Dane szczegółowe książki
Klucz do Biblii / Harrington, Wilfrid J. (1927-); Vaux, Roland de; Marzęcki, Józef
Tytuł
Klucz do Biblii
Tytuł oryginału
Key to the Bible
Wydawnictwo
Warszawa: "Pax", 1984
ISBN
83-211-0277-8
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
brak numeracji stron
Spis treści
pokaż spis treści
Słowo wstępne ................ 5
Przedmowa ................. 7
Wykaz skrótów ................ 9
Część pierwsza: Objawienie: Biblia ........ n
Rozdział I: Słowo pisane .............. 13
Księgi Biblii ................ 14
Formowanie się Biblii .... ......... 15
Stary Testament .............. 15
Nowy Testament .............. 23
Pisma biblijne w porządku chronologicznym ....... 24
Rozdział II: Natchnienie biblijne i prawda Pisma świętego .... 28
Fakt natchnienia biblijnego ............ 28
Natchnienie w Biblii .............. 29
Objawienie w Biblii .............. 32
Teologia natchnienia .............. 36
Prawda Pisma świętego ............. 39
Rozdział III: Interpretacja Pisma świętego ......... 41
Słowo Boga do ludzi .............. 41
Formy literackie ............... 42
Lud słowa ................. 43
Biblia w Kościele ............... 45
.Rozdział IV: Kanon Pisma świętego ........... 48
Kanon i kanoniczność .............. 48
Księgi deuterokanoniczne i apokryficzne ........ 49
Tworzenie się kanonu .............. 50
Historia kanonu Starego Testamentu ......... 50
Historia kanonu Nowego Testamentu ........ 52
Natura kanoniczności .............. 56
592
Spis treści
Rozdział V: Krytyka biblijna ............. /58
Krytyka tekstowa ............... 59
Krytyka werbalna .............. 59
Warianty mimowolne ............ 59
Warianty umyślne ............. 60
Krytyka zewnętrzna ............. 60
Krytyka wewnętrzna ............. 60
Krytyka literacka ............... 61
Język ................. 61
Kompozycja ............... 62
Analiza treści księgi ............ 62
Konieczność wyśledzenia źródeł ......... 62
Forma literacka .............. 62
Geneza utworu ............... 63
Świadectwo zewnętrzne ........... 63
Świadectwo wewnętrzne ........... 63
Krytyka historyczna .............. 64
Rozdział VI: Zarys historii Izraela ......
Świat początków Izraela ........
Świat starożytny w trzecim tysiącleciu przed Chr.
Mezopotamia .........
Egipt ...........
Palestyna ..........
W przededniu ery patriarchów .....
Mezopotamia .........
Egipt ...........
Palestyna ..........
Era patriarchów .........
Mezopotamia .........
Egipt ............
Hetyci ...........
Habiru ...........
Palestyna ..........
Patriarchowie ...........
Exodus i podbój ..........
Tło historyczne ..........
Egipt ............
Ludy Morskie .........
Kanaan ...........
Exodus ............
Podbój ............
Okres sędziów ...........
Tło historyczne ..........
67
67
67
68
68
68
69
69
69
69
70
70
71
73
73
74
74
76
76
76
77
78
79
80
81
81
Spis treści
593
Amfiktionia ............... 82
Okres sędziów ............... 82
Sytuacja polityczna w początkach okresu sędziów .... 83
Izraelici ............... 83
Kananejczycy i podział Izraela ........ 84
Filistyni ............... 84
Transjordania ............. 84
i Sędziowie ............... 85
Otniel ................ 85
Ehud ................ 85
Reakcja kananejska ............ 85
Madianici .............. 86
Transjordania ............. 87
Niebezpieczeństwo filistyńskie ......... 87
Powstanie monarchii .............. 88
Instytucja monarchii ............ 88
Tradycje ............... 88
Tradycja antymonarchistyczna (l Sm 8; 10,17-24; 12) . . 88
Tradycja monarchiczna (l Sm 9; 10,1-6; 11) ..... 89
Panowanie Saula ............. 90
Panowanie Dawida (ok. 1010—970) ......... 91
Wojna o niepodległość ............ 91
Państwo Dawida ............. 92
Zaburzenia wewnętrzne ........... 93
Następstwo tronu ............. 93
Panowanie Salomona (ok. 970—931) ......... 94
Państwo Salomona ............. 94
Administracja królestwa ........... 94
Wielkie budowle ............. 95
Odwrotna strona medalu ........... 95
Podzielona monarchia .............. 96
Rozłam (l Krl 12; 2 Krn 10) ........... 96
Historyczne tło podzielonej monarchii ........ 97
Asyria ................ 97
Egipt ................ 101
Damaszek ............... 102
Babilon ................ 103
Królestwo Izraela ............... 104
Dynastia Jeroboama I ............. ~~ 104
Jeroboam I (931—910): l Krl 12,20 — 14,20; por. 2 Krn 13 . . 104
Nadab (910—909): l Krl 15,25-32 ......... 104
Dynastia Baszy ............... 105
Basza (909—886): l Krl 15,33 — 16,7 ........ 105
38 — Klucz do Biblii
594
Spis treści
'105
105
105
105
106
106
107
107
107
108
108
108
108
108
109
109
109
109
110
110
111
Ela (886—885): l Krl 16,8-14 ..........
Zimri (885 — siedem dni): l Krl 16,15-22 ......
Dynastia Omriego ............
Omri (885—874): l Krl 16,23-28 .........
Achab (874—853): l Krl 16,29 — 22,40 .......
Ochozjasz (853—852): l Krl 22,52 — 2 Krl 1,18 ....
Jehoram (852—841): 2 Krl 3,1 — 10,17 .......
Dynastia Jehu ..............
Jehu (841—814): 2 Krl 10,28-36 .........
Jehoachaz (814—798): 2 Krl 13,1-9 ........
Jehoasz (798—783): 2 Krl 13,10-13 ........
Jeroboam II (783—743): 2 Krl 14,23-29 .......
Zachariasz (743): 2 Krl 15,8-12 .........
Szallum (743): 2 Krl 15,13-16 .........
Dynastia Menachema ............
Menachem (743—738): 2 Krl 15,17-22 .......
Pekachiasz (738—737): 2 Krl 15,23-26 .......
Pękach (737—732): 2 Krl 15,27-31 ........
Ozeasz (732—724): 2 Krl 17,1-4 .........
Królestwo Judy ..............
Roboam (931—913): l Krl 14,21-31; 2 Krn 10—12 ....
Abijjam (913—911): l Krl 15,1-8; 2 Krn'13 ...... 111
Asa (911—870): l Krl 15,9-24; 2 Krn 14—16 ...... 111
Jozafat (870—848): l Krl 22,41-51; 2 Krn 17—20 ..... 111
Jehoram (848—841): 2 Krl 8,16-24; 2 Krn 21 ...... 112
Ochozjasz (841): 2 Krl 8,25 — 9,29; 2 Krn 22,1-9 ..... 112
Atalia (841—835): 2 Krl 11; 2 Krn 22,10 — 23,11 ....
Joasz (835—796): 2 Krl 12; 2 Krn 24 .......
Amazjasz (796—781): 2 Krl 14,1-22; 2 Krn 25 .....
Ozjasz (Azariasz) (781—740): 2 Krl 15,1-6; 2 Krn 26 ...
Jotam (740—736): 2 Krl 15,32-38; 2 Krn 27 ...... 114
Achaz (736—716): 2 Krl 16; 2 Krn 28 ...... "•*
Ezechiasz (716—687): 2 Krl 18—20; 2 Krn 29—32 . . .
Relacja asyryjska ..........
Relacja biblijna ...........
Manasses (687—642): 2 Krl 21,1-18; 2 Krn 33,1-20 . .
Amon (642—609): 2 Krl 21,19-26; 2 Krn 21—25 ..... 118
Jozjasz (640—609): 2 Krl 22,1 — 23,30; 2 Krn 34—35 . .
Jehoachaz (609): 2 Krl 23,31-35; 2 Krn 36,1-4 ....
Jehojakim (609—597): 2 Krl 23,36 — 24,6; 2 Krn 36,5-8 .
Jehojokin (597): 2 Krl 24,8-17; 2 Krn 36,9-10 ..... 119
Sedecjasz (597—587): 2 Krl 24,18 — 25,7; 2 Krn 36,11-13 .
Po upadku Jerozolimy ...........
Wygnanie i odbudowa gminy .........
112
113
113
114
114
115
116
116
117
118
119
119
120
120
122
Tło historyczne .............
Ostatnie lata państwa babilońskiego ......
• Powstanie Persji ...........
, Juda po 587 r. .............
Wygnańcy w Babilonie ..........
Odbudowa gminy ............
Dzieło Nehemiasza i Ezdrasza .........
Tło historyczne .............
Chronologia ksiąg: Ezdrasza i Nehemiasza .....
Nehemiasz ..............
Ezdrasz ...............
Kolonia elefantyńska ...........
Od Ezdrasza do Antiocha IV ..........
Tło historyczne .............
Koniec imperium perskiego ........
Aleksander Wielki (336—323) ........
Następcy Aleksandra ..........
Żydzi pod rządami Ptolemeuszy ........
Żydzi pod rządami Seleucydów ........
Żydowska diaspora ............
Powstanie machabejskie i dynastia hasmonejska ....
Tło historyczne: od Antiocha IV do Antiocha VII (175—129)
Powstanie machabejskie (l, 2 Mch; Dn) ......
Prześladowanie ze strony Antiocha IV .....
Święta wojna (167—164) .........
Ekspedycje karne (164—163) ........
Niepowodzenia i chwila wytchnienia (162) ....
Wojna w sprawie Alkimosa (161—159) .....
Chwila wytchnienia (159—152) .........
Równowaga sił (152—143) ..........
Niezależność .............
Dynastia hasmonejska ............
Jan Hyrkan I, arcykapłan (134—104) .......
Aristobulos I, arcykapłan i król (104—103) .
Aleksander Jannaj, arcykapłan i król (103—76) .
Aleksandra, królowa (76—67) .........
Aristobulos II, arcykapłan i król (67—63) . . . . .
Jan Hyrkan II, arcykapłan i etnarcha (63—40) . . . .
Antygonos, arcykapłan i król (40—37) .....
Rozdział VII: Zarys historii czasów nowotestamentowych
Świat grecko-rzymski
Cesarstwo rzymskie
122
122
123
124
125
. 125
127
127
128
129
130
132
133
133
133
133
134
135
135
136
137
137
139
139
140
140
141
141
142
142
143
143
144
144
144
145
145
145
146
147
147
147
596
Spis treści
Kierunki filozoficzne ............. /149
Epikureizm .............../ 150
Stoicyzm ............... 150
Kierunki religijne .............. 151
Religie misteryjne ............. 151
Kult cesarzy ............... 152
Świat żydowski ............... 153
Palestyna pod władzą Rzymian
153
Dynastia herodiańska ............ 153
Herod Wielki (37—4 przed Chr.)
....... 153
Synowie Heroda ............. 155
Agryppa I, król (41—44 po Chr.) ........ 156
Agryppa II .............. 156
Rzymscy prokuratorzy ............ 157
Wojna żydowska i jej następstwa ......... 159
Żydowskie sekty religijne ............ 161
Faryzeusze i saduceusze ........... 161
Faryzeusze .............. 161
Saduceusze .............. 163
Uczeni w Piśmie ............. 164
Sanhedryn .............. 164
Esseńczycy ............... 165
Inne grupy ............... 169
Zeloci .......... f .... 169
Herodianie .............. 169
Samarytanie .............. 169
Żydowska diaspora .............. 170
Chronologia życia Jezusa ............. 173
Narodziny Jezusa .............. 173
Działalność publiczna ............. 175
Śmierć Jezusa ............... 176
Epoka apostolska ............... 178
Gmina jerozolimska ............. 178
Dwunastu ............... 178
Starsi ................ 179
Piotr ................ 179
Jakub „brat Pana" ............. 179
Dwie grupy ............... 180
Rozwój Kościoła .............. 181
Jerozolima ............... 181
Judea i Samaria ............. 182
Krańce ziemi .............. 185
S w. Paweł: chronologia i podróże misyjne ........ 186
Chronologia ............... 186
Spis treści
597
Chronologiczne wskazówki z historii świeckiej ..... 186
Prokonsulat Galliona w Achai ........ 186
Odwołanie Feliksa i mianowanie Festusa . . . . . . 187
Chronologiczne wskazówki w Nowym Testamencie .... 187
Nawrócenie Pawła ............ 187
Epizody pochodzące z okresu nawrócenia ...... 187
Narodziny Pawła ............ 188
Podróże misyjne .............. 188
Pierwsza podróż misyjna: wiosna 45 — wiosna 49 (Dz 13—14) 188
Druga podróż misyjna: jesień 49 — jesień 52 (Dz 15,36 —18,22) 189
Trzecia podróż misyjna: wiosna 53 — wiosna 58 (Dz 18,23 —
21,16) ................. 190
Podróż do Rzymu (jesień 60 — wiosna 61) i lata końcowe . . 192
Tabela chronologiczna ............. 192
Część druga: Obietnica: Stary Testament ....... 195
Rozdział I: Pentateuch .............. 197
Pentateuch jako całość .............. 197
Geneza Pentateuchu .............. 198
Cztery tradycje .............. 198
Tradycja jahwistyczna ........... 198
Tradycja elohistyczna ........... 199
Tradycja kapłańska ............ 199
Tradycja deuteronomiczna .......... 199
Podsumowanie .............. 200
Formowanie się. tradycji ............. 200
Formowanie się Pentateuchu ............ 201
Właściwości tradycji .............. 203
Jahwista ................ 203
Historia pierwotna ............. 205
Tradycja patriarsza ............. 205
Tradycja Mojżeszowa ............ 205
Elohista ................. 206
Deuteronomista ............... 207
Tradycja kapłańska ............. 209
Posłannictwo Pentateuchu ............ 211
Doktrynalne aspekty Pentateuchu .......... 212
Teologia historii pierwotnej ........... 212
Kapłańska historia pierwotna .......... 212
Historia pierwotna jahwisty .......... 214
598
Spis treści
Exodus ..........
Przymierza .........
Przymierze z Noem ......
Przymierze z Abrahamem (Rdz 17,1-14)
Przymierze na Synaju .....
Prawo ...........
Rozdział II: Historia deuteronomiczna
Sumienie narodu .....
Księga Powtórzonego Prawa .
Historia deuteronomiczna .
Księga Jozuego ......
Księga Sędziów ......
Księgi Samuela .....
Księgi Królewskie .....
Zakończenie ......
Rozdział III: Księgi profetyczne .
Ruch prorocki .....
Nazwa ......
Grupy prorockie
Wczesne grupy prorockie
„Synowie proroccy"
218
219
220
220
221
222
225
226
229
231
232
233
234
235
236
238
239
239
239
239
240
Prorocy instytucjonalni, czyli zawodowi ....... 241
Prorocy klasyczni ............. 241
. . . . . . . . . . . 241
. . . . . . . . . . . 243
. . . . . . . . . . . 243
. . . . . . 243
Prorocy z powołania ............
Pisma profetyczne ..............
Prorok i proroctwo .............
Psychologia proroka ...........
Kryterium prawdziwego proroka ......... 244
Literatura profetyczna ............
Kompozycja ksiąg ............
Księgi profetyczne w porządku chronologicznym ....
Prorocy VIII w. ..............
Amos ................
Prorok ...............
Księga ...............
Posłannictwo .............
Ozeasz ................
Prorok ...............
Posłannictwo .............
Izajasz 1—39 ............... 251
Prorok ...............
Księga ...............
244
245
246
246
246
246
247
247
248
248
250
251
251
Spis treści
599
Posłannictwo
Micheasz
Prorok
Księga
Posłannictwo
252
253
253
253
253
Prorocy VII w. i początku VI w. ........... 254
Sofoniasz ................ 254
Prorok ................ 254
Księga ................ 254
Posłannictwo .............. 254
Nahum ................. 255
Prorok ........ r ....... 255
Księga ................ 255
Posłannictwo .............. 255
Habakuk ................ 255
Prorok ................ 255
Księga ................ 256
Posłannictwo .............. 256
Jeremiasz ................ 256
Prorok ................ 256
Księga ................ 257
Posłannictwo .............. 258
Apendyks: Larnentacje ............ 260
Prorocy doby wygnania ............. 261
Ezechiel ................ 261
Księga ................ 262
Posłannictwo .............. 262
Deutero-Izajasz ............... 266
Autorstwo i data .......... ... 266
Posłannictwo .... ......... 266
Cierpiący Sługa Jahwe ............. 268
Prorocy VI w. ................ 269
Izajasz 56—66 ............... 269
Autorstwo ............... 269
Posłannictwo .............. 269
Aggeusz ................. 269
Prorok ................ 269
Posłannictwo .............. 270
Zachariasz 1—8 ............... 270
Prorok ................ 270
Posłannictwo .............. 270
Prorocy V w. ................ 271
Spis treści
Izajasz 34—35; 24—27 ............
Izajasz 34—35: „Mała Apokalipsa" ........
Autorstwo i data ...........
Idee ...............
Izajasz 24—27: „Wielka Apokalipsa" .......
Autorstwo i data ...........
Idee ...............
Malachiasz ...............
Autorstwo i data ............
Posłannictwo ..............
Abdiasz ................
Autorstwo ..............
Posłannictwo .............
Prorocy IV w. ...............
Joel .................
Autorstwo i data ............
Posłannictwo .............
Zachariasz 9—14 .............
Autorstwo i data ............
Posłannictwo .............
Mesjanizm ................
Rozwój idei mesjanicznej ...........
Ogólne oczekiwanie mesjaniczne ........
Mesjanizm dynastyczny ...........
Mesjanizm osobowy ............
Mesjanizm bez Mesjasza . . . . . . . . . . . «•»
Mesjasz ................. 279
Rozdzial IV: Literatura mądrościowa .
Mądrość Wschodu ......
Mądrość Izraela ......
Geneza mądrości w Izraelu .
Istota i formy mądrości w Izraelu
Księga Przysłów ......
Struktura Przysłów .....
Posłannictwo ......
Księga Hioba .......
Podział ........
Autorstwo i data .....
Problem Hioba ......
Kohelet (Eklezjastes) .....
Autorstwo i data .....
Światopogląd Koheleta ....
271
271
271
271
272
272
272
272
272
273
273
273
273
274
274
274
274
274
274
275
275
276
277
277
278
278
281
281
282
282
283
285
286
286
287
288
289
290
291
292
293
Spis tre&ci
601
L
Syrach .................. 294
Autorstwo i data .............. 294
Tekst i wersje ............... 295
Kompozycja i plan .............. 295
Doktryna ................ 296
Księga Mądrości ............... 297
Autorstwo i data .............. 298
Plan .................. 298
Forma literacka .............. 300
Midrasz ................ 300
W Starym Testamencie ........... 301
W literaturze rabinicznej .......... 301
Formy midraszu ............. 302
Halacha ............... 302
Hagada ............... 302
Doktryna ................ 303
Mądrość Boża ................ 304
Źródło mądrości ............... 304
Personifikacja mądrości ............ 305
Jezus i mądrość .............. 305
Pieśń nad pieśniami .............. 306
Księga ................. 306
Autorstwo i data .............. 307
Interpretacja ............... 307
Posłannictwo ............... 309
Rozdział V: Psalmy ............... 312
Klasyfikacja psalmów ............. 312
Psalmy błagalne ............... 313
Psalmy błagania indywidualnego ........... 313
Sitz im Leben ............... 313
Bliskie niebezpieczeństwo śmierci ......... 313
Choroba ............... 314
Fałszywe oskarżenie ............ 314
Psalmy błagania wspólnotowego . . . . . . . . . . . 315
Psalmy dziękczynne .............. 316
Psalmy dziękczynienia indywidualnego ........ 316
Psalmy dziękczynienia narodowego ......... 318
Hymny pochwalne ............... 318
Psalmy królewskie ............... 319
Psalmy Syjonu ................ 320
Psalmy królowania Jahwe ............ 321
Inne grupy ................. 322
Psalmy mądrościowe ............. 322
602
Spis treści
Psalmy liturgii deuteronomicznej
Modlitwy różne ........
Doktrynalne aspekty psalmów ....
Starotestamentowe pojęcie dziękczynienia
Królowanie Jahwe .......
Rozdział VI: Historia Kronikarza
Pierwsza i druga księga Kronik .
Ksiąga .......
Tytuł .....
Data ......
Forma literacka
Cel Kronik .....
Ezdrasz i Nehemiasz .
Chronologia ....
Ojciec judaizmu ....
Posłannictwo Kronikarza .
Rozdział VII: Księgi Machabejskie
Pierwsza księga Machabejska
Druga księga Machabejska
Rozdział VIII: Pisma ....
Rut ........
Księga ......
Posłannictwo ....
Jonasz .......
Posłannictwo ....
Tobiasz ......
Posłannictwo ....
Baruch .......
Posłannictwo ....
Daniel .......
Księga ......
Forma literacka
Hagada .....
Peszer midrasz .
Apokalipsa ....
Autor ......
Uzupełnienia ....
Uzupełnienie rozdziału 3
Rozdziały 13—14 .
Teologia historii
Syn Człowieczy (Dn 7,13-14)
L
323
324
324
324
326
328
328
323
328
329
329
330
332
332
333
335
338
338
341
344
344
344
345
346
346
348
348
349
349
350
350
351
351
. 353
. 354
. 356
. 357
. 357
. 357
. 357
. 359
Spis treści
603
Esteta .................. 362
Forma literacka ............... 362
Posłannictwo ............... 363
Judyta .................. 364
Posłannictwo ............... 365
Apendyks: Wartość i autorytet Starego Testamentu ...... 367
Napotkane trudności ............. 367
Niepożądany Stary Testament .......... 367
Poziomy znaczeniowe w Starym Testamencie ..... 368
Chrześcijańska interpretacja Starego Testamentu .... 370
W stronę rozwiązania trudności .......... 372
Posługa teologii biblijnej ........... 372
Stary Testament — Pismem pożądanym ....... 374
Część trzecia: Wypełnienie: Nowy Testament
377
Rozdział I: Formacja Ewangelii synoptycznych ....... 379
Słowa i czyny Jezusa .............. 380
Powiedzenia (logia) .............. 380
Opowieści ................ 381
Tradycja apostolska .............. 383
Nauczanie ................ 383
Krytyka form Ewangelii synoptycznych ........ 384
Przedsynoptyczne jednostki literackie ........ 388
Liturgia ................ 388
Nauczanie misyjne ............. 388
Didache ................ 389
Fakt d interpretacja w tradycji .......... 389
Demitologizacja Ewangelii ............ 391
Ewangeliści ................. 392
Krytyka redakcji .............. 392
Tradycja i redakcja ............ 393
Różne płaszczyzny redaktorskie ......... 396
Różne sytuacje życiowe ............ 396
Problem synoptyczny ..:.......... 398
Fakt ................. 398
Zgodności ............... 398
Różnice ............... 399
Problem ................ 399
W stronę rozwiązania ............ 400
Teoria dwu źródeł ............ 400
Nowa teoria .............. 400
604
Spis treści
Dokumenty podstawowe .......••• 401
Dokumenty pośrednie .......... 401
Ewangelie ........••••• 402
Rozdział II: Ewangelia św. Marka .........
Autorstwo, przeznaczenie i data .........
Świadectwo tradycji ...........
Styl Marka ...............
Schematyzacja .............
Dwoistość ..............
Określenie czasu lub miejsca: wyrażenia dwustopniowe
404
404
404
405
405
405
406
Podwójne pytania i antytetyczne paralelizmy ..... 406
Orotio obligua i oratio recta .......... 407
. 407
. 408
Ewangelia ...............
Plan .................
Cel Ewangelii Marka .............. 409
Tajemnica mesjaniczna ............
411
Rozdział III: Ewangelia św. Mateusza .........
Autorstwo, przeznaczenie i data ..........
Plan .................
Struktura ................
Środowisko Mateusza .............
Wspólnota, czyli Kościół, u Mateusza ......... 418
Kazanie na Górze ............... 420
414
414
414
415
417
Wielkie polecenie, Mt 28,18-20
Rozdział IV: Ewangelia św. Łukasza
Autorstwo, przeznaczenie i data .
Plan ........
Sługa słowa ......
Historyk ......
Ewangelista .....
Cel .......
Posłannictwo Łukasza .
Uniwersalizm
Zbawca .....
Bogaci i ubodzy .
Modlitwa, radość, pokój
Rozdział V: Dzieje Apostolskie
Autor i data ....
Cel i zakres .....
Plan ......
422
424
424
424
425
425
426
427
428
428
428
430
431
434
434
434
436
Spis treści
605
Źródła .................. 437
1,12 — 15,35 ................ 437
15,36 — 28,28 ............... 438
Mowy ................. 439
Historyczność ................ 440
Doktryna ................. 441
Kerygmat ................ 441
Duch Światy ............... 444
Rozdział VI: Listy Pawłowe ............. 447
Listy Nowego Testamentu ............ 447
List zwykły a list-epistoła ........... 447
Język i styl Pawła .............. 448
Pierwszy i drugi list do Tesaloniczan ......... 448
Pierwszy list do Tesaloniczan ........... 448
Kościół w Tesalonice ............ 448
Cel i streszczenie listu ............ 449
Plan ................. 450
Drugi list do Tesaloniczan ........... 460
Cel i streszczenie ............. 450
Plan ................. 451
Listy większe ................ 451
List do Galatów .............. 451
Kościół w Galacji ............. 451
Plan ................. 452
Okoliczności napisania listu i streszczenie ...... 452
Pierwszy list do Koryntian ........... 454
Kościół w Koryncie ............. 454
Plan listu ............... 455
Okoliczności napisania listu i streszczenie ...... 455
Drugi list do Koryntian ............ 459
Okoliczności napisania listu i data ........ 459
Plan ................. 460
Streszczenie .............. 460
List do Rzymian .............. 464
Kościół rzymski .............. 464
Okoliczności napisania listu i data .' . . . . . . . 465
Plan ................. 466
Streszczenie .............. 467
Listy więzienne ............... 473
List do Filipian ............... 473
Kościół w Filippi ............. 473
Integralność ............... 474
606
Spis treści
Miejsce powstania i data ........... 475
Plan ................. 475
List do Filemona .............. 476
List do Kolosan ............... 477
Kościół w Kolosach ............. 477
Autorstwo i data ............. 477
Plan ................. 478
Pseudonimowosć ............. 479
Streszczenie ................ 479
Błędy Kolosan .............. 481
List do Efezjan ............... 482
Przeznaczenie listu ............. 482
Autorstwo ............... 483
Plan ................. 484
Streszczenie ............... 485
Doktryna ................ 488
Kosmiczne zwierzchnictwo Chrystusa ....... 488
Kościół ............... 488
Misterium .............. 490
Listy pasterskie ............... 490
Wspólne cechy listów pasterskich ......... 491
Autorstwo ................ 492
Błędy ................ 493
Organizacja Kościoła ............ 493
Styl i słownictwo ............. 494
Pierwszy list do Tymoteusza ........... 495
Plan ................. 495
Streszczenie ............... 495
List do Tytusa ............... 498
Plan .................. 498
Streszczenie ............... 498
Drugi list do Tymoteusza ............ 499
Plan ................. 499
Streszczenie ............... 500
List do Hebrajczyków ............. 502
Okoliczności napisania listu . ......... 503
Autorstwo, pochodzenie i data ......... 503
Struktura literacka .............. 504
Plan ................. 505
Wzorzec myślowy .............. 506
Rozdzżaf VII: Listy powszechne ............ 510
List św. Jakuba ............... 510
Okoliczności napisania listu .......... 511
Spis treści
607
Streszczenie ............... 511
Pierwszy list św. Piotra ............. 514
Okoliczności napisania listu .......... 514
Autorstwo ............... 514
Streszczenie ............... 515
List św. Judy ...... .......... 519
Cel ................. 519
Autorstwo ............... 520
Streszczenie ............... 520
Drugi list św. Piotra .............. 521
Cel ....'............. 521
Autorstwo ............... 521
Streszczenie ............... 522
Rozdział VIII: Pisma św. Jana ............ 524
Czwarta Ewangelia .............. 524
Autorstwo ................ 524
Etap l ................ 524
Etap 2 ................ 524
Etap 3 ................ 525
Etap 4 ................ 525
Etap 5 ................ 525
Specjalny charakter Ewangelii Jana ........ 526
Stosunek do synoptyków ............ 527
Zarys Ewangelii .............. 529
Ruch myślowy ............... 530
Tradycja Janowa .............. 532
Teologia Janowa .............. 534
Słowo ................ 535
Wiara ................ 536
Duch ................. 537
Trzy listy św. Jana .............. 538
Pierwszy list św. Jana ............. 538
Plan ................. 539
Cel ................. 540
Posłannictwo .............. 541
Drugi i trzeci list św. Jana ........... 543
Apokalipsa św. Jana ............. 544
Autorstwo ............... 544
Forma literacka .............. 544
Cel ................. 546
Plan ................. 548
Interpretacja ............... 550
Listy ................ 550
Przedmowa ................. 7
Wykaz skrótów ................ 9
Część pierwsza: Objawienie: Biblia ........ n
Rozdział I: Słowo pisane .............. 13
Księgi Biblii ................ 14
Formowanie się Biblii .... ......... 15
Stary Testament .............. 15
Nowy Testament .............. 23
Pisma biblijne w porządku chronologicznym ....... 24
Rozdział II: Natchnienie biblijne i prawda Pisma świętego .... 28
Fakt natchnienia biblijnego ............ 28
Natchnienie w Biblii .............. 29
Objawienie w Biblii .............. 32
Teologia natchnienia .............. 36
Prawda Pisma świętego ............. 39
Rozdział III: Interpretacja Pisma świętego ......... 41
Słowo Boga do ludzi .............. 41
Formy literackie ............... 42
Lud słowa ................. 43
Biblia w Kościele ............... 45
.Rozdział IV: Kanon Pisma świętego ........... 48
Kanon i kanoniczność .............. 48
Księgi deuterokanoniczne i apokryficzne ........ 49
Tworzenie się kanonu .............. 50
Historia kanonu Starego Testamentu ......... 50
Historia kanonu Nowego Testamentu ........ 52
Natura kanoniczności .............. 56
592
Spis treści
Rozdział V: Krytyka biblijna ............. /58
Krytyka tekstowa ............... 59
Krytyka werbalna .............. 59
Warianty mimowolne ............ 59
Warianty umyślne ............. 60
Krytyka zewnętrzna ............. 60
Krytyka wewnętrzna ............. 60
Krytyka literacka ............... 61
Język ................. 61
Kompozycja ............... 62
Analiza treści księgi ............ 62
Konieczność wyśledzenia źródeł ......... 62
Forma literacka .............. 62
Geneza utworu ............... 63
Świadectwo zewnętrzne ........... 63
Świadectwo wewnętrzne ........... 63
Krytyka historyczna .............. 64
Rozdział VI: Zarys historii Izraela ......
Świat początków Izraela ........
Świat starożytny w trzecim tysiącleciu przed Chr.
Mezopotamia .........
Egipt ...........
Palestyna ..........
W przededniu ery patriarchów .....
Mezopotamia .........
Egipt ...........
Palestyna ..........
Era patriarchów .........
Mezopotamia .........
Egipt ............
Hetyci ...........
Habiru ...........
Palestyna ..........
Patriarchowie ...........
Exodus i podbój ..........
Tło historyczne ..........
Egipt ............
Ludy Morskie .........
Kanaan ...........
Exodus ............
Podbój ............
Okres sędziów ...........
Tło historyczne ..........
67
67
67
68
68
68
69
69
69
69
70
70
71
73
73
74
74
76
76
76
77
78
79
80
81
81
Spis treści
593
Amfiktionia ............... 82
Okres sędziów ............... 82
Sytuacja polityczna w początkach okresu sędziów .... 83
Izraelici ............... 83
Kananejczycy i podział Izraela ........ 84
Filistyni ............... 84
Transjordania ............. 84
i Sędziowie ............... 85
Otniel ................ 85
Ehud ................ 85
Reakcja kananejska ............ 85
Madianici .............. 86
Transjordania ............. 87
Niebezpieczeństwo filistyńskie ......... 87
Powstanie monarchii .............. 88
Instytucja monarchii ............ 88
Tradycje ............... 88
Tradycja antymonarchistyczna (l Sm 8; 10,17-24; 12) . . 88
Tradycja monarchiczna (l Sm 9; 10,1-6; 11) ..... 89
Panowanie Saula ............. 90
Panowanie Dawida (ok. 1010—970) ......... 91
Wojna o niepodległość ............ 91
Państwo Dawida ............. 92
Zaburzenia wewnętrzne ........... 93
Następstwo tronu ............. 93
Panowanie Salomona (ok. 970—931) ......... 94
Państwo Salomona ............. 94
Administracja królestwa ........... 94
Wielkie budowle ............. 95
Odwrotna strona medalu ........... 95
Podzielona monarchia .............. 96
Rozłam (l Krl 12; 2 Krn 10) ........... 96
Historyczne tło podzielonej monarchii ........ 97
Asyria ................ 97
Egipt ................ 101
Damaszek ............... 102
Babilon ................ 103
Królestwo Izraela ............... 104
Dynastia Jeroboama I ............. ~~ 104
Jeroboam I (931—910): l Krl 12,20 — 14,20; por. 2 Krn 13 . . 104
Nadab (910—909): l Krl 15,25-32 ......... 104
Dynastia Baszy ............... 105
Basza (909—886): l Krl 15,33 — 16,7 ........ 105
38 — Klucz do Biblii
594
Spis treści
'105
105
105
105
106
106
107
107
107
108
108
108
108
108
109
109
109
109
110
110
111
Ela (886—885): l Krl 16,8-14 ..........
Zimri (885 — siedem dni): l Krl 16,15-22 ......
Dynastia Omriego ............
Omri (885—874): l Krl 16,23-28 .........
Achab (874—853): l Krl 16,29 — 22,40 .......
Ochozjasz (853—852): l Krl 22,52 — 2 Krl 1,18 ....
Jehoram (852—841): 2 Krl 3,1 — 10,17 .......
Dynastia Jehu ..............
Jehu (841—814): 2 Krl 10,28-36 .........
Jehoachaz (814—798): 2 Krl 13,1-9 ........
Jehoasz (798—783): 2 Krl 13,10-13 ........
Jeroboam II (783—743): 2 Krl 14,23-29 .......
Zachariasz (743): 2 Krl 15,8-12 .........
Szallum (743): 2 Krl 15,13-16 .........
Dynastia Menachema ............
Menachem (743—738): 2 Krl 15,17-22 .......
Pekachiasz (738—737): 2 Krl 15,23-26 .......
Pękach (737—732): 2 Krl 15,27-31 ........
Ozeasz (732—724): 2 Krl 17,1-4 .........
Królestwo Judy ..............
Roboam (931—913): l Krl 14,21-31; 2 Krn 10—12 ....
Abijjam (913—911): l Krl 15,1-8; 2 Krn'13 ...... 111
Asa (911—870): l Krl 15,9-24; 2 Krn 14—16 ...... 111
Jozafat (870—848): l Krl 22,41-51; 2 Krn 17—20 ..... 111
Jehoram (848—841): 2 Krl 8,16-24; 2 Krn 21 ...... 112
Ochozjasz (841): 2 Krl 8,25 — 9,29; 2 Krn 22,1-9 ..... 112
Atalia (841—835): 2 Krl 11; 2 Krn 22,10 — 23,11 ....
Joasz (835—796): 2 Krl 12; 2 Krn 24 .......
Amazjasz (796—781): 2 Krl 14,1-22; 2 Krn 25 .....
Ozjasz (Azariasz) (781—740): 2 Krl 15,1-6; 2 Krn 26 ...
Jotam (740—736): 2 Krl 15,32-38; 2 Krn 27 ...... 114
Achaz (736—716): 2 Krl 16; 2 Krn 28 ...... "•*
Ezechiasz (716—687): 2 Krl 18—20; 2 Krn 29—32 . . .
Relacja asyryjska ..........
Relacja biblijna ...........
Manasses (687—642): 2 Krl 21,1-18; 2 Krn 33,1-20 . .
Amon (642—609): 2 Krl 21,19-26; 2 Krn 21—25 ..... 118
Jozjasz (640—609): 2 Krl 22,1 — 23,30; 2 Krn 34—35 . .
Jehoachaz (609): 2 Krl 23,31-35; 2 Krn 36,1-4 ....
Jehojakim (609—597): 2 Krl 23,36 — 24,6; 2 Krn 36,5-8 .
Jehojokin (597): 2 Krl 24,8-17; 2 Krn 36,9-10 ..... 119
Sedecjasz (597—587): 2 Krl 24,18 — 25,7; 2 Krn 36,11-13 .
Po upadku Jerozolimy ...........
Wygnanie i odbudowa gminy .........
112
113
113
114
114
115
116
116
117
118
119
119
120
120
122
Tło historyczne .............
Ostatnie lata państwa babilońskiego ......
• Powstanie Persji ...........
, Juda po 587 r. .............
Wygnańcy w Babilonie ..........
Odbudowa gminy ............
Dzieło Nehemiasza i Ezdrasza .........
Tło historyczne .............
Chronologia ksiąg: Ezdrasza i Nehemiasza .....
Nehemiasz ..............
Ezdrasz ...............
Kolonia elefantyńska ...........
Od Ezdrasza do Antiocha IV ..........
Tło historyczne .............
Koniec imperium perskiego ........
Aleksander Wielki (336—323) ........
Następcy Aleksandra ..........
Żydzi pod rządami Ptolemeuszy ........
Żydzi pod rządami Seleucydów ........
Żydowska diaspora ............
Powstanie machabejskie i dynastia hasmonejska ....
Tło historyczne: od Antiocha IV do Antiocha VII (175—129)
Powstanie machabejskie (l, 2 Mch; Dn) ......
Prześladowanie ze strony Antiocha IV .....
Święta wojna (167—164) .........
Ekspedycje karne (164—163) ........
Niepowodzenia i chwila wytchnienia (162) ....
Wojna w sprawie Alkimosa (161—159) .....
Chwila wytchnienia (159—152) .........
Równowaga sił (152—143) ..........
Niezależność .............
Dynastia hasmonejska ............
Jan Hyrkan I, arcykapłan (134—104) .......
Aristobulos I, arcykapłan i król (104—103) .
Aleksander Jannaj, arcykapłan i król (103—76) .
Aleksandra, królowa (76—67) .........
Aristobulos II, arcykapłan i król (67—63) . . . . .
Jan Hyrkan II, arcykapłan i etnarcha (63—40) . . . .
Antygonos, arcykapłan i król (40—37) .....
Rozdział VII: Zarys historii czasów nowotestamentowych
Świat grecko-rzymski
Cesarstwo rzymskie
122
122
123
124
125
. 125
127
127
128
129
130
132
133
133
133
133
134
135
135
136
137
137
139
139
140
140
141
141
142
142
143
143
144
144
144
145
145
145
146
147
147
147
596
Spis treści
Kierunki filozoficzne ............. /149
Epikureizm .............../ 150
Stoicyzm ............... 150
Kierunki religijne .............. 151
Religie misteryjne ............. 151
Kult cesarzy ............... 152
Świat żydowski ............... 153
Palestyna pod władzą Rzymian
153
Dynastia herodiańska ............ 153
Herod Wielki (37—4 przed Chr.)
....... 153
Synowie Heroda ............. 155
Agryppa I, król (41—44 po Chr.) ........ 156
Agryppa II .............. 156
Rzymscy prokuratorzy ............ 157
Wojna żydowska i jej następstwa ......... 159
Żydowskie sekty religijne ............ 161
Faryzeusze i saduceusze ........... 161
Faryzeusze .............. 161
Saduceusze .............. 163
Uczeni w Piśmie ............. 164
Sanhedryn .............. 164
Esseńczycy ............... 165
Inne grupy ............... 169
Zeloci .......... f .... 169
Herodianie .............. 169
Samarytanie .............. 169
Żydowska diaspora .............. 170
Chronologia życia Jezusa ............. 173
Narodziny Jezusa .............. 173
Działalność publiczna ............. 175
Śmierć Jezusa ............... 176
Epoka apostolska ............... 178
Gmina jerozolimska ............. 178
Dwunastu ............... 178
Starsi ................ 179
Piotr ................ 179
Jakub „brat Pana" ............. 179
Dwie grupy ............... 180
Rozwój Kościoła .............. 181
Jerozolima ............... 181
Judea i Samaria ............. 182
Krańce ziemi .............. 185
S w. Paweł: chronologia i podróże misyjne ........ 186
Chronologia ............... 186
Spis treści
597
Chronologiczne wskazówki z historii świeckiej ..... 186
Prokonsulat Galliona w Achai ........ 186
Odwołanie Feliksa i mianowanie Festusa . . . . . . 187
Chronologiczne wskazówki w Nowym Testamencie .... 187
Nawrócenie Pawła ............ 187
Epizody pochodzące z okresu nawrócenia ...... 187
Narodziny Pawła ............ 188
Podróże misyjne .............. 188
Pierwsza podróż misyjna: wiosna 45 — wiosna 49 (Dz 13—14) 188
Druga podróż misyjna: jesień 49 — jesień 52 (Dz 15,36 —18,22) 189
Trzecia podróż misyjna: wiosna 53 — wiosna 58 (Dz 18,23 —
21,16) ................. 190
Podróż do Rzymu (jesień 60 — wiosna 61) i lata końcowe . . 192
Tabela chronologiczna ............. 192
Część druga: Obietnica: Stary Testament ....... 195
Rozdział I: Pentateuch .............. 197
Pentateuch jako całość .............. 197
Geneza Pentateuchu .............. 198
Cztery tradycje .............. 198
Tradycja jahwistyczna ........... 198
Tradycja elohistyczna ........... 199
Tradycja kapłańska ............ 199
Tradycja deuteronomiczna .......... 199
Podsumowanie .............. 200
Formowanie się. tradycji ............. 200
Formowanie się Pentateuchu ............ 201
Właściwości tradycji .............. 203
Jahwista ................ 203
Historia pierwotna ............. 205
Tradycja patriarsza ............. 205
Tradycja Mojżeszowa ............ 205
Elohista ................. 206
Deuteronomista ............... 207
Tradycja kapłańska ............. 209
Posłannictwo Pentateuchu ............ 211
Doktrynalne aspekty Pentateuchu .......... 212
Teologia historii pierwotnej ........... 212
Kapłańska historia pierwotna .......... 212
Historia pierwotna jahwisty .......... 214
598
Spis treści
Exodus ..........
Przymierza .........
Przymierze z Noem ......
Przymierze z Abrahamem (Rdz 17,1-14)
Przymierze na Synaju .....
Prawo ...........
Rozdział II: Historia deuteronomiczna
Sumienie narodu .....
Księga Powtórzonego Prawa .
Historia deuteronomiczna .
Księga Jozuego ......
Księga Sędziów ......
Księgi Samuela .....
Księgi Królewskie .....
Zakończenie ......
Rozdział III: Księgi profetyczne .
Ruch prorocki .....
Nazwa ......
Grupy prorockie
Wczesne grupy prorockie
„Synowie proroccy"
218
219
220
220
221
222
225
226
229
231
232
233
234
235
236
238
239
239
239
239
240
Prorocy instytucjonalni, czyli zawodowi ....... 241
Prorocy klasyczni ............. 241
. . . . . . . . . . . 241
. . . . . . . . . . . 243
. . . . . . . . . . . 243
. . . . . . 243
Prorocy z powołania ............
Pisma profetyczne ..............
Prorok i proroctwo .............
Psychologia proroka ...........
Kryterium prawdziwego proroka ......... 244
Literatura profetyczna ............
Kompozycja ksiąg ............
Księgi profetyczne w porządku chronologicznym ....
Prorocy VIII w. ..............
Amos ................
Prorok ...............
Księga ...............
Posłannictwo .............
Ozeasz ................
Prorok ...............
Posłannictwo .............
Izajasz 1—39 ............... 251
Prorok ...............
Księga ...............
244
245
246
246
246
246
247
247
248
248
250
251
251
Spis treści
599
Posłannictwo
Micheasz
Prorok
Księga
Posłannictwo
252
253
253
253
253
Prorocy VII w. i początku VI w. ........... 254
Sofoniasz ................ 254
Prorok ................ 254
Księga ................ 254
Posłannictwo .............. 254
Nahum ................. 255
Prorok ........ r ....... 255
Księga ................ 255
Posłannictwo .............. 255
Habakuk ................ 255
Prorok ................ 255
Księga ................ 256
Posłannictwo .............. 256
Jeremiasz ................ 256
Prorok ................ 256
Księga ................ 257
Posłannictwo .............. 258
Apendyks: Larnentacje ............ 260
Prorocy doby wygnania ............. 261
Ezechiel ................ 261
Księga ................ 262
Posłannictwo .............. 262
Deutero-Izajasz ............... 266
Autorstwo i data .......... ... 266
Posłannictwo .... ......... 266
Cierpiący Sługa Jahwe ............. 268
Prorocy VI w. ................ 269
Izajasz 56—66 ............... 269
Autorstwo ............... 269
Posłannictwo .............. 269
Aggeusz ................. 269
Prorok ................ 269
Posłannictwo .............. 270
Zachariasz 1—8 ............... 270
Prorok ................ 270
Posłannictwo .............. 270
Prorocy V w. ................ 271
Spis treści
Izajasz 34—35; 24—27 ............
Izajasz 34—35: „Mała Apokalipsa" ........
Autorstwo i data ...........
Idee ...............
Izajasz 24—27: „Wielka Apokalipsa" .......
Autorstwo i data ...........
Idee ...............
Malachiasz ...............
Autorstwo i data ............
Posłannictwo ..............
Abdiasz ................
Autorstwo ..............
Posłannictwo .............
Prorocy IV w. ...............
Joel .................
Autorstwo i data ............
Posłannictwo .............
Zachariasz 9—14 .............
Autorstwo i data ............
Posłannictwo .............
Mesjanizm ................
Rozwój idei mesjanicznej ...........
Ogólne oczekiwanie mesjaniczne ........
Mesjanizm dynastyczny ...........
Mesjanizm osobowy ............
Mesjanizm bez Mesjasza . . . . . . . . . . . «•»
Mesjasz ................. 279
Rozdzial IV: Literatura mądrościowa .
Mądrość Wschodu ......
Mądrość Izraela ......
Geneza mądrości w Izraelu .
Istota i formy mądrości w Izraelu
Księga Przysłów ......
Struktura Przysłów .....
Posłannictwo ......
Księga Hioba .......
Podział ........
Autorstwo i data .....
Problem Hioba ......
Kohelet (Eklezjastes) .....
Autorstwo i data .....
Światopogląd Koheleta ....
271
271
271
271
272
272
272
272
272
273
273
273
273
274
274
274
274
274
274
275
275
276
277
277
278
278
281
281
282
282
283
285
286
286
287
288
289
290
291
292
293
Spis tre&ci
601
L
Syrach .................. 294
Autorstwo i data .............. 294
Tekst i wersje ............... 295
Kompozycja i plan .............. 295
Doktryna ................ 296
Księga Mądrości ............... 297
Autorstwo i data .............. 298
Plan .................. 298
Forma literacka .............. 300
Midrasz ................ 300
W Starym Testamencie ........... 301
W literaturze rabinicznej .......... 301
Formy midraszu ............. 302
Halacha ............... 302
Hagada ............... 302
Doktryna ................ 303
Mądrość Boża ................ 304
Źródło mądrości ............... 304
Personifikacja mądrości ............ 305
Jezus i mądrość .............. 305
Pieśń nad pieśniami .............. 306
Księga ................. 306
Autorstwo i data .............. 307
Interpretacja ............... 307
Posłannictwo ............... 309
Rozdział V: Psalmy ............... 312
Klasyfikacja psalmów ............. 312
Psalmy błagalne ............... 313
Psalmy błagania indywidualnego ........... 313
Sitz im Leben ............... 313
Bliskie niebezpieczeństwo śmierci ......... 313
Choroba ............... 314
Fałszywe oskarżenie ............ 314
Psalmy błagania wspólnotowego . . . . . . . . . . . 315
Psalmy dziękczynne .............. 316
Psalmy dziękczynienia indywidualnego ........ 316
Psalmy dziękczynienia narodowego ......... 318
Hymny pochwalne ............... 318
Psalmy królewskie ............... 319
Psalmy Syjonu ................ 320
Psalmy królowania Jahwe ............ 321
Inne grupy ................. 322
Psalmy mądrościowe ............. 322
602
Spis treści
Psalmy liturgii deuteronomicznej
Modlitwy różne ........
Doktrynalne aspekty psalmów ....
Starotestamentowe pojęcie dziękczynienia
Królowanie Jahwe .......
Rozdział VI: Historia Kronikarza
Pierwsza i druga księga Kronik .
Ksiąga .......
Tytuł .....
Data ......
Forma literacka
Cel Kronik .....
Ezdrasz i Nehemiasz .
Chronologia ....
Ojciec judaizmu ....
Posłannictwo Kronikarza .
Rozdział VII: Księgi Machabejskie
Pierwsza księga Machabejska
Druga księga Machabejska
Rozdział VIII: Pisma ....
Rut ........
Księga ......
Posłannictwo ....
Jonasz .......
Posłannictwo ....
Tobiasz ......
Posłannictwo ....
Baruch .......
Posłannictwo ....
Daniel .......
Księga ......
Forma literacka
Hagada .....
Peszer midrasz .
Apokalipsa ....
Autor ......
Uzupełnienia ....
Uzupełnienie rozdziału 3
Rozdziały 13—14 .
Teologia historii
Syn Człowieczy (Dn 7,13-14)
L
323
324
324
324
326
328
328
323
328
329
329
330
332
332
333
335
338
338
341
344
344
344
345
346
346
348
348
349
349
350
350
351
351
. 353
. 354
. 356
. 357
. 357
. 357
. 357
. 359
Spis treści
603
Esteta .................. 362
Forma literacka ............... 362
Posłannictwo ............... 363
Judyta .................. 364
Posłannictwo ............... 365
Apendyks: Wartość i autorytet Starego Testamentu ...... 367
Napotkane trudności ............. 367
Niepożądany Stary Testament .......... 367
Poziomy znaczeniowe w Starym Testamencie ..... 368
Chrześcijańska interpretacja Starego Testamentu .... 370
W stronę rozwiązania trudności .......... 372
Posługa teologii biblijnej ........... 372
Stary Testament — Pismem pożądanym ....... 374
Część trzecia: Wypełnienie: Nowy Testament
377
Rozdział I: Formacja Ewangelii synoptycznych ....... 379
Słowa i czyny Jezusa .............. 380
Powiedzenia (logia) .............. 380
Opowieści ................ 381
Tradycja apostolska .............. 383
Nauczanie ................ 383
Krytyka form Ewangelii synoptycznych ........ 384
Przedsynoptyczne jednostki literackie ........ 388
Liturgia ................ 388
Nauczanie misyjne ............. 388
Didache ................ 389
Fakt d interpretacja w tradycji .......... 389
Demitologizacja Ewangelii ............ 391
Ewangeliści ................. 392
Krytyka redakcji .............. 392
Tradycja i redakcja ............ 393
Różne płaszczyzny redaktorskie ......... 396
Różne sytuacje życiowe ............ 396
Problem synoptyczny ..:.......... 398
Fakt ................. 398
Zgodności ............... 398
Różnice ............... 399
Problem ................ 399
W stronę rozwiązania ............ 400
Teoria dwu źródeł ............ 400
Nowa teoria .............. 400
604
Spis treści
Dokumenty podstawowe .......••• 401
Dokumenty pośrednie .......... 401
Ewangelie ........••••• 402
Rozdział II: Ewangelia św. Marka .........
Autorstwo, przeznaczenie i data .........
Świadectwo tradycji ...........
Styl Marka ...............
Schematyzacja .............
Dwoistość ..............
Określenie czasu lub miejsca: wyrażenia dwustopniowe
404
404
404
405
405
405
406
Podwójne pytania i antytetyczne paralelizmy ..... 406
Orotio obligua i oratio recta .......... 407
. 407
. 408
Ewangelia ...............
Plan .................
Cel Ewangelii Marka .............. 409
Tajemnica mesjaniczna ............
411
Rozdział III: Ewangelia św. Mateusza .........
Autorstwo, przeznaczenie i data ..........
Plan .................
Struktura ................
Środowisko Mateusza .............
Wspólnota, czyli Kościół, u Mateusza ......... 418
Kazanie na Górze ............... 420
414
414
414
415
417
Wielkie polecenie, Mt 28,18-20
Rozdział IV: Ewangelia św. Łukasza
Autorstwo, przeznaczenie i data .
Plan ........
Sługa słowa ......
Historyk ......
Ewangelista .....
Cel .......
Posłannictwo Łukasza .
Uniwersalizm
Zbawca .....
Bogaci i ubodzy .
Modlitwa, radość, pokój
Rozdział V: Dzieje Apostolskie
Autor i data ....
Cel i zakres .....
Plan ......
422
424
424
424
425
425
426
427
428
428
428
430
431
434
434
434
436
Spis treści
605
Źródła .................. 437
1,12 — 15,35 ................ 437
15,36 — 28,28 ............... 438
Mowy ................. 439
Historyczność ................ 440
Doktryna ................. 441
Kerygmat ................ 441
Duch Światy ............... 444
Rozdział VI: Listy Pawłowe ............. 447
Listy Nowego Testamentu ............ 447
List zwykły a list-epistoła ........... 447
Język i styl Pawła .............. 448
Pierwszy i drugi list do Tesaloniczan ......... 448
Pierwszy list do Tesaloniczan ........... 448
Kościół w Tesalonice ............ 448
Cel i streszczenie listu ............ 449
Plan ................. 450
Drugi list do Tesaloniczan ........... 460
Cel i streszczenie ............. 450
Plan ................. 451
Listy większe ................ 451
List do Galatów .............. 451
Kościół w Galacji ............. 451
Plan ................. 452
Okoliczności napisania listu i streszczenie ...... 452
Pierwszy list do Koryntian ........... 454
Kościół w Koryncie ............. 454
Plan listu ............... 455
Okoliczności napisania listu i streszczenie ...... 455
Drugi list do Koryntian ............ 459
Okoliczności napisania listu i data ........ 459
Plan ................. 460
Streszczenie .............. 460
List do Rzymian .............. 464
Kościół rzymski .............. 464
Okoliczności napisania listu i data .' . . . . . . . 465
Plan ................. 466
Streszczenie .............. 467
Listy więzienne ............... 473
List do Filipian ............... 473
Kościół w Filippi ............. 473
Integralność ............... 474
606
Spis treści
Miejsce powstania i data ........... 475
Plan ................. 475
List do Filemona .............. 476
List do Kolosan ............... 477
Kościół w Kolosach ............. 477
Autorstwo i data ............. 477
Plan ................. 478
Pseudonimowosć ............. 479
Streszczenie ................ 479
Błędy Kolosan .............. 481
List do Efezjan ............... 482
Przeznaczenie listu ............. 482
Autorstwo ............... 483
Plan ................. 484
Streszczenie ............... 485
Doktryna ................ 488
Kosmiczne zwierzchnictwo Chrystusa ....... 488
Kościół ............... 488
Misterium .............. 490
Listy pasterskie ............... 490
Wspólne cechy listów pasterskich ......... 491
Autorstwo ................ 492
Błędy ................ 493
Organizacja Kościoła ............ 493
Styl i słownictwo ............. 494
Pierwszy list do Tymoteusza ........... 495
Plan ................. 495
Streszczenie ............... 495
List do Tytusa ............... 498
Plan .................. 498
Streszczenie ............... 498
Drugi list do Tymoteusza ............ 499
Plan ................. 499
Streszczenie ............... 500
List do Hebrajczyków ............. 502
Okoliczności napisania listu . ......... 503
Autorstwo, pochodzenie i data ......... 503
Struktura literacka .............. 504
Plan ................. 505
Wzorzec myślowy .............. 506
Rozdzżaf VII: Listy powszechne ............ 510
List św. Jakuba ............... 510
Okoliczności napisania listu .......... 511
Spis treści
607
Streszczenie ............... 511
Pierwszy list św. Piotra ............. 514
Okoliczności napisania listu .......... 514
Autorstwo ............... 514
Streszczenie ............... 515
List św. Judy ...... .......... 519
Cel ................. 519
Autorstwo ............... 520
Streszczenie ............... 520
Drugi list św. Piotra .............. 521
Cel ....'............. 521
Autorstwo ............... 521
Streszczenie ............... 522
Rozdział VIII: Pisma św. Jana ............ 524
Czwarta Ewangelia .............. 524
Autorstwo ................ 524
Etap l ................ 524
Etap 2 ................ 524
Etap 3 ................ 525
Etap 4 ................ 525
Etap 5 ................ 525
Specjalny charakter Ewangelii Jana ........ 526
Stosunek do synoptyków ............ 527
Zarys Ewangelii .............. 529
Ruch myślowy ............... 530
Tradycja Janowa .............. 532
Teologia Janowa .............. 534
Słowo ................ 535
Wiara ................ 536
Duch ................. 537
Trzy listy św. Jana .............. 538
Pierwszy list św. Jana ............. 538
Plan ................. 539
Cel ................. 540
Posłannictwo .............. 541
Drugi i trzeci list św. Jana ........... 543
Apokalipsa św. Jana ............. 544
Autorstwo ............... 544
Forma literacka .............. 544
Cel ................. 546
Plan ................. 548
Interpretacja ............... 550
Listy ................ 550