Dane szczegółowe książki

Przedmowa … 7
I. Początki romantyzmu w polsce w badaniach historycznoliterackich …11
Przejawy romantyczności w poezji polskiej przed r. 1822 … 12
Różne pojmowanie i określanie tej poezji … 13-14
Charakterystyka okresu przedmickiewiczowskiego w pracach Piotra Chmielowskiego … 14-16
Data 1815 w ustaleniach Stanisława Tarnowskiego … 16-17
Romantyzm jako kontynuacja oświecenia … 18
Mickiewicz jako klasyk … 19
Krytyczna ocena Ballad i romansów oraz pochlebne opinie o Odzie do młodości … 19-20
Stanowisko Aleksandra Brücknera: debiut Mickiewicza "niesłychanym pronunciamento literackim" … 21
Krytyczne uwagi Brücknera o Balladach i romansach … 21
Koncepcja romantycznego przełomu w wykładach Romana Piłata … 22-25
Poszukiwanie przez Ignacego Chrzanowskiego początków romantyzmu w czasach stanisławowskich … 25-26
Reprezentatywne znamiona polskiego romantyzmu w pracach Chrzanowskiego … 26-27
Wewnętrzna dwoistość poezji porozbiorowej oznaką jej przełomowości … 28
Romantyzm jako "wspaniały rozkwit indywidualizmów narodowych" … 28-29
Sytuowanie początków polskiego romantyzmu w drugiej połowie XVIII w. przez Mariana Szyjkowskiego … 29-32
Enigmatyczność wywodów Manfreda Kridla na temat początków romantyzmu w Polsce … 33-35
"Przelewanie nowego ducha w stare formy" jako przejaw literackiego przełomu … 36-37
Adam Jerzy Czartoryski i Jan Paweł Woronicz "prekursorami późniejszej poezji romantycznej" … 37
"Zawiązki polskiego romantyzmu" w wykładach uniwersyteckich Juliusza Kleinera … 38-42
"Lwów kolebką romantyzmu polskiego" … 43-44
Przełomowy charakter debiutu poetyckiego Adama Mickiewicza … 45-46
Przeobrażenia w sformułowanej świadomości literackiej epoki jako ważny współczynnik przełomu … 46
Kolejna krytyczna ocena Ballad i romansów … 47
Kolejne potwierdzenie podobieństwa ideowo-artystycznego między poezją porozbiorową i polistopadową … 48
Rola dat: 1795 i 1831 … 49
Poezja jako przejaw świadomości narodowej w rozważaniach Bronisława Chlebowskiego … 50-51
Klasycyzm wczesnej twórczości poetyckiej Mickiewicza … 52-53
Raz jeszcze rok 1795 i 1831 … 53-54
Dziadów część III jako uniwersalny poemat o dziejach człowieka cierpiącego … 54
Rozważania na temat romantyzmu w Polsce Zygmunta Łempickiego, Lucjana Komarnickiego, Stefana Baczyńskiego i Juliana Krzyżanowskiego … 54-58
Problem romantycznego przełomu w pracach Czesława Zgorzelskiego … 58-62
Przełom romantyczny w podręcznikach Marii Straszewskiej … 62-65
Rozprawa Marii Żmigrodzkiej jako punkt zwrotny w badaniach nad przełomem romantycznym w Polsce … 65-66
Definicja przełomu romantycznego i zanegowanie "romantyzmu polskiego przed Mickiewiczem" … 67-70
Teza o reakcji z opóźnionym zapłonem … 71-72
Upadek niepodległości a geneza polskiego romantyzmu w studium Marii Janion i Marii Żmigrodzkiej Romantyzm i historia … 73-74
Związki, podobieństwa i paralele między poezją porozbiorową i polistopadową … 74-75
Nowa propozycja periodyzacyjna Aliny Witkowskiej: okres między oświeceniem a pozytywizmem 1795-1863 … 76-77
Upadek państwa polskiego jako "dramatyczna cezura także w rozwoju literatury" … 78-79
Problem początków polskiego romantyzmu w pracach Aliny Kowalczykowej: dlaczego rok 1822? … 79-82
Okazjonalne wypowiedzi o początkach romantyzmu w Polsce: Henryka Markiewicza, Ireneusza Opackiego, Dobrochny Ratajczak i Andrzeja Cieńskiego … 82-84). Podsumowanie stanu badań i ogólne wnioski … 85-95).
Bibliografia prac o początkach romantyzmu i przełomie romantycznym w Polsce (wybór) … 96
II. Wstęp do badań nad przełomem romantycznym w poezji polskiej … 99
Podsumowanie dotychczasowego stanu badań nad periodyzacją literatury polskiej w pracach Maurycego Manna, Stanisława Cywińskiego, Romana Pollaka i Henryka Markiewicza … 100-101
Warunki poprawnej repartycji historycznoliterackiej przedstawione przez Piotra Chmielowskiego … 101-102
Późniejsze propozycje periodyzacyjne … 102-103
Kryteria i zasady podziału: od Michała Wiszniewskiego do Józefa Tretiaka … 103-107
Kłopoty z ustaleniem powszechnie obowiązującego kryterium periodyzacji … 107-109
Inne kłopoty periodyzacyjne na przykładzie badań nad oświeceniem … 109-114
Periodyzacją procesu historycznoliterackiego Henryka Markiewicza … 114-116
Brak definicji przełomu literackiego … 116
Kategoria przełomu w rozważaniach Juliana Krzyżanowskiego … 116-117
Teoria przełomów kulturowych Artura Hutnikiewicza … 117-118).
- Pojęcie literackiego przełomu w pracach Janusza Maciejewskiego … 118-119
Koncepcja przełomu pozytywistycznego w rozważanich Janusza Maciejewskiego … 119-121
Dwie postacie przełomu literackiego Jerzego Ziomka … 121-122).
- "Główne rysy przełomu" według Stefana Kołaczkowskiego … 122-123
Czy w epoce przełomu konieczna jest obecność "herolda-trębacza"? … 123
Koncepcja przełomu antypozytywistycznego Tomasza Weissa … 123-124
Oznaki przełomu modernistycznego według Artura Hutnikiewicza … 124-125
Przełom renesansowy w rozprawie Kazimierza Budzyka … 125-127
Próba uporządkowania dotychczasowych ustaleń i wniosków w pracach Henryka Markiewicza … 127-129
Przełom romantyczny w pracach Czesława Zgorzelskiego: trzy sfery rzeczywistości przedmiotem obserwacji historycznoliterackiej … 129-131
Koncepcja przełomu jako rewolucyjnej przemiany literackiej Marii Żmigrodzkiej … 131-133
Zastrzeżenia Zofii Stefanowskiej … 133-134
Granice i świadomość przełomu … 134136
Czy przełom literacki ma zawsze swoje kontynuacje? … 137
Trójdzielna struktura przełomu … 138
Historycznoliteracki i strukturalny wymiar literackiego przełomu: stan napięć w budowie "wyższych układów znaczeniowych" … 139140
Uwagi o podstawowej determinancie przełomu Arnolda Hausera i Michała Głowińskiego: dysjunkcji ideowo-artystycznej w utworach literackich … 140-141
Relatywizacja i wieloznaczność terminów: oświecenie, klasycyzm, romantyzm, sentymentalizm … 143-149
Antynomie i opozycje wyznaczające linię wewnętrznych napięć między "starym" i "nowym" w poezji polskiej końca XVIII i początków XIX wieku … 149-154
Romantyczny przełom czy romantyczne przełomy? … 154-156).
Bibliografia prac o periodyzacji literatury i o problematyce przełomu literackiego (wybór) … 157
III. U źródeł romantycznego przełomu w Polsce … 161
Rozpowszechnione przekonanie o przemilczeniu przez polską poezję katastrofy narodowej w r. 1795: od Adama Mickiewicza do Konstantego Marii Górskiego … 161-165
Próby wyjaśnienia nieporozumień i rehabilitacja poezji polskiej przełomu XVIII i XIX wieku: Aureli Drogoszewski, Ignacy Chrzanowski, Władysław Włoch, Marian Szyjkowski … 165-166
Główni przedstawiciele poezji porozbiorowej 1. 1793-1805 … 167
Różnice w sposobie przeżywania pierwszego i trzeciego rozbioru … 168-173
Cztery koncepcje upadku Polski … 174
Upadek Polski w wierszach Hugona Kołłątaja i Józefa Morelowskiego … 175-177
Kontynuowanie tych samych wątków myślowych w Księgach narodu polskiego Adama Mickiewicza … 177-179
Refleksje historiozoficzne nad upadkiem Polski … 179-183
Odrzucenie idei Bożej Opatrzności i zwątpienie w przyczynowy porządek historii … 183-185
Historia jako przepływ czasu w lirykach więziennych Kołłątaja … 185-186
Przekonanie o nieodwracalności narodowej tragedii: Julian Ursyn Niemcewicz, Hugo Kołłątaj, Adam Jerzy Czartoryski, Józef Morelowski, poeci anonimowi, Szczęsny Potocki … 186-189
Stan polskich serc i umysłów po zagładzie państwa: wypowiedzi Ludwika Dębickiego i Wacława Berenta; wyznania Jana Pawła Woronicza i Kajetana Koźmiana … 189-191
Lęk przed wynarodowieniem: Niemcewicz, Morelowski, Karpiński, poeci anonimowi … 191-193
Troska o biologiczny byt narodu: Niemcewicz, Morelowski, Koźmian … 193-194).
- Reakcja na prześladowania i represje … 194-195
Poeci stanisławowscy wobec upadku Polski w wykładach paryskich Mickiewicza … 195-196
Stan duszy polskiego narodu po trzecim rozbiorze: depresja, rozpacz i ponura determinacja … 196-197
"Obcy dla świata" w poemacie Czartoryskiego - zapowiedź postaw romantycznych … 197-198). Ton smutku, przygnębienia i rezygnacji w poezji Karpińskiego i Morelowskiego … 199-200
Dramatyczna konfrontacja rozumu i serca oraz pokusa deizmu w poezji Koźmiana … 200-202
Moralne i obywatelskie kwalifikacje rozpaczy: Krasicki, Woronicz, Godebski, Brodziński … 202-204
Definicje rozpaczy w wypowiedziach Kropińskiego i Czartoryskiego … 205
Rozpacz jako nowy środek poetyckiej ekspresji … 206-207
Pozaliterackie motywy rozpaczy … 207-208
Rozpacz jako stały współczynnik świadomości jednostek i całej polskiej zbiorowości: wyznania Czartoryskiego, Wybickiego, Ogińskiego i Szymanowskiego … 208-211
Utrata nadziei na odzyskanie niepodległości: wyznania poetyckie Woronicza i oświadczenia Kołłątaja … 211-215
Przejawy niepodległościowego profetyzmu … 216-219
W poszukiwaniu religijnej i politycznej konsolacji: "Niech tylko z Bogiem Polak nie zrywa przymierze …" … 219-220
Miejsce dla polskiej zbiorowości w imperium carów … 221-229
Krajobraz poetycki w wierszach i poematach porozbiorowych: obrazy ruin, zgliszcz i spustoszenia … 229-231
Motyw wygnańca-tułacza … 232-234
Nowy typ bohatera: samotnego i nieszczęśliwego więźnia … 234-236
Postać zdesperowanego samobójcy i źródła jego rozpaczy … 236-238
Kategoria młodości … 238-240
Motyw zemsty "z Bogiem i choćby mimo Boga" … 241-244
Topos mściciela … 244-247
Wizje katastrofy i powszechnego poruszenia natury … 247-249
"Poczwarne muzy obłąkanej płody": pogwałcenie zasad klasycystycznej estetyki i poetyki … 250-256
Ewolucja postaci gatunkowej elegii … 256-263
Antecendencje poezji romantycznej w obrębie pamfletu i paszkwilu … 263-264
Ogólna suma przemian, opozycji i prefiguracji jako świadectwo romantycznego przełomu … 265-266
Przejawy formalno-treściowej dysjunkcji … 266-267
Dwie odmiany postaw religijnych … 268-269
Problem teodycei w poezji porozbiorowej i w Wielkiej Improwizacji … 270-272
Ewolucja w stosunku do Boga Mickiewiczowskiego Konrada i bohaterów poezji porozbiorowej … 272-275
"Zespolenie nuty ściśle osobistej i narodowej" … 276-278
Prawowanie się z Bogiem Konrada oraz Dziewicy i Starca w Bardzie polskim … 278-281
Problem cierpienia i idea społecznego hedonizmu w poezji porozbiorowej i w Wielkiej Improwizacji … 281-284
Obawa o żywę substancję w Dziadów części trzeciej i w trenach Morelowskiego … 284-286
Nowy rodzaj religijności w poezji porozbiorowej: "Rozum się mój przed Tobą uniża" … 287-289
Nowa postać prowidencjalizmu … 289-291
Nowy rodzaj poetyckiej autokreacji w lirykach więziennych Hugona Kołłątaja … 291-294
Tożsamość osobowego autora wierszy z ich podmiotem lirycznym … 294-297
Wpływ istniejących wzorów na duchowe oblicze bohatera liryków więziennych … 297-299
Wielokrotne manifestowanie swej wyjątkowości w lirykach więziennych … 299-300
Przykłady introspekcji i drążenia podświadomości … 300-302
Ewolucja postaw religijnych w lirykach więziennych … 302-305
Nieporadność języka w wierszach i pematach porozbiorowych … 306-307
Wierność wobec klasycystycznych reguł jako jedno ze źródeł niemocy twórczej poetów stanisławowskich … 307-309
Wiersze i poematy przedstawicieli ostatniego pokolenia poetów oświeceniowych … 309-310
"Postrach rzucony przez krwawe represje zaborców …" … 311). Brak kontynuacji i przyczyny, dla których przełom się nie spełnił … 311-315
"Żadne większe skupisko elementów nie ginie od razu […]" … 316).
Wykaz wierszy i poematów lat 1793-1807 (wybór) … 317
Summary … 333
Indeks nazwisk … 337