Dane szczegółowe książki
Imagia: w kierunku neurokognitywnej teorii obrazu / Francuz, Piotr (1960-)
Autorzy
Tytuł
Imagia: w kierunku neurokognitywnej teorii obrazu
Wydawnictwo
Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013
ISBN
978-83-7702-706-6
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Liczba stron 348. Plik zawiera automatycznie wygenerowany spis treści
Spis treści
pokaż spis treści
PRZEDMOWA 9
O powodach napisania tej książki 9
Pisanie tekstem i obrazem 13
Kilka słów wdzięczności 15
WSTĘP 17
Definicja obrazu 18
Realna scena wizualna a obraz 19
Różnice indywidualne w zakresie percepcji wzrokowej 22
Neuronalne etapy szlaku wzrokowego 24
Tajemnica subiektywnego doświadczenia widzenia 25
Podsumowanie 26
O czym jest ta książka ? 27
I. NEUROPOZNAWCZE PODSTAWY WIDZENIA 29
WPROWADZENIE 31
Ogólna budowa szlaku wzrokowego 31
Procesy oddolne i odgórne 32
Systemy analizy zawartości i kadrowania sceny wizualnej 34
SYSTEM ANALIZY ZAWARTOŚCI OBRAZU 37
Cechy sceny wizualnej 37
Widzenie, jako akt kreacji 41
Wczesny system analizy zawartości sceny wizualnej 42
Oko - metafora aparatu fotograficznego 44
Rozmieszczenie czopków w siatkówce 49
Kilka zdań na temat pręcików 52
Dziura w siatkówce 53
Wyspecjalizowane komórki zwojowe 54
Od siatkówki do ciała kolankowatego bocznego 58
Podział warstw w LGN ze względu na skrzyżowanie wzrokowe 60
Promienistość wzrokowa 61
Frenologiczny punkt widzenia na funkcje kory mózgu w procesie widzenia 62
Kora wzrokowa w świetle neuronauki 63
Skąd się biorą prążki na powierzchni kory VI? 65
Islamska architektura kory VI 68
Zorientowane komórki 68
Retinotopowa mapa w korze prążkowej 71
I jeszcze kilka zdań o plamkach i barwach 74
Wejścia i wyjścia z kory VI 76
Kora V2 78
Ścieżka brzuszna i grzbietowa 80
Integracja danych z obu szlaków wzrokowych 84
SYSTEM KADROWANIA SCENY WIZUALNEJ 85
Kadr, czyli zakres pola widzenia 85
Zakres pola widzenia a wielkość obiektu w kadrze sceny wizualnej 88
Widzenie holistyczne czy sekwencyjne? 91
Dlaczego poruszamy oczami? 93
Neuro-mechanika ruchliwego oka 94
Ogólna klasyfikacja ruchów oczu 96
Fiksacyjne ruchy oczu 98
Odruchy okoruchowe 101
Podstawowy mechanizm kadrowania sceny wizualnej 104
Neuronalna podstawa ruchów sakadycznych 107
Ruch podążania 112
Neurofizjologiczny model ruchów podążania 113
II. KSZTAŁT 115
OSTROŚĆ WIDZENIA 117
Zakres widzenia dołkiem centralnym 117
Fotoreceptory i pole recepcyjne komórki zwojowej 118
Ostrość widzenia dołkiem centralnym i peryferiami siatkówki 120
Najsłynniejszy uśmiech świata 124
O widzeniu centralnym i peryferycznym w malarstwie i fotografii 125
KONTURY WIDZIANYCH RZECZY 131
Luminancja obrazu i kontury 131
Pasma Ernsta Macha 135
A zatem raz jeszcze o budowie siatkówki: kanały ON i OFF 138
Hamowanie oboczne, jako mechanizm zwiększania kontrastu 143
Kontur -fundament i szkielet obrazu 147
Między górnym paleolitem a współczesnością 149
Z daleka czy z bliska: Camille Pissarro vs Pieter Bruegel Starszy 151
Od manieryzmu do mozaika.com 156
Kontury rzeczy i światłocień 164
Iluzoryczne kontury 168
Sfumato: od Leonarda da Vinci do Wojciecha Fangora 169
Jak światło tworzy kontur u Georgesa Seurata 173
III. BARWA 175
JAK MÓZG WIDZI BARWY? 177
Szczypta filozofii na początek 177
Wypełnianie konturów czy konturowanie barwnych plam? 179
Trójchromatyczna teoria Younga-Helmholtza 181
Czopki R, G i B czy L, M i S? 185
Zakres widzenia barwnego ze względu na rozkład czopków na siatkówce 187
Teoria procesów przeciwstawnych Ewalda Heringa 191
Teoria stref widzenia barwnego Mullera-Hurvicha-]amesona 195
Od pobudzenia czopków R, G i B do widzenia barw opozycyjnych 198
BARWY W OBRAZACH 203
O eksperymentach wizualnych Claude Moneta 203
Słońce Moneta pod lupą 209
Ile jest kształtów w jednej rzeczy? 212
Kolorowanki według Picassa 214
Henri i Amelie Matisse na życiowym wirażu 217
Gdzie jest krzyż w scenie Ukrzyżowania? 219
IV. GŁĘBIA 221
WPROWADZENIE 223
Trzeci wymiar 223
Przestrzeń widziana okiem Cykolpa 225
Trzy grupy jednoocznych wskaźników głębi 229
Tożsamość rzeczy, jako fundament widzenia wzdłuż trzeciego wymiaru 230
ZASADY STAŁOŚCI WIDZENIA 231
Stałość kształtu 231
Stałość wielkości 239
INTERPOZYCJA 249
Najważniejszy wskaźnik głębi 249
Neuronalnepodstawy interpozycji 251
Co łączy Strzemińskiego, rysowników z Chauvet i Leonarda da Vinci? 252
Rekonstruowanie niewidzianego wedługgestaltystów 255
Percepcyjna złożoność vs złożoność pamięciowa interpretacji 258
Na pewno wiedział o tym Fidiasz, ale czy Rene Magritte - też? 259
V. PIĘKNO 263
OKORUCHOWE KORELATY PIĘKNA 265
Co to znaczy, że coś jest piękne? 265
Doświadczenie i sąd estetyczny 267
Okoruchowe wskaźniki procesów umysłowych 267
Fiksacje 268
Sakady 270
Pytania badawcze 271
Kilka słów o metodzie 272
WILANOWSKIE PORTRETY 275
Dlaczego portrety? 275
Bodźce z wilanowskiej kolekcji i osoby badane 276
Portrety piękne i nie-piękne 277
Globalny czas poświęcony na oglądanie obrazów 279
Liczba i sumaryczny czas fiksacji wzroku na obrazach 280
Jak się wzrok błąkał po portretach pięknych, a jak po nie-pięknych? 283
Obszary największego zainteresowania 287
Spojrzenia rzucane na twarze portretowanych osób i poza nimi 288
Jeszcze kilka zdań o fiksacjach wzroku ńa AOI i nie-AOI 294
Co się dzieje na granicy między AOI i poza nim? 296
Oglądanie obrazów w czasie 296
Krótkie podsumowanie i dyskusja wyników 299
ZAMIAST ZAKOŃCZENIA 307
BIBLIOGRAFIA 311
SPIS ILUSTRACJI 329
INDEKS 341
O powodach napisania tej książki 9
Pisanie tekstem i obrazem 13
Kilka słów wdzięczności 15
WSTĘP 17
Definicja obrazu 18
Realna scena wizualna a obraz 19
Różnice indywidualne w zakresie percepcji wzrokowej 22
Neuronalne etapy szlaku wzrokowego 24
Tajemnica subiektywnego doświadczenia widzenia 25
Podsumowanie 26
O czym jest ta książka ? 27
I. NEUROPOZNAWCZE PODSTAWY WIDZENIA 29
WPROWADZENIE 31
Ogólna budowa szlaku wzrokowego 31
Procesy oddolne i odgórne 32
Systemy analizy zawartości i kadrowania sceny wizualnej 34
SYSTEM ANALIZY ZAWARTOŚCI OBRAZU 37
Cechy sceny wizualnej 37
Widzenie, jako akt kreacji 41
Wczesny system analizy zawartości sceny wizualnej 42
Oko - metafora aparatu fotograficznego 44
Rozmieszczenie czopków w siatkówce 49
Kilka zdań na temat pręcików 52
Dziura w siatkówce 53
Wyspecjalizowane komórki zwojowe 54
Od siatkówki do ciała kolankowatego bocznego 58
Podział warstw w LGN ze względu na skrzyżowanie wzrokowe 60
Promienistość wzrokowa 61
Frenologiczny punkt widzenia na funkcje kory mózgu w procesie widzenia 62
Kora wzrokowa w świetle neuronauki 63
Skąd się biorą prążki na powierzchni kory VI? 65
Islamska architektura kory VI 68
Zorientowane komórki 68
Retinotopowa mapa w korze prążkowej 71
I jeszcze kilka zdań o plamkach i barwach 74
Wejścia i wyjścia z kory VI 76
Kora V2 78
Ścieżka brzuszna i grzbietowa 80
Integracja danych z obu szlaków wzrokowych 84
SYSTEM KADROWANIA SCENY WIZUALNEJ 85
Kadr, czyli zakres pola widzenia 85
Zakres pola widzenia a wielkość obiektu w kadrze sceny wizualnej 88
Widzenie holistyczne czy sekwencyjne? 91
Dlaczego poruszamy oczami? 93
Neuro-mechanika ruchliwego oka 94
Ogólna klasyfikacja ruchów oczu 96
Fiksacyjne ruchy oczu 98
Odruchy okoruchowe 101
Podstawowy mechanizm kadrowania sceny wizualnej 104
Neuronalna podstawa ruchów sakadycznych 107
Ruch podążania 112
Neurofizjologiczny model ruchów podążania 113
II. KSZTAŁT 115
OSTROŚĆ WIDZENIA 117
Zakres widzenia dołkiem centralnym 117
Fotoreceptory i pole recepcyjne komórki zwojowej 118
Ostrość widzenia dołkiem centralnym i peryferiami siatkówki 120
Najsłynniejszy uśmiech świata 124
O widzeniu centralnym i peryferycznym w malarstwie i fotografii 125
KONTURY WIDZIANYCH RZECZY 131
Luminancja obrazu i kontury 131
Pasma Ernsta Macha 135
A zatem raz jeszcze o budowie siatkówki: kanały ON i OFF 138
Hamowanie oboczne, jako mechanizm zwiększania kontrastu 143
Kontur -fundament i szkielet obrazu 147
Między górnym paleolitem a współczesnością 149
Z daleka czy z bliska: Camille Pissarro vs Pieter Bruegel Starszy 151
Od manieryzmu do mozaika.com 156
Kontury rzeczy i światłocień 164
Iluzoryczne kontury 168
Sfumato: od Leonarda da Vinci do Wojciecha Fangora 169
Jak światło tworzy kontur u Georgesa Seurata 173
III. BARWA 175
JAK MÓZG WIDZI BARWY? 177
Szczypta filozofii na początek 177
Wypełnianie konturów czy konturowanie barwnych plam? 179
Trójchromatyczna teoria Younga-Helmholtza 181
Czopki R, G i B czy L, M i S? 185
Zakres widzenia barwnego ze względu na rozkład czopków na siatkówce 187
Teoria procesów przeciwstawnych Ewalda Heringa 191
Teoria stref widzenia barwnego Mullera-Hurvicha-]amesona 195
Od pobudzenia czopków R, G i B do widzenia barw opozycyjnych 198
BARWY W OBRAZACH 203
O eksperymentach wizualnych Claude Moneta 203
Słońce Moneta pod lupą 209
Ile jest kształtów w jednej rzeczy? 212
Kolorowanki według Picassa 214
Henri i Amelie Matisse na życiowym wirażu 217
Gdzie jest krzyż w scenie Ukrzyżowania? 219
IV. GŁĘBIA 221
WPROWADZENIE 223
Trzeci wymiar 223
Przestrzeń widziana okiem Cykolpa 225
Trzy grupy jednoocznych wskaźników głębi 229
Tożsamość rzeczy, jako fundament widzenia wzdłuż trzeciego wymiaru 230
ZASADY STAŁOŚCI WIDZENIA 231
Stałość kształtu 231
Stałość wielkości 239
INTERPOZYCJA 249
Najważniejszy wskaźnik głębi 249
Neuronalnepodstawy interpozycji 251
Co łączy Strzemińskiego, rysowników z Chauvet i Leonarda da Vinci? 252
Rekonstruowanie niewidzianego wedługgestaltystów 255
Percepcyjna złożoność vs złożoność pamięciowa interpretacji 258
Na pewno wiedział o tym Fidiasz, ale czy Rene Magritte - też? 259
V. PIĘKNO 263
OKORUCHOWE KORELATY PIĘKNA 265
Co to znaczy, że coś jest piękne? 265
Doświadczenie i sąd estetyczny 267
Okoruchowe wskaźniki procesów umysłowych 267
Fiksacje 268
Sakady 270
Pytania badawcze 271
Kilka słów o metodzie 272
WILANOWSKIE PORTRETY 275
Dlaczego portrety? 275
Bodźce z wilanowskiej kolekcji i osoby badane 276
Portrety piękne i nie-piękne 277
Globalny czas poświęcony na oglądanie obrazów 279
Liczba i sumaryczny czas fiksacji wzroku na obrazach 280
Jak się wzrok błąkał po portretach pięknych, a jak po nie-pięknych? 283
Obszary największego zainteresowania 287
Spojrzenia rzucane na twarze portretowanych osób i poza nimi 288
Jeszcze kilka zdań o fiksacjach wzroku ńa AOI i nie-AOI 294
Co się dzieje na granicy między AOI i poza nim? 296
Oglądanie obrazów w czasie 296
Krótkie podsumowanie i dyskusja wyników 299
ZAMIAST ZAKOŃCZENIA 307
BIBLIOGRAFIA 311
SPIS ILUSTRACJI 329
INDEKS 341