Dane szczegółowe książki

Spis treści
Wstęp 9

Część pierwsza
Rozdział 1
Diagnoza i jej znaczenie w pedagogice i naukach społecznych 15
1.1. Definicje diagnozy - zakresy znaczeniowe i ujęcia modelowe 15
1.2. Diagnoza i jej rodzaje - różnorodność procesu poznawania 24
1.3. Obszary diagnozy w wybranych subdyscyplinach pedagogiki 28
1.3.1. Diagnoza kliniczno-wychowawcza J. Korczaka i jej znaczenie w teorii wychowania 29
1.3.2. Postępowanie diagnostyczne w pedagogice społecznej 31
1.3.3. Problem diagnozy w pedagogice resocjalizacyjnej 35
1.4. Nauczyciel w roli diagnosty - zakres diagnozy szkolnej 39
1.5. Podsumowanie rozdziału i dyskusja 42
1.6. Propozycje ćwiczeń praktycznych 44
1.7. Literatura do rozdziału 46
Rozdział 2
Założenia teoretyczno-metodologiczne procesu diagnozowania w pedagogice 49
2.1. Czynności i etapy postępowania diagnostycznego w naukach społecznych 49
2.2. Proces diagnostyczny jako forma relacji międzyosobowej 52
2.3. Kompetencje badacza i zasady etycznego postępowania 56
2.4. Podsumowanie rozdziału i dyskusja 63
2.5. Propozycje ćwiczeń praktycznych 65
2.6. Literatura do rozdziału 66
Rozdział 3
Metodologia badawcza - warsztat diagnostyczny pedagoga 69
3.1. Podstawowe założenia działalności diagnostycznej 70
3.2. Charakterystyka podstawowych metod, technik i narzędzi w diagnostyce pedagogicznej 72
3.2.1. Metoda sondażu diagnostycznego w badaniach pedagogicznych 73
3.2.2. Metoda indywidualnych przypadków 74
3.2.3. Podstawowe techniki diagnostyczne w pracy pedagoga -obserwacja, wywiad, ankieta i kwestionariusze 76
3.2.4. Techniki socjometrii i ich zastosowanie w pracy pedagogicznej 84
3.2.5. Techniki projekcyjne w badaniu pedagogicznym - możliwości i ograniczenia 88
3.3. Podsumowanie rozdziału i dyskusja 90
3.4. Propozycje ćwiczeń praktycznych 92
3.5. Literatura do rozdziału 93

Część druga
Rozdział 4
Diagnoza środowiska rodzinnego w ujęciu teoretyczno-metodologicznym 97
4.1. Rodzina w refleksji badawczej. Przedmiot i cele badań pedagogiki rodziny 99
4.1.1. Zasady postępowania diagnostycznego w poznawaniu środowiska rodzinnego 103
4.2. Warsztat badawczy pedagoga w diagnozie rodziny 105
4.2.1. Wywiad i ankieta jako sposoby zdobywania informacji o rodzinie 107
4.2.2. Wybrane narzędzia diagnozy - założenia teoretyczne i praktyczne stosowanie 109
4.2.3. Techniki projekcyjne w rozpoznawaniu sytuacji rodziny 115
4.3. Przemoc domowa wobec dziecka - dylematy diagnostyczne 124
4.3.1. Identyfikowanie przemocy w rodzinie badanego 125
4.3.2. Działania diagnostyczne w rozpoznawaniu zjawiska krzywdzenia dziecka 129
4.4. Podsumowanie rozdziału i dyskusja 131
4.5. Propozycje ćwiczeń praktycznych 134
4.6. Literatura do rozdziału 136
Rozdział 5
Znaczenie diagnozy we wczesnym wspomaganiu rozwoju dziecka 139
5.1. Definiowanie pojęcia, jego zakres znaczeniowy, prawny i praktyczny 139
5.2. Wybrane narzędzia do oceny rozwoju małego dziecka 142
5.3. Charakterystyka procesu diagnostycznego małego dziecka 144
5.4. Zadania pedagoga we wczesnym wspomaganiu rozwoju 146
5.5. Formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dziecku i rodzinie 149
5.6. Podsumowanie rozdziału i dyskusja 151
5.7. Propozycje ćwiczeń praktycznych 152
5.8. Literatura do rozdziału 153
Rozdział 6
Poznawanie środowiska szkolnego - wybrane zagadnienia diagnostyczne 157
6.1. Klimat szkoły i klimat klasy w procesie rozpoznania pedagogicznego 159
6.1.1. Charakterystyka wybranych sposobów oceny klimatu szkoły i klasy 163
6.2. Podsumowanie rozdziału i dyskusja 169
6.3. Propozycje ćwiczeń praktycznych 171
6.4. Literatura do rozdziału 172
Rozdział 7
Uczeń w środowisku szkolnym - ocena procesu przystosowania i zachowań problemowych uczniów 175
7.1. Znaczenie diagnozy w pracy pedagogicznej nauczyciela 175
7.2. Ocena zaburzeń w przystosowaniu i trudności adaptacyjnych dzieci i młodzieży 178
7.2.1. Kryteria oceny poziomu przystosowania - opis wybranych narzędzi 181
7.3. Trudności wychowawcze a zaburzenia zachowania - wątpliwości definicyjne 189
7.4. Identyfikacja zachowań agresywnych - opis narzędzi pomiaru agresji 194
7.4.1. Charakterystyka wybranych narzędzi do pomiaru agresji 199
7.5. Uczeń z ADHD - rozpoznawanie i formy pomocy pedagogicznej 203
7.6. Diagnozowanie fobii szkolnej - dylematy pedagogiczne 208
7.7. Podsumowanie rozdziału i dyskusja 217
7.8. Propozycje ćwiczeń praktycznych 220
7.9. Literatura do rozdziału 222
Rozdział 8
Proces uczenia się jako przedmiot diagnozy pedagogicznej 227
8.1. Dojrzałość szkolna - uwarunkowania i kryteria diagnostyczne 227
8.1.1. Wybrane narzędzia do oceny szkolnej dojrzałości -charakterystyka 230
8.2. Rozpoznawanie i identyfikacja trudności w uczeniu się 235
8.2.1. Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu i ich rozpoznawanie w warunkach szkolnych 239
8.2.2. Wczesna diagnoza ryzyka dysleksji - kryteria diagnostyczne i narzędzia 242
8.3. Diagnoza trudności w czytaniu i pisaniu 246
8.3.1. Opis wybranych narzędzi do oceny czytania i pisania 248
8.4. Czynności oceniania w działaniach praktycznych nauczyciela 254
8.5. Podsumowanie rozdziału i dyskusja 258
8.6. Propozycje ćwiczeń praktycznych 260
8.7. Literatura do rozdziału 265
Rozdział 9
Rozpoznawanie zdolności uczniów w obszarze edukacyjnym 267
9.1. Egalitaryzm społeczny a rzeczywistość edukacyjna w kształceniu uczniów zdolnych 268
9.2. Pojęcie zdolności w rozumieniu psychologicznym 269
9.3. Charakterystyka ucznia zdolnego 271
9.4. Sposoby rozpoznawania zdolności dziecka - opis narzędzi badań 273
9.5. Metody badania uzdolnień artystycznych dzieci - obszar zaniedbany 284
9.6. Podsumowanie rozdziału i dyskusja 286
9.7. Propozycje ćwiczeń praktycznych 288
9.8. Literatura do rozdziału 289
Zakończenie 291
Wykaz literatury 295
Spis schematów 309
Spis tabel - 311