Dane szczegółowe książki

Wykaz skrótów 21
I. Źródła prawa 21
II. Czasopisma 26
III. Orzecznictwo 27
IV. Literatura 28
V. Inne 29
Przedmowa do wydania pierwszego z 1987 roku 31
Przedmowa 33
Rozdział I. Rodzina i prawo rodzinne 35
§ 1. Rodzina i powiązania rodzinne 37
I. Rodzina 37
II. Powiązania rodzinne 42
§ 2. Prawo rodzinne 53
I. Najnowsza historia polskiego prawa rodzinnego 53
II. Europejski kontekst polskiego prawa rodzinnego 67
III. Źródła obowiązującego prawa rodzinnego 71
IV. Podstawowe zasady prawa rodzinnego 75
V. Przynależność prawa rodzinnego do prawa cywilnego 78
VI. Literatura i orzecznictwo 79
Rozdział II. Ochrona praw rodzinnych 86
§ 3. Prawa rodzinne i ogólna charakterystyka ich ochrony 88
I. Pojęcie praw rodzinnych 88
II. Ogólne uwagi o ochronie praw rodzinnych 93
III. Ochrona międzynarodowa. Europejski Trybunał Praw Człowieka 96
IV. Ochrona konstytucyjna 100
V. Ochrona cywilnoprawna 105
VI. Ochrona karna 109
VII. Ochrona praw dzieci wykonywana przez Rzecznika Praw Dziecka 113
VIII. Ochrona praw rodzinnych wykonywana przez Rzecznika Praw Obywatelskich 115
IX. Ochrona dziecka poczętego 117
X. Ochrona praw rodzinnych wykonywana przez prokuratora 118
XI. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie 120
§ 4. Dochodzenie praw stanu cywilnego. 127
I. Uwagi ogólne 127
II. Proces o ustalenie i ukształtowanie stanu cywilnego 128
III. Uczestnicy postępowania 131
IV. Terminy 132
V. Zasada prawdy obiektywnej a zasady współżycia społecznego 134
VI. Udział prokuratora 134
VII. Akta stanu cywilnego 137
§ 5. Sąd opiekuńczy 140
I. Uwagi ogólne 140
II. Sąd opiekuńczy 141
§ 6. Sądownictwo rodzinne. Wydziały rodzinne i nieletnich 143
I. Pojęcie sądów rodzinnych 143
II. Sądownictwo rodzinne w Polsce 144
III. Wydziały rodzinne i nieletnich 150
§ 7. Wspieranie rodziny i piecza zastępcza nad dzieckiem 152
I. Ogólna charakterystyka przepisów o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej 153
II. Funkcje i formy wspierania rodziny 157
III. System pieczy zastępczej 162
IV. Formy, funkcje i zadania pieczy zastępczej 172
V. Rodzinna forma sprawowania pieczy zastępczej 175
VI. Instytucjonalna forma pieczy zastępczej 180
VII. Ocena sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej oraz rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka 186
Rozdział III. Zawarcie małżeństwa i skutki tego zdarzenia 189
§ 8. Ogólna charakterystyka małżeństwa 192
I. Pojęcie małżeństwa 192
II. Podstawowe zasady prawa rodzinnego odnoszące się do małżeństwa 192
§ 8a. Konkubinat 196
I. Pojęcie i stosunki osobiste 196
II. Stosunki majątkowe i rozliczenia 205
§ 9. Zawarcie małżeństwa 209
I. Uwagi ogólne 209
II. Zaręczyny 211
III. Przesłanki istnienia małżeństwa 212
IV. Przesłanki istnienia małżeństwa zawieranego w formie cywilnej 216
V. Przesłanki istnienia małżeństwa zawieranego w formie konkordatowej 219
VI. Przesłanki formalno-porządkowe 227
VII. Przeszkody małżeńskie 232
VIII. Wady oświadczenia woli 241
IX. Małżeństwa pozorowane 250
X. Zdolność do czynności prawnych osób wstępujących w związek małżeński 251
§10. Wzajemne prawa i obowiązki małżonków; charakterystyka ogólna 252
I. Uwagi ogólne 252
II. Ogólna charakterystyka praw i obowiązków małżeńskich 252
III. Zasada równości małżonków 254
IV. Nazwisko małżonków 256
§11. Prawa i obowiązki małżonków; charakterystyka szczegółowa 258
I. Wspólne pożycie i współdziałanie dla dobra rodziny 259
II. Prawa i obowiązki majątkowe niezależne od ustroju majątkowego 263
III. Przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny 264
IV. Korzystanie z mieszkania i przedmiotów urządzenia domowego 265
V. Wzajemna reprezentacja małżonków 268
VI. Solidarna odpowiedzialność małżonków 270
§ 12. Separacja małżonków 270
I. Uwagi ogólne 271
II. Separacja faktyczna 275
Rozdział IV. Małżeńskie ustroje majątkowe 283
§13. Ogólna charakterystyka majątkowych ustrojów małżeńskich 287
I. Małżeński ustrój majątkowy 287
II. Rodzaje małżeńskich ustrojów majątkowych 289
III. Typy małżeńskich ustrojów majątkowych 293
IV. Wspólność majątkowa 297
V. Rozdzielność majątkowa 304
VI. Zagadnienia intertemporalne 306
§14. Majątki małżonków w ustawowym ustroju majątkowym 309
I. Zagadnienia ogólne 309
II. Majątek wspólny 310
III. Majątki osobiste 322
IV. Przesunięcia między majątkiem wspólnym i majątkami osobistymi 339
§15. Zarząd majątkiem wspólnym oraz korzystanie ze wspólnego majątku 342
I. Uwagi ogólne 342
III. Wykonywanie zarządu; ingerencja sądu 349
IV. Korzystanie z majątku wspólnego 359
§16. Odpowiedzialność małżonków za zobowiązania 361
I. Uwagi ogólne 361
II. Odpowiedzialność za długi w ustroju wspólności majątkowej 365
IV. Odpowiedzialność za długi niemające charakteru cywilnoprawnego 383
§17. Ustanie wspólności majątkowej i podział majątku wspólnego 385
I. Ustanie wspólności majątkowej 385
II. Ułamkowa wspólność majątku wspólnego małżonków po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej 387
III. Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym 389
IV. Rozporządzanie udziałami w składnikach majątku wspólnego i w majątku wspólnym po ustaniu wspólności majątkowej 393
VI. Rozliczenie wydatków i nakładów dokonywanych z majątków małżonków 399
§18. Umowne ustroje majątkowe 403
I. Ustrój umowny - pojęcie, typy i zakres swobody wyboru 403
II. Pojęcie, charakter, zawarcie i treść umowy majątkowej małżeńskiej 405
III. Skuteczność umów majątkowych wobec osób trzecich 408
IV. Wspólność umowna rozszerzona 413
V. Wspólność umowna ograniczona 415
VI. Pełna rozdzielność umowna 417
VII. Rozdzielność umowna z wyrównaniem dorobków 419
§ 18a. Ustrój przymusowy 423
I. Pojęcie ustroju przymusowego 424
II. Powstanie ustroju przymusowego 425
III. Ustanie ustroju przymusowego 432
Rozdział V. Ustanie małżeństwa 434
§19. Ogólna charakterystyka ustania małżeństwa 435
I. Przyczyny ustania małżeństwa 435
II. Uwagi ogólne o sądowym dochodzeniu ustania małżeństwa oraz ustalenia jego nieistnienia lub istnienia 437
§ 20. Ustalenie nieistnienia i istnienia małżeństwa 440
I. Ustalenie nieistnienia małżeństwa 440
II. Unieważnienie aktu małżeństwa 444
III. Ustalenie istnienia małżeństwa 445
§ 21. Unieważnienie małżeństwa 445
I. Pojęcie i przyczyny unieważnienia małżeństwa 446
II. Konwalidacja małżeństwa 447
III. Legitymacja czynna i bierna w procesie o unieważnienie małżeństwa 451
IV. Skutki unieważnienia małżeństwa 453
§ 22. Pojęcie rozwodu i przesłanki jego dopuszczalności 457
I. Pojęcie rozwodu i problem jego dopuszczalności 457
II. Proces rozwodowy 461
III. Zasada trwałości małżeństwa 463
IV. Uwagi ogólne o przesłankach dopuszczalności rozwodu 467
V. Przesłanka trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego 467
VI. Przesłanka winy 471
VII. Przesłanka dobra wspólnych małoletnich dzieci 474
VIII. Przesłanka sprzeczności rozwodu z zasadami współżycia społecznego 476
§ 23. Zakres kognicji sądu rozwodowego; treść wyroku orzekającego rozwód 478
I. Model polskiego procesu rozwodowego 478
II. Orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa 480
III. Orzeczenie o winie 480
IV. Orzeczenie o władzy rodzicielskiej 482
V. Orzeczenie o obowiązku alimentacyjnym względem dzieci 488
VI. Orzeczenie o obowiązku alimentacyjnym względem małżonka 489
VII. Orzeczenie o wspólnym mieszkaniu małżonków 490
VIII. Orzeczenie o podziale majątku wspólnego 492
IX. Orzekanie o sprawach rodziny w toku procesu rozwodowego 494
X. Zasada integralności wyroku rozwodowego 494
XI. Zasada wyłączności postępowania rozwodowego 496
§ 24. Skutki rozwodu oraz oddalenie powództwa o rozwód 498
I. Skutki rozwodu 498
II. Ponowny proces o rozwód 501
§ 25. Śmierć małżonka i uznanie go za zmarłego 502
I. Śmierć małżonka 502
II. Uznanie małżonka za zmarłego 504
Rozdział VI. Macierzyństwo i ojcostwo 507
§ 26. Pochodzenie dziecka; zasady ogólne 510
I. Uwagi ogólne 510
II. Alternatywne sposoby ustalenia ojcostwa 513
III. Zależność ustalenia ojcostwa od ustalenia macierzyństwa 515
IV. Zasada równouprawnienia dzieci bez względu na ich pochodzenie 517
V. Dochodzenie ustalenia macierzyństwa i ojcostwa 518
VI. Charakter i znaczenie prawne orzeczeń w sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka 523
VII. Osobisty charakter dochodzenia ustalenia macierzyństwa i ojcostwa 529
VIII. Dowody biologiczne 533
IX. Wspomagana medycznie prokreacja 539
§ 27. Macierzyństwo 542
I. Uwagi ogólne 542
II. Ustalenie macierzyństwa - przesłanki i sposoby 543
III. Ustalenie macierzyństwa w zwykłym trybie. Sporządzenie aktu urodzenia dziecka 545
IV. Ustalenie macierzyństwa w procesie. 547
V. Zaprzeczenie macierzyństwa; przestanki i tryb postępowania 551
VI. Zagadnienia procesowe wspólne dla ustalenia i zaprzeczenia macierzyństwa 555
§ 28. Pochodzenie dziecka od męża matki 556
I. Domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki 556
II. Przesłanki zaprzeczenia ojcostwa 560
III. Proces o zaprzeczenie ojcostwa 565
IV. Skutki zaprzeczenia ojcostwa 568
§ 29. Uznanie ojcostwa 569
I. Pojęcie uznania ojcostwa 570
II. Przesłanki uznania ojcostwa 573
III. Skutki prawne uznania ojcostwa 581
IV. Nieistniejące uznanie ojcostwa 583
V. Bezskuteczność uznania ojcostwa 593
1. Przyczyna i charakter prawny ustalenia bezskuteczności uznania ojcostwa 593
2. Dochodzenie ustalenia bezskuteczności uznania ojcostwa 593
A. Legitymacja procesowa 593
B. Terminy 595
VI. Skutki prawne ustalenia nieistnienia uznania ojcostwa i bezskuteczności uznania ojcostwa 596
§ 30. Sądowe ustalenie ojcostwa 597
I. Proces o ustalenie ojcostwa 597
II. Przesłanki sądowego ustalenia ojcostwa 599
III. Skutki ustalenia ojcostwa 603
§ 31. Przysposobienie 604
I. Pojęcie i funkcja społeczna przysposobienia 604
II. Przesłanki przysposobienia 606
III. Postępowanie preadopcyjne 619
IV. Postępowanie sądowe o przysposobienie 625
V. Skutki i rodzaje przysposobienia - uwagi ogólne 628
VI. Przysposobienie pełne 631
VII. Przysposobienie niepełne 637
VIII. Przysposobienie całkowite 639
IX. Przysposobienie zagraniczne 642
§ 32. Rozwiązanie przysposobienia 646
I. Ustanie przysposobienia 646
II. Proces o rozwiązanie przysposobienia 650
III. Przesłanki rozwiązania przysposobienia 652
IV. Skutki rozwiązania przysposobienia 656
Rozdział VII. Władza rodzicielska 660
§ 33. Pojęcie władzy rodzicielskiej i jej powstanie 662
I. Pojęcie i ogólna charakterystyka władzy rodzicielskiej 662
II. Powstanie władzy rodzicielskiej 668
§ 34. Treść i wykonywanie władzy rodzicielskiej 672
I. Uwagi ogólne 672
II. Piecza nad osobą dziecka 673
III. Zarząd majątkiem dziecka 684
IV. Reprezentacja dziecka 688
V. Odpowiedzialność odszkodowawcza rodziców 690
VI. Wykonywanie władzy rodzicielskiej 691
§ 35. Pozbawienie, zawieszenie, ograniczenie i inne modyfikacje władzy rodzicielskiej 698
I. Uwagi ogólne 698
II. Pozbawienie władzy rodzicielskiej 700
III. Zawieszenie władzy rodzicielskiej 702
IV. Ograniczenie władzy rodzicielskiej w wypadkach zagrożenia dobra dziecka 704
V. Ingerencja sądu rodzinnego w sferę władzy rodzicielskiej na podstawie ustawy z 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich 708
VI. Ograniczenie władzy rodzicielskiej jednego z rodziców ze względu na ich rozłączenie 711
VII. Inne modyfikacje władzy rodzicielskiej 717
VIII. Interwencja w postępowaniu karnym 717
§ 36. Ustanie władzy rodzicielskiej 717
I. Uwagi ogólne 717
II. Przyczyny ustania władzy rodzicielskiej 718
§ 37. Pozostałe stosunki między rodzicami a dziećmi 722
I. Uwagi ogólne 722
II. Obowiązek rodziców i dzieci wzajemnego wspierania się 722
III. Nazwisko dziecka 724
IV. Imię dziecka 738
V. Inne dane personalne dziecka 747
VI. Kontakty z dzieckiem 750
Rozdział VIII. Obowiązek alimentacyjny 763
§ 38. Pojęcie i zakres obowiązku alimentacyjnego 763
I. Pojęcie obowiązku alimentacyjnego 763
II. Alimenty a inne źródła utrzymania 769
III. Swoiste cechy obowiązku alimentacyjnego i prawa do alimentów 771
IV. Przesłanki i zakres obowiązku alimentacyjnego 778
V. Postacie obowiązku alimentacyjnego 781
§ 39. Obowiązek alimentacyjny ze względu na jego źródło 785
I. Uwagi ogólne 786
II. Obowiązek alimentacyjny wynikający z pokrewieństwa 787
III. Obowiązek alimentacyjny rodziców względem nieusamodzielnionego dziecka 792
IV. Obowiązki alimentacyjne wynikające z przysposobienia 797
V. Obowiązki alimentacyjne po rozwiązaniu przysposobienia 799
VI. Obowiązek alimentacyjny między małżonkami 801
VII. Obowiązek alimentacyjny między małżonkami po rozwodzie, unieważnieniu małżeństwa i w czasie separacji orzeczonej przez sąd 803
VIII. Obowiązek alimentacyjny wynikający z powinowactwa 813
IX. Obowiązek alimentacyjny ojca pozamałżeńskiego dziecka względem jego matki 815
X. Obowiązek małżonków przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny 817
§ 40. Realizacja obowiązku alimentacyjnego 819
I. Uwagi ogólne 819
II. Szczególna ochrona roszczeń alimentacyjnych 821
III Przepisy szczególne odnoszące się do roszczeń alimentacyjnych względem ojca pozamałżeńskiego dziecka 825
IV. Umowy dotyczące obowiązku alimentacyjnego 827
V. Sądowe dochodzenie roszczeń alimentacyjnych 829
VI. Egzekucja świadczeń alimentacyjnych 835
VII. Pomoc publicznoprawna 839
VIII. Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego oraz zmiana wysokości alimentów 846
IX. Regres; alimenty za okres przeszły 847
X. Przedawnienie roszczeń alimentacyjnych i roszczeń regresowych 853
Rozdział IX. Opieka i kuratela 856
§ 41. Pojęcie i organizacja opieki 856
I. Pojęcie i charakter prawny opieki 856
II. Podstawowe zasady rządzące opieką 860
III. Organy opieki 864
§ 42. Ustanowienie opieki nad małoletnim i powołanie opiekuna 864
I. Ustanowienie opieki 864
II. Powołanie opiekuna 866
III. Objęcie opieki 872
§ 43. Treść i sprawowanie opieki nad małoletnim 873
I. Treść opieki 873
II. Sprawowanie opieki 876
III. Wynagrodzenie opiekuna; zwrot wydatków i nakładów 878
IV. Nadzór sądu opiekuńczego nad sprawowaniem opieki 881
§ 44. Ustanie opieki i wygaśnięcie funkcji opiekuna małoletniego 885
I. Ustanie opieki 885
II. Wygaśnięcie funkcji opiekuna 886
III. Skutki ustania opieki i wygaśnięcia funkcji opiekuna 888
§ 45. Opieka nad ubezwłasnowolnionym całkowicie 890
I. Uwagi ogólne 890
II. Stosowanie przepisów o opiece nad małoletnim 892
§ 46. Kuratela 895
I. Pojęcie kurateli i sposób jej uregulowania 895
II. Rodzaje kurateli 896
III. Instytucje zbliżone do kurateli 906
Skorowidz **01 908