Dane szczegółowe książki
Godność i siła prawa: szkice socjologicznoprawne / Kojder, Andrzej (1941-)
Autorzy
Tytuł
Godność i siła prawa: szkice socjologicznoprawne
Wydawnictwo
Warszawa: Oficyna Naukowa, 2001
Numer wydania
2 ze.
ISBN
8388164317
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa: Filocentryczne tendencje w rozwoju prawa 11
Socjologia prawa w Polsce i jej podstawowe zagadnienia 23
Nieco uwag historycznych 23
Proces instytucjonalizowania się socjologii prawa w nauce polskiej 29
Spór o przedmiot socjologii prawa 33
Główne kierunki badań socjologicznoprawnych 36
Nurt krytyczny w polskiej socjologii prawa 50
Część pierwsza OBRACHUNKI PETRAŻYCJAŃSKIE
Życie i dzieło Leona Petrażyckiego 57
Moc (nie) jest prawem (Spór Tołstoja z Petrażyckim o istotę i rolę prawa) 74
Gorzkie lata Leona Petrażyckiego w Uniwersytecie Warszawskim 82
Poszukiwania nowej klasyfikacji nauk 102
Rzut oka na dzieje klasyfikacji nauk 102
Petrażyckiego postulaty reformy logiki 105
Pozycje jako centralna klasa logiki 108
Rodzaje pozycji 112
Podstawowy podział nauk 115
Przeinaczenia i „zastrzeżenia" do koncepcji Petrażyckiego 117
Uwagi krytyczne o klasyfikacyjnych propozycjach Petrażyckiego 120
Emocjonalna teoria motywacji 125
Emocje jako podstawowy element życia psychicznego 125
Metody badania emocji i ich akcji 129
Rodzaje emocji i ich odmiany 133
Motywacyjny charakter przeżyć etycznych 138
Motywacja prawna 140
Współczesność poglądów Petrażyckiego 146
#5
naukowej polityki prawa 155
Nowatorstwo koncepcji polityki prawa 156
Zadania polityki prawa i jej podstawowe wypowiedzi 159
Oddziaływanie prawa 162
Ideał miłości 165
Względny charakter dyrektyw celowościowych 167
Wątpliwości i nadzieje 169
Koncepcja władzy 173
Władza jako zjawisko prawne 173
Rodzaje władz 176
Istota władzy państwowej 182
Specyfika podejścia Petrażyckiego do zagadnienia władzy 186
Część druga
Z TEORETYCZNYCH ZAGADNIEŃ SOCJOLOGII PRAWA
Miejsce socjologii prawa wśród nauk prawnych 191
Związki prawa z socjologią 192
Prekursorzy socjologii prawa 196
Prawo w działaniu 201
Problemy teoretyczne i badawcze socjologii prawa 202
Wizerunek prawa w polskiej socjologii prawa 204
(-Prawo zwyczajowe i pluralizm prawny 207
Typy definicji prawa a kwestia pluralizmu prawnego 207
Zjawiska prawne w ujęciu antropologii i etnografii prawa 210
Cechy prawa zwyczajowego i typy badań nad prawem zwyczajowym 212
Relacje między prawem zwyczajowym a prawem oficjalnym i innymi kategoriami prawa 216
Związki między różnymi odmianami prawa nieoficjalnego 219
Kształtowanie się nowego paradygmatu badań w socjologii prawa 221
Norma społeczna i norma prawna 225
Określenie normy społecznej i jej cech szczególnych 225
Geneza problematyki 228
Powszechność norm 229
Rodzaje norm 231
Obowiązywanie norm 235
Norma prawna jako szczególny rodzaj normy społecznej 238
#6
Normy prawne a normy moralne 240
Problematyka norm w różnych kierunkach badań socjologicznych 242
O naukowej użyteczności pojęcia „kontrola społeczna" 250
„Kontrola społeczna" jako swoisty termin pierwotny w socjologii 251
Kryteria naukowej użyteczności pojęć 254
Adekwatność, sensowność empiryczna i doniosłość nomologiczna pojęcia
„kontrola społeczna" 260
Kontrola prawna w systemie monocentrycznym 266
Istota kontroli społecznej i kontroli prawnej 266
Cechy systemu monocentrycznego i miejsce prawa w tym systemie 269
Totalny, arbitralny i represyjny charakter kontroli prawnej 272
Dualizm kontroli prawnej i jego uboczne skutki 274
Dyspozycyjność kontrolerów prawnych 278
Kryzys prestiżu prawa 280
Destrukcyjna rola kontroli prawnej 281
Destrukcja normatywności: jej przejawy i skutki społeczne 283
Sfera normatywności 283
Przejawy destrukcji normatywności 285
Destrukcja normatywności a zjawiska pokrewne 286
Destrukcja normatywności jako proces ciągły 288
Destrukcja odpowiedzialności za przeszłość 289
Destrukcja normatywności w polityce 293
Destrukcja bezpieczeństwa osobistego 294
Destrukcja poczucia prawnego 299
Czynniki osłabiające autorytet prawa i innych regulacji 304
Kilka zdań konkluzji 306
Opinia publiczna a przestrzeganie prawa 307
Przymus prawny a przymus opinii publicznej 307
Sankcje a poczucie sprawiedliwości 308
Potrzeby i interesy a przestrzeganie prawa 312
Część trzecia DZIAŁANIE PRAWA
Dysfunkcjonalności kultury prawnej (polskie doświadczenia końca
lat osiemdziesiątych) 317
Prawo jako wytwór i składnik kultury 317
Przejawy dysfunkcjonalności kultury prawnej 321
#7
O zgodności prawa pozytywnego z prawem intuicyjnym 333
Przymus w doświadczeniach życiowych młodzieży 336
Jak określany jest przymus? 339
Reakcje emocjonalne na przymus 341
Przymus jako immanentna cecha egzystencji człowieka 343
Ocena sytuacji przymusowych 346
Rodzaje doświadczanego przymusu 348
Rekapitulacja 364
Mechanizmy korupcji u progu transformacji ustrojowej 366
Istota i formy korupcji 367
Makrospołeczne i psychospołeczne uwarunkowania korupcji 374
Postawy Polaków wobec korupcji 384
Przejawy i koszty korupcji 390
Obowiązujące prawo a korupcja 394
Kilka uwag końcowych 400
Polacy o swoim prawie w pierwszych latach III Rzeczpospolitej 401
Ocena prawa i jego naruszeń 401
Cele prawa 405
Prestiż prawa i rygoryzm karny 408
Postulaty rozwiązań prawnych 411
Elementarna znajomość prawa i autorytet zawodów prawniczych 415
Przestrzeganie praw człowieka, równość wobec prawa i granice nieposłuszeństwa obywatelskiego 418
Potępienie prawne i moralne różnych zachowań 424
Interwencyjna skuteczność instytucyj 430
Przemiany ustrojowe i miejsce w nich prawa 434
Różnice społeczno-demograficzne między badanymi grupami respondentów 436
Stałość i zróżnicowanie świadomości prawno-społecznej Polaków 438
Ważniejsze ustalenia 447
Zakończenie: Jak budować autorytet prawa? : 452
Dostosowywanie prawa polskiego do prawa europejskiego w drugiej
połowie lat dziewięćdziesiątych 456
Prawo Wspólnot Europejskich 457
Podejmowane przez Polskę działania dostosowawcze 460
Dotychczasowe efekty procesu harmonizacji prawa 465
Postawy Polaków wobec integracji z Unią Europejską 469
Ocena zaawansowania procesu harmonizacji prawa 472
Bariery harmonizacji 477
#8
Perspektywy polskiego członkostwa w Unii Europejskiej 481
Część czwarta
W STRONĘ AKSJOLOGII PRAWA
Prawo jako przedmiot analiz aksjologicznych 487
Rodowód aksjologii i jej główne zagadnienia 487
Czym są wartości? 488
Problematyka aksjologiczna w prawoznawstwie 490
Dziedziny aksjologii zjawisk prawnych 493
Aksjologia rządów prawa 496
Konstytucjonalizm jako podstawa rządów prawa 496
Formalizm prawny jako cecha panowania legalnego 498
Zasady stanowienia, ogłaszania i stosowania prawa 499
Wartości, które powinny być realizowane przez rządy prawa 504
Demokracja pod rządami prawa 509
Sokratyczny wzór postawy legalistycznej 511
Contents 525
Socjologia prawa w Polsce i jej podstawowe zagadnienia 23
Nieco uwag historycznych 23
Proces instytucjonalizowania się socjologii prawa w nauce polskiej 29
Spór o przedmiot socjologii prawa 33
Główne kierunki badań socjologicznoprawnych 36
Nurt krytyczny w polskiej socjologii prawa 50
Część pierwsza OBRACHUNKI PETRAŻYCJAŃSKIE
Życie i dzieło Leona Petrażyckiego 57
Moc (nie) jest prawem (Spór Tołstoja z Petrażyckim o istotę i rolę prawa) 74
Gorzkie lata Leona Petrażyckiego w Uniwersytecie Warszawskim 82
Poszukiwania nowej klasyfikacji nauk 102
Rzut oka na dzieje klasyfikacji nauk 102
Petrażyckiego postulaty reformy logiki 105
Pozycje jako centralna klasa logiki 108
Rodzaje pozycji 112
Podstawowy podział nauk 115
Przeinaczenia i „zastrzeżenia" do koncepcji Petrażyckiego 117
Uwagi krytyczne o klasyfikacyjnych propozycjach Petrażyckiego 120
Emocjonalna teoria motywacji 125
Emocje jako podstawowy element życia psychicznego 125
Metody badania emocji i ich akcji 129
Rodzaje emocji i ich odmiany 133
Motywacyjny charakter przeżyć etycznych 138
Motywacja prawna 140
Współczesność poglądów Petrażyckiego 146
#5
naukowej polityki prawa 155
Nowatorstwo koncepcji polityki prawa 156
Zadania polityki prawa i jej podstawowe wypowiedzi 159
Oddziaływanie prawa 162
Ideał miłości 165
Względny charakter dyrektyw celowościowych 167
Wątpliwości i nadzieje 169
Koncepcja władzy 173
Władza jako zjawisko prawne 173
Rodzaje władz 176
Istota władzy państwowej 182
Specyfika podejścia Petrażyckiego do zagadnienia władzy 186
Część druga
Z TEORETYCZNYCH ZAGADNIEŃ SOCJOLOGII PRAWA
Miejsce socjologii prawa wśród nauk prawnych 191
Związki prawa z socjologią 192
Prekursorzy socjologii prawa 196
Prawo w działaniu 201
Problemy teoretyczne i badawcze socjologii prawa 202
Wizerunek prawa w polskiej socjologii prawa 204
(-Prawo zwyczajowe i pluralizm prawny 207
Typy definicji prawa a kwestia pluralizmu prawnego 207
Zjawiska prawne w ujęciu antropologii i etnografii prawa 210
Cechy prawa zwyczajowego i typy badań nad prawem zwyczajowym 212
Relacje między prawem zwyczajowym a prawem oficjalnym i innymi kategoriami prawa 216
Związki między różnymi odmianami prawa nieoficjalnego 219
Kształtowanie się nowego paradygmatu badań w socjologii prawa 221
Norma społeczna i norma prawna 225
Określenie normy społecznej i jej cech szczególnych 225
Geneza problematyki 228
Powszechność norm 229
Rodzaje norm 231
Obowiązywanie norm 235
Norma prawna jako szczególny rodzaj normy społecznej 238
#6
Normy prawne a normy moralne 240
Problematyka norm w różnych kierunkach badań socjologicznych 242
O naukowej użyteczności pojęcia „kontrola społeczna" 250
„Kontrola społeczna" jako swoisty termin pierwotny w socjologii 251
Kryteria naukowej użyteczności pojęć 254
Adekwatność, sensowność empiryczna i doniosłość nomologiczna pojęcia
„kontrola społeczna" 260
Kontrola prawna w systemie monocentrycznym 266
Istota kontroli społecznej i kontroli prawnej 266
Cechy systemu monocentrycznego i miejsce prawa w tym systemie 269
Totalny, arbitralny i represyjny charakter kontroli prawnej 272
Dualizm kontroli prawnej i jego uboczne skutki 274
Dyspozycyjność kontrolerów prawnych 278
Kryzys prestiżu prawa 280
Destrukcyjna rola kontroli prawnej 281
Destrukcja normatywności: jej przejawy i skutki społeczne 283
Sfera normatywności 283
Przejawy destrukcji normatywności 285
Destrukcja normatywności a zjawiska pokrewne 286
Destrukcja normatywności jako proces ciągły 288
Destrukcja odpowiedzialności za przeszłość 289
Destrukcja normatywności w polityce 293
Destrukcja bezpieczeństwa osobistego 294
Destrukcja poczucia prawnego 299
Czynniki osłabiające autorytet prawa i innych regulacji 304
Kilka zdań konkluzji 306
Opinia publiczna a przestrzeganie prawa 307
Przymus prawny a przymus opinii publicznej 307
Sankcje a poczucie sprawiedliwości 308
Potrzeby i interesy a przestrzeganie prawa 312
Część trzecia DZIAŁANIE PRAWA
Dysfunkcjonalności kultury prawnej (polskie doświadczenia końca
lat osiemdziesiątych) 317
Prawo jako wytwór i składnik kultury 317
Przejawy dysfunkcjonalności kultury prawnej 321
#7
O zgodności prawa pozytywnego z prawem intuicyjnym 333
Przymus w doświadczeniach życiowych młodzieży 336
Jak określany jest przymus? 339
Reakcje emocjonalne na przymus 341
Przymus jako immanentna cecha egzystencji człowieka 343
Ocena sytuacji przymusowych 346
Rodzaje doświadczanego przymusu 348
Rekapitulacja 364
Mechanizmy korupcji u progu transformacji ustrojowej 366
Istota i formy korupcji 367
Makrospołeczne i psychospołeczne uwarunkowania korupcji 374
Postawy Polaków wobec korupcji 384
Przejawy i koszty korupcji 390
Obowiązujące prawo a korupcja 394
Kilka uwag końcowych 400
Polacy o swoim prawie w pierwszych latach III Rzeczpospolitej 401
Ocena prawa i jego naruszeń 401
Cele prawa 405
Prestiż prawa i rygoryzm karny 408
Postulaty rozwiązań prawnych 411
Elementarna znajomość prawa i autorytet zawodów prawniczych 415
Przestrzeganie praw człowieka, równość wobec prawa i granice nieposłuszeństwa obywatelskiego 418
Potępienie prawne i moralne różnych zachowań 424
Interwencyjna skuteczność instytucyj 430
Przemiany ustrojowe i miejsce w nich prawa 434
Różnice społeczno-demograficzne między badanymi grupami respondentów 436
Stałość i zróżnicowanie świadomości prawno-społecznej Polaków 438
Ważniejsze ustalenia 447
Zakończenie: Jak budować autorytet prawa? : 452
Dostosowywanie prawa polskiego do prawa europejskiego w drugiej
połowie lat dziewięćdziesiątych 456
Prawo Wspólnot Europejskich 457
Podejmowane przez Polskę działania dostosowawcze 460
Dotychczasowe efekty procesu harmonizacji prawa 465
Postawy Polaków wobec integracji z Unią Europejską 469
Ocena zaawansowania procesu harmonizacji prawa 472
Bariery harmonizacji 477
#8
Perspektywy polskiego członkostwa w Unii Europejskiej 481
Część czwarta
W STRONĘ AKSJOLOGII PRAWA
Prawo jako przedmiot analiz aksjologicznych 487
Rodowód aksjologii i jej główne zagadnienia 487
Czym są wartości? 488
Problematyka aksjologiczna w prawoznawstwie 490
Dziedziny aksjologii zjawisk prawnych 493
Aksjologia rządów prawa 496
Konstytucjonalizm jako podstawa rządów prawa 496
Formalizm prawny jako cecha panowania legalnego 498
Zasady stanowienia, ogłaszania i stosowania prawa 499
Wartości, które powinny być realizowane przez rządy prawa 504
Demokracja pod rządami prawa 509
Sokratyczny wzór postawy legalistycznej 511
Contents 525