Dane szczegółowe książki
Zobowiązania: część ogólna / Brzozowski, Adam
Autorzy
Tytuł
Zobowiązania: część ogólna
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: LexisNexis Polska, 2013
ISBN
9788327802194
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wykaz skrótów 17
Akty prawne 17
Czasopisma i inne skróty 18
Wstęp 19
Rozdział I. Wiadomości wstępne 21
§ 1. Pojęcie prawa zobowiązań 22
A. Uwagi wstępne 22
B. Miejsce prawa zobowiązań i jego funkcja 23
1. Prawo zobowiązań a prawo rzeczowe 23
2. Prawo zobowiązań a prawo na dobrach niematerialnych 24
3. Prawo zobowiązań a prawo spadkowe 25
4. Prawo zobowiązań a część ogólna prawa cywilnego 26
5. Prawo zobowiązań a prawo rodzinne 26
§ 2. Źródła prawa zobowiązań 30
A. Kodeks cywilny 30
B. Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny 37
C. Przepisy pozakodeksowe 38
D. Umowy międzynarodowe 38
E. Systemy norm pozaprawnych jako źródło prawa 39
F. Rola orzecznictwa sądowego i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego - odesłanie 43
G. Prawo międzyczasowe w odniesieniu do zobowiązań 43
§ 3. Systematyka podręcznika 47
Rozdział II. Istota zobowiązania 49
§ 1. Cechy i struktura zobowiązania 49
§ 2. Dług i odpowiedzialność 61
Rozdział III. Treść i rodzaje świadczenia 66
§ 1. Pojęcie świadczenia 67
§ 2. Oznaczenie świadczenia 67
§ 3. Świadczenia w zobowiązaniach przemiennych i z upoważnieniem przemiennym 69
§ 4. Możliwość świadczenia 72
§ 5. Rodzaje świadczeń 74
A. Świadczenia jednorazowe, ciągłe i okresowe 74
B. Świadczenia podzielne i niepodzielne 76
C. Świadczenia oznaczone co do tożsamości i co do gatunku 76
D. Świadczenia pieniężne 77
1. Nominalizm i waloryzacja 81
E. Odsetki 86
F. Świadczenia uboczne 91
G. Zwrot nakładów i wydatków 91
H. Naprawienie szkody 93
§ 6. Reżimy odpowiedzialności 96
§ 7. Zasady odpowiedzialności odszkodowawczej 100
A. Zasada winy 100
B. Zasada bezprawności 103
C. Zasada ryzyka 107
D. Odpowiedzialność absolutna 107
E. Zasada słuszności 108
§ 8. Związek przyczynowy 109
§ 9. Pojęcie szkody 112
§ 10. Ustalenie rozmiarów szkody 118
A. Dodatni i ujemny interes poszkodowanego 121
B. Ciężar dowodu wysokości szkody 123
§ 11. Świadczenie odszkodowawcze 123
§ 12. Ograniczenie odpowiedzialności 127
§ 14. Sposoby naprawienia szkody 128
Rozdział IV. Wielość dłużników albo wierzycieli 132
§ 1. Uwagi ogólne 132
§ 2. Solidarność dłużników 137
A. Konstrukcja prawna 137
B. Istota solidarności 138
C. Źródła solidarności 141
§ 3. Sytuacja dłużników solidarnych w czasie trwania zobowiązania 144
A. Roszczenia regresowe między współdłużnikami 151
§ 4. Solidarność wierzycieli 155
A. Istota i źródła 155
B. Sytuacja wierzycieli solidarnych w czasie trwania zobowiązania 156
C. Roszczenia regresowe między współwierzycielami 158
D. Solidarność niewłaściwa 159
§ 5. Zobowiązania podzielne i niepodzielne 161
A. Zagadnienia ogólne 161
B. Skutki wielości podmiotów przy świadczeniu podzielnym 163
C. Skutki wielości podmiotów przy świadczeniu niepodzielnym 163
Rozdział V. Powstanie zobowiązań - zagadnienia ogólne 167
Rozdział VI. Umowy 173
§ 1. Umowy jako źródło zobowiązań 175
A. Pojęcie umowy 175
B. Źródła prawa regulującego umowy 189
C. Rodzaje umów w dziedzinie zobowiązań 197
1. Umowy nazwane i nienazwane 197
2. Umowy zobowiązujące i rozporządzające 200
3. Umowy jednostronnie lub dwustronnie zobowiązujące. Umowy wzajemne 202
4. Umowy konsensualne i realne 203
5. Umowy odpłatne i nieodpłatne 205
6. Umowy przysparzające 206
7. Umowy kauzalne i abstrakcyjne 207
8. Umowy losowe 209
9. Umowy swobodnie negocjowane i umowy adhezyjne 210
10. Umowy o zobowiązanie rezultatu i umowy o zobowiązanie należytej staranności 211
11. Umowy konsumenckie 214
§ 2. Treść i forma umów 221
A. Swoboda umów, pojęcie 221
B. Zasada swobody umów w świetle art. 3531 k.c. 222
C. Granice swobody umów 223
D. Forma umów. Odesłanie 239
§ 3. Wzorce umowne 239
A. Uwagi ogólne 239
B. Charakter prawny wzorców umownych. Rodzaje wzorców. Zakres regulacji. Pojęcie konsumenta 242
C. Zawarcie umowy przy użyciu wzorca 244
§ 4. Niedozwolone klauzule umowne 251
§ 5. Umowa przedwstępna 262
§ 6. Umowy o świadczenie przez osobę trzecią lub na rzecz osoby trzeciej 272
A. Umowa o świadczenie przez osobę trzecią 272
B. Umowa o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia 275
C. Umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej 276
§ 7. Dodatkowe zastrzeżenia umowne 279
A. Zadatek 279
B. Umowne prawo odstąpienia 281
C. Odstępne 286
Rozdział VII. Bezpodstawne wzbogacenie 287
§ 1. Pojęcie bezpodstawnego wzbogacenia i jego unormowanie 287
A. Bezpodstawne wzbogacenie jako źródło zobowiązania 287
B. Uregulowanie bezpodstawnego wzbogacenia w Kodeksie cywilnym 289
C. Przesłanki roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia 294
D. Przedmiot roszczenia 297
E. Rozliczenia nakładów 300
F. Zakres obowiązku zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia. Wygaśnięcie obowiązku zwrotu 302
§ 2. Nienależne świadczenie 305
A. Pojęcie nienależnego świadczenia 305
B. Przypadki nienależnego świadczenia w świetle art. 410 § 2 k.c. 307
C. Przepadek świadczenia 312
D. Gry i zakłady 314
§ 3. Zbieg roszczeń z bezpodstawnego wzbogacenia z innymi roszczeniami 316
A. Reguła ogólna 316
B. Zbieg roszczeń z bezpodstawnego wzbogacenia z roszczeniami odszkodowawczymi 318
Rozdział VIII. Czyny niedozwolone 320
§ 1. Uwagi wstępne 322
§ 2. Odpowiedzialność za własne czyny 324
§ 3. Wyrządzenie szkody przez kilka osób 329
§ 4. Szkoda na osobie 332
§ 5. Krzywda 342
§ 6. Przedawnienie roszczeń deliktowych 351
§ 7. Ciężar dowodu 353
§ 8. Zbieg odpowiedzialności deliktowej i kontraktowej 354
§ 9. Odpowiedzialność przedkontraktowa 358
§ 10. Odpowiedzialność władzy publicznej 359
§ 11. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wydaniem aktu normatywnego 363
§ 12. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wydaniem orzeczenia lub decyzji 364
§ 13. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną niewydaniem orzeczenia lub decyzji 367
§ 14. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną niewydaniem aktu normatywnego 368
§ 15. Odpowiedzialność na zasadzie słuszności 370
§ 16. Odpowiedzialność za cudze czyny 371
§ 17. Odpowiedzialność za powierzenie 372
§ 18. Odpowiedzialność za zwierzęta 376
§ 19. Odpowiedzialność za wyrzucenie, wylanie bądź spadnięcie 378
A. Odpowiedzialność za zawalenie się budowli bądź oderwanie jej części 379
§ 20. Odpowiedzialność za produkt niebezpieczny 380
§ 21. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone w związku z ruchem przedsiębiorstw i użyciem elementarnych sił przyrody 386
§ 22. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone ruchem mechanicznych środków komunikacji 390
§ 23. Odpowiedzialność za szkody poniesione w cudzym lub wspólnym interesie 394
§ 24. Akcja prewencyjna 394
§ 25. Odpowiedzialność deliktowa za szkody związane z ludzką prokreacją 396
Rozdział IX. Wykonanie zobowiązań 399
§ 1. Uwagi ogólne o wykonaniu zobowiązań 401
A. Wprowadzenie 401
B. Charakter prawny wykonania zobowiązania 402
C. Zasada ogólna 403
§ 2. Przedmiot wykonania. Osoby uczestniczące w wykonaniu zobowiązania 409
A. Przedmiot wykonania 409
1. Jakość świadczenia 409
2. Wykonanie częściowe 411
3. Zmiana przedmiotu świadczenia 413
4. Zarachowanie świadczenia na poczet kilku długów 414
5. Zobowiązanie przemienne 416
B. Osoby uczestniczące w wykonaniu 416
1. Dłużnik i osoby trzecie 416
2. Wierzyciel i osoby działające w jego imieniu 421
§ 3. Miejsce i czas wykonania 422
A. Miejsce wykonania zobowiązań 422
B. Czas wykonania zobowiązań 424
§ 4. Wykonanie zobowiązań z umów wzajemnych 428
§ 5. Zasada pacta sunt servanda. Wpływ zmiany okoliczności na zobowiązania (klauzula rebus sic stantibus) 431
A. Uwagi ogólne 431
B. Uwagi szczegółowe 433
§ 6. Prawo zatrzymania 446
§ 7. Dowody wykonania zobowiązań 448
Rozdział X. Skutki niewykonania zobowiązań 452
§ 1. Uwagi ogólne. Systematyka i zakres regulacji 455
§ 2. Ogólne założenia odpowiedzialności dłużnika za niewykonanie zobowiązania 456
§ 3. Odpowiedzialność odszkodowawcza ex contractu 460
§ 4. Zakres okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność 466
§ 5. Niemożliwość świadczenia 478
A. Pojęcie niemożliwości. Zasady ogólne 478
B. Zobowiązania wzajemne 480
§ 6. Zwłoka i opóźnienie 485
A. Pojęcie zwłoki i opóźnienia. Zasady ogólne 485
B. Zobowiązania wzajemne 500
§ 7. Kara umowna 502
§ 8. Zwłoka wierzyciela 510
Rozdział XI. Wygaśnięcie zobowiązań 515
§ 1. Uwagi ogólne 515
§ 2. Świadczenie w miejsce wykonania 519
§ 3. Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego 521
§ 4. Potrącenie 526
§ 5. Odnowienie 533
§ 6. Zwolnienie z długu 538
Rozdział XII. Zmiana wierzyciela lub dłużnika 541
§ 1. Uwagi ogólne 541
§ 2. Zmiana wierzyciela 543
A. Uwagi ogólne o przenoszeniu praw podmiotowych 543
B. Konstrukcja prawna przelewu 547
C. Ochrona dłużnika przy przelewie wierzytelności 553
D. Wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela (subrogacja ustawowa) 557
§ 3. Zmiana dłużnika 561
A. Konstrukcja prawna zwalniającego przejęcia długu 561
B. Kumulatywne przystąpienie do długu 567
Rozdział XIII. Ochrona wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika 571
§ 1. Pojęcie, cel i unormowanie ochrony 571
A. Uwagi ogólne 571
B. Ochrona wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika. Stanowisko Kodeksu cywilnego 575
C. Tryb zaskarżenia 581
D. Szczególne przypadki zastosowania roszczeń pauliańskich 584
Akty prawne 17
Czasopisma i inne skróty 18
Wstęp 19
Rozdział I. Wiadomości wstępne 21
§ 1. Pojęcie prawa zobowiązań 22
A. Uwagi wstępne 22
B. Miejsce prawa zobowiązań i jego funkcja 23
1. Prawo zobowiązań a prawo rzeczowe 23
2. Prawo zobowiązań a prawo na dobrach niematerialnych 24
3. Prawo zobowiązań a prawo spadkowe 25
4. Prawo zobowiązań a część ogólna prawa cywilnego 26
5. Prawo zobowiązań a prawo rodzinne 26
§ 2. Źródła prawa zobowiązań 30
A. Kodeks cywilny 30
B. Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny 37
C. Przepisy pozakodeksowe 38
D. Umowy międzynarodowe 38
E. Systemy norm pozaprawnych jako źródło prawa 39
F. Rola orzecznictwa sądowego i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego - odesłanie 43
G. Prawo międzyczasowe w odniesieniu do zobowiązań 43
§ 3. Systematyka podręcznika 47
Rozdział II. Istota zobowiązania 49
§ 1. Cechy i struktura zobowiązania 49
§ 2. Dług i odpowiedzialność 61
Rozdział III. Treść i rodzaje świadczenia 66
§ 1. Pojęcie świadczenia 67
§ 2. Oznaczenie świadczenia 67
§ 3. Świadczenia w zobowiązaniach przemiennych i z upoważnieniem przemiennym 69
§ 4. Możliwość świadczenia 72
§ 5. Rodzaje świadczeń 74
A. Świadczenia jednorazowe, ciągłe i okresowe 74
B. Świadczenia podzielne i niepodzielne 76
C. Świadczenia oznaczone co do tożsamości i co do gatunku 76
D. Świadczenia pieniężne 77
1. Nominalizm i waloryzacja 81
E. Odsetki 86
F. Świadczenia uboczne 91
G. Zwrot nakładów i wydatków 91
H. Naprawienie szkody 93
§ 6. Reżimy odpowiedzialności 96
§ 7. Zasady odpowiedzialności odszkodowawczej 100
A. Zasada winy 100
B. Zasada bezprawności 103
C. Zasada ryzyka 107
D. Odpowiedzialność absolutna 107
E. Zasada słuszności 108
§ 8. Związek przyczynowy 109
§ 9. Pojęcie szkody 112
§ 10. Ustalenie rozmiarów szkody 118
A. Dodatni i ujemny interes poszkodowanego 121
B. Ciężar dowodu wysokości szkody 123
§ 11. Świadczenie odszkodowawcze 123
§ 12. Ograniczenie odpowiedzialności 127
§ 14. Sposoby naprawienia szkody 128
Rozdział IV. Wielość dłużników albo wierzycieli 132
§ 1. Uwagi ogólne 132
§ 2. Solidarność dłużników 137
A. Konstrukcja prawna 137
B. Istota solidarności 138
C. Źródła solidarności 141
§ 3. Sytuacja dłużników solidarnych w czasie trwania zobowiązania 144
A. Roszczenia regresowe między współdłużnikami 151
§ 4. Solidarność wierzycieli 155
A. Istota i źródła 155
B. Sytuacja wierzycieli solidarnych w czasie trwania zobowiązania 156
C. Roszczenia regresowe między współwierzycielami 158
D. Solidarność niewłaściwa 159
§ 5. Zobowiązania podzielne i niepodzielne 161
A. Zagadnienia ogólne 161
B. Skutki wielości podmiotów przy świadczeniu podzielnym 163
C. Skutki wielości podmiotów przy świadczeniu niepodzielnym 163
Rozdział V. Powstanie zobowiązań - zagadnienia ogólne 167
Rozdział VI. Umowy 173
§ 1. Umowy jako źródło zobowiązań 175
A. Pojęcie umowy 175
B. Źródła prawa regulującego umowy 189
C. Rodzaje umów w dziedzinie zobowiązań 197
1. Umowy nazwane i nienazwane 197
2. Umowy zobowiązujące i rozporządzające 200
3. Umowy jednostronnie lub dwustronnie zobowiązujące. Umowy wzajemne 202
4. Umowy konsensualne i realne 203
5. Umowy odpłatne i nieodpłatne 205
6. Umowy przysparzające 206
7. Umowy kauzalne i abstrakcyjne 207
8. Umowy losowe 209
9. Umowy swobodnie negocjowane i umowy adhezyjne 210
10. Umowy o zobowiązanie rezultatu i umowy o zobowiązanie należytej staranności 211
11. Umowy konsumenckie 214
§ 2. Treść i forma umów 221
A. Swoboda umów, pojęcie 221
B. Zasada swobody umów w świetle art. 3531 k.c. 222
C. Granice swobody umów 223
D. Forma umów. Odesłanie 239
§ 3. Wzorce umowne 239
A. Uwagi ogólne 239
B. Charakter prawny wzorców umownych. Rodzaje wzorców. Zakres regulacji. Pojęcie konsumenta 242
C. Zawarcie umowy przy użyciu wzorca 244
§ 4. Niedozwolone klauzule umowne 251
§ 5. Umowa przedwstępna 262
§ 6. Umowy o świadczenie przez osobę trzecią lub na rzecz osoby trzeciej 272
A. Umowa o świadczenie przez osobę trzecią 272
B. Umowa o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia 275
C. Umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej 276
§ 7. Dodatkowe zastrzeżenia umowne 279
A. Zadatek 279
B. Umowne prawo odstąpienia 281
C. Odstępne 286
Rozdział VII. Bezpodstawne wzbogacenie 287
§ 1. Pojęcie bezpodstawnego wzbogacenia i jego unormowanie 287
A. Bezpodstawne wzbogacenie jako źródło zobowiązania 287
B. Uregulowanie bezpodstawnego wzbogacenia w Kodeksie cywilnym 289
C. Przesłanki roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia 294
D. Przedmiot roszczenia 297
E. Rozliczenia nakładów 300
F. Zakres obowiązku zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia. Wygaśnięcie obowiązku zwrotu 302
§ 2. Nienależne świadczenie 305
A. Pojęcie nienależnego świadczenia 305
B. Przypadki nienależnego świadczenia w świetle art. 410 § 2 k.c. 307
C. Przepadek świadczenia 312
D. Gry i zakłady 314
§ 3. Zbieg roszczeń z bezpodstawnego wzbogacenia z innymi roszczeniami 316
A. Reguła ogólna 316
B. Zbieg roszczeń z bezpodstawnego wzbogacenia z roszczeniami odszkodowawczymi 318
Rozdział VIII. Czyny niedozwolone 320
§ 1. Uwagi wstępne 322
§ 2. Odpowiedzialność za własne czyny 324
§ 3. Wyrządzenie szkody przez kilka osób 329
§ 4. Szkoda na osobie 332
§ 5. Krzywda 342
§ 6. Przedawnienie roszczeń deliktowych 351
§ 7. Ciężar dowodu 353
§ 8. Zbieg odpowiedzialności deliktowej i kontraktowej 354
§ 9. Odpowiedzialność przedkontraktowa 358
§ 10. Odpowiedzialność władzy publicznej 359
§ 11. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wydaniem aktu normatywnego 363
§ 12. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wydaniem orzeczenia lub decyzji 364
§ 13. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną niewydaniem orzeczenia lub decyzji 367
§ 14. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną niewydaniem aktu normatywnego 368
§ 15. Odpowiedzialność na zasadzie słuszności 370
§ 16. Odpowiedzialność za cudze czyny 371
§ 17. Odpowiedzialność za powierzenie 372
§ 18. Odpowiedzialność za zwierzęta 376
§ 19. Odpowiedzialność za wyrzucenie, wylanie bądź spadnięcie 378
A. Odpowiedzialność za zawalenie się budowli bądź oderwanie jej części 379
§ 20. Odpowiedzialność za produkt niebezpieczny 380
§ 21. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone w związku z ruchem przedsiębiorstw i użyciem elementarnych sił przyrody 386
§ 22. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone ruchem mechanicznych środków komunikacji 390
§ 23. Odpowiedzialność za szkody poniesione w cudzym lub wspólnym interesie 394
§ 24. Akcja prewencyjna 394
§ 25. Odpowiedzialność deliktowa za szkody związane z ludzką prokreacją 396
Rozdział IX. Wykonanie zobowiązań 399
§ 1. Uwagi ogólne o wykonaniu zobowiązań 401
A. Wprowadzenie 401
B. Charakter prawny wykonania zobowiązania 402
C. Zasada ogólna 403
§ 2. Przedmiot wykonania. Osoby uczestniczące w wykonaniu zobowiązania 409
A. Przedmiot wykonania 409
1. Jakość świadczenia 409
2. Wykonanie częściowe 411
3. Zmiana przedmiotu świadczenia 413
4. Zarachowanie świadczenia na poczet kilku długów 414
5. Zobowiązanie przemienne 416
B. Osoby uczestniczące w wykonaniu 416
1. Dłużnik i osoby trzecie 416
2. Wierzyciel i osoby działające w jego imieniu 421
§ 3. Miejsce i czas wykonania 422
A. Miejsce wykonania zobowiązań 422
B. Czas wykonania zobowiązań 424
§ 4. Wykonanie zobowiązań z umów wzajemnych 428
§ 5. Zasada pacta sunt servanda. Wpływ zmiany okoliczności na zobowiązania (klauzula rebus sic stantibus) 431
A. Uwagi ogólne 431
B. Uwagi szczegółowe 433
§ 6. Prawo zatrzymania 446
§ 7. Dowody wykonania zobowiązań 448
Rozdział X. Skutki niewykonania zobowiązań 452
§ 1. Uwagi ogólne. Systematyka i zakres regulacji 455
§ 2. Ogólne założenia odpowiedzialności dłużnika za niewykonanie zobowiązania 456
§ 3. Odpowiedzialność odszkodowawcza ex contractu 460
§ 4. Zakres okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność 466
§ 5. Niemożliwość świadczenia 478
A. Pojęcie niemożliwości. Zasady ogólne 478
B. Zobowiązania wzajemne 480
§ 6. Zwłoka i opóźnienie 485
A. Pojęcie zwłoki i opóźnienia. Zasady ogólne 485
B. Zobowiązania wzajemne 500
§ 7. Kara umowna 502
§ 8. Zwłoka wierzyciela 510
Rozdział XI. Wygaśnięcie zobowiązań 515
§ 1. Uwagi ogólne 515
§ 2. Świadczenie w miejsce wykonania 519
§ 3. Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego 521
§ 4. Potrącenie 526
§ 5. Odnowienie 533
§ 6. Zwolnienie z długu 538
Rozdział XII. Zmiana wierzyciela lub dłużnika 541
§ 1. Uwagi ogólne 541
§ 2. Zmiana wierzyciela 543
A. Uwagi ogólne o przenoszeniu praw podmiotowych 543
B. Konstrukcja prawna przelewu 547
C. Ochrona dłużnika przy przelewie wierzytelności 553
D. Wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela (subrogacja ustawowa) 557
§ 3. Zmiana dłużnika 561
A. Konstrukcja prawna zwalniającego przejęcia długu 561
B. Kumulatywne przystąpienie do długu 567
Rozdział XIII. Ochrona wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika 571
§ 1. Pojęcie, cel i unormowanie ochrony 571
A. Uwagi ogólne 571
B. Ochrona wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika. Stanowisko Kodeksu cywilnego 575
C. Tryb zaskarżenia 581
D. Szczególne przypadki zastosowania roszczeń pauliańskich 584