewinnie zasądzony 294
94. Dwaj bracia 297
95. Jak żołnierz oszukał cara 298
96. Kiedy będzie kapało ze strzechy 300
97. Rezolutna dziewczyna i złodzieje 301
VI. KAWAŁY, ANEGDOTY, NIESTWORZONE RZECZY 303
98. Jak chłopiec przechytrzył diabła 305
99. O kobiecie, która wypędzała diabły 308
100. Jak Hucuł wysiadywał źrebaka 310
101. Krupnik 312
102. Dziadek i babka 315 '? ¦•
103. Jak Hucuł nauczył carewnę gazdować 316
104. Rodzina leniuchów 321
105. Gadatliwa żona 322
106. Leniwa kuma 324
107. O niemądrej żonie 325
108. Jak jeden człowiek zamienił woły 328
109. Baba i garnuszek mleka 331
110. Co prawda, to prawda 331
111. Podział 332
112. Żebrak i wszyscy święci 333
113. Miłosierna pani 334
114. O Cyganie i kiełbasie 336
115. Osobliwa nagroda 337
116. Dziesięć krów 339
117. Cygańskie przekleństwo 340
118. Zajęcze sadło 342
119. Jakeśmy to z dziadkiem gospodarowali, gdy ojca jeszcze nie było na świecie 344
120. Kogucik i kurka 351
VII. OPOWIASTKI O DUCHACH, STRACHACH NACH 353
121. Diabeł 355
122. Wodnik goni pastuchów 356
123. Kąpiel przed Zielonymi Świętami 357
124. Morskie panny 358
125. O woźnicy, który umiał odpędzać chmury
126. Człowiek o dwóch sercach 360
CZAROWNIKACH I DEMO-
359
127. Kefemenowa Góra 362
128. Demon kopalni soli 364
129. Jak licho podróżnych sprowadzało z drogi 366
130. Kwiat paproci 367
131. Zaklęty loch 368
132. O smoku 369
133. Dola 370
134. Pomór 371
135. Dziecko i skarby 373
136. Czy wiedźmy kradną gwiazdy z nieba 374
VIII. PODANIA 377
137. Dwaj bohaterowie 379
138. O Perepiacie i Perepiatysze 380
139. Święty Andrzej Apostoł wędruje po Rusi 381
140. Założenie Kijowa 382
141. Śmierć księcia Olega 383
142. Pojedynek 385
143. Złote Wrota Kijowskie 387
144. Berkut-zbawca 388
145. O świętych Kozakach 390
146. Próba 393
147. Trzy włoski Ołeksy Dobosza 395
148. Góra Łysina 396
149. Kąkol i pszenica 399
150. Siłacz Baczyński 400
Słowniczek 401
Wykaz skrótów i lista zbiorów 404
Odpowiedniki polskie ważniejszych ukraińskich nazw miejscowości
Przypisy 408
Posłowie 432
Spis treści 435