Dane szczegółowe książki

Przedmowa, XVII

Podziękowania, XXI

[Rozdział] 1 Badanie historii psychologii, 1
Rozwój współczesnej psychologii, 2
Znaczenie przeszłości dla zrozumienia teraźniejszości, 3
Dane historyczne: rekonstrukcja przeszłości psychologii, 6
Historiografia: jak badamy historię, 6
Dane utracone łub utajnione, 7
Dane zniekształcone w przekładzie, 9
Dane stronnicze, 9
Czynniki kontekstowe w psychologii, 11
Warunki ekonomiczne, 11 Wojna, 12
Uprzedzenia i dyskryminacja, 12
Koncepcje historii nauki, 18
Teoria personalistyczna, 18
Teoria naturalistyczna, 18
Szkoły myślenia w rozwoju współczesnej psychologii, 21
Plan książki, 23
Pytania do dyskusji, 24
Lektura zalecana, 24

[Rozdział] 2 Wpływ filozofii na powstanie psychologii, 27
Duch mechanicyzmu, 28
Wszechświat jako zegar, 29
Determinizm i redukcjonizm, 30
Automaty, 31
Ludzie maszyny, 32
Maszyna licząca, 34
Początki nowożytnej nauki, 37
Rene Descartes (1596-1650), 37
Znaczenie Kartezjusza: mechanicyzm i problem psychofizyczny, 39
Natura ciała, 40
Oddziaływanie psychofizyczne, 42
Teoria idei, 42
Filozoficzne podstawy nowej psychologii: pozytywizm, materializm i empiryzm, 44
Auguste Comte (1798-1857), 44
John Locke (1632-1704), 45
Ich własnymi słowami: oryginalny materiał źródłowy na temat empiryzmu, zaczerpnięty z Rozważań dotyczących rozumu ludzkiego (1690) Johna Locke’a, 47
George Berkeley (1685-1753), 50
David Hume (1711-1776), 53
David Hartley (1705-1757), 54
James Mill (1773-1836), 55
John Stuart Mill (1806-1873), 56
Znaczenie empiryzmu dla psychologii, 58
Pytania do dyskusji, 59
Lektura zalecana, 59

[Rozdział] 3 Wpływ fizjologii na powstanie psychologii, 61
Znaczenie obserwatora, 62
Rozwój dziewiętnastowiecznej fizjologii, 63
Badania nad czynnościami mózgu: odwzorowanie od wewnątrz, 63
Badania nad czynnościami mózgu: odwzorowanie od zewnątrz, 65
Badania nad układem nerwowym, 67
Duch mechanistyczny, 68
Początki psychologii eksperymentalnej, 69
Dlaczego Niemcy?, 69
Hermann von Helmholtz (1821-1894), 71
Życie Helmholtza, 71
Dokonania Helmholtza: impuls nerwowy, widzenie i słyszenie, 72
Ernst Weber (1795-1878), 74
Dwupunktowe progi, 74
Ledwie dostrzegalne różnice, 74
Gustav Theodor Fechner (1801-1887), 75
Życie Fechnera, 76
Psychika i ciało: stosunek ilościowy, 77
Metody psychofizyki, 79
Ich własnymi słowami: oryginalny materiał źródłowy na temat psychofizyki, zaczerpnięty z Elemente der Psychophysik (1860) Gustava Fechnera, 80
Formalne utworzenie psychologii, 82
Pytania do dyskusji, 82
Lektura zalecana, 83

[Rozdział] 4 Nowa psychologia, 85
Ojciec założyciel współczesnej psychologii, 86
Wilhelm Wundt (1832-1920), 87
Życie Wundta, 87
Okres lipski, 89
Etnopsychologia, 90
Badanie świadomego doświadczenia, 92
Metoda introspekcji, 93
Elementy świadomego doświadczenia, 95
Organizacja elementów świadomego doświadczenia, 96
Ich własnymi słowami: oryginalny materiał źródłowy na temat prawa rezultant psychicznych i zasady syntezy twórczej, zaczerpnięty z Grundriss der Psychologie (1896) Wilhelma Wundta, 97
Losy psychologii Wundta w Niemczech, 98
Krytyka psychologii Wundta, 99
Dziedzictwo Wundta, 100
Inne kierunki rozwoju psychologii niemieckiej, 101
Hermann Ebbinghaus (1850-1909), 101
Życie Ebbinghausa, 101
Badania nad uczeniem się, 102
Badania z użyciem nonsensownych sylab, 103
Inne dokonania Ebbinghausa w dziedzinie psychologii, 105
Franz Brentano (1838-1917), 106
Badanie aktów psychicznych, 107
Carl Stumpf (1848-1936), 108
Fenomenologia, 109
Oswald Külpe (1862-1915), 109
Niezgodności między Külpem a Wundtem, 110
Systematyczny eksperyment introspekcyjny, 110
Myślenie nieobrazowe, 111
Tematy badawcze podejmowane w laboratorium w Würzburgu, 112
Uwaga końcowa, 112
Pytania do dyskusji, 113
Lektura zalecana, 114

[Rozdział] 5 Strukturalizm, 115
Edward Bradford Htchener (1867-1927), 116
Życie Titchenera, 116
Eksperymentatorzy Titchenera: kobietom wstęp wzbroniony!, 119
Treść świadomego doświadczenia, 120
Ich własnymi słowami: oryginalny materiał źródłowy na temat strukturalizmu, zaczerpnięty z A Textbook of Psychology (1909) E.B. Titchenera, 121
Introspekcja, 123u
Elementy świadomości, 125
Krytyka strukturalizmu, 127
Krytyka introspekcji, 128
Dodatkowa krytyka systemu Titchenera, 130
Znaczenie strukturalizmu, 131
Pytania do dyskusji, 131
Lektura zalecana, 132

[Rozdział] 6 Funkcjonalizm: wcześniejsze wpływy, 133
Protest funkcjonalistyczny, 134
Prekursorzy funkcjonalizmu, 134
Rewolucja z powodu ewolucji: Charles Darwin (1809-1882), 135
Życie Darwina, 137
O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, 140
Dzioby zięb: ewolucja w działaniu, 144
Ewolucja maszyn, 145
Wpływ Darwina na psychologię, 146
Ich własnymi słowami: oryginalny materiał źródłowy zaczerpnięty z Autobiografii (1876) Charlesa Darwina, 148
Różnice indywidualne: Francis Galton (1822-1911), 149
Życie Galtona, 150
Dziedziczenie zdolności umysłowych, 151
Ich własnymi słowami: oryginalny materiał źródłowy zaczerpnięty z Hereditary Genius: An Inquiry into Its Laws and Consequences (1869) Francisa Galtona, 152
Metody statystyczne, 153
Testy zdolności umysłowych, 154
Kojarzenie idei, 156
Wyobrażenia umysłowe, 157
Arytmetyka zapachowa i inne zagadnienia, 157
Uwaga końcowa, 158
Zoopsychologia i rozwój funkcjonalizmu, 159
George John Romanes (1848-1894), 160
C. Lloyd Morgan (1852-1936), 162
Uwaga końcowa, 163
Pytania do dyskusji, 164
Lektura zalecana, 164

[Rozdział] 7 Funkcjonalizm: geneza i rozwój, 167
Ewolucja wkracza do Ameryki, 168
Herbert Spencer (1820-1903), 168
Darwinizm społeczny, 169
Filozofia syntetyczna, 170
Bezustanna ewolucja maszyn, 171
Henry Hollerith i karty perforowane, 171
William James (1842-1910): prekursor psychologii funkcjonalnej, 172
Życie Jamesa, 173
The Principles of Psychology, 178
Przedmiot psychologii: nowe spojrzenie na świadomość, 179
Ich własnymi słowami: oryginalny materiał źródłowy na temat świadomości, zaczerpnięty z Psychologii. Kurs skrócony (1892) Williama Jamesa, 180
Metody psychologii, 182
Pragmatyzm, 183
Teoria emocji, 183
Nawyk, 183
Funkcjonalna nierówność kobiet, 184
Mary Whiton Calkins (1863-1930), 184
Helen Bradford Thompson Woolley (1874-1947), 186
Leta Stetter Hollingworth (1886-1939), 188
Rozwój funkcjonalizmu jako szkoły myślenia, 189
Szkoła chicagowska, 190
John Dewey (1859-1952), 190
Łuk odruchowy, 191
Uwaga końcowa, 192
James Rowland Angell (1869-1949), 192
Życie Angella, 192
Prowincja psychologii funkcjonalnej, 193
Uwaga końcowa, 194
Harvey A. Carr (1873-1954), 194
Funkcjonalizm: ostateczna postać, 195
Funkcjonalizm na Uniwersytecie Columbia, 196
Robert Sessions Woodworth (1869-1962), 196
Życie Woodwortha, 197
Psychologia dynamiczna, 197
Krytyka funkcjonalizmu, 198
Znaczenie funkcjonalizmu, 200
Pytania do dyskusji, 200
Lektura zalecana, 201

[Rozdział] 8 Psychologia stosowana: dziedzictwo funkcjonalizmu, 203
W kierunku psychologii praktycznej, 204
Rozwój psychologii amerykańskiej, 205
Wpływ czynników ekonomicznych na psychologię stosowaną, 206
Granville Stanley Hall (1844-1924), 208
Życie Halla, 208
Ewolucja i teoria rekapitulacji, 212
Uwaga końcowa, 214
James McKeen Cattell (1860-1944), 214
Życie Cattella, 215
Testy zdolności umysłowych, 218
Uwaga końcowa, 219
Ruch badań testowych, 220
Binet, Terman i test IQ, 220
Pierwsza wojna światowa i grupowe badania testowe, 222
Wpływ medycyny i inżynierii, 224
Różnice rasowe w zakresie inteligencji, 225
Wkład kobiet w ruch badań testowych, 227
Lightner Witmer (1867-1956), 228
Życie Witmera, 229
Kliniki oceny dziecka, 231
Uwaga końcowa, 232
Ruch psychologii klinicznej, 232
Walter Dill Scott (1869-1955), 234
Życie Scotta, 234
Reklama i podatność na sugestię, 236
Dobór pracowników, 237
Uwaga końcowa, 237
Ruch psychologii pracy i organizacji, 238
Wpływ wojen światowych, 238
Badania Hawthorne i problemy organizacji, 239
Wkład kobiet w ruch psychologii pracy i organizacji, 240
Hugo Münsterberg (1863-1916), 241
Życie Münsterberga, 241
Psychologia sądowa i zeznania naocznych świadków, 244
Psychoterapia, 245
Psychologia pracy, 245
Uwaga końcowa, 246
Psychologia stosowana w Stanach Zjednoczonych: narodowa mania, 246
Uwaga końcowa, 249
Pytania do dyskusji, 249
Lektura zalecana, 250

[Rozdział] 9 Behawioryzm: wcześniejsze wpływy, 253
W kierunku nauki o zachowaniu, 254
Wpływ zoopsychologii na behawioryzm, 255
Jacques Loeb (1859-1924), 256
Szczury, mrówki i psychika zwierząt, 256
Sprytny Hans, sprytny koń, 260
Edward Lee Thorndike (1874-1949), 263
Życie Thorndike’a, 263
Koneksjonizm, 265
Skrzynka problemowa, 265
Prawa uczenia się, 267
Uwaga końcowa, 267
Iwan Pietrowicz Pawłow (1849-1936), 268
Życie Pawłowa, 268
Ich własnymi słowami: oryginalny materiał źródłowy zaczerpnięty z wykładów o czynności mózgu (1927) Iwana Pawłowa, 274
Uwaga na temat E.B. Twitmyera, 275
Uwaga końcowa, 276
Władimir Michajłowicz Biechtieriew (1857-1927), 278
Odruchy skojarzone, 278
Zoopsychologia i ruch praw zwierząt, 279
Wpływ psychologii funkcjonalnej na behawioryzm, 280
Pytania do dyskusji, 282
Lektura zalecana, 283

[Rozdział] 10 Behawioryzm: początki, 285
John B. Watson (1878-1958), 286
Życie Watsona, 286
Ich własnymi słowami: oryginalny materiał źródłowy zaczerpnięty z artykułu Psychologia, jak widzi ją behawiorysta (1913) Johna B. Watsona, 294
Reakcja na program Watsona, 296
Metody behawiorystyczne, 297
Przedmiot behawioryzmu, 299
Instynkty, 300
Emocje, 301
Procesy myślowe, 303
Popularność behawioryzmu, 304
Eksplozja psychologii, 306
Watson i ruch praw zwierząt, 308
Karl Lashley (1890-1958), 309
Krytyka behawioryzmu Watsona, 310
William McDougall (1871-1938), 310
Znaczenie behawioryzmu Watsona, 312
Pytania do dyskusji, 313
Lektura zalecana, 314

[Rozdział] 11 Behawioryzm: dalszy rozwój, 315
Trzy stadia behawioryzmu, 316
Operacjonizm, 316
Edward Chace Tolman (1886-1959), 318
Behawioryzm celowościowy, 318
Zmienne pośredniczące, 319
Teoria uczenia się, 320
Uwaga końcowa, 321
Clark Leonard Hull (1884-1952), 322
Życie Hulla, 322
Duch mechanicyzmu, 323
Obiektywna metodologia i kwantyfikacja, 323
Popędy, 324
Uczenie się, 325
Uwaga końcowa, 325
Burrhus Frederic Skinner (1904-1990), 326
Życie Skinnera, 326
Behawioryzm w ujęciu Skinnera, 329
Ich własnymi słowami: oryginalny materiał źródłowy zaczerpnięty z Science and Human Behavior (1953) B.E Skinnera, 330
Warunkowanie instrumentalne, 331
Rozkłady wzmocnień, 332
Zachowanie werbalne, 334
Dziecięce łóżeczka powietrzne, maszyny uczące i pociski naprowadzane przez gołębie, 335
Walden two - wizja behawiorystycznego społeczeństwa, 336
Modyfikacja zachowania, 337
Zoopsychologia stosowana - IQ Zoo, 338
Krytyka Skinnerowskiego behawioryzmu, 338
Znaczenie behawioryzmu Skinnera, 339
Socjobehawioryzm: bunt poznawczy, 340
Albert Bandura (1925-), 340
Teoria społeczno-poznawcza, 341
Poczucie skuteczności, 342
Modyfikacja zachowania, 343
Uwaga końcowa, 344
Julian Rotter (1916-), 345
Procesy poznawcze, 346
Umiejscowienie kontroli, 346
Uwaga końcowa, 349
Dalsze losy behawioryzmu, 349
Pytania do dyskusji, 350
Lektura zalecana, 351

[Rozdział] 12 Psychologia postaci (Gestalt), 353
Gestaltowska rewolta, 354
Więcej w spostrzeżeniu niż się wydaje, 355
Wcześniejsze wpływy, 356
Zeitgeist w fizyce, 358
Zjawisko ϕ [ grecka litera phi] : sprzeciw wobec psychologii wundtowskiej, 358
Max Wertheimer (1880-1943), 360
Kurt Koffka (1886-1941), 361
Wolfgang Köhler (1887-1967), 362 Charakter gestaltowskiej rewolty, 364
Prawa postaci dotyczące organizacji spostrzeżeń, 365
Badania Gestalt nad uczeniem się: wgląd i dowody inteligencji u małp człekokształtnych, 367
Ich własnymi słowami: oryginalny materiał źródłowy na temat psychologii postaci zaczerpnięty z Intelligenzprüfungen an Menschenaffen (1921) Wolfganga Köhlera, 368
Uwaga końcowa, 371
Myślenie produktywne u ludzi, 372
Izomorfizm, 373
Rozprzestrzenienie się psychologii postaci, 374
Pojedynek z behawioryzmem, 375
Psychologia postaci w nazistowskich Niemczech, 376
Teoria pola: Kurt Lewin (1890-1947), 376
Życie Lewina, 377
Przestrzeń życiowa, 377
Motywacja i efekt Zeigarnik, 379
Psychologia społeczna, 380
Krytyka psychologii postaci, 381
Znaczenie psychologii postaci, 382
Pytania do dyskusji, 382
Lektura zalecana, 383

[Rozdział] 13 Psychoanaliza: początki, 385
Rozwój psychoanalizy, 386
Wcześniejsze wpływy, 387
Teorie nieświadomej psychiki, 387
Dawniejsze poglądy na temat psychopatologii, 389
Wpływ Charlesa Darwina, 393
Dodatkowe wpływy, 394
Sigmund Freud (1856-1939) i rozwój psychoanalizy, 395
Przypadek Anny O., 398
Seksualne podłoże nerwicy, 399
Badania nad histerią, 400
Spór o uwiedzenie w dzieciństwie, 401
Analiza marzeń sennych, 404
U szczytu powodzenia, 404
Ich własnymi słowami: oryginalny materiał źródłowy na temat histerii, zaczerpnięty z pierwszego odczytu Sigmunda Freuda na Uniwersytecie Clarka, wygłoszonego 9 września 1909 roku, 407
Psychoanaliza jako metoda leczenia, 410
Psychoanaliza jako teoria osobowości, 413
Popędy, 413
Warstwy osobowości, 414
Lęk, 416
Stadia rozwoju psychoseksualnego, 416
Mechanicyzm i determinizm w systemie Freuda, 418
Relacje między psychoanalizą a psychologią, 419
Naukowe uprawomocnienie koncepcji psychoanalitycznych, 421
Krytyka psychoanalizy, 422
Znaczenie psychoanalizy, 424
Pytania do dyskusji, 426
Lektura zalecana, 427

[Rozdział] 14 Psychoanaliza: dalszy rozwój, 429
Rywalizujące odłamy, 430
Neofreudyści i psychologia ego, 430
Anna Freud (1895-1982), 431
Analiza dziecka, 432
Uwaga końcowa, 433
Teorie relacji z obiektem, 433
Melanie Klein (1882-1960), 434
Heinz Kohut (1913-1981), 434
Carl Jung (1875-1961), 435
Życie Junga, 435
Psychologia analityczna, 437
Nieświadomość zbiorowa, 438
Archetypy, 439
Introwersja i ekstrawersja, 440
Typy psychologiczne: funkcje i postawy, 440
Uwaga końcowa, 441
Teorie psychospołeczne: Zeitgeist ponownie daje znać o sobie, 442
Alfred Adler (1870-1937), 443
Życie Adlera, 443
Psychologia indywidualna, 444
Poczucie niższości, 445
Styl życia, 445
Twórcza siła jaźni, 446
Kolejność urodzeń, 446
Uwaga końcowa, 447
Karen Horney (1885-1952), 448
Życie Horney, 448
Polemiki z Freudem, 449
Lęk podstawowy, 450
Potrzeby neurotyczne, 451
Wyidealizowany obraz Ja, 451
Uwaga końcowa, 452
Ewolucja teorii osobowości: psychologia humanistyczna, 453
Wcześniejsze wpływy, 453
Charakter psychologii humanistycznej, 454
Abraham Maslow (1908-1970), 455
Życie Maslowa, 455
Samorealizacja, 456
Ich własnymi słowami: oryginalny materiał źródłowy na temat psychologii humanistycznej zaczerpnięty z książki Motywacja i osobowość (1970) Abrahama Maslowa, 458
Uwaga końcowa, 460
Carl Rogers (1902-1987), 461
Życie Rogersa, 461
Samourzeczywistnienie, 462
Uwaga końcowa, 463
Losy psychologii humanistycznej, 463
Psychologia pozytywna, 465
Tradycja psychoanalityczna w historii, 467
Pytania do dyskusji, 467
Lektura zalecana, 468

[Rozdział] 15 Współczesne trendy w psychologii, 471
Szkoły myślenia z perspektywy czasu, 472
Ruch poznawczy w psychologii, 474
Wcześniejsze wpływy, 475
Zeitgeist w fizyce, 476
Narodziny psychologii poznawczej, 478
George Miller (1920-), 478
Ośrodek Badań nad Procesami Poznawczymi, 479
Ulric Beisser (1928-), 481
Metafora komputerowa, 482
Rozwój współczesnych komputerów, 483
Sztuczna inteligencja, 484
Charakter psychologii poznawczej, 486
Poznawcza nauka o układzie nerwowym, 487
Rola introspekcji, 487
Poznanie nieświadome, 488
Procesy poznawcze u zwierząt, 489
Obecny status, 491
Psychologia ewolucyjna, 492
Wcześniejsze wpływy, 493
Wpływ socjobiologii, 495
Obecny status psychologii ewolucyjnej, 496
Uwaga końcowa, 497
Pytania do dyskusji, 497
Lektura zalecana, 498

Słownik, 501

Bibliografia, 507

Indeks osób, 535

Indeks rzeczowy, 543