Dane szczegółowe książki
Dzieje kultury latynoamerykańskiej / Gawrycki, Marcin Florian (1975-)
Autorzy
Tytuł
Dzieje kultury latynoamerykańskiej
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009
ISBN
978-83-01-15983-2
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Liczba stron 504. Plik zawiera automatycznie wygenerowany spis treści
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa (Marcin Florian Gawrycki) 15
WPROWADZENIE
Rozdział I
CYWILIZACJA LATYNOAMERYKAŃSKA - ZARYS PROBLEMATYKI
(Hanna Schreiber, Marcin Florian Gawrycki) 17
Ameryka Łacińska - kontrowersje terminologiczne 17
„Kultura” czy „cywilizacja”? Europocentryczne postrzeganie świata 18
Źródła cywilizacji latynoamerykańskiej 21
Wspólnota w wartościach 22
Wspólnota wyobrażona czy stale wyobrażana? 24
Cywilizacja latynoamerykańska - czy istnieje? 27
Rozdział II
PRZYRODA I JEJ WIZJE (Jerzy Makowski, Joanna Miętkiewska-Brynda) 29
Nowy świat w oczach odkrywców. Między zachwytem a strachem 30
Oczami konkwistadorów. Bezwzględny podbój 33
Oczami kolonizatorów i kolonistów. Eksploatacja zasobów przyrody 36
Oczami badaczy. Wspaniały, nieprawdopodobnie piękny, urzekający świat 40
Oczami nam współczesnych 43
Rozdział III
KRÓTKIE DZIEJE AMERYKI ŁACIŃSKIEJ (Jarosław Spyra) 46
Ameryka kolonialna i spotkanie odmiennych cywilizacji 46
Kształtowanie się niepodległej Ameryki Łacińskiej 50
Ameryka Łacińska na rozdrożu - kryzys i groźba totalitaryzmu 54
Współczesna Ameryka Łacińska i jej miejsce w świecie 57
Rozdział IV
KU FILOZOFII INTERKULTUROWEJ. EWOLUCJA LATYNOAMERYKAŃSKIEJ MYŚLI FILOZOFICZNEJ (Janusz Wojcieszak) 59
Problemy badań nad filozofią latynoamerykańską 59
Prekolumbijskie i kolonialne antecedensy 61
Od Oświecenia po Pozytywizm 65
Przełom antypozytywistyczny i jego konsekwencje 68
Od filozofii meksykańskości do interkulturalizmu 70
SPOTKANIE DWÓCH ŚWIATÓW
Rozdział V
PREKOLUMBIJSKIE CYWILIZACJE MEZOAMERYKI
(Katarzyna Mikulska-Dąbrowska) 73
Metropolie i piramidy - kilka słów o architekturze Mezoameryki 73
„Ludzie-bogowie” - o podróżach w zaświaty i rytuałach ofiarniczych 76
Rozpasani Huaxtekowie - o moralności indiańskiej 79
Kalendarze i księgi - osiągnięcia intelektualne 81
Orły i jaguary - o wojnach i podbojach 82
Rozdział VI
PREKOLUMBIJSKIE CYWILIZACJE ANDÓW ŚRODKOWYCH
(Miłosz Giersz) 85
Źródła cywilizacji andyjskiej 86
Bogowie Andów, ich świątynie, wyrocznie i ofiary 89
Wojna, władcy, imperia 93
Rozdział VII
ODKRYCIE I PODBÓJ AMERYKI - INTERPRETACJA
I REINTERPRETACJA (Łukasz Griitzmacher) 97
Kolumb i jego „pomyłki” 98
Cortés i wizerunek barbarzyńskiej cywilizacji 99
Las Casas i wizerunek idealnego chrześcijanina 101
Díaz del Castillo i obrona konkwisty jako wojny sprawiedliwej 101
Cabeza de Vaca i społeczność indiańska widziana od wewnątrz 102
Ercilla i literacki wizerunek Indianina 104
Inka Garcilaso i idealizacja państwa Inków 105
Powrót konkwisty we współczesnej powieści historycznej 107
Konkwista a tożsamość latynoamerykańska 108
Rozdział VIII
TRADYCJE INDIAŃSKIEGO OPORU WOBEC HISZPANÓW W WICEKRÓLESTWIE PERU (XVI-XVIII W.) (Joanna Pietraszczyk-Sękowska) 109
Opór zbrojny i walka z akulturacją w okresie konkwisty 109
Indianie w procesach wczesnokolonialnej transformacji społeczno-gospodarczej 112 Indiańskie odrodzenie w XVIII w. 113
Rozdział IX
ZMAGANIA EWANGELIZACYJNE W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ OKRESU KOLONIALNEGO (Tomasz Szyszka) 120
Powielane stereotypy 120
Misje patronackie 121
Uwarunkowania geopolityczne 122
Etapy ewangelizacji 123
Tradycja synodalna 125
Wioski indiańskie 126
Kwalifikacje językowe 127
Problematyka idololatrii 129
Szkolnictwo i sztuka 129
Podsumowanie 130
Rozdział X
REDUKCJE JEZUICKIE I MUZYKA BAROKU MISYJNEGO (Tomasz Szyszka) 131
Początki redukcji w Chuęuitani i Moxos 131
Muzyka jako środek ewangelizacji 133
Redukcje po wypędzeniu jezuitów 136
Nowe brzmienie starej muzyki 137
Kultura baroku misyjnego 138
Festiwal muzyki baroku misyjnego 140
SPOŁECZEŃSTWO
Rozdział XI
AMERYKA INDIAŃSKA (Agata Hummel, Urszula Ługowska) 141
„Indianin” - czyli kto? 141
Elementy lokalnej indiańskiej organizacji społecznej 143
Wspólnota indiańska 143
Lokalna władza i system cargos 144
Ruchy indiańskie 145
Meksykańscy zapatyści 146
Boliwijscy cocaleros 149
Ruchy indiańskie w Ekwadorze 149
Przeciwko „archaicznej utopii” 150
Podsumowanie 152
Rozdział XII
AMERYKA KREOLSKA I METYSKA (Anita Oberda-Monkiewicz) 153
Kształtowanie się Ameryki kreolskiej i metyskiej 153
Stopniowe przebudzenie Ameryki 154
Współczesna mapa Ameryki kreolskiej i metyskiej 157
Aktywizacja polityczna 160
Współistnienie (czy rywalizacja) obu kultur? 161
Rozdział XIII
CZARNE AMERYKI (Bogumiła Lisocka-Jaegermann) 163
Dziedzictwo niewolnictwa 163
Współcześni Afrolatynoamerykanie 166
Badania afrolatynoamerykanistyczne 171
Rozdział XIV
INNE AMERYKI? (Ewa Tuz, Maria Skoczek) 174
Latynoamerykańskie Stany Zjednoczone 174
Latynoamerykańska Europa 176
Ameryka europejska - Europejczycy w Ameryce Łacińskiej 179
Azjaci w Ameryce Łacińskiej 180
Rozdział XV
MIGRACJE LUDNOŚCI (Maria Skoczek) 181
Migracje międzynarodowe 181
Migracje wewnętrzne 187
Mobilność przestrzenna mieszkańców Ameryki Łacińskiej - podsumowanie 192
Rozdział XVI
MIASTO I WIEŚ W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ (Anna Wądołowska, Katarzyna Wołoszczak) 194
Specyfika Ameryki Łacińskiej 194
Miasto 195
Makro- i bicefalia miast latynoamerykańskich 197
Decentralizacja w Ameryce Łacińskiej 199
Problemy społeczne miast 200
Zanieczyszczenie środowiska naturalnego 201
Wieś 201
Reformy rolne i ich konsekwencje 201
Brazylijski Ruch Robotników Rolnych bez Ziemi 203
Obszary wiejskie w Ameryce Łacińskiej - nowe tendencje 203
Rolnictwo ekologiczne 206
Turystyka na obszarach wiejskich 207
Podsumowanie 207
Rozdział XVII
NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNE W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ
(Agata Hummel, Anna Wądołowska, Piotr Płachtański) 209
Ameryka Łacińska jako region nierówności społecznych 209
Wymiary nierówności i ich źródła 210
Rasa 210
Pochodzenie 211
Płeć 212
Konsekwencje nierówności 213
Szersze spojrzenie na badanie nierówności 216
Interpretacja zróżnicowania kulturowego 216
Kultura ubóstwa w Ameryce Łacińskiej 217
Subiektywne odczucie nierówności 219
Ruchy społeczne 220
Podsumowanie 222
Rozdział XVIII
„ZŁOTY WIEK” CHRZEŚCIJAŃSTWA W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ
(Andrzej Pietrzak) 223
Kościół katolicki 223
Kościoły protestanckie 228
Problem hermeneutyki historii chrześcijaństwa w Ameryce Łacińskiej 231
Podsumowanie 233
Rozdział XIX
O CO CHODZI TEOLOGOM WYZWOLENIA? (Zofia Marzec) 234
Twórcy i przedstawiciele teologii wyzwolenia 234
Zróżnicowanie wewnętrzne 234
Istota teologii wyzwolenia 235
Reakcja latynoamerykańskiego Kościoła katolickiego 236
Opcja na rzecz ubogich 237
Nowe poszukiwania teologii wyzwolenia 240
Krytyka teologii wyzwolenia 242
Czy teologia wyzwolenia ma przyszłość? 243
Przeciw niesprawiedliwościom 243
Nowe wyzwania 244
Rozdział XX
SYNKRETYZM RELIGIJNY (Teresa Walendziak) 246
Religijna akulturacja w społecznościach indiańskich w okresie kolonialnym 247
Akulturacja po powstaniu państw narodowych 249
Synkretyzm religijny w Meksyku, Gwatemali i krajach andyjskich 251
Wielki Tydzień u Indian Raramuri w Meksyku 252
Wielki Tydzień i święto Maximona u Indian Tzutujil w Gwatemali 253
Święto Zmarłych u Indian Aymara w Boliwii 254
Kult wizerunków i bohaterów ludowych 255
Podsumowanie 256
Rozdział XXI
SYNKRETYCZNE RELIGIE AFRYKAŃSKIE W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ
(Andrzej Pietrzak) 257
Afrykańskie korzenie 257
Religie synkretyczne 260
Religie neoafrykańskie 260
Vodou 260
Santería 262
Szango 263
Candomblé 263
Umbanda 264
Kulty przodków 265
Kumina 265
Convince 265
Taniec kromanti 265
Taniec Wielkiego Bębna 266
Kele 266
Kult przodków w Belize 266
Ruchy odnowy religijnej 266
Ruch Odnowy Syjonu 266
Duchowi baptyści - szoutersi 267
Szakersi 267
Religijno-polityczny ruch rastafarianów 267
Religie synkretyczne w Surinamie 268
Winti 268
Marroni 268
Podsumowanie 269
Rozdział XXII
KOBIECOŚĆ, MĘSKOŚĆ, SEKSUALNOŚĆ. PŁEĆ KULTUROWA (GENDER)
W BADANIACH DOTYCZĄCYCH AMERYKI ŁACIŃSKIEJ
(Renata E. Hryciuk) 270
Co to jest gender? Charakterystyka współczesnych badań nad płcią kulturową 271
(Re)konstrukcja kulturowych ideologii płci: marianismo 274
(Re)konstrukcja kulturowych ideologii płci: machismo 280
Podsumowanie 284
GOSPODARKA I POLITYKA
Rozdział XXIII
GOSPODARCZE ASPEKTY CYWILIZACJI LATYNOAMERYKAŃSKIEJ
(Urszula Żuławska) 287
Formowanie systemu gospodarczego niepodległych państw 287
Wzrost oparty na eksporcie surowcowym 288
Industrializacja poprzez substytucję importu 291
Ograniczenia wzrostu oparte na substytucji importu 293
Kryzys zadłużeniowy i liberalizacja gospodarek 297
Rozdział XXIV
KONCEPCJA NARODU W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ
(Marcin Florian Gawrycki) 301
Metysaż - klucz do budowy jedności i tożsamości narodowej 301
Oligarchizm vs nacjonalizm 304
„Ujarzmianie” własnej przestrzeni 306
Polityka symboliczna i edukacja 308
Naród latynoamerykański? 310
Podsumowanie 311
Rozdział XXV
ELITY LATYNOAMERYKAŃSKIE (Piotr Łaciński) 313
Elitarny projekt polityczny 313
Konfrontacja i konsensus elit 316
Kompleks Europy 320
Odmienności 321
Elity w dobie globalizacji 322
Podsumowanie 324
Rozdział XXVI
KULTURA POLITYCZNA AMERYKI ŁACIŃSKIEJ (Katarzyna Krzywicka) 325
Postrzeganie kultury 325
Dziedzictwo iberoamerykańskie 327
Latynoamerykańska kultura obywatelska 331
Podsumowanie 335
Rozdział XXVII
OBLICZA SPOŁECZNEGO RADYKALIZMU W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ
(Urszula Ługowska) 337
Epoka walk partyzanckich 337
Przejście do demokracji 338
Rozczarowanie demokracją parlamentarną 338
Superbarrio - obrońca biednych 339
W poszukiwaniu pogłębionej demokracji 340
Argentinazo 341
Fora społeczne 342
Porto Alegre 342
Socjalizm XXI wieku? 344
Podsumowanie 347
Rozdział XXVIII
ROLA WOJSKA W SYSTEMIE POLITYCZNYM AMERYKI ŁACIŃSKIEJ
(Jarosław Spyra) 348
Wojsko i powstanie niepodległych państw w Ameryce Łacińskiej 348
Era caudillos i kształtowanie się systemu politycznego w Ameryce Łacińskiej 349
Wojsko i problemy modernizacji Ameryki Łacińskiej 351
Wojsko i państwa stanu wyjątkowego 356
Zmiany w systemie politycznym Ameryki Łacińskiej i zmierzch roli wojska 360
KULTURA
Rozdział XXIX
NOWA ROMANIA - SYTUACJA JĘZYKOWA W AMERYCE HISZPAŃSKO-I PORTUGALSKOJĘZYCZNEJ {Ewa Stała) 361
Nowa Romania 361
Elementy indiańskie 362
Podział Ameryki na strefy dialektalne 362
Języki kreolskie 363
Element afrykański 364
Języki w kontakcie 365
Ameryka portugalskojęzyczna 366
Ameryka hiszpańskojęzyczna 368
Status hiszpańskiego i portugalskiego w Ameryce 371
Rozdział XXX
LITERATURA LATYNOAMERYKAŃSKA {Agnieszka Flisek) 373
Co należy rozumieć przez literaturę latynoamerykańską? 373
Między Scyllą epigonizmu i Charybdą egzotyki 373
Poszukiwanie „naszego wyrazu” w dobie Romantyzmu 375
Dwa oblicza regionalizmu 376
Imperatywy pisarza latynoamerykańskiego 377
Modernistyczne i awangardowe przełamywanie tradycji 378
Antyrealistyczny zwrot latynoamerykańskiej literatury nowoczesnej 380
Borgesowska rewolucja 380
Intelektualizm „nowej prozy” 382
Różnorodność antyprzedstawieniowych form 384
Fantazja i krytyka rzeczywistości społecznej 385
Realizm magiczny - oryginalna forma ekspresji czy kulturowy stereotyp? 386
Współczesna literatura (nie)latynoamerykańska 388
Rozdział XXXI
SZTUKA W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ {Maria Eleonora Hebisz) 390
Przykłady sztuki prekolumbijskiej 390
Sztuka okresu kolonialnego na przykładzie Peru, Boliwii i Meksyku 395
Współczesna sztuka rękodzielnicza w Ameryce Łacińskiej 397
Sztuka artystów meksykańskich w pierwszej połowie XX w. 399
Odbiór współczesnej sztuki artystów latynoamerykańskich w świecie 400
Rozdział XXXII
MUZYKA LATYNOAMERYKAŃSKA
(Alicja Fijałkowska, Marcin Florian Gawrycki) 403
Vallenato 403
Cumbia 404
Samba i baiáo 405
Bossa nova 406
Tropicalismo 406
Son 406
Mambo, cza-cza i rumba 407
Jazz latino 408
Salsa 408
Nueva trova i Nueva canción 409
Tango 410
Serenada i ranchera 411
Merengue i bachata 411
Reggae 412
Reggaeton 412
Rock latynoamerykański 414
Pop 415
Rozdział XXXIII
FILM I TELENOWELA LATYNOAMERYKAŃSKA (Radosław Flisiuk) 417
Kino w Ameryce Łacińskiej 417
Początki filmu latynoamerykańskiego 417
Dźwięk 419
Nowe kino latynoamerykańskie 421
Argentyna 422
Brazylia 423
Kuba 424
Chile 425
Boliwia i Peru 426
Meksyk 426
Inne kraje 427
Współczesność 427
Telenowela - latynoski produkt masowy 428
Historia telenoweli 429
Telenowela w krajach Ameryki Łacińskiej 429
Twórcy telenoweli 431
Telenowela a rzeczywistość Ameryki Łacińskiej 432
Rozdział XXXIV
KUCHNIA LATYNOAMERYKAŃSKA (Jacek Stec) 434
Rola jedzenia w życiu człowieka 434
Uwarunkowania rozwoju sztuki kulinarnej 435
Proces tworzenia się kuchni latynoamerykańskiej 436
Najważniejsze składniki i dania kuchni latynoamerykańskiej 439
Napoje w kuchni latynoamerykańskiej 443
Podsumowanie 446
Rozdział XXXV
FENOMEN FUTBOLU LATYNOAMERYKAŃSKIEGO (Iwona Gawrycka) 448
Trochę historii 449
Piłka nożna i polityka 450
„Jezus broni Brazylii” 454
Kibic - dodatkowy zawodnik w grze 455
Podsumowanie 456
ZAMIAST ZAKOŃCZENIA
HYBRYDYZACJA TOŻSAMOŚCI I KULTURY
(Agata Hummel, Anna Wądołowska, Katarzyna Wołoszczak) 459
Hybrydyzacja kulturowa w Ameryce Łacińskiej 460
Współczesne przemiany tożsamościowe w Ameryce Łacińskiej 461
Ilustracje 463
Artesanía 463
Fiesta 465
Gospodarka, inicjatywy lokalne, turystyka 467
Medycyna 468
Podsumowanie 470
Bibliografia 472
Indeks nazwisk 494
Spis tabel i diagramów 504
WPROWADZENIE
Rozdział I
CYWILIZACJA LATYNOAMERYKAŃSKA - ZARYS PROBLEMATYKI
(Hanna Schreiber, Marcin Florian Gawrycki) 17
Ameryka Łacińska - kontrowersje terminologiczne 17
„Kultura” czy „cywilizacja”? Europocentryczne postrzeganie świata 18
Źródła cywilizacji latynoamerykańskiej 21
Wspólnota w wartościach 22
Wspólnota wyobrażona czy stale wyobrażana? 24
Cywilizacja latynoamerykańska - czy istnieje? 27
Rozdział II
PRZYRODA I JEJ WIZJE (Jerzy Makowski, Joanna Miętkiewska-Brynda) 29
Nowy świat w oczach odkrywców. Między zachwytem a strachem 30
Oczami konkwistadorów. Bezwzględny podbój 33
Oczami kolonizatorów i kolonistów. Eksploatacja zasobów przyrody 36
Oczami badaczy. Wspaniały, nieprawdopodobnie piękny, urzekający świat 40
Oczami nam współczesnych 43
Rozdział III
KRÓTKIE DZIEJE AMERYKI ŁACIŃSKIEJ (Jarosław Spyra) 46
Ameryka kolonialna i spotkanie odmiennych cywilizacji 46
Kształtowanie się niepodległej Ameryki Łacińskiej 50
Ameryka Łacińska na rozdrożu - kryzys i groźba totalitaryzmu 54
Współczesna Ameryka Łacińska i jej miejsce w świecie 57
Rozdział IV
KU FILOZOFII INTERKULTUROWEJ. EWOLUCJA LATYNOAMERYKAŃSKIEJ MYŚLI FILOZOFICZNEJ (Janusz Wojcieszak) 59
Problemy badań nad filozofią latynoamerykańską 59
Prekolumbijskie i kolonialne antecedensy 61
Od Oświecenia po Pozytywizm 65
Przełom antypozytywistyczny i jego konsekwencje 68
Od filozofii meksykańskości do interkulturalizmu 70
SPOTKANIE DWÓCH ŚWIATÓW
Rozdział V
PREKOLUMBIJSKIE CYWILIZACJE MEZOAMERYKI
(Katarzyna Mikulska-Dąbrowska) 73
Metropolie i piramidy - kilka słów o architekturze Mezoameryki 73
„Ludzie-bogowie” - o podróżach w zaświaty i rytuałach ofiarniczych 76
Rozpasani Huaxtekowie - o moralności indiańskiej 79
Kalendarze i księgi - osiągnięcia intelektualne 81
Orły i jaguary - o wojnach i podbojach 82
Rozdział VI
PREKOLUMBIJSKIE CYWILIZACJE ANDÓW ŚRODKOWYCH
(Miłosz Giersz) 85
Źródła cywilizacji andyjskiej 86
Bogowie Andów, ich świątynie, wyrocznie i ofiary 89
Wojna, władcy, imperia 93
Rozdział VII
ODKRYCIE I PODBÓJ AMERYKI - INTERPRETACJA
I REINTERPRETACJA (Łukasz Griitzmacher) 97
Kolumb i jego „pomyłki” 98
Cortés i wizerunek barbarzyńskiej cywilizacji 99
Las Casas i wizerunek idealnego chrześcijanina 101
Díaz del Castillo i obrona konkwisty jako wojny sprawiedliwej 101
Cabeza de Vaca i społeczność indiańska widziana od wewnątrz 102
Ercilla i literacki wizerunek Indianina 104
Inka Garcilaso i idealizacja państwa Inków 105
Powrót konkwisty we współczesnej powieści historycznej 107
Konkwista a tożsamość latynoamerykańska 108
Rozdział VIII
TRADYCJE INDIAŃSKIEGO OPORU WOBEC HISZPANÓW W WICEKRÓLESTWIE PERU (XVI-XVIII W.) (Joanna Pietraszczyk-Sękowska) 109
Opór zbrojny i walka z akulturacją w okresie konkwisty 109
Indianie w procesach wczesnokolonialnej transformacji społeczno-gospodarczej 112 Indiańskie odrodzenie w XVIII w. 113
Rozdział IX
ZMAGANIA EWANGELIZACYJNE W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ OKRESU KOLONIALNEGO (Tomasz Szyszka) 120
Powielane stereotypy 120
Misje patronackie 121
Uwarunkowania geopolityczne 122
Etapy ewangelizacji 123
Tradycja synodalna 125
Wioski indiańskie 126
Kwalifikacje językowe 127
Problematyka idololatrii 129
Szkolnictwo i sztuka 129
Podsumowanie 130
Rozdział X
REDUKCJE JEZUICKIE I MUZYKA BAROKU MISYJNEGO (Tomasz Szyszka) 131
Początki redukcji w Chuęuitani i Moxos 131
Muzyka jako środek ewangelizacji 133
Redukcje po wypędzeniu jezuitów 136
Nowe brzmienie starej muzyki 137
Kultura baroku misyjnego 138
Festiwal muzyki baroku misyjnego 140
SPOŁECZEŃSTWO
Rozdział XI
AMERYKA INDIAŃSKA (Agata Hummel, Urszula Ługowska) 141
„Indianin” - czyli kto? 141
Elementy lokalnej indiańskiej organizacji społecznej 143
Wspólnota indiańska 143
Lokalna władza i system cargos 144
Ruchy indiańskie 145
Meksykańscy zapatyści 146
Boliwijscy cocaleros 149
Ruchy indiańskie w Ekwadorze 149
Przeciwko „archaicznej utopii” 150
Podsumowanie 152
Rozdział XII
AMERYKA KREOLSKA I METYSKA (Anita Oberda-Monkiewicz) 153
Kształtowanie się Ameryki kreolskiej i metyskiej 153
Stopniowe przebudzenie Ameryki 154
Współczesna mapa Ameryki kreolskiej i metyskiej 157
Aktywizacja polityczna 160
Współistnienie (czy rywalizacja) obu kultur? 161
Rozdział XIII
CZARNE AMERYKI (Bogumiła Lisocka-Jaegermann) 163
Dziedzictwo niewolnictwa 163
Współcześni Afrolatynoamerykanie 166
Badania afrolatynoamerykanistyczne 171
Rozdział XIV
INNE AMERYKI? (Ewa Tuz, Maria Skoczek) 174
Latynoamerykańskie Stany Zjednoczone 174
Latynoamerykańska Europa 176
Ameryka europejska - Europejczycy w Ameryce Łacińskiej 179
Azjaci w Ameryce Łacińskiej 180
Rozdział XV
MIGRACJE LUDNOŚCI (Maria Skoczek) 181
Migracje międzynarodowe 181
Migracje wewnętrzne 187
Mobilność przestrzenna mieszkańców Ameryki Łacińskiej - podsumowanie 192
Rozdział XVI
MIASTO I WIEŚ W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ (Anna Wądołowska, Katarzyna Wołoszczak) 194
Specyfika Ameryki Łacińskiej 194
Miasto 195
Makro- i bicefalia miast latynoamerykańskich 197
Decentralizacja w Ameryce Łacińskiej 199
Problemy społeczne miast 200
Zanieczyszczenie środowiska naturalnego 201
Wieś 201
Reformy rolne i ich konsekwencje 201
Brazylijski Ruch Robotników Rolnych bez Ziemi 203
Obszary wiejskie w Ameryce Łacińskiej - nowe tendencje 203
Rolnictwo ekologiczne 206
Turystyka na obszarach wiejskich 207
Podsumowanie 207
Rozdział XVII
NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNE W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ
(Agata Hummel, Anna Wądołowska, Piotr Płachtański) 209
Ameryka Łacińska jako region nierówności społecznych 209
Wymiary nierówności i ich źródła 210
Rasa 210
Pochodzenie 211
Płeć 212
Konsekwencje nierówności 213
Szersze spojrzenie na badanie nierówności 216
Interpretacja zróżnicowania kulturowego 216
Kultura ubóstwa w Ameryce Łacińskiej 217
Subiektywne odczucie nierówności 219
Ruchy społeczne 220
Podsumowanie 222
Rozdział XVIII
„ZŁOTY WIEK” CHRZEŚCIJAŃSTWA W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ
(Andrzej Pietrzak) 223
Kościół katolicki 223
Kościoły protestanckie 228
Problem hermeneutyki historii chrześcijaństwa w Ameryce Łacińskiej 231
Podsumowanie 233
Rozdział XIX
O CO CHODZI TEOLOGOM WYZWOLENIA? (Zofia Marzec) 234
Twórcy i przedstawiciele teologii wyzwolenia 234
Zróżnicowanie wewnętrzne 234
Istota teologii wyzwolenia 235
Reakcja latynoamerykańskiego Kościoła katolickiego 236
Opcja na rzecz ubogich 237
Nowe poszukiwania teologii wyzwolenia 240
Krytyka teologii wyzwolenia 242
Czy teologia wyzwolenia ma przyszłość? 243
Przeciw niesprawiedliwościom 243
Nowe wyzwania 244
Rozdział XX
SYNKRETYZM RELIGIJNY (Teresa Walendziak) 246
Religijna akulturacja w społecznościach indiańskich w okresie kolonialnym 247
Akulturacja po powstaniu państw narodowych 249
Synkretyzm religijny w Meksyku, Gwatemali i krajach andyjskich 251
Wielki Tydzień u Indian Raramuri w Meksyku 252
Wielki Tydzień i święto Maximona u Indian Tzutujil w Gwatemali 253
Święto Zmarłych u Indian Aymara w Boliwii 254
Kult wizerunków i bohaterów ludowych 255
Podsumowanie 256
Rozdział XXI
SYNKRETYCZNE RELIGIE AFRYKAŃSKIE W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ
(Andrzej Pietrzak) 257
Afrykańskie korzenie 257
Religie synkretyczne 260
Religie neoafrykańskie 260
Vodou 260
Santería 262
Szango 263
Candomblé 263
Umbanda 264
Kulty przodków 265
Kumina 265
Convince 265
Taniec kromanti 265
Taniec Wielkiego Bębna 266
Kele 266
Kult przodków w Belize 266
Ruchy odnowy religijnej 266
Ruch Odnowy Syjonu 266
Duchowi baptyści - szoutersi 267
Szakersi 267
Religijno-polityczny ruch rastafarianów 267
Religie synkretyczne w Surinamie 268
Winti 268
Marroni 268
Podsumowanie 269
Rozdział XXII
KOBIECOŚĆ, MĘSKOŚĆ, SEKSUALNOŚĆ. PŁEĆ KULTUROWA (GENDER)
W BADANIACH DOTYCZĄCYCH AMERYKI ŁACIŃSKIEJ
(Renata E. Hryciuk) 270
Co to jest gender? Charakterystyka współczesnych badań nad płcią kulturową 271
(Re)konstrukcja kulturowych ideologii płci: marianismo 274
(Re)konstrukcja kulturowych ideologii płci: machismo 280
Podsumowanie 284
GOSPODARKA I POLITYKA
Rozdział XXIII
GOSPODARCZE ASPEKTY CYWILIZACJI LATYNOAMERYKAŃSKIEJ
(Urszula Żuławska) 287
Formowanie systemu gospodarczego niepodległych państw 287
Wzrost oparty na eksporcie surowcowym 288
Industrializacja poprzez substytucję importu 291
Ograniczenia wzrostu oparte na substytucji importu 293
Kryzys zadłużeniowy i liberalizacja gospodarek 297
Rozdział XXIV
KONCEPCJA NARODU W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ
(Marcin Florian Gawrycki) 301
Metysaż - klucz do budowy jedności i tożsamości narodowej 301
Oligarchizm vs nacjonalizm 304
„Ujarzmianie” własnej przestrzeni 306
Polityka symboliczna i edukacja 308
Naród latynoamerykański? 310
Podsumowanie 311
Rozdział XXV
ELITY LATYNOAMERYKAŃSKIE (Piotr Łaciński) 313
Elitarny projekt polityczny 313
Konfrontacja i konsensus elit 316
Kompleks Europy 320
Odmienności 321
Elity w dobie globalizacji 322
Podsumowanie 324
Rozdział XXVI
KULTURA POLITYCZNA AMERYKI ŁACIŃSKIEJ (Katarzyna Krzywicka) 325
Postrzeganie kultury 325
Dziedzictwo iberoamerykańskie 327
Latynoamerykańska kultura obywatelska 331
Podsumowanie 335
Rozdział XXVII
OBLICZA SPOŁECZNEGO RADYKALIZMU W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ
(Urszula Ługowska) 337
Epoka walk partyzanckich 337
Przejście do demokracji 338
Rozczarowanie demokracją parlamentarną 338
Superbarrio - obrońca biednych 339
W poszukiwaniu pogłębionej demokracji 340
Argentinazo 341
Fora społeczne 342
Porto Alegre 342
Socjalizm XXI wieku? 344
Podsumowanie 347
Rozdział XXVIII
ROLA WOJSKA W SYSTEMIE POLITYCZNYM AMERYKI ŁACIŃSKIEJ
(Jarosław Spyra) 348
Wojsko i powstanie niepodległych państw w Ameryce Łacińskiej 348
Era caudillos i kształtowanie się systemu politycznego w Ameryce Łacińskiej 349
Wojsko i problemy modernizacji Ameryki Łacińskiej 351
Wojsko i państwa stanu wyjątkowego 356
Zmiany w systemie politycznym Ameryki Łacińskiej i zmierzch roli wojska 360
KULTURA
Rozdział XXIX
NOWA ROMANIA - SYTUACJA JĘZYKOWA W AMERYCE HISZPAŃSKO-I PORTUGALSKOJĘZYCZNEJ {Ewa Stała) 361
Nowa Romania 361
Elementy indiańskie 362
Podział Ameryki na strefy dialektalne 362
Języki kreolskie 363
Element afrykański 364
Języki w kontakcie 365
Ameryka portugalskojęzyczna 366
Ameryka hiszpańskojęzyczna 368
Status hiszpańskiego i portugalskiego w Ameryce 371
Rozdział XXX
LITERATURA LATYNOAMERYKAŃSKA {Agnieszka Flisek) 373
Co należy rozumieć przez literaturę latynoamerykańską? 373
Między Scyllą epigonizmu i Charybdą egzotyki 373
Poszukiwanie „naszego wyrazu” w dobie Romantyzmu 375
Dwa oblicza regionalizmu 376
Imperatywy pisarza latynoamerykańskiego 377
Modernistyczne i awangardowe przełamywanie tradycji 378
Antyrealistyczny zwrot latynoamerykańskiej literatury nowoczesnej 380
Borgesowska rewolucja 380
Intelektualizm „nowej prozy” 382
Różnorodność antyprzedstawieniowych form 384
Fantazja i krytyka rzeczywistości społecznej 385
Realizm magiczny - oryginalna forma ekspresji czy kulturowy stereotyp? 386
Współczesna literatura (nie)latynoamerykańska 388
Rozdział XXXI
SZTUKA W AMERYCE ŁACIŃSKIEJ {Maria Eleonora Hebisz) 390
Przykłady sztuki prekolumbijskiej 390
Sztuka okresu kolonialnego na przykładzie Peru, Boliwii i Meksyku 395
Współczesna sztuka rękodzielnicza w Ameryce Łacińskiej 397
Sztuka artystów meksykańskich w pierwszej połowie XX w. 399
Odbiór współczesnej sztuki artystów latynoamerykańskich w świecie 400
Rozdział XXXII
MUZYKA LATYNOAMERYKAŃSKA
(Alicja Fijałkowska, Marcin Florian Gawrycki) 403
Vallenato 403
Cumbia 404
Samba i baiáo 405
Bossa nova 406
Tropicalismo 406
Son 406
Mambo, cza-cza i rumba 407
Jazz latino 408
Salsa 408
Nueva trova i Nueva canción 409
Tango 410
Serenada i ranchera 411
Merengue i bachata 411
Reggae 412
Reggaeton 412
Rock latynoamerykański 414
Pop 415
Rozdział XXXIII
FILM I TELENOWELA LATYNOAMERYKAŃSKA (Radosław Flisiuk) 417
Kino w Ameryce Łacińskiej 417
Początki filmu latynoamerykańskiego 417
Dźwięk 419
Nowe kino latynoamerykańskie 421
Argentyna 422
Brazylia 423
Kuba 424
Chile 425
Boliwia i Peru 426
Meksyk 426
Inne kraje 427
Współczesność 427
Telenowela - latynoski produkt masowy 428
Historia telenoweli 429
Telenowela w krajach Ameryki Łacińskiej 429
Twórcy telenoweli 431
Telenowela a rzeczywistość Ameryki Łacińskiej 432
Rozdział XXXIV
KUCHNIA LATYNOAMERYKAŃSKA (Jacek Stec) 434
Rola jedzenia w życiu człowieka 434
Uwarunkowania rozwoju sztuki kulinarnej 435
Proces tworzenia się kuchni latynoamerykańskiej 436
Najważniejsze składniki i dania kuchni latynoamerykańskiej 439
Napoje w kuchni latynoamerykańskiej 443
Podsumowanie 446
Rozdział XXXV
FENOMEN FUTBOLU LATYNOAMERYKAŃSKIEGO (Iwona Gawrycka) 448
Trochę historii 449
Piłka nożna i polityka 450
„Jezus broni Brazylii” 454
Kibic - dodatkowy zawodnik w grze 455
Podsumowanie 456
ZAMIAST ZAKOŃCZENIA
HYBRYDYZACJA TOŻSAMOŚCI I KULTURY
(Agata Hummel, Anna Wądołowska, Katarzyna Wołoszczak) 459
Hybrydyzacja kulturowa w Ameryce Łacińskiej 460
Współczesne przemiany tożsamościowe w Ameryce Łacińskiej 461
Ilustracje 463
Artesanía 463
Fiesta 465
Gospodarka, inicjatywy lokalne, turystyka 467
Medycyna 468
Podsumowanie 470
Bibliografia 472
Indeks nazwisk 494
Spis tabel i diagramów 504