Dane szczegółowe książki

Wstęp 4
Wstęp do drugiego wydania 7
Wstęp do trzeciego wydania 9
Wstęp do czwartego wydania 10
Wstęp do piątego wydania 13
Spis treści 15
Wykaz skrótów 43
Opracowania encyklopedyczne i słowniki, podręczniki, wybory źródeł, prace pomocnicze 46
Wprowadzenie 53
Rozdział I. Znaczenie nauki prawa rzymskiego 53
§ 1. Rola prawa rzymskiego w nauczaniu prawa 53
§ 2. Znaczenie terminu „prawo rzymskie" 55
§ 3. Znaczenie prawa rzymskiego w dziejach prawa w Europie 61
I. Korzenie współczesnej Europy 63
II. Prawo rzymskie jako podstawa współczesnego prawa prywatnego 65
III. Prawo rzymskie jako podstawa historycznego spojrzenia na prawo 69
Rozdział II. Rzymskie definicje prawa, systematyzacje prawa i pojęcia prawne 74
§ 4. Definicja prawa 74
I. Uwagi wstępne 74
II. Elementy definicji prawa w tekstach jurystów rzymskich 79
§ 5. Podziały prawa 82
I. Znaczenie podziałów w definiowaniu prawa 82
II. Zasada personalności prawa i wynikające z niej podziały prawa 82
III. Podział prawa na ius strictum i ius aequum 90
IV. Podział prawa na publiczne i prywatne 94
V. Podział stosunków prawnych na stosunki chronione za pomocą actiones in rem oraz actiones in personam 96
§ 6. Rzymskie systematyzacje prawa prywatnego 102
I. Znaczenie systematyki prawa 102
II. Systematyka ustawy XII tablic 102
III. Systematyka edyktowa 108
IV. Systematyka naukowa 108
§ 7. Zdarzenia wywołujące skutki prawne 113
I. Uwagi wstępne 115
II. Działania prawne - pojęcie i klasyfikacja 115
III. Elementy czynności prawnej 125
IV. Oświadczenie woli i jego wady 131
V. Modyfikacja nieważnej czynności prawnej 135
VI. Skutki zdarzeń prawnych 137
VII. Zastępstwo 139
Rozdział III. Źródła prawa 141
§ 8. Periodyzacja prawa rzymskiego 141
§ 9. Źródła prawa w okresie archaicznym 141
I. Zwyczaj 143
II. Leges regiae 144
III. Ustawa XII tablic 145
IV. Leges i plebiscita 147
V. Interpretacja ustawy XII tablic i początki rzymskiej jurysprudencji 149
§ 10. Źródła prawa w okresie przedklasycznym 151
I. Edykty urzędników 153
II. Wpływ jurystów na rozwój i doskonalenie prawa 156
§ 11. Źródła prawa w okresie klasycznym 157
I. Zaprzestanie uchwalania leges 159
II. Senatus consulta 160
III. Uporządkowanie edyktów 161
IV. Konstytucje cesarskie 163
V. Prawotwórcza działalność prawników 165
§ 12. Źródła prawa w okresie poklasycznym 171
I. Pierwsze zbiory konstytucji cesarskich 171
II. Próby uporządkowania ius 174
III. Upadek jurysprudencji i kultury prawnej 175
IV. Przedjustyniańskie próby kodyfikacji leges i ius 177
§ 13. Źródła prawa justyniańskiego 179
Część I. Prawo dotyczące osób 187
Rozdział IV. Osoby 187
§ 14. Prawo dotyczące osób w systematyce Instytucji Gaiusa 187
§ 15. Osoby fizyczne 187
I. Wolni - niewolnicy 189
II. Obywatele rzymscy - nieobywatele 208
III. Osoby sui iuris i alieni iuris - więź agnacyjna 211
IV. Pokrewieństwo kognacyjne 215
V. Zdolność prawna 217
§ 16. Osoby prawne 221
Rozdział V. Rodzina 227
§ 16a. Wprowadzenie 227
§ 17. Prawo małżeńskie 229
I. Zaręczyny (sponsalia) 233
II. Iustum matrimonium 233
III. Conventio in manum 239
IV. Stosunki osobiste i majątkowe między małżonkami 242
V. Ustawodawstwo małżeńskie Augusta 248
VI. Konkubinat 251
§ 18. Patria potestas 253
I. Wejście pod patria potestas 255
II. Uprawnienia i obowiązki wynikające z patria potestas 261
III. Wyjście spod patria potestas 264
IV. Sytuacja prawna osób będących pod patria potestas 265
§ 19. Opieka (tutela) i kuratela 269
I. Powołanie opiekuna 269
II. Tutela impuberum 271
III. Tutela mulierum 272
IV. Kuratela 274
§ 20. Zdolność do czynności prawnych 277
Część II. Prawo dotyczące rzeczy 282
Rozdział VI. Rzeczy i ich podziały 282
§ 21. Pojęcie rzeczy 282
I. Pojęcie res w prawie rzymskim 282
II. Pożytki (fructus) 282
§ 22. Podziały rzeczy 284
I. Podziały rzeczy w Instytucjach Gaiusa 284
II. Inne podziały rzeczy w prawie rzymskim 290
Rozdział VII. Władanie rzeczami (prawo rzeczowe) 295
§ 23. Formy władania rzeczami 295
I. Własność 295
II. Posiadanie 307
§ 24. Nabycie władania rzeczami 311
I. Nabycie własności 313
II. Nabycie posiadania 335
§ 25. Ochrona władania rzeczami 337
I. Ochrona własności (ochrona petytoryjna) 339
II. Ochrona posiadania (ochrona posesoryjna) 355
§ 26. Prawa na rzeczy cudzej (tzw. iura in re aliena) 363
I. Uwagi wstępne 363
II. Służebności (servitutes) 365
III. Zastaw 373
IV. Emfiteuza 381
V. Superficies 383
Rozdział VIII. Spadki 386
§ 27. Miejsce spadków w systematyce Instytucji Gaiusa 386
§ 28. Hereditas i bonorum possessio 386
I. Hereditas - pojęcie - podstawy powołania 388
II. Bonorum possession 390
§ 29. Dziedziczenie testamentowe 393
I. Pojęcie testamentu 394
II. Rodzaje testamentów 396
III. Treść testamentu 400
IV. Nieważność i nieskuteczność testamentu 412
V. Kodycyl 414
§ 30. Dziedziczenie beztestamentowe 416
I. Uwagi wstępne 416
II. Dziedziczenie według ustawy XII tablic 416
III. Dziedziczenie według edyktu pretorskiego 418
IV. Zmiany w dziedziczeniu beztestamentowym w okresie pryncypatu 422
V. Dziedziczenie według Nowel justyniańskich 424
§ 31. Nabycie spadku i jego skutki 426
I. Nabycie spadku 426
II. Sytuacja prawna spadkobiercy 430
III. Wielość dziedziców 432
§ 32. Przysporzenia kosztem spadku 434
I. Zapisy testamentowe (legata) 436
II. Fideikomisy (fideicommissa) 440
Rozdział IX. Zobowiązania 445
§ 33. Wprowadzenie 445
I. Miejsce zobowiązań w systematyce Instytucji Gaiusa 445
II. Pojęcie zobowiązania 445
III. Teorie odnoszące się do genezy rzymskiej obligatio 449
§ 34. Podziały zobowiązań 455
I. Znaczenie klasyfikacji zobowiązań 455
II. Podziały zobowiązań z uwagi na ich charakter 455
§ 35. Świadczenie 461
I. Pojęcie i rodzaje świadczenia 461
II. Wymagania dotyczące świadczenia 463
III. Świadczenie w rzeczach określonych co do genus lub co do species 465
IV. Wielość świadczeń 465
V. Podzielność świadczenia i solidarność 467
§ 36. Źródła zobowiązań 470
I. Uwagi wstępne 471
II. Klasyfikacja źródeł zobowiązań przedstawiona przez Gaiusa w Instytucjach i jej rozwój w Res cottidianae 473
III. Klasyfikacja źródeł zobowiązań w Instytucjach justyniańskich 475
IV. Inne klasyfikacje źródeł zobowiązań 477
§ 37. Zobowiązania z kontraktów i zdarzeń do nich zbliżonych 479
I. Geneza i rozwój rzymskiego systemu kontraktowego 483
II. Klasyfikacja kontraktów 485
III. Kontrakty realne (obligationes re contractae) 487
IV. Kontrakty słowne (obligationes verbis contractae) 497
V. Kontrakty literalne (obligationes litteris contractae) 501
VI. Kontrakty konsensualne (obligationes consensu contractae) 503
VII. Rozszerzenie rzymskiego systemu kontraktowego 519
VIII. „Jakby kontrakty" (obligationes quasi ex contractu) 527
§ 38. Zobowiązania powstałe z czynów niedozwolonych i ze zdarzeń do nich zbliżonych 533
I. Pojęcie czynu niedozwolonego (delictum) w prawie rzymskim 541
II. Poszczególne delikty 543
III. „Przestępstwa prawa pretorskiego" 567
IV. Inne zdarzenia rodzące skargę penalną (obligationes quasi ex delicto) 573
§ 39. Umocnienie zobowiązań 583
I. Intercessio 583
II. Rzeczowe umocnienie zobowiązań 583
III. Osobowe umocnienie zobowiązań 585
§ 40. Skutki niewykonania zobowiązań 585
I. Uwagi wstępne 585
II. Podstawy odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania 587
III. Szkoda majątkowa i odszkodowanie 591
IV. Zwłoka 591
§41. Wygaśnięcie zobowiązań 593
I. Wykonanie świadczenia 594
II. Zwolnienie z długu 597
III. Novatio 597
IV. Zmiana podmiotów w stosunku obligacyjnym 599
V. Confusio 599
VI. Śmierć stron 599
VII. Potrącenie 601
Część III. Prawo dotyczące skarg 603
Rozdział X. Ochrona praw prywatnych 603
§ 42. Ochrona praw prywatnych w systematyce przedstawiania prawa w Rzymie 603
§ 43. Postępowanie sądowe 605
I. Uwagi wstępne 606
II. Podstawowe pojęcia z zakresu procesu prywatnego 607
III. Przemiany postępowania sądowego w Rzymie 616
IV. Ogólna charakterystyka postępowania legisakcyjnego i formułkowego 621
§ 44. Postępowanie legisakcyjne 633
I. Ogólna charakterystyka 633
II. Poszczególne legis actions 635
§ 45. Postępowanie formułkowe 644
I. Ogólna charakterystyka 645
II. Formułka 646
III. Klasyfikacje (podziały) skarg 661
IV. Postępowanie egzekucyjne 669
§ 46. Postępowanie kognicyjne (cognitio extra ordinem) 671
I. Ogólna charakterystyka 673
II. Rozpoznawanie spraw w postępowaniu kognicyjnym 677
III. Postępowanie egzekucyjne 682
IV. Szczególne rodzaje postępowania 683
§ 47. Ochrona pozaprocesowa 684
I. Znaczenie ochrony pozaprocesowej 685
II. Środki ochrony pozaprocesowej 687
Zakończenie 693
Rozdział XI. Pojustyniańskie dzieje prawa rzymskiego 693
§ 48. Drogi recepcji prawa rzymskiego i jego wpływ na współczesną kulturę prawną 693
I. Pojustyniańskie dzieje prawa rzymskiego w Bizancjum 699
II. Pojustyniańskie dzieje prawa rzymskiego w Europie Zachodniej 699
III. Recepcja prawa rzymskiego 702
§ 49. Nauka prawa rzymskiego 709
I. Prawo rzymskie jako przedmiot badań naukowych 711
II. Prawo rzymskie jako przedmiot kształcenia uniwersyteckiego 717
§ 50. Prawo rzymskie w Polsce 735
I. Rola prawa rzymskiego w Polsce przedrozbiorowej 747
II. Nauka prawa rzymskiego w okresie zaborów 750
III. Nauka prawa rzymskiego w okresie II Rzeczypospolitej 755
IV. Nauka prawa rzymskiego po II wojnie światowej 757
V. Obecność prawa rzymskiego w polskiej praktyce prawnej 764
Tablica synoptyczna 779
Indeks terminów i zwrotów łacińskich 820