Dane szczegółowe książki
Wielkie pytania psychologii / Łukaszewski, Wiesław (1940)
Autorzy
Tytuł
Wielkie pytania psychologii
Wydawnictwo
Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003
Numer wydania
1
ISBN
83-89120-36-4
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Od autora 11
Wprowadzenie 13
1. Czy psychologia może być zgodna ze zdrowym rozsądkiem? 16
1.1. Czy świat może istnieć bez psychologii? 16
1.1.1. Psychologia jako społeczna praktyka 16
1.1.2. Psychologia potoczna 20
1.1.3. Psychologia humanistyczna 23
1.1.4. Co łączy obie psychologie? 26
1.1.5. Psychologia naukowa 27
1.1.6. Psychologia i zdrowy rozsądek 35
1.1.7. Przewidywanie 43
Podsumowanie 44
2. Czy można poznać człowieka? Czy można poznać siebie samego? 45
2.1. Co to znaczy poznać człowieka? 46
2.1.1. Spojrzenie pierwsze - tradycyjne 48
2.1.2. Spojrzenie drugie - alternatywne 49
2.2 Aktor i obserwator 51
2.2.1. Aktor nie wszystko chce pokazać 51
2.2.2. Aktor nie wszystko może pokazać 56
2.2.3. Obserwator nie wszystko potrafi zobaczyć 58
2.3. Pochopne nadawanie sensu 61
2.4. Czy to, co wiemy o innych, jest godne zaufania? 65
2.5. Poznawanie siebie samego 67
2.5.1. Samoobserwacja 67
2.5.2. Rozpoznawanie siebie i obraz fizyczny własnej osoby 68
2.6. Aktor nie wszystko chce wiedzieć o sobie i nie wszystko chce zapamiętać 69
Podsumowanie 70
3.Świadomość czy nieświadomość? 71
3.1. Skrajne wartości pobudzenia i świadomość 72
3.2. Jawa i sen a kontakt z rzeczywistością 73
3.3. Czy można unikać czegoś, o czym się nie wie? 76
3.4. Nieświadome przetwarzanie informacji 78
3.5. Preferencje nie wymagają inferencji 80
3.6. Automatyczne i kontrolowane 81
3.7. Bezmyślność 83
3.8. Presja czasu 85
3.9. Wiele poziomów świadomości 86
3.10. Automatyczne i kontrolowane, świadome i nieświadome 89
3.11. Co w służbie czego? 90
Podsumowanie 92
4. Ciało czy dusza? 93
4.1. Czyje jest ciało? 95
4.2. Mózg 97
4.3. Ciało zmienia stany psychiczne 100
4.4. Psyche wpływa na ciało 107
4.4.1. Wiara (i dobre wyjaśnienie) czyni cuda 108
4.4.2. Placebo 109
4.4.3. Radzenie sobie z bezsennością 110
4.5. Niezadowolenie z ciała 113
4.6. Sami nie wiemy, co posiadamy 115
4.7. Próby wyjaśniania 115
Podsumowanie 116
5. Doświadczenie gatunku czy doświadczenie indywidualne? 117
5.1. Bliżsi i dalsi krewni 119
5.2. Ludzie są różni 121
5.3. Tezy socjobiologów 128
Podsumowanie 136
6. Czy jesteśmy dziećmi doświadczenia, czy zakładnikami pamięci? 137
6.1. Czy człowiek rodzi się gotowy? 138
6.2. Nie wszystkiego trzeba się uczyć (ale wielu rzeczy tak) 141
6.3. Mają oczy, a nie widzą 142
6.4. Złudne świadectwo zmysłów. Co można zobaczyć na własne oczy? 145
6.5. Uczenie się 147
6.5.1. Nieasocjacyjne formy uczenia się 151
6.6. O pamięci 157
6.6.1. Granice pamięci 157
6.6.2. Co i dlaczego się zapamiętuje? 162
6.6.3. Efekt lampy błyskowej 164
6.6.4. Wspomnienia osobiste 165
6.6.5. Amnezja dziecięca 167
6.6.6. Fałszywe wspomnienia 168
6.6.7. Zapomniałem, bo chciałem zapomnieć 177
Podsumowanie 179
7. Czy język jest obrazem duszy? 181
7.1. Biologiczne podobieństwo, kulturowe odmienności 183
7.2. Przekładalność języków 184
7.3. Cechy języka 185
7.4. Funkcje języka 187
7.4.1. Funkcja reprezentacyjna 187
7.4.1.1. Pojęcia naturalne 187
7.4.2. Komunikacyjna funkcja języka 189
7.5. Czy zawsze mówimy tym samym językiem? 190
7.5.1. Język opisu, oceny, dyrektywy 190
7.5.2. Język publiczny, język prywatny 193
7.5.3. O sobie i o innych 195
7.5.4. Język o „swoich" i język o „obcych" 195
7.5.5. Język kobiet, język mężczyzn 196
7.5.6. Język dialogu i język monologu 197
7.5.7. Język prawdy i język kłamstwa 198
7.6. Sprawcza funkcja języka 200
7.7. Czy myśli to ukryte słowa? 204
Podsumowanie 204
8. Rozum czy emocje? 206
8.1. Dwa porządki 207
8.2. Nastroje 208
8.3. Kontrola emocjonalna i samokontrola 214
8.3.1. Bezpośrednia kontrola nad emocjami 214
8.3.2. Odraczanie gratyfikacji i uległość wobec pokus 218
8.4. Racjonalność i przejawy nieracjonalności 225
Podsumowanie 230
9. Wolność czy konieczność? Pan swojego losu czy ofiara losu? 231
9.1. Dwa podejścia do osobistej wolności 232
9.1.1. Ucieczka od wolności 234
9.1.2. Odbieranie sobie wolności 235
9.1.3. Wolność a motywacja wewnętrzna i zewnętrzna 237
9.1.4. Wolność i odpowiedzialność 238
9.1.5. Wolność a krzywda i sprawiedliwość 238
9.1.6. Czy można mieć za dużo wolności? 239
9.2. Człowiek jako przyczyna 240
9.2.1. Kontrola i wpływ osobisty a preferencja zadań 244
9.2.2. Kontrola a zaufanie 245
9.2.3. Unikanie kontroli 248
9.2.4. Bezradność: utrata kontroli 248
9.2.5. Loteria jako szczególny przypadek sprzecznych dążeń 250
Podsumowanie 255
10. Czy człowiek ma wiele twarzy? 256
10.1. Jaki jestem i kim jestem? 257
10.2. Kim jestem i czym jestem? 261
10.3. Jaki jestem i jaki bywam? 262
10.4. Jaki byłem i jaki będę? 264
10.5. Jaki być pragnę i jaki być powinienem? 265
10.6. Ja dla siebie i ja dla innych 266
10.7. Ja dąży do spójności wewnętrznej 268
10.8. Dążenie do dobrego mniemania o sobie 270
10.9. Po co spójność? Po co dobre mniemanie o sobie? 274
10.10. Po co nam struktura Ja? 275
Podsumowanie 276
Zakończenie 277
Literatura 279
Indeks nazwisk 305
Indeks rzeczowy 310
Wprowadzenie 13
1. Czy psychologia może być zgodna ze zdrowym rozsądkiem? 16
1.1. Czy świat może istnieć bez psychologii? 16
1.1.1. Psychologia jako społeczna praktyka 16
1.1.2. Psychologia potoczna 20
1.1.3. Psychologia humanistyczna 23
1.1.4. Co łączy obie psychologie? 26
1.1.5. Psychologia naukowa 27
1.1.6. Psychologia i zdrowy rozsądek 35
1.1.7. Przewidywanie 43
Podsumowanie 44
2. Czy można poznać człowieka? Czy można poznać siebie samego? 45
2.1. Co to znaczy poznać człowieka? 46
2.1.1. Spojrzenie pierwsze - tradycyjne 48
2.1.2. Spojrzenie drugie - alternatywne 49
2.2 Aktor i obserwator 51
2.2.1. Aktor nie wszystko chce pokazać 51
2.2.2. Aktor nie wszystko może pokazać 56
2.2.3. Obserwator nie wszystko potrafi zobaczyć 58
2.3. Pochopne nadawanie sensu 61
2.4. Czy to, co wiemy o innych, jest godne zaufania? 65
2.5. Poznawanie siebie samego 67
2.5.1. Samoobserwacja 67
2.5.2. Rozpoznawanie siebie i obraz fizyczny własnej osoby 68
2.6. Aktor nie wszystko chce wiedzieć o sobie i nie wszystko chce zapamiętać 69
Podsumowanie 70
3.Świadomość czy nieświadomość? 71
3.1. Skrajne wartości pobudzenia i świadomość 72
3.2. Jawa i sen a kontakt z rzeczywistością 73
3.3. Czy można unikać czegoś, o czym się nie wie? 76
3.4. Nieświadome przetwarzanie informacji 78
3.5. Preferencje nie wymagają inferencji 80
3.6. Automatyczne i kontrolowane 81
3.7. Bezmyślność 83
3.8. Presja czasu 85
3.9. Wiele poziomów świadomości 86
3.10. Automatyczne i kontrolowane, świadome i nieświadome 89
3.11. Co w służbie czego? 90
Podsumowanie 92
4. Ciało czy dusza? 93
4.1. Czyje jest ciało? 95
4.2. Mózg 97
4.3. Ciało zmienia stany psychiczne 100
4.4. Psyche wpływa na ciało 107
4.4.1. Wiara (i dobre wyjaśnienie) czyni cuda 108
4.4.2. Placebo 109
4.4.3. Radzenie sobie z bezsennością 110
4.5. Niezadowolenie z ciała 113
4.6. Sami nie wiemy, co posiadamy 115
4.7. Próby wyjaśniania 115
Podsumowanie 116
5. Doświadczenie gatunku czy doświadczenie indywidualne? 117
5.1. Bliżsi i dalsi krewni 119
5.2. Ludzie są różni 121
5.3. Tezy socjobiologów 128
Podsumowanie 136
6. Czy jesteśmy dziećmi doświadczenia, czy zakładnikami pamięci? 137
6.1. Czy człowiek rodzi się gotowy? 138
6.2. Nie wszystkiego trzeba się uczyć (ale wielu rzeczy tak) 141
6.3. Mają oczy, a nie widzą 142
6.4. Złudne świadectwo zmysłów. Co można zobaczyć na własne oczy? 145
6.5. Uczenie się 147
6.5.1. Nieasocjacyjne formy uczenia się 151
6.6. O pamięci 157
6.6.1. Granice pamięci 157
6.6.2. Co i dlaczego się zapamiętuje? 162
6.6.3. Efekt lampy błyskowej 164
6.6.4. Wspomnienia osobiste 165
6.6.5. Amnezja dziecięca 167
6.6.6. Fałszywe wspomnienia 168
6.6.7. Zapomniałem, bo chciałem zapomnieć 177
Podsumowanie 179
7. Czy język jest obrazem duszy? 181
7.1. Biologiczne podobieństwo, kulturowe odmienności 183
7.2. Przekładalność języków 184
7.3. Cechy języka 185
7.4. Funkcje języka 187
7.4.1. Funkcja reprezentacyjna 187
7.4.1.1. Pojęcia naturalne 187
7.4.2. Komunikacyjna funkcja języka 189
7.5. Czy zawsze mówimy tym samym językiem? 190
7.5.1. Język opisu, oceny, dyrektywy 190
7.5.2. Język publiczny, język prywatny 193
7.5.3. O sobie i o innych 195
7.5.4. Język o „swoich" i język o „obcych" 195
7.5.5. Język kobiet, język mężczyzn 196
7.5.6. Język dialogu i język monologu 197
7.5.7. Język prawdy i język kłamstwa 198
7.6. Sprawcza funkcja języka 200
7.7. Czy myśli to ukryte słowa? 204
Podsumowanie 204
8. Rozum czy emocje? 206
8.1. Dwa porządki 207
8.2. Nastroje 208
8.3. Kontrola emocjonalna i samokontrola 214
8.3.1. Bezpośrednia kontrola nad emocjami 214
8.3.2. Odraczanie gratyfikacji i uległość wobec pokus 218
8.4. Racjonalność i przejawy nieracjonalności 225
Podsumowanie 230
9. Wolność czy konieczność? Pan swojego losu czy ofiara losu? 231
9.1. Dwa podejścia do osobistej wolności 232
9.1.1. Ucieczka od wolności 234
9.1.2. Odbieranie sobie wolności 235
9.1.3. Wolność a motywacja wewnętrzna i zewnętrzna 237
9.1.4. Wolność i odpowiedzialność 238
9.1.5. Wolność a krzywda i sprawiedliwość 238
9.1.6. Czy można mieć za dużo wolności? 239
9.2. Człowiek jako przyczyna 240
9.2.1. Kontrola i wpływ osobisty a preferencja zadań 244
9.2.2. Kontrola a zaufanie 245
9.2.3. Unikanie kontroli 248
9.2.4. Bezradność: utrata kontroli 248
9.2.5. Loteria jako szczególny przypadek sprzecznych dążeń 250
Podsumowanie 255
10. Czy człowiek ma wiele twarzy? 256
10.1. Jaki jestem i kim jestem? 257
10.2. Kim jestem i czym jestem? 261
10.3. Jaki jestem i jaki bywam? 262
10.4. Jaki byłem i jaki będę? 264
10.5. Jaki być pragnę i jaki być powinienem? 265
10.6. Ja dla siebie i ja dla innych 266
10.7. Ja dąży do spójności wewnętrznej 268
10.8. Dążenie do dobrego mniemania o sobie 270
10.9. Po co spójność? Po co dobre mniemanie o sobie? 274
10.10. Po co nam struktura Ja? 275
Podsumowanie 276
Zakończenie 277
Literatura 279
Indeks nazwisk 305
Indeks rzeczowy 310