Dane szczegółowe książki
Wiedźmy, czarty i święci Huculszczyzny: mity i legendy / Hnatiuk, Aleksandra (1961-)
Tytuł
Wiedźmy, czarty i święci Huculszczyzny: mity i legendy
Wydawnictwo
Lublin: "Tyrsa", 1997
ISBN
8390620332
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
I. Bóg, świat i święci
1. Stworzenie świata................................. 5
2. Stworzenie świata i pierwsi ludzie..................... 13
3. Skąd pochodzi Matka Boska?........................ 18
4. Jak się rozmnożyli czarci i jak Aridnyk z Bogiem wojował .... 19
5. Skąd to na świecie wzięły się źródła i stawy, jeziora, potoki i rzeki 20
6. Jak święty Piotr czartowi ryzy wykradł.................. 23
7. Wilk i czart..................................... 24
8. Koza i kobza.................................... 25
9. Skąd się dudy wzięły.............................. 26
10. Pierwszy młyn................................... 27
II. Skąd się wziął młyn, wóz, koń i skrzypce................ 28
12. Kukurydza..................................... 30
13. O tym, jak kania prosi Boga o deszcz................... 31
14. Jawor......................................... 32
15. Wełyty........................................ 35
16. Noe i jednorożec................................. 35
17. Smok Żertwa................................... 36
18. Śmierć Mojżesza................................. 37
19. Jak z krwi świętego Jana kiła powstała.................. 38
20. Judasz z Kariotu................................. 39
21. Skąd się skrzypce wzięły?........................... 40
22. Salomon i Chrystus............................... 41
23. Jak Salomon ziemię chciał zmierzyć.................... 43
24. Choroba Salomona................................ 44
25. Zaprzedanie ludzkiego rodu i koniec świata............... 45
26. Koniec świata................................... 47
27. O tym, jaki koniec świata sczezuni gotują
i jak święty Ilja im przeszkodzi....................... 48
28. Jak Bóg zakuł czarta w łańcuchy...................... 49
29. Jak Chrystus ze świętym Piotrem po świecie wędrowali...... 50
251
0o. Jak Pan Bóg ze świętym Piotrem zboże młócili............ 52
31. Leniwy parobek i robotna dziewka..................... 54
32. Skąd się pszczoły wzięły?........................... 54
3 3. Kto wóz wymyślił?................................ 55
34. Od czego nazwano gorzałkę?......................... 56
35. Święty Paweł.................................... 57
36. Jak strzelec Ilko wzniósł się do nieba................... 58
37. O Ilji, co gromy ciska.............................. 59
38. Jak czart przed świętym Ilją umykał.................... 62
39. Święty Walenty.................................. 63
40. Jak święty Mikołaj zgrzeszył......................... 64
41. Święci Mikołaj i Jakub............................. 65
42. Wilk i święty Mikołaj.............................. 66
43. Święty Mikołaj i strzelcy............................ 67
44. Święty Mikołaj opiekunem zwierząt.................... 68
45. Święty Mikołaj i Helena Konstantyna................... 70
46. Czemu na ciepłego Mikołaja nie można w polu robić........ 72
47. Czemu nie godzi się w huculskie święta pracować?.......... 73
48. Przyjaciel...................................... 74
49. Służba trzech braci u Boga.......................... 75
50. Anioł w służbie na ziemi............................ 80
51. Podróż po niebie i po piekle......................... 82
52. Sen.......................................... 86
II. Czarty
1. Wojna czarta z Panem Bogiem........................ 88
2. Czart w dworskiej stajni............................ 90
3. Jak strzelec czarta przywołał......................... 91
4. Czart w miechu kowalskim.......................... 92
5. Jak diablica dziecko podmieniła....................... 93
6. Jak czart do dziewki chadzał......................... 94
7. Czart i grajek................................... 95
%. C2art i muzykant................................. 96
9. Czart i kowal................................... 97
10. O tym, jak kogut piał i biedakowi reńskie dał............. 99
11. Jak czart akuszerkę zawiózł do żony................... 101
12. Czart i Cygan................................... 103
13. Jak niedobra żona wypędziła czartów z piekła............ 105
14. Jak biedak zabrał dusze z piekła...................... 107
252
15. Jak pijanica zapisał duszę diabłu i jak ją uwolnił........... 109
16. Jak mieszczanin czarta ocyganił...................... iii
17. Bal u czartów.................................. 114
18. Jak kot grał na basie.............................. 117
19. Jak muzykant czartom grał......................... 118
20. Madejowe łoże.................................. 119
21. Kurzyk....................................... 123
22. Czemu Wołosi mają krótkie koszule?................... 124
23. Skąd Huculi pochodzą............................ 125
24. Dlaczego zabitych czartów nie znajdują?................ 127
25. Chowaniec z jajka................................ 127
26. Jak chowaniec szkodził............................ 128
27. Pszczelarz w Michalczu............................ 130
28. Jak chłop chodził czarta kupować..................... 131
29. Jak Ołeksa czarta kupił, by się zięcia pozbyć............. 132
III. Wiedźmy
1. Wiedźma i Bóg................................. 133
2. Jak wiedźma ukryła Jezusa przed Herodem.............. 133
3. Jak odkopywali wiedźmę........................... 134
4. Jak się wiedźmom na tamtym świecie dzieje.............. 135
5. Kryjówka wiedźmy............................... 135
6. Stołek na wiedźmy............................... 136
7. Pieróg z czosnkiem na wiedźmę...................... 137
8. Jak wiedźmę przywołać............................ 137
9. Wiedźma w mieszku.............................. 138
10. Jak Bójko wiedźmy pokazywał....................... 138
11. Lipy z dwóch boków palić nie wolno.................. 138
12. Wiedźma nie trafia do swego ciała.................... 139
13. Jak dziecko biegało po sznurze...................... 140
14. Wiedźma nad wiedźmami.......................... 141
15. Podkuta wiedźma................................ 142
16. Dwa ceberki jaszczurek............................ 143
17. Wiedźmine dziatki............................... 144
18. O tym, jak leśniczy potęgę przeciw sobie obrócił.......... 145
19. Wiedźma z Kosmacza............................. 147
20. Sejmik wiedźm.................................. 148
21. Diak i wiedźmy................................. 150
253
IV. Czarownicy, mawki, upiory i...
1. Czary na strzelbę................................ 154
2. Strzelec znachor................................. 156
3. Hucuł płanetnik................................. 157
4. Jak Hucuł mleko wydoił........................... 159
5. Jak Hucuł strażników w lesie przetrzymał............... 160
6. Kogucia rada................................... 162
7. Chmarnik z Szeszor.............................. 166
8. Dwaj chmarnicy................................. 166
9. Furman — chmarnik.............................. 167
10. Jak pan przeganiał przez wieś stado................... 168
11. Jak czarci i grzesznicy grad mieszkami nosili............. 169
12. Jak biedak grad odganiał........................... 170
13. Werchobłud.................................... 172
14. Kwiat paproci.................................. 173
15. Dzięcioł...................................... 174
16. Jak strzelec pieniądze znalazł........................ 175
17. Siwy koń na połoninie............................ 175
18. Zaklęty skarb................................... 176
19. Jak czart pieniędzy pilnował........................ 177
20. Rachmani..................................... 178
21. Skąd się wziął Czuhajster?.......................... 178
22. Jak pastuch Czuhajstra przywołał..................... 179
23. O tym, jak Czuhajster pasterzy odwiedził................ 180
24. Przysługa Czuhajstra.............................. 181
25. Jak Czuhajster chłopca przed Latawicą wyratował.......... 182
26. Taniec Czuhajstra................................ 183
27. Leśni ludzie.................................... 184
28. O tym, co się pod gruszą przyśniło.................... 185
29. O strzelcu, czarcie i mawkach....................... 186
30. Jak strzelec dziecko mawki ukołysał................... 187
31. Jak strzelec wykradł dziecko........................ 188
32. Żona-anioł..................................... 189
33. O Iwanku, Marusi i mawce......................... 193
34. Upiór w stajni.................................. 195
3 5. Upiór i złodziej................................. 196
36. Jak upiór wojował............................... 198
37. Wojak i upiór.................................. 200
38. Jak dziewka upiorowi palce ucięła.................... 201
254
39- Upiór pyta Boga o urodzaj......................... 202
40. Miedza....................................... 204
41. Jak nieboszczyk mąż do żony przychodził............... 205
42. Jak żona po świeczkę przychodziła.................... 206
43. Jak umarły pokazał się sąsiadowi..................... 207
44. Jak umarli śpiewali na cmentarzu..................... 208
45. Ptak o dwunastu skrzydłach......................... 209
46. O pastuchu, żmii i diamencie........................ 210
47. Błud na pastwisku............................... 211
48. Litościwa dusza................................. 212
49. Dlaczego wilkołaki chcą pożreć księżyc................. 213
50. Zawziętość wilkołaków............................ 214
51. Baba i wilkołak................................. 215
52. Wilkołak i rybacy................................ 216
5 3. Jak wilczyca urok na chłopca rzuciła................... 217
54. Wilczyca...................................... 218
55. O bogaczu, babie i gęsi............................ 219
56. Żmija........................................ 220
57. Wędrówka wysłużonego żołnierza..................... 221
58. Śmierć....................................... 227
59. Królewna wiedźma i stary żołnierz.................... 229
Bibliografia....................................... 233
Wykaz skrótów.................................... 244
Posłowie......................................... 246
1. Stworzenie świata................................. 5
2. Stworzenie świata i pierwsi ludzie..................... 13
3. Skąd pochodzi Matka Boska?........................ 18
4. Jak się rozmnożyli czarci i jak Aridnyk z Bogiem wojował .... 19
5. Skąd to na świecie wzięły się źródła i stawy, jeziora, potoki i rzeki 20
6. Jak święty Piotr czartowi ryzy wykradł.................. 23
7. Wilk i czart..................................... 24
8. Koza i kobza.................................... 25
9. Skąd się dudy wzięły.............................. 26
10. Pierwszy młyn................................... 27
II. Skąd się wziął młyn, wóz, koń i skrzypce................ 28
12. Kukurydza..................................... 30
13. O tym, jak kania prosi Boga o deszcz................... 31
14. Jawor......................................... 32
15. Wełyty........................................ 35
16. Noe i jednorożec................................. 35
17. Smok Żertwa................................... 36
18. Śmierć Mojżesza................................. 37
19. Jak z krwi świętego Jana kiła powstała.................. 38
20. Judasz z Kariotu................................. 39
21. Skąd się skrzypce wzięły?........................... 40
22. Salomon i Chrystus............................... 41
23. Jak Salomon ziemię chciał zmierzyć.................... 43
24. Choroba Salomona................................ 44
25. Zaprzedanie ludzkiego rodu i koniec świata............... 45
26. Koniec świata................................... 47
27. O tym, jaki koniec świata sczezuni gotują
i jak święty Ilja im przeszkodzi....................... 48
28. Jak Bóg zakuł czarta w łańcuchy...................... 49
29. Jak Chrystus ze świętym Piotrem po świecie wędrowali...... 50
251
0o. Jak Pan Bóg ze świętym Piotrem zboże młócili............ 52
31. Leniwy parobek i robotna dziewka..................... 54
32. Skąd się pszczoły wzięły?........................... 54
3 3. Kto wóz wymyślił?................................ 55
34. Od czego nazwano gorzałkę?......................... 56
35. Święty Paweł.................................... 57
36. Jak strzelec Ilko wzniósł się do nieba................... 58
37. O Ilji, co gromy ciska.............................. 59
38. Jak czart przed świętym Ilją umykał.................... 62
39. Święty Walenty.................................. 63
40. Jak święty Mikołaj zgrzeszył......................... 64
41. Święci Mikołaj i Jakub............................. 65
42. Wilk i święty Mikołaj.............................. 66
43. Święty Mikołaj i strzelcy............................ 67
44. Święty Mikołaj opiekunem zwierząt.................... 68
45. Święty Mikołaj i Helena Konstantyna................... 70
46. Czemu na ciepłego Mikołaja nie można w polu robić........ 72
47. Czemu nie godzi się w huculskie święta pracować?.......... 73
48. Przyjaciel...................................... 74
49. Służba trzech braci u Boga.......................... 75
50. Anioł w służbie na ziemi............................ 80
51. Podróż po niebie i po piekle......................... 82
52. Sen.......................................... 86
II. Czarty
1. Wojna czarta z Panem Bogiem........................ 88
2. Czart w dworskiej stajni............................ 90
3. Jak strzelec czarta przywołał......................... 91
4. Czart w miechu kowalskim.......................... 92
5. Jak diablica dziecko podmieniła....................... 93
6. Jak czart do dziewki chadzał......................... 94
7. Czart i grajek................................... 95
%. C2art i muzykant................................. 96
9. Czart i kowal................................... 97
10. O tym, jak kogut piał i biedakowi reńskie dał............. 99
11. Jak czart akuszerkę zawiózł do żony................... 101
12. Czart i Cygan................................... 103
13. Jak niedobra żona wypędziła czartów z piekła............ 105
14. Jak biedak zabrał dusze z piekła...................... 107
252
15. Jak pijanica zapisał duszę diabłu i jak ją uwolnił........... 109
16. Jak mieszczanin czarta ocyganił...................... iii
17. Bal u czartów.................................. 114
18. Jak kot grał na basie.............................. 117
19. Jak muzykant czartom grał......................... 118
20. Madejowe łoże.................................. 119
21. Kurzyk....................................... 123
22. Czemu Wołosi mają krótkie koszule?................... 124
23. Skąd Huculi pochodzą............................ 125
24. Dlaczego zabitych czartów nie znajdują?................ 127
25. Chowaniec z jajka................................ 127
26. Jak chowaniec szkodził............................ 128
27. Pszczelarz w Michalczu............................ 130
28. Jak chłop chodził czarta kupować..................... 131
29. Jak Ołeksa czarta kupił, by się zięcia pozbyć............. 132
III. Wiedźmy
1. Wiedźma i Bóg................................. 133
2. Jak wiedźma ukryła Jezusa przed Herodem.............. 133
3. Jak odkopywali wiedźmę........................... 134
4. Jak się wiedźmom na tamtym świecie dzieje.............. 135
5. Kryjówka wiedźmy............................... 135
6. Stołek na wiedźmy............................... 136
7. Pieróg z czosnkiem na wiedźmę...................... 137
8. Jak wiedźmę przywołać............................ 137
9. Wiedźma w mieszku.............................. 138
10. Jak Bójko wiedźmy pokazywał....................... 138
11. Lipy z dwóch boków palić nie wolno.................. 138
12. Wiedźma nie trafia do swego ciała.................... 139
13. Jak dziecko biegało po sznurze...................... 140
14. Wiedźma nad wiedźmami.......................... 141
15. Podkuta wiedźma................................ 142
16. Dwa ceberki jaszczurek............................ 143
17. Wiedźmine dziatki............................... 144
18. O tym, jak leśniczy potęgę przeciw sobie obrócił.......... 145
19. Wiedźma z Kosmacza............................. 147
20. Sejmik wiedźm.................................. 148
21. Diak i wiedźmy................................. 150
253
IV. Czarownicy, mawki, upiory i...
1. Czary na strzelbę................................ 154
2. Strzelec znachor................................. 156
3. Hucuł płanetnik................................. 157
4. Jak Hucuł mleko wydoił........................... 159
5. Jak Hucuł strażników w lesie przetrzymał............... 160
6. Kogucia rada................................... 162
7. Chmarnik z Szeszor.............................. 166
8. Dwaj chmarnicy................................. 166
9. Furman — chmarnik.............................. 167
10. Jak pan przeganiał przez wieś stado................... 168
11. Jak czarci i grzesznicy grad mieszkami nosili............. 169
12. Jak biedak grad odganiał........................... 170
13. Werchobłud.................................... 172
14. Kwiat paproci.................................. 173
15. Dzięcioł...................................... 174
16. Jak strzelec pieniądze znalazł........................ 175
17. Siwy koń na połoninie............................ 175
18. Zaklęty skarb................................... 176
19. Jak czart pieniędzy pilnował........................ 177
20. Rachmani..................................... 178
21. Skąd się wziął Czuhajster?.......................... 178
22. Jak pastuch Czuhajstra przywołał..................... 179
23. O tym, jak Czuhajster pasterzy odwiedził................ 180
24. Przysługa Czuhajstra.............................. 181
25. Jak Czuhajster chłopca przed Latawicą wyratował.......... 182
26. Taniec Czuhajstra................................ 183
27. Leśni ludzie.................................... 184
28. O tym, co się pod gruszą przyśniło.................... 185
29. O strzelcu, czarcie i mawkach....................... 186
30. Jak strzelec dziecko mawki ukołysał................... 187
31. Jak strzelec wykradł dziecko........................ 188
32. Żona-anioł..................................... 189
33. O Iwanku, Marusi i mawce......................... 193
34. Upiór w stajni.................................. 195
3 5. Upiór i złodziej................................. 196
36. Jak upiór wojował............................... 198
37. Wojak i upiór.................................. 200
38. Jak dziewka upiorowi palce ucięła.................... 201
254
39- Upiór pyta Boga o urodzaj......................... 202
40. Miedza....................................... 204
41. Jak nieboszczyk mąż do żony przychodził............... 205
42. Jak żona po świeczkę przychodziła.................... 206
43. Jak umarły pokazał się sąsiadowi..................... 207
44. Jak umarli śpiewali na cmentarzu..................... 208
45. Ptak o dwunastu skrzydłach......................... 209
46. O pastuchu, żmii i diamencie........................ 210
47. Błud na pastwisku............................... 211
48. Litościwa dusza................................. 212
49. Dlaczego wilkołaki chcą pożreć księżyc................. 213
50. Zawziętość wilkołaków............................ 214
51. Baba i wilkołak................................. 215
52. Wilkołak i rybacy................................ 216
5 3. Jak wilczyca urok na chłopca rzuciła................... 217
54. Wilczyca...................................... 218
55. O bogaczu, babie i gęsi............................ 219
56. Żmija........................................ 220
57. Wędrówka wysłużonego żołnierza..................... 221
58. Śmierć....................................... 227
59. Królewna wiedźma i stary żołnierz.................... 229
Bibliografia....................................... 233
Wykaz skrótów.................................... 244
Posłowie......................................... 246