Dane szczegółowe książki
Jedyna możliwa podstawa dowodu na istnienie Boga / Kant, Immanuel (1724-1804); Żelazny, Mirosław (1954-); Abraham, Magdalena; Kupś, Tomasz
Autorzy
Tytuł
Jedyna możliwa podstawa dowodu na istnienie Boga
Tytuł oryginału
Einzig mögliche Beweisgrund zu einer Demonstration des Daseins Gottes
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Kęty: "Antyk", 2004
ISBN
83-88524-96-8
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
stron 136, oryginalne numery stron poprzedzone znakiem #
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp
IMMANUELA KANTA PODSTAWA MOŻLIWEGO DOWODU
NA ISTNIENIE BOGA.................................... 7
Podstawa dowodu a priori............................... 13
Zastosowanie podstawy dowodu.......................... 24
Fizyko-teologia........................................ 28
Możliwy dowód na istnienie Boga......................... 32
Uwagi dotyczące przekładu............................... 36
JEDYNA MOŻLIWA PODSTAWA DOWODU
NA ISTNIENIE BOGA.................................... 39
Przedmowa............................................. 41
Rozdział pierwszy
W KTÓRYM DOSTARCZA SIĘ PODSTAWY DOWODU
NA ISTNIENIE BOGA.................................... 47
ROZWAŻANIE PIERWSZE - O istnieniu w ogóle.............. 47
1. Istnienie nie jest predykatem ani określeniem jakiejś rzeczy..... 49
2. Istnienie jest absolutną pozycją rzeczy i poprzez to odróżnia się od każdego predykatu, który jako taki zawsze jest jedynie względnie ustanowiony wobec innej rzeczy.......... 50
3. Czy wolno mi powiedzieć, że w istnieniu tkwi coś więcej aniżeli
w samej możliwości?................................... 52
ROZWAŻANIE DRUGIE - O wewnętrznej możliwości. Jak dalece zakłada ona istnienie...................................... 54
1. Konieczne rozróżnienie w pojęciu możliwości................ 54
2. Wewnętrzna możliwość wszelkich rzeczy zakłada jakiekolwiek istnienie ..........55
3. Jest bezwzględnie niemożliwe, ażeby zupełnie nic nie istniało ... 56
4. Wszelka możliwość jest dana w czymś rzeczywistym, albo w nim samym jako określenie, albo przez nie jako skutek ........... 56
ROZWAŻANIE TRZECIE - O bezwzględnie koniecznym istnieniu. 58
1. Pojęcie absolutnie koniecznego istnienia (Existenz) w ogóle..... 58
2. Istnieje bezwzględnie konieczna istota...................... 59
3. Istota konieczna jest jedna............................... 60
4. Istota konieczna jest prosta.............................. 61
5. Istota konieczna jest niezmienna i wieczna.................. 62
6. Istota konieczna zawiera najwyższą realność................. 62
ROZWAŻANIE CZWARTE - Podstawa dowodu na istnienie Boga. 64
1. Istota konieczna jest duchem............................. 64
2. Istnieje jakiś Bóg....................................... 65
3. Uwaga............................................... 66
4. Wniosek............................................. 61
Rozdział drugi
O ROZLEGŁYCH KORZYŚCIACH WŁAŚCIWYCH TEMU
SPOSOBOWI DOWODZENIA.............................. 69
ROZWAŻANIE PIERWSZE - W którym a posteriori zostaje udowodnione istnienie Boga na podstawie dostrzeżonej w istotach rzeczy jedności .......................................... 69
1. Jedność w różnorodności istot rzeczy, wykazana na [przykładzie] właściwości przestrzeni.................................. 69
2. Jedność w różnorodności istot rzeczy, wykazana na przykładzie
tego, co konieczne w zasadach ruchu...................... 71
ROZWAŻANIE DRUGIE - Rozróżnienie zależności wszystkich
rzeczy od Boga na moralną i niemoralną...................... 16
ROZWAŻANIE TRZECIE - O zależności rzeczy świata od Boga za pośrednictwem albo bez [pośrednictwa] porządku natury......... 79
1. Podział zdarzeń zachodzących w świecie ze względu na to,
czy podlegają one porządkowi natury, czy nie............... 79
2. Podział naturalnych zdarzeń ze względu na to, czy podpadają
one pod konieczny czy przypadkowy porządek natury........ 81
ROZWAŻANIE CZWARTE - Zastosowanie naszej podstawy
[dowodu] w ocenie doskonałości świata zgodnie z biegiem natury. . 83
1. O tym, co można wywnioskować z naszej podstawy [dowodu] odnośnie do przewagi porządku natury nad tym,
co nadprzyrodzone..................................... 83
2. Co może zostać wywnioskowane z naszej podstawy [dowodu]
o wyższości jednego albo innego porządku natury............ 87
ROZWAŻANIE PIĄTE - W którym zostanie ukazana niedostateczność tradycyjnej metody fizyko-teologii........................... 91
1. O fizyko-teologii ogólnie................................ 91
2. Zalety oraz błędy pospolitej fizyko-teologii.................. 92
ROZWAŻANIE SZÓSTE - Udoskonalona metoda fizyko-teologii . . 97
1. Porządek i stosowność, nawet gdy są konieczne, wskazują
na rozumnego stwórcę.................................. 97
2. Konieczny porządek natury sam przez się wskazuje na stwórcę materii, która jest tak uporządkowana..................... 98
3. Reguły ulepszonej metody fizyko-teologii................... 100
4. Wyjaśnienie tych reguł.................................. 101
ROZWAŻANIE SIÓDME - Kosmogonia. Hipoteza mechanicznego
sposobu wyjaśniania pochodzenia ciał niebieskich oraz przyczyn
ich ruchu zgodnie z uprzednio wykazanymi regułami............ 110
1. Poszerzony ogląd zawartości (Inbegriff) wszechświata.......... 113
2. Podstawy mechanicznego początku naszego układu planetarnego
w ogóle.............................................. 114
3. Krótki zarys najbardziej prawdopodobnego sposobu, w jaki mógł zostać ukształtowany system planetarny .................... 117
4. Uwaga............................................... 120
ROZWAŻANIE ÓSME
O boskiej wszechwystarczalności ............................ 123
Rozdział trzeci
W KTÓRYM ZOSTANIE POKAZANE, ŻE POZA PRZYTOCZONĄ NIE JEST MOŻLIWA ŻADNA INNA PODSTAWA DOWODU NA ISTNIENIE BOGA....................................... 127
1. Podział wszystkich możliwych podstaw [dowodu]
na istnienie Boga...................................... 127
2. Sprawdzenie podstaw [dowodu] pierwszego rodzaju........... 128
3. Sprawdzenie podstaw [dowodu] drugiego rodzaju............ 129
4. Możliwe są wyłącznie dwa dowody na istnienie Boga......... 131
5. Nie jest możliwy inny dowód na istnienie Boga, aniżeli ten,
którego podstawa [dowodu] została zaprezentowana powyżej . . . 134
INDEKS RZECZOWY.................................... 135
INDEKS OSÓB I NAZW.................................. 137
IMMANUELA KANTA PODSTAWA MOŻLIWEGO DOWODU
NA ISTNIENIE BOGA.................................... 7
Podstawa dowodu a priori............................... 13
Zastosowanie podstawy dowodu.......................... 24
Fizyko-teologia........................................ 28
Możliwy dowód na istnienie Boga......................... 32
Uwagi dotyczące przekładu............................... 36
JEDYNA MOŻLIWA PODSTAWA DOWODU
NA ISTNIENIE BOGA.................................... 39
Przedmowa............................................. 41
Rozdział pierwszy
W KTÓRYM DOSTARCZA SIĘ PODSTAWY DOWODU
NA ISTNIENIE BOGA.................................... 47
ROZWAŻANIE PIERWSZE - O istnieniu w ogóle.............. 47
1. Istnienie nie jest predykatem ani określeniem jakiejś rzeczy..... 49
2. Istnienie jest absolutną pozycją rzeczy i poprzez to odróżnia się od każdego predykatu, który jako taki zawsze jest jedynie względnie ustanowiony wobec innej rzeczy.......... 50
3. Czy wolno mi powiedzieć, że w istnieniu tkwi coś więcej aniżeli
w samej możliwości?................................... 52
ROZWAŻANIE DRUGIE - O wewnętrznej możliwości. Jak dalece zakłada ona istnienie...................................... 54
1. Konieczne rozróżnienie w pojęciu możliwości................ 54
2. Wewnętrzna możliwość wszelkich rzeczy zakłada jakiekolwiek istnienie ..........55
3. Jest bezwzględnie niemożliwe, ażeby zupełnie nic nie istniało ... 56
4. Wszelka możliwość jest dana w czymś rzeczywistym, albo w nim samym jako określenie, albo przez nie jako skutek ........... 56
ROZWAŻANIE TRZECIE - O bezwzględnie koniecznym istnieniu. 58
1. Pojęcie absolutnie koniecznego istnienia (Existenz) w ogóle..... 58
2. Istnieje bezwzględnie konieczna istota...................... 59
3. Istota konieczna jest jedna............................... 60
4. Istota konieczna jest prosta.............................. 61
5. Istota konieczna jest niezmienna i wieczna.................. 62
6. Istota konieczna zawiera najwyższą realność................. 62
ROZWAŻANIE CZWARTE - Podstawa dowodu na istnienie Boga. 64
1. Istota konieczna jest duchem............................. 64
2. Istnieje jakiś Bóg....................................... 65
3. Uwaga............................................... 66
4. Wniosek............................................. 61
Rozdział drugi
O ROZLEGŁYCH KORZYŚCIACH WŁAŚCIWYCH TEMU
SPOSOBOWI DOWODZENIA.............................. 69
ROZWAŻANIE PIERWSZE - W którym a posteriori zostaje udowodnione istnienie Boga na podstawie dostrzeżonej w istotach rzeczy jedności .......................................... 69
1. Jedność w różnorodności istot rzeczy, wykazana na [przykładzie] właściwości przestrzeni.................................. 69
2. Jedność w różnorodności istot rzeczy, wykazana na przykładzie
tego, co konieczne w zasadach ruchu...................... 71
ROZWAŻANIE DRUGIE - Rozróżnienie zależności wszystkich
rzeczy od Boga na moralną i niemoralną...................... 16
ROZWAŻANIE TRZECIE - O zależności rzeczy świata od Boga za pośrednictwem albo bez [pośrednictwa] porządku natury......... 79
1. Podział zdarzeń zachodzących w świecie ze względu na to,
czy podlegają one porządkowi natury, czy nie............... 79
2. Podział naturalnych zdarzeń ze względu na to, czy podpadają
one pod konieczny czy przypadkowy porządek natury........ 81
ROZWAŻANIE CZWARTE - Zastosowanie naszej podstawy
[dowodu] w ocenie doskonałości świata zgodnie z biegiem natury. . 83
1. O tym, co można wywnioskować z naszej podstawy [dowodu] odnośnie do przewagi porządku natury nad tym,
co nadprzyrodzone..................................... 83
2. Co może zostać wywnioskowane z naszej podstawy [dowodu]
o wyższości jednego albo innego porządku natury............ 87
ROZWAŻANIE PIĄTE - W którym zostanie ukazana niedostateczność tradycyjnej metody fizyko-teologii........................... 91
1. O fizyko-teologii ogólnie................................ 91
2. Zalety oraz błędy pospolitej fizyko-teologii.................. 92
ROZWAŻANIE SZÓSTE - Udoskonalona metoda fizyko-teologii . . 97
1. Porządek i stosowność, nawet gdy są konieczne, wskazują
na rozumnego stwórcę.................................. 97
2. Konieczny porządek natury sam przez się wskazuje na stwórcę materii, która jest tak uporządkowana..................... 98
3. Reguły ulepszonej metody fizyko-teologii................... 100
4. Wyjaśnienie tych reguł.................................. 101
ROZWAŻANIE SIÓDME - Kosmogonia. Hipoteza mechanicznego
sposobu wyjaśniania pochodzenia ciał niebieskich oraz przyczyn
ich ruchu zgodnie z uprzednio wykazanymi regułami............ 110
1. Poszerzony ogląd zawartości (Inbegriff) wszechświata.......... 113
2. Podstawy mechanicznego początku naszego układu planetarnego
w ogóle.............................................. 114
3. Krótki zarys najbardziej prawdopodobnego sposobu, w jaki mógł zostać ukształtowany system planetarny .................... 117
4. Uwaga............................................... 120
ROZWAŻANIE ÓSME
O boskiej wszechwystarczalności ............................ 123
Rozdział trzeci
W KTÓRYM ZOSTANIE POKAZANE, ŻE POZA PRZYTOCZONĄ NIE JEST MOŻLIWA ŻADNA INNA PODSTAWA DOWODU NA ISTNIENIE BOGA....................................... 127
1. Podział wszystkich możliwych podstaw [dowodu]
na istnienie Boga...................................... 127
2. Sprawdzenie podstaw [dowodu] pierwszego rodzaju........... 128
3. Sprawdzenie podstaw [dowodu] drugiego rodzaju............ 129
4. Możliwe są wyłącznie dwa dowody na istnienie Boga......... 131
5. Nie jest możliwy inny dowód na istnienie Boga, aniżeli ten,
którego podstawa [dowodu] została zaprezentowana powyżej . . . 134
INDEKS RZECZOWY.................................... 135
INDEKS OSÓB I NAZW.................................. 137