Dane szczegółowe książki
Polityka społeczna / Firlit-Fesnak, Grażyna; Męcina, Jacek Piotr (1968-)
Tytuł
Polityka społeczna
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018
Numer wydania
II, rozszerzone
ISBN
9788301201869
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Spis treści 6
Wprowadzenie do wydania drugiego 28
Część pierwsza. Wprowadzenie do polityki społecznej 35
1. Pojęcie polityki społecznej 37
Definicje polityki społecznej 37
Polityczny i społeczny charakter polityki społecznej 39
Dobro społeczeństwa w doktrynach polityczno-prawnych 40
Różne ujęcia aspektu politycznego polityki społecznej 42
Wartość społeczna i polityczna polityki społecznej 45
Polityka społeczna w działach administracji rządowej 49
Więcej niż zabezpieczenie społeczne - polityka społeczna i państwo dobrobytu 50
Nauka i polityka społeczna 53
Podsumowanie 58
Zadania i problemy do dyskusji 59
Zalecana literatura 60
2. Historia polityki społecznej 61
Geneza polityki społecznej 61
Tło polskiej polityki społecznej 63
Niektóre kwestie socjalne po 1918 roku 65
Rozwój nauki o polityce społecznej 68
Tło społeczno-polityczne 71
Nauka o polityce społecznej po II wojnie światowej 74
Nauka o polityce społecznej lat stalinizmu 75
Nauka o polityce społecznej po 1957 roku - nowe podejścia i definicje 75
Polska w Unii Europejskiej (V etap) 82
Zalecana literatura 87
3. Uwarunkowania polityki społecznej 88
Pojęcie i znaczenie uwarunkowań w polityce społecznej 88
Refleksja nad uwarunkowaniami w nauce o polityce społecznej 90
Klasyfikacja uwarunkowań polityki społecznej 92
Uwarunkowania polityki społecznej w Polsce - podstawowa charakterystyka 93
Uwarunkowania ustrojowo-polityczne 93
Uwarunkowania materialne 96
Uwarunkowania związane z czynnikiem ludzkim 98
Uwarunkowania związane z zastanym modelem polityki społecznej 100
Uwarunkowania zewnętrzne 102
Podsumowanie 104
Zalecana literatura 105
4. Wartości i zasady polityki społecznej 106
Wartości 106
Wartości w nauce celowościowej 107
Wartości w polityce 109
Czyim wartościom ma służyć polityka społeczna? 109
Większa równość - czy musi być sprzeczna z wolnością i różnorodnością? 111
W poszukiwaniu całościowej wizji postępu społecznego 113
Zasady polityki społecznej 114
Między aksjologią a prakseologią 114
Podsumowanie 116
Zalecana literatura 117
5. Style i instrumenty polityki społecznej 118
Zachowania 118
Style realizacji polityki społecznej 119
Style realizacji polityki społecznej 120
Instrumenty polityki społecznej 122
Instrumenty ekonomiczne 123
Instrumenty informacyjne 126
Instrumenty kadrowe 126
Instrumenty przestrzenno-czasowe 127
Dobra publiczne 128
Style transformacji polityki społecznej 129
Podsumowanie 130
Zadania i problemy do dyskusji 131
Zalecana literatura 131
6. Sektory, podmioty, poziomy i organizacja polityki społecznej 132
Sektory polityki społecznej 132
Sektor publiczny 132
Sektor prywatny 136
Trzeci sektor 137
Międzynarodowe podmioty polityki społecznej 138
Globalne podmioty polityki społecznej 138
Europejskie podmioty polityki społecznej 139
Krajowe podmioty polityki społecznej 140
Podmioty ustawodawcze 140
Podmioty wykonawcze 141
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej 141
Administracja centralna 141
Organizacja administracji terenowej 145
Podmioty sądownicze 147
Podmioty kontrolne 148
Podsumowanie 149
Zadania i problemy do dyskusji 150
Zalecana literatura 150
7. Diagnoza, diagnozowanie, badania diagnostyczne w polityce społecznej 151
Wprowadzenie 151
Cechy diagnozy w nauce o polityce społecznej 154
Metody badawcze i źródła danych w diagnozie społecznej 158
Wskaźniki społeczne w polityce społecznej 160
Przykłady procedur i wskaźników diagnostycznych 163
Wybrane wskaźniki integracji społecznej i wykluczenia społecznego 167
Podsumowanie 171
Zadania i problemy do dyskusji 171
Zalecana literatura 171
8. Ewaluacja polityki społecznej 173
Misja ewaluacji polityki społecznej 173
Ewaluacja potrzeb, celów, nakładów, świadczeń i wyników oraz relacji między nimi 174
Ewaluacja skuteczności, efektywności i użyteczności polityki społecznej 176
Rodzaje ewaluacji 180
Rozwój ewaluacji w Polsce 184
Podsumowanie 186
Zadania i problemy do dyskusji 187
Zalecana literatura 187
Strony internetowe 187
Część druga. Polityka społeczna wobec kluczowych problemów społecznych współczesnej Polski 189
9. Teoria kwestii i problemów społecznych 191
Historyczne tło kategorii "kwestia społeczna" 191
Tradycje myślenia o kwestiach społecznych w nauce polskiej 193
Współczesne opcje w interpretacji i stosowaniu kategorii kwestii społecznej 195
Kwestie społeczne a problemy społeczne 198
Podsumowanie 202
Zadania i problemy do dyskusji 202
Zalecana literatura 203
10. Ubóstwo, marginalność i wykluczenie społeczne 204
Zaspokojenie potrzeb i uczestnictwo w życiu społecznym 204
Ubóstwo biologiczne i społeczne, absolutne i relatywne 206
Marginalność społeczna 209
Związki między ubóstwem a wykluczeniem społecznym 212
Wyniki pomiarów i badań ubóstwa 213
Wyniki pomiarów i badań wykluczenia społecznego 217
Polityka społeczna wobec ubóstwa i wykluczenia społecznego 219
Podsumowanie 222
Zadania i problemy do dyskusji 223
Zalecana literatura 224
11. Przemiany ludnościowe w Polsce zadania dla polityki społecznej 225
Wprowadzenie 225
Procesy ludnościowe 226
Przekształcenia struktury demograficznej 237
Przemiany ludnościowe a polityka społeczna 240
Podsumowanie 245
Zadania i problemy do dyskusji 246
Zalecana literatura 246
Dodatkowe źródła 246
12. Rodziny polskie i polityka rodzinna stan i kierunki przemian 247
Podstawowe pojęcia 247
Definiowanie rodziny - perspektywa międzynarodowa i krajowa 250
Czynniki przemian współczesnej rodziny 252
Struktura rodzin w Polsce - dynamika zmian w świetle wyników spisów powszechnych 255
Znaczenie i rozumienie rodziny w polskim społeczeństwie 259
Polityka rodzinna w III Rzeczypospolitej 262
Zróżnicowana narracja polityczna wokół polityki rodzinnej 262
Definiowanie polityki rodzinnej 264
Charakterystyka polityki rodzinnej po 1989 roku 266
Podsumowanie 270
Zadania i problemy do dyskusji 271
Zalecana literatura 271
13. Migracje, migranci i polityka migracyjna 272
Definicja migracji i ich miejsce w polityce społecznej 272
Rodzaje i typy migracji 274
Uwarunkowania migracji 275
Emigracja Polaków - skala i skutki 279
Imigranci w Polsce - skala napływu imigrantów i ich struktura, przyczyny napływu cudzoziemców do Polski 283
Doktryna i polityka migracyjna w Polsce - cele, zadania, instrumenty 290
Podsumowanie 295
Zadania i problemy do dyskusji 296
Zalecana literatura 296
Źródła statystyczne 297
Strony internetowe 297
14. Współczesna kwestia mieszkaniowa w Polsce - geneza, uwarunkowania, perspektywy rozwiązań 299
Wprowadzenie 299
Problemy mieszkaniowe w Polsce w latach 1918-1990 300
Polityka mieszkaniowa - balast czy inwestycja w przyszłe pokolenie? 303
Charakterystyka problemów mieszkaniowych w Polsce 304
Podsumowanie 314
Zadania i problemy do dyskusji 314
Zalecana literatura 315
Strony internetowe 315
15. Ryzyka socjalne i zabezpieczenie społeczne 316
Ryzyko socjalne a zabezpieczenie społeczne - wprowadzenie 316
Ewolucja polskiego systemu zabezpieczenia społecznego 321
Współczesny system zabezpieczenia społecznego w Polsce i jego reformy 325
Składki na ubezpieczenie emerytalne 331
Podsumowanie 333
Zadania i problemy do dyskusji 333
Zalecana literatura 334
16. Edukacja, wiedza i umiejętności. Szkolnictwo, polityka edukacyjna i poradnictwo 335
Polityka edukacyjna a polityka społeczna 335
Podstawowe wskaźniki w obszarze edukacji 337
Reformy systemu edukacji 342
Zmiany modelu szkolnictwa obowiązkowego 342
Finansowanie oświaty 344
Sposób nauczania 345
Wychowawcza funkcja szkoły 345
Kształcenie zawodowe a rynek pracy 346
Szkolnictwo zawodowe w Polsce 346
Przejście ze szkoły do pierwszej pracy 349
Charakterystyka szkolnictwa wyższego 350
Matura i egzaminy wstępne 350
Studenci i szkoły wyższe 351
Finansowanie uczelni - koszt kształcenia 353
Podsumowanie 354
Zadania i problemy do dyskusji 355
Zalecana literatura 355
Strony internetowe 356
Część trzecia. Praca, zatrudnienie, polityka rynku pracy 357
17. Praca ludzka. Stare i nowe konteksty dyskursu o pracy 359
Praca ludzka w szerokim znaczeniu aktywności człowieka 359
Definiowanie pracy 359
Przedmiot pracy 362
Osoba ludzka w procesie pracy 364
Społeczny wymiar pracy 365
Cechy pracy ludzkiej 366
Wartościowanie pracy 370
Praca jako towar 370
Godna praca 373
Autoteliczna wartość pracy 378
Podsumowanie 380
Zadania i problemy do dyskusji 381
Zalecana literatura 381
18. Świat pracy najemnej w Polsce w procesie przemian 382
Rozumienie pracy w różnych perspektywach naukowych i historycznych a wyzwania współczesne 382
Zmiany form, organizacji i ochrony pracy 386
Deregulacja, elastyczność i atypowe formy zatrudnienia a zatrudnienie niepracownicze 392
Przyszłość pracy najemnej 396
Podsumowanie 401
Zadania i problemy do dyskusji 402
Zalecana literatura 402
19. Polski rynek pracy, zatrudnienie i bezrobocie 403
Wprowadzenie - omówienie zjawisk i tendencji na polskim rynku pracy 403
Definicje i modele rynku pracy 406
Koncepcje teoretyczne rynku pracy i współczesne tendencje jego rozwoju 414
Interpretacja kluczowych pojęć związanych z rynkiem pracy, zatrudnieniem i bezrobociem 420
Podsumowanie 426
Zadania i problemy do dyskusji 428
Zalecana literatura 428
20. Polityka rynku pracy 429
Polityka społeczna wobec zmian zachodzących na rynku pracy 429
Cele, zadania, zakres polityki rynku pracy 431
Zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego bezrobotnym 435
Aktywizacja zawodowa bezrobotnych 437
Ocena polityki rynku pracy 441
Podsumowanie 446
Zadania i problemy do dyskusji 450
Zalecana literatura 450
21. Prawo pracy a polityka społeczna 452
Prawo pracy a zatrudnienie 452
Ochronne funkcje prawa pracy 454
Deregulacja rynku pracy a ochronna funkcja prawa pracy 456
Podsumowanie 463
Zadania i problemy do dyskusji 464
Zalecana literatura 464
22. Równe traktowanie i praktyki dyskryminacyjne w świecie pracy 465
Równość i równe traktowanie - interpretacja pojęć 465
Powszechna deklaracja praw człowieka ONZ, 1948 466
Dyskryminacja zaprzeczeniem równego traktowania 471
Równe prawa - nierówne szanse. Uwarunkowania równego traktowania oraz praktyk dyskryminacyjnych ze względu na płeć w polskim świecie pracy 476
Równe traktowanie kobiet i mężczyzn w świetle prawa 476
Segmentacja/segregacja zatrudnienia według płci 480
Aktywność zawodowa, zawody i sektory kobiecego i męskiego zatrudnienia w Polsce 482
Różnica wynagrodzeń pomiędzy kobietami i mężczyznami 486
Skala dyskryminacji ze względu na płeć w polskim świecie pracy 491
Podsumowanie 495
Zadania i problemy do dyskusji 496
Zalecana literatura 496
23. Polityka społeczna a dialog społeczny 497
Pojęcie i cele dialogu społecznego 497
Formy i płaszczyzny dialogu społecznego 500
Podstawy prawne dialogu społecznego w Polsce 501
Rada Dialogu Społecznego 503
Wojewódzkie rady dialogu społecznego 507
Trójstronne zespoły branżowe 508
Rada Rynku Pracy 509
Dialog społeczny na poziomie europejskim 512
Podsumowanie 513
Zadania i problemy do dyskusji 514
Zalecana literatura 514
24. Kontrowersje wokół koncepcji "państwa pracy" 515
Wprowadzenie 515
Ewolucja od welfare do workfare? 517
Przypadek państw skandynawskich 518
Państwo pracy w innych krajach 522
Dyskusyjne rezultaty polityki workfare 525
Podsumowanie 527
Zadania i problemy do dyskusji 528
Zalecana literatura 528
Cześć czwarta. Kierunki rozwoju polityki społecznej - kontekst krajowy i międzynarodowy 530
25. Lokalna polityka społeczna 532
Terminologia 532
Decentralizacja polityki społecznej - uwarunkowania socjopolityczne 533
Decentralizacja usług społecznych - uwarunkowania ekonomiczne 534
Polityka społeczna centralna i lokalna - podstawowe dane 535
Polityka społeczna gmin, powiatów i województw 538
Polityka społeczna a rozwój lokalny 540
Modele polityki lokalnej 543
Podsumowanie 544
Zadania i problemy do dyskusji 545
Zalecana literatura 545
26. Rola organizacji trzeciego sektora w usługach społecznych w Polsce 547
Koncepcja trzeciego sektora i usług społecznych 547
Trzeci sektor w usługach społecznych w latach 1989-2018 553
Rola organizacji społecznych w świadczeniu usług zinstytucjonalizowanych 554
Podsumowanie 569
Zadania i problemy do dyskusji 570
Zalecana literatura 570
27. Reformy wprowadzające mechanizmy rynkowe do polityki społecznej 571
Dobre i złe skutki działania rynku - różne punkty widzenia 571
Gospodarka 573
Sposoby komercjalizacji 575
Komercjalizacja w polskiej polityce społecznej 576
Prywatyzacja założycielska 577
Urynkowienie 579
Co komercjalizować? 586
Podsumowanie 587
Zadania i problemy do dyskusji 587
Zalecana literatura 588
28. Charakterystyka wybranych modeli polityki społecznej 589
Wprowadzenie 589
Typologia Gosty Espinga-Andersena 592
Modele polityki społecznej w krajach europejskich 598
Model skandynawski 598
Model anglosaski 599
Model kontynentalny 599
Model południowoeuropejski 600
Model wschodnioeuropejski 601
Polityka społeczna w Polsce po 1990 roku 603
Zadania i problemy do dyskusji 605
Zalecana literatura 606
29. Europejski model socjalny - założenia a praktyka 607
Pojęcie europejskiego modelu socjalnego 607
Europejskie standardy socjalne 610
Rozwinięte instytucje dialogu społecznego 614
Pozostałe specyficzne standardy 615
Polityka społeczna w krajach Unii Europejskiej a europejski model socjalny 617
Perspektywy europejskiego modelu socjalnego w globalizującej się gospodarce 619
Podsumowanie 623
Zadania i problemy do dyskusji 624
Zalecana literatura 625
30. Transnacjonalizacja polityki społecznej 626
Wprowadzenie 626
Wpływ globalizacji na krajową politykę społeczną 629
Kształtowanie się światowego rynku pracy i usług 632
Polityka społeczna Unii Europejskiej 639
Podsumowanie 646
Zadania i problemy do dyskusji 647
Zalecana literatura 647
Zalecane strony internetowe 648
31. Międzynarodowe standardy w polityce społecznej 649
Wprowadzenie 649
Międzynarodowa Organizacja Pracy 652
Prawodawstwo Międzynarodowej Organizacji Pracy 652
Rozwiązania Międzynarodowej Organizacji Pracy a polski system zabezpieczenia społecznego 653
Rada Europy 656
Ustawodawstwo Rady Europy 656
Regulacje Rady Europy a ustawodawstwo polskie 658
Unia Europejska 660
Regulacje Unii Europejskiej 660
Regulacje Unii Europejskiej a polski system zabezpieczenia społecznego 664
Podsumowanie 667
Zadania i problemy do dyskusji 667
Zalecana literatura 668
1. Diariusz polityki społecznej w Polsce w latach 1918-2018 671
Część pierwsza. II Rzeczpospolita: lata 1918-1939 673
1. Praca 674
1.1. Ochrona pracy 674
1.2. Zatrudnienie i bezrobocie **6 677
2. Ubezpieczenia społeczne 678
3. Opiekh społeczna 680
4. Ochrona zdrowia 681
5. Mieszkalnictwo 682
6. Edukacja 683
Część druga. Polska Rzeczpospolita Ludowa: lata 1944 **8-1989 684
1. Praca 686
1.1. Ochrona pracy 686
1.2. Polityka zatrudnienia 687
2. Ubezpieczenia społeczne 689
3. Opieka społeczna/pomoc społeczna **10 691
4. Ochrona zdrowia 693
5. Mieszkalnictwo 694
6. Edukacja 696
Część trzecia. III Rzeczpospolita: lata 1989-2018 697
1. Praca 699
1.1. ochrona pracy 699
1.2. Zatrudnienie i bezrobocie 701
2. Ubezpieczenia społeczne 702
3. Pomoc społeczna 703
4. Opieka zdrowotna 704
5. Mieszkalnictwo 706
6. Edukacja 707
2. Wybitni ludzie nauki i zarządzania polską polityką społeczną w latach 1918-2018 **1 709
3. O autorach 718
Bibliografia 722
Część I. Akty prawne i inne dokumenty 722
Część II. Opracowania zwarte 727
Część III. Studia, artykuły i inne opracowania 770
Część IV. Zalecane strony internetowe 784
Spis tabel, schematów, rysunków i wykresów 785
Indeks nazwisk 788
Wprowadzenie do wydania drugiego 28
Część pierwsza. Wprowadzenie do polityki społecznej 35
1. Pojęcie polityki społecznej 37
Definicje polityki społecznej 37
Polityczny i społeczny charakter polityki społecznej 39
Dobro społeczeństwa w doktrynach polityczno-prawnych 40
Różne ujęcia aspektu politycznego polityki społecznej 42
Wartość społeczna i polityczna polityki społecznej 45
Polityka społeczna w działach administracji rządowej 49
Więcej niż zabezpieczenie społeczne - polityka społeczna i państwo dobrobytu 50
Nauka i polityka społeczna 53
Podsumowanie 58
Zadania i problemy do dyskusji 59
Zalecana literatura 60
2. Historia polityki społecznej 61
Geneza polityki społecznej 61
Tło polskiej polityki społecznej 63
Niektóre kwestie socjalne po 1918 roku 65
Rozwój nauki o polityce społecznej 68
Tło społeczno-polityczne 71
Nauka o polityce społecznej po II wojnie światowej 74
Nauka o polityce społecznej lat stalinizmu 75
Nauka o polityce społecznej po 1957 roku - nowe podejścia i definicje 75
Polska w Unii Europejskiej (V etap) 82
Zalecana literatura 87
3. Uwarunkowania polityki społecznej 88
Pojęcie i znaczenie uwarunkowań w polityce społecznej 88
Refleksja nad uwarunkowaniami w nauce o polityce społecznej 90
Klasyfikacja uwarunkowań polityki społecznej 92
Uwarunkowania polityki społecznej w Polsce - podstawowa charakterystyka 93
Uwarunkowania ustrojowo-polityczne 93
Uwarunkowania materialne 96
Uwarunkowania związane z czynnikiem ludzkim 98
Uwarunkowania związane z zastanym modelem polityki społecznej 100
Uwarunkowania zewnętrzne 102
Podsumowanie 104
Zalecana literatura 105
4. Wartości i zasady polityki społecznej 106
Wartości 106
Wartości w nauce celowościowej 107
Wartości w polityce 109
Czyim wartościom ma służyć polityka społeczna? 109
Większa równość - czy musi być sprzeczna z wolnością i różnorodnością? 111
W poszukiwaniu całościowej wizji postępu społecznego 113
Zasady polityki społecznej 114
Między aksjologią a prakseologią 114
Podsumowanie 116
Zalecana literatura 117
5. Style i instrumenty polityki społecznej 118
Zachowania 118
Style realizacji polityki społecznej 119
Style realizacji polityki społecznej 120
Instrumenty polityki społecznej 122
Instrumenty ekonomiczne 123
Instrumenty informacyjne 126
Instrumenty kadrowe 126
Instrumenty przestrzenno-czasowe 127
Dobra publiczne 128
Style transformacji polityki społecznej 129
Podsumowanie 130
Zadania i problemy do dyskusji 131
Zalecana literatura 131
6. Sektory, podmioty, poziomy i organizacja polityki społecznej 132
Sektory polityki społecznej 132
Sektor publiczny 132
Sektor prywatny 136
Trzeci sektor 137
Międzynarodowe podmioty polityki społecznej 138
Globalne podmioty polityki społecznej 138
Europejskie podmioty polityki społecznej 139
Krajowe podmioty polityki społecznej 140
Podmioty ustawodawcze 140
Podmioty wykonawcze 141
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej 141
Administracja centralna 141
Organizacja administracji terenowej 145
Podmioty sądownicze 147
Podmioty kontrolne 148
Podsumowanie 149
Zadania i problemy do dyskusji 150
Zalecana literatura 150
7. Diagnoza, diagnozowanie, badania diagnostyczne w polityce społecznej 151
Wprowadzenie 151
Cechy diagnozy w nauce o polityce społecznej 154
Metody badawcze i źródła danych w diagnozie społecznej 158
Wskaźniki społeczne w polityce społecznej 160
Przykłady procedur i wskaźników diagnostycznych 163
Wybrane wskaźniki integracji społecznej i wykluczenia społecznego 167
Podsumowanie 171
Zadania i problemy do dyskusji 171
Zalecana literatura 171
8. Ewaluacja polityki społecznej 173
Misja ewaluacji polityki społecznej 173
Ewaluacja potrzeb, celów, nakładów, świadczeń i wyników oraz relacji między nimi 174
Ewaluacja skuteczności, efektywności i użyteczności polityki społecznej 176
Rodzaje ewaluacji 180
Rozwój ewaluacji w Polsce 184
Podsumowanie 186
Zadania i problemy do dyskusji 187
Zalecana literatura 187
Strony internetowe 187
Część druga. Polityka społeczna wobec kluczowych problemów społecznych współczesnej Polski 189
9. Teoria kwestii i problemów społecznych 191
Historyczne tło kategorii "kwestia społeczna" 191
Tradycje myślenia o kwestiach społecznych w nauce polskiej 193
Współczesne opcje w interpretacji i stosowaniu kategorii kwestii społecznej 195
Kwestie społeczne a problemy społeczne 198
Podsumowanie 202
Zadania i problemy do dyskusji 202
Zalecana literatura 203
10. Ubóstwo, marginalność i wykluczenie społeczne 204
Zaspokojenie potrzeb i uczestnictwo w życiu społecznym 204
Ubóstwo biologiczne i społeczne, absolutne i relatywne 206
Marginalność społeczna 209
Związki między ubóstwem a wykluczeniem społecznym 212
Wyniki pomiarów i badań ubóstwa 213
Wyniki pomiarów i badań wykluczenia społecznego 217
Polityka społeczna wobec ubóstwa i wykluczenia społecznego 219
Podsumowanie 222
Zadania i problemy do dyskusji 223
Zalecana literatura 224
11. Przemiany ludnościowe w Polsce zadania dla polityki społecznej 225
Wprowadzenie 225
Procesy ludnościowe 226
Przekształcenia struktury demograficznej 237
Przemiany ludnościowe a polityka społeczna 240
Podsumowanie 245
Zadania i problemy do dyskusji 246
Zalecana literatura 246
Dodatkowe źródła 246
12. Rodziny polskie i polityka rodzinna stan i kierunki przemian 247
Podstawowe pojęcia 247
Definiowanie rodziny - perspektywa międzynarodowa i krajowa 250
Czynniki przemian współczesnej rodziny 252
Struktura rodzin w Polsce - dynamika zmian w świetle wyników spisów powszechnych 255
Znaczenie i rozumienie rodziny w polskim społeczeństwie 259
Polityka rodzinna w III Rzeczypospolitej 262
Zróżnicowana narracja polityczna wokół polityki rodzinnej 262
Definiowanie polityki rodzinnej 264
Charakterystyka polityki rodzinnej po 1989 roku 266
Podsumowanie 270
Zadania i problemy do dyskusji 271
Zalecana literatura 271
13. Migracje, migranci i polityka migracyjna 272
Definicja migracji i ich miejsce w polityce społecznej 272
Rodzaje i typy migracji 274
Uwarunkowania migracji 275
Emigracja Polaków - skala i skutki 279
Imigranci w Polsce - skala napływu imigrantów i ich struktura, przyczyny napływu cudzoziemców do Polski 283
Doktryna i polityka migracyjna w Polsce - cele, zadania, instrumenty 290
Podsumowanie 295
Zadania i problemy do dyskusji 296
Zalecana literatura 296
Źródła statystyczne 297
Strony internetowe 297
14. Współczesna kwestia mieszkaniowa w Polsce - geneza, uwarunkowania, perspektywy rozwiązań 299
Wprowadzenie 299
Problemy mieszkaniowe w Polsce w latach 1918-1990 300
Polityka mieszkaniowa - balast czy inwestycja w przyszłe pokolenie? 303
Charakterystyka problemów mieszkaniowych w Polsce 304
Podsumowanie 314
Zadania i problemy do dyskusji 314
Zalecana literatura 315
Strony internetowe 315
15. Ryzyka socjalne i zabezpieczenie społeczne 316
Ryzyko socjalne a zabezpieczenie społeczne - wprowadzenie 316
Ewolucja polskiego systemu zabezpieczenia społecznego 321
Współczesny system zabezpieczenia społecznego w Polsce i jego reformy 325
Składki na ubezpieczenie emerytalne 331
Podsumowanie 333
Zadania i problemy do dyskusji 333
Zalecana literatura 334
16. Edukacja, wiedza i umiejętności. Szkolnictwo, polityka edukacyjna i poradnictwo 335
Polityka edukacyjna a polityka społeczna 335
Podstawowe wskaźniki w obszarze edukacji 337
Reformy systemu edukacji 342
Zmiany modelu szkolnictwa obowiązkowego 342
Finansowanie oświaty 344
Sposób nauczania 345
Wychowawcza funkcja szkoły 345
Kształcenie zawodowe a rynek pracy 346
Szkolnictwo zawodowe w Polsce 346
Przejście ze szkoły do pierwszej pracy 349
Charakterystyka szkolnictwa wyższego 350
Matura i egzaminy wstępne 350
Studenci i szkoły wyższe 351
Finansowanie uczelni - koszt kształcenia 353
Podsumowanie 354
Zadania i problemy do dyskusji 355
Zalecana literatura 355
Strony internetowe 356
Część trzecia. Praca, zatrudnienie, polityka rynku pracy 357
17. Praca ludzka. Stare i nowe konteksty dyskursu o pracy 359
Praca ludzka w szerokim znaczeniu aktywności człowieka 359
Definiowanie pracy 359
Przedmiot pracy 362
Osoba ludzka w procesie pracy 364
Społeczny wymiar pracy 365
Cechy pracy ludzkiej 366
Wartościowanie pracy 370
Praca jako towar 370
Godna praca 373
Autoteliczna wartość pracy 378
Podsumowanie 380
Zadania i problemy do dyskusji 381
Zalecana literatura 381
18. Świat pracy najemnej w Polsce w procesie przemian 382
Rozumienie pracy w różnych perspektywach naukowych i historycznych a wyzwania współczesne 382
Zmiany form, organizacji i ochrony pracy 386
Deregulacja, elastyczność i atypowe formy zatrudnienia a zatrudnienie niepracownicze 392
Przyszłość pracy najemnej 396
Podsumowanie 401
Zadania i problemy do dyskusji 402
Zalecana literatura 402
19. Polski rynek pracy, zatrudnienie i bezrobocie 403
Wprowadzenie - omówienie zjawisk i tendencji na polskim rynku pracy 403
Definicje i modele rynku pracy 406
Koncepcje teoretyczne rynku pracy i współczesne tendencje jego rozwoju 414
Interpretacja kluczowych pojęć związanych z rynkiem pracy, zatrudnieniem i bezrobociem 420
Podsumowanie 426
Zadania i problemy do dyskusji 428
Zalecana literatura 428
20. Polityka rynku pracy 429
Polityka społeczna wobec zmian zachodzących na rynku pracy 429
Cele, zadania, zakres polityki rynku pracy 431
Zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego bezrobotnym 435
Aktywizacja zawodowa bezrobotnych 437
Ocena polityki rynku pracy 441
Podsumowanie 446
Zadania i problemy do dyskusji 450
Zalecana literatura 450
21. Prawo pracy a polityka społeczna 452
Prawo pracy a zatrudnienie 452
Ochronne funkcje prawa pracy 454
Deregulacja rynku pracy a ochronna funkcja prawa pracy 456
Podsumowanie 463
Zadania i problemy do dyskusji 464
Zalecana literatura 464
22. Równe traktowanie i praktyki dyskryminacyjne w świecie pracy 465
Równość i równe traktowanie - interpretacja pojęć 465
Powszechna deklaracja praw człowieka ONZ, 1948 466
Dyskryminacja zaprzeczeniem równego traktowania 471
Równe prawa - nierówne szanse. Uwarunkowania równego traktowania oraz praktyk dyskryminacyjnych ze względu na płeć w polskim świecie pracy 476
Równe traktowanie kobiet i mężczyzn w świetle prawa 476
Segmentacja/segregacja zatrudnienia według płci 480
Aktywność zawodowa, zawody i sektory kobiecego i męskiego zatrudnienia w Polsce 482
Różnica wynagrodzeń pomiędzy kobietami i mężczyznami 486
Skala dyskryminacji ze względu na płeć w polskim świecie pracy 491
Podsumowanie 495
Zadania i problemy do dyskusji 496
Zalecana literatura 496
23. Polityka społeczna a dialog społeczny 497
Pojęcie i cele dialogu społecznego 497
Formy i płaszczyzny dialogu społecznego 500
Podstawy prawne dialogu społecznego w Polsce 501
Rada Dialogu Społecznego 503
Wojewódzkie rady dialogu społecznego 507
Trójstronne zespoły branżowe 508
Rada Rynku Pracy 509
Dialog społeczny na poziomie europejskim 512
Podsumowanie 513
Zadania i problemy do dyskusji 514
Zalecana literatura 514
24. Kontrowersje wokół koncepcji "państwa pracy" 515
Wprowadzenie 515
Ewolucja od welfare do workfare? 517
Przypadek państw skandynawskich 518
Państwo pracy w innych krajach 522
Dyskusyjne rezultaty polityki workfare 525
Podsumowanie 527
Zadania i problemy do dyskusji 528
Zalecana literatura 528
Cześć czwarta. Kierunki rozwoju polityki społecznej - kontekst krajowy i międzynarodowy 530
25. Lokalna polityka społeczna 532
Terminologia 532
Decentralizacja polityki społecznej - uwarunkowania socjopolityczne 533
Decentralizacja usług społecznych - uwarunkowania ekonomiczne 534
Polityka społeczna centralna i lokalna - podstawowe dane 535
Polityka społeczna gmin, powiatów i województw 538
Polityka społeczna a rozwój lokalny 540
Modele polityki lokalnej 543
Podsumowanie 544
Zadania i problemy do dyskusji 545
Zalecana literatura 545
26. Rola organizacji trzeciego sektora w usługach społecznych w Polsce 547
Koncepcja trzeciego sektora i usług społecznych 547
Trzeci sektor w usługach społecznych w latach 1989-2018 553
Rola organizacji społecznych w świadczeniu usług zinstytucjonalizowanych 554
Podsumowanie 569
Zadania i problemy do dyskusji 570
Zalecana literatura 570
27. Reformy wprowadzające mechanizmy rynkowe do polityki społecznej 571
Dobre i złe skutki działania rynku - różne punkty widzenia 571
Gospodarka 573
Sposoby komercjalizacji 575
Komercjalizacja w polskiej polityce społecznej 576
Prywatyzacja założycielska 577
Urynkowienie 579
Co komercjalizować? 586
Podsumowanie 587
Zadania i problemy do dyskusji 587
Zalecana literatura 588
28. Charakterystyka wybranych modeli polityki społecznej 589
Wprowadzenie 589
Typologia Gosty Espinga-Andersena 592
Modele polityki społecznej w krajach europejskich 598
Model skandynawski 598
Model anglosaski 599
Model kontynentalny 599
Model południowoeuropejski 600
Model wschodnioeuropejski 601
Polityka społeczna w Polsce po 1990 roku 603
Zadania i problemy do dyskusji 605
Zalecana literatura 606
29. Europejski model socjalny - założenia a praktyka 607
Pojęcie europejskiego modelu socjalnego 607
Europejskie standardy socjalne 610
Rozwinięte instytucje dialogu społecznego 614
Pozostałe specyficzne standardy 615
Polityka społeczna w krajach Unii Europejskiej a europejski model socjalny 617
Perspektywy europejskiego modelu socjalnego w globalizującej się gospodarce 619
Podsumowanie 623
Zadania i problemy do dyskusji 624
Zalecana literatura 625
30. Transnacjonalizacja polityki społecznej 626
Wprowadzenie 626
Wpływ globalizacji na krajową politykę społeczną 629
Kształtowanie się światowego rynku pracy i usług 632
Polityka społeczna Unii Europejskiej 639
Podsumowanie 646
Zadania i problemy do dyskusji 647
Zalecana literatura 647
Zalecane strony internetowe 648
31. Międzynarodowe standardy w polityce społecznej 649
Wprowadzenie 649
Międzynarodowa Organizacja Pracy 652
Prawodawstwo Międzynarodowej Organizacji Pracy 652
Rozwiązania Międzynarodowej Organizacji Pracy a polski system zabezpieczenia społecznego 653
Rada Europy 656
Ustawodawstwo Rady Europy 656
Regulacje Rady Europy a ustawodawstwo polskie 658
Unia Europejska 660
Regulacje Unii Europejskiej 660
Regulacje Unii Europejskiej a polski system zabezpieczenia społecznego 664
Podsumowanie 667
Zadania i problemy do dyskusji 667
Zalecana literatura 668
1. Diariusz polityki społecznej w Polsce w latach 1918-2018 671
Część pierwsza. II Rzeczpospolita: lata 1918-1939 673
1. Praca 674
1.1. Ochrona pracy 674
1.2. Zatrudnienie i bezrobocie **6 677
2. Ubezpieczenia społeczne 678
3. Opiekh społeczna 680
4. Ochrona zdrowia 681
5. Mieszkalnictwo 682
6. Edukacja 683
Część druga. Polska Rzeczpospolita Ludowa: lata 1944 **8-1989 684
1. Praca 686
1.1. Ochrona pracy 686
1.2. Polityka zatrudnienia 687
2. Ubezpieczenia społeczne 689
3. Opieka społeczna/pomoc społeczna **10 691
4. Ochrona zdrowia 693
5. Mieszkalnictwo 694
6. Edukacja 696
Część trzecia. III Rzeczpospolita: lata 1989-2018 697
1. Praca 699
1.1. ochrona pracy 699
1.2. Zatrudnienie i bezrobocie 701
2. Ubezpieczenia społeczne 702
3. Pomoc społeczna 703
4. Opieka zdrowotna 704
5. Mieszkalnictwo 706
6. Edukacja 707
2. Wybitni ludzie nauki i zarządzania polską polityką społeczną w latach 1918-2018 **1 709
3. O autorach 718
Bibliografia 722
Część I. Akty prawne i inne dokumenty 722
Część II. Opracowania zwarte 727
Część III. Studia, artykuły i inne opracowania 770
Część IV. Zalecane strony internetowe 784
Spis tabel, schematów, rysunków i wykresów 785
Indeks nazwisk 788