Dane szczegółowe książki
Podstawy psychologii politycznej / Skarżyńska, Krystyna (1946-)
Autorzy
Tytuł
Podstawy psychologii politycznej
Wydawnictwo
Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2002
ISBN
8372981450
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa (Krystyna Skarżyńska) 7
WSTĘP
Psychologia polityczna: główne tematy, ważniejsze dokonania i fazy rozwoju (Krystyna Skarżyńska) 11
Bibliografia 21
Część pierwsza
AKTORZY POLITYCZNI: CZYM JEST POLITYKA DLA JEDNOSTKI
Aktywność i bierność polityczna (Krystyna Skarżyńska) 26
Formy aktywności politycznej 27
Związki między różnymi typami aktywności politycznej 31
Psychologiczne uwarunkowania aktywności i bierności politycznej 33
Sytuacyjne uwarunkowania partycypacji politycznej: rola interesów 41
Aktywność i bierność wyborcza 42
Bibliografia 50
Autorytaryzm i jego psychopolityczne konsekwencje (Krzysztof Korzeniowski) 59
Wprowadzenie 59
Autorytaryzm - wprowadzenie pojęciowe 60
Podstawowe metody pomiaru autorytaryzmu 63
Autorytaryzm w Polsce czasów transformacji 65
Źródła autorytaryzmu 67
Poglądy społeczno-polityczne osób autorytarnych 70
Preferencje polityczne osób autorytarnych 71
Autorytaryzm a zachowania wyborcze 72
Komentarze i kontrowersje 75
Bibliografia 79
Przywództwo polityczne (Urszula Jakubowska) 82
Przywództwo polityczne - cechy charakterystyczne 84
Style politycznego przewodzenia 86
Teorie wyłaniania się politycznego przywódcy 90
Osobowość przywódców politycznych 97
Cechy relacji między potencjalnym przywódcą a jego zwolennikami 100
Podsumowanie i komentarz 105
Bibliografia 106
Część druga
MECHANIZMY POLITYCZNEGO FUNKCJONOWANIA
Myślenie polityczne (Janusz Reykowski) 110
Co to jest myślenie polityczne 110
Przebieg procesów myślenia politycznego 114
Podstawy myślenia politycznego 118
Poziom myślenia politycznego 122
Systematyczne źródła błędów 126
Bibliografia 138
Władza: wymiary, funkcje oraz społeczne przekonania na jej temat (Marek Ziółkowski) 140
Wstęp - różne sposoby ujmowania władzy 140
Władza jako „moc sprawcza", jako zdolność uzyskiwania efektów. Aktywne podmiotowe sprawstwo czy bezosobowe medium? 142
Władza w sytuacji konfliktu 145
Władza do czegoś i władza nad kimś jako dwa nieodłączne elementy stosunku panowania-podległości 157
Obiektywne uwarunkowania i subiektywne aspekty podporządkowania się władzy państwowej. Problem władzy prawomocnej 158
Bibliografia 162
Czynniki ograniczające racjonalność poglądów i zachowań politycznych
(Joanna Mandrosz) 164
Jak dalece racjonalny jest proces dokonywania wyborów politycznych 165
Jak schematy i stereotypy ograniczają racjonalność poglądów politycznych 170
5
Afekt jako przyczyna nieracjonalności poglądów politycznych 175
Nieracjonalność symbolicznych ideologii 179
Racjonalni czy nieracjonalni 182
Bibliografia 184
Ekstremizm polityczny (Urszula Jakubowska) 187
Pojęcie ekstremizmu politycznego 187
Ekstremizm polityczny w badaniach psychologów 189
Charakterystyki osobowościowe 189
Właściwości intelektualne i rozwój moralny 197
Czynniki psychopatologiczne 198
Czynniki społeczne 200
Podsumowanie i komentarz 204
Bibliografia 206
Konflikty polityczne (Janusz Reykowski) 208
Pojęcie konfliktu 208
Geneza sytuacji konfliktowych 211
Dynamika konfliktu 219
Czy konflikty są nieuchronne 223
Czynniki wpływające na przebieg konfliktów 230
Sposoby rozwiązywania konfliktów 233
Bibliografia 235
Psychospołeczene uwarunkowania zachowań wyborczych
(Krzysztof Korzeniowski) 237
O specyfice zachowań wyborczych 237
Zachowania wyborcze - czym są 239
Klasyczne próby wyjaśnienia zachowań wyborczych 240
Wyborca racjonalny 241
Identyfikacja z partią 243
Głosowanie tematyczne {issue voting) 247
Ocena kandydata a preferencje wyborcze 250
Absencja wyborcza a preferencje wyborcze 253
Zakończenie 255
Literatura polska proponowana zainteresowanym 257
Bibliografia 257
Część trzecia
PSYCHOLOGICZNE PROCESY TOWARZYSZĄCE ZMIANIE SYSTEMOWEJ
Okrągły Stół jako mechanizm rozwiązywania makrospołecznych konfliktów i zmiany systemu (Janusz Reykowski) 262
Ujęcie narracyjne 262
Społeczny i polityczny kontekst porozumień przy Okrągłym Stole 263
Czy rozmowy musiały się udać? 267
Zasady prowadzenia negocjacji 269
Czy Okrągły Stół był potrzebny? 271
Uwaga końcowa 273
Bibliografia 273
Nacjonalizm i patriotyzm: orientacje ideologiczne i postawy jednostek
(Krystyna Skarżyńska) 275
Nacjonalizm jako ideologia 276
Nacjonalizm jako ruch polityczny 277
Nacjonalizm jako proces budowania państwowości 278
Orientacje narodowe jednostek: nacjonalizm i patriotyzm 280
Uprzedzenia i stereotypy narodowe (etniczne) jako zjawisko społecznie podzielane 288
Bibliografia 290
Utrata i poszukiwanie społeczno-politycznego sensu. Anomia i paranoja polityczna
(Krzysztof Korzeniowski) 293
Wprowadzenie 293
Anomia: co to takiego? 293
Źródła anomii 297
Konsekwencje anomii 304
Spiskowa teoria dziejów 305
Zakonspirowane, głęboko uknute spiski. Kategoria paranoi politycznej 311
Podsumowanie 320
Bibliografia 321
Dlaczego reformatorzy tracą poparcie społeczne (Janusz Czapiński) 324
Teoria społecznej niewdzięczności 325
Dowody empiryczne 327
Podsumowanie 342
Bibliografia 342
Część czwarta
PODEJŚCIA, PROCEDURY, METODY I TECHNIKI BADAWCZE
Podejścia, procedury, metody i techniki badawcze (Urszula Jakubowska) 346
Podejście idiograficzne i nomotetyczne. Badania poprzeczne oraz podłużne 346
Procedury badawcze 347
Studium przypadku (psychobiografie) 349
Procedura lustracji 354
Procedura korelacyjna 356
Procedury eksperymentalne 357
Quasi-eksperyment 359
Eksperyment naturalny 360
Eksperyment laboratoryjny 361
Symulacja, eksperymentalna 363
Podsumowanie i komentarz 365
Bibliografia 366
INDEKS 369
WSTĘP
Psychologia polityczna: główne tematy, ważniejsze dokonania i fazy rozwoju (Krystyna Skarżyńska) 11
Bibliografia 21
Część pierwsza
AKTORZY POLITYCZNI: CZYM JEST POLITYKA DLA JEDNOSTKI
Aktywność i bierność polityczna (Krystyna Skarżyńska) 26
Formy aktywności politycznej 27
Związki między różnymi typami aktywności politycznej 31
Psychologiczne uwarunkowania aktywności i bierności politycznej 33
Sytuacyjne uwarunkowania partycypacji politycznej: rola interesów 41
Aktywność i bierność wyborcza 42
Bibliografia 50
Autorytaryzm i jego psychopolityczne konsekwencje (Krzysztof Korzeniowski) 59
Wprowadzenie 59
Autorytaryzm - wprowadzenie pojęciowe 60
Podstawowe metody pomiaru autorytaryzmu 63
Autorytaryzm w Polsce czasów transformacji 65
Źródła autorytaryzmu 67
Poglądy społeczno-polityczne osób autorytarnych 70
Preferencje polityczne osób autorytarnych 71
Autorytaryzm a zachowania wyborcze 72
Komentarze i kontrowersje 75
Bibliografia 79
Przywództwo polityczne (Urszula Jakubowska) 82
Przywództwo polityczne - cechy charakterystyczne 84
Style politycznego przewodzenia 86
Teorie wyłaniania się politycznego przywódcy 90
Osobowość przywódców politycznych 97
Cechy relacji między potencjalnym przywódcą a jego zwolennikami 100
Podsumowanie i komentarz 105
Bibliografia 106
Część druga
MECHANIZMY POLITYCZNEGO FUNKCJONOWANIA
Myślenie polityczne (Janusz Reykowski) 110
Co to jest myślenie polityczne 110
Przebieg procesów myślenia politycznego 114
Podstawy myślenia politycznego 118
Poziom myślenia politycznego 122
Systematyczne źródła błędów 126
Bibliografia 138
Władza: wymiary, funkcje oraz społeczne przekonania na jej temat (Marek Ziółkowski) 140
Wstęp - różne sposoby ujmowania władzy 140
Władza jako „moc sprawcza", jako zdolność uzyskiwania efektów. Aktywne podmiotowe sprawstwo czy bezosobowe medium? 142
Władza w sytuacji konfliktu 145
Władza do czegoś i władza nad kimś jako dwa nieodłączne elementy stosunku panowania-podległości 157
Obiektywne uwarunkowania i subiektywne aspekty podporządkowania się władzy państwowej. Problem władzy prawomocnej 158
Bibliografia 162
Czynniki ograniczające racjonalność poglądów i zachowań politycznych
(Joanna Mandrosz) 164
Jak dalece racjonalny jest proces dokonywania wyborów politycznych 165
Jak schematy i stereotypy ograniczają racjonalność poglądów politycznych 170
5
Afekt jako przyczyna nieracjonalności poglądów politycznych 175
Nieracjonalność symbolicznych ideologii 179
Racjonalni czy nieracjonalni 182
Bibliografia 184
Ekstremizm polityczny (Urszula Jakubowska) 187
Pojęcie ekstremizmu politycznego 187
Ekstremizm polityczny w badaniach psychologów 189
Charakterystyki osobowościowe 189
Właściwości intelektualne i rozwój moralny 197
Czynniki psychopatologiczne 198
Czynniki społeczne 200
Podsumowanie i komentarz 204
Bibliografia 206
Konflikty polityczne (Janusz Reykowski) 208
Pojęcie konfliktu 208
Geneza sytuacji konfliktowych 211
Dynamika konfliktu 219
Czy konflikty są nieuchronne 223
Czynniki wpływające na przebieg konfliktów 230
Sposoby rozwiązywania konfliktów 233
Bibliografia 235
Psychospołeczene uwarunkowania zachowań wyborczych
(Krzysztof Korzeniowski) 237
O specyfice zachowań wyborczych 237
Zachowania wyborcze - czym są 239
Klasyczne próby wyjaśnienia zachowań wyborczych 240
Wyborca racjonalny 241
Identyfikacja z partią 243
Głosowanie tematyczne {issue voting) 247
Ocena kandydata a preferencje wyborcze 250
Absencja wyborcza a preferencje wyborcze 253
Zakończenie 255
Literatura polska proponowana zainteresowanym 257
Bibliografia 257
Część trzecia
PSYCHOLOGICZNE PROCESY TOWARZYSZĄCE ZMIANIE SYSTEMOWEJ
Okrągły Stół jako mechanizm rozwiązywania makrospołecznych konfliktów i zmiany systemu (Janusz Reykowski) 262
Ujęcie narracyjne 262
Społeczny i polityczny kontekst porozumień przy Okrągłym Stole 263
Czy rozmowy musiały się udać? 267
Zasady prowadzenia negocjacji 269
Czy Okrągły Stół był potrzebny? 271
Uwaga końcowa 273
Bibliografia 273
Nacjonalizm i patriotyzm: orientacje ideologiczne i postawy jednostek
(Krystyna Skarżyńska) 275
Nacjonalizm jako ideologia 276
Nacjonalizm jako ruch polityczny 277
Nacjonalizm jako proces budowania państwowości 278
Orientacje narodowe jednostek: nacjonalizm i patriotyzm 280
Uprzedzenia i stereotypy narodowe (etniczne) jako zjawisko społecznie podzielane 288
Bibliografia 290
Utrata i poszukiwanie społeczno-politycznego sensu. Anomia i paranoja polityczna
(Krzysztof Korzeniowski) 293
Wprowadzenie 293
Anomia: co to takiego? 293
Źródła anomii 297
Konsekwencje anomii 304
Spiskowa teoria dziejów 305
Zakonspirowane, głęboko uknute spiski. Kategoria paranoi politycznej 311
Podsumowanie 320
Bibliografia 321
Dlaczego reformatorzy tracą poparcie społeczne (Janusz Czapiński) 324
Teoria społecznej niewdzięczności 325
Dowody empiryczne 327
Podsumowanie 342
Bibliografia 342
Część czwarta
PODEJŚCIA, PROCEDURY, METODY I TECHNIKI BADAWCZE
Podejścia, procedury, metody i techniki badawcze (Urszula Jakubowska) 346
Podejście idiograficzne i nomotetyczne. Badania poprzeczne oraz podłużne 346
Procedury badawcze 347
Studium przypadku (psychobiografie) 349
Procedura lustracji 354
Procedura korelacyjna 356
Procedury eksperymentalne 357
Quasi-eksperyment 359
Eksperyment naturalny 360
Eksperyment laboratoryjny 361
Symulacja, eksperymentalna 363
Podsumowanie i komentarz 365
Bibliografia 366
INDEKS 369