Dane szczegółowe książki
Ubezpieczenie emerytalne: trzy filary / Jędrasik-Jankowska, Inetta
Autorzy
Tytuł
Ubezpieczenie emerytalne: trzy filary
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN, 2001
ISBN
8388296582
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Książka bez numeracji stron
Spis treści
pokaż spis treści
WYKAZ SKRÓTÓW
Rozdział I. REFORMA SYSTEMU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
1. System ubezpieczeń społecznych przed l stycznia 1999 roku . . . .
2. System ubezpieczenia społecznego po l stycznia 1999 roku ....
3. Podstawowe założenia nowego systemu emerytalnego ........
3.1. Filarowa konstrukcja ......................
3.2. Kryterium daty urodzenia ....................
4. Architektura zreformowanego systemu emerytalnego .......
Rozdział II. OBOWIĄZEK UBEZPIECZENIA EMERYTALNEGO ............
1. Zakres obowiązku ubezpieczenia społecznego .......................
1.1. Zakres podmiotowy obowiązku ubezpieczenia społecznego (zasada powszechności)
1.2. Zakres przedmiotowy obowiązku ubezpieczenia społecznego .............
2. Ustawowe tytuły obowiązku ubezpieczenia emerytalnego ..................
2.1. Stosunek pracy .....................................
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
Wykonywanie umowy o pracę nakładczą .......................
Członkostwo w rolniczej spółdzielni i spółdzielni kółek rolniczych .........
Zawarcie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia ...................
Prowadzenie pozarolniczej działalności .......................
Współpraca przy wykonywaniu umowy agencyjnej, zlecenia lub pozarolniczej działalności .......................................
Pozostawanie w służbie (mundurowej) .........................
Pobieranie świadczenia socjalnego i zasiłku socjalnego ...............
Odbywanie zasadniczej służby wojskowej i służby zastępczej ............
2.10. Pobieranie zasiłków z funduszy publicznych .....................
2.11. Pobieranie stypendium ................................
2.12. Wykonywanie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania ................
2.13. Inne źródła przychodów .................................
2.14. Wykonywanie posługi duchownej ...........................
3. Obowiązek ubezpieczenia społecznego emerytów i rencistów ................
4. Zbieg obowiązku ubezpieczenia ................................
4.1. Zbieg tytułów w zakresie ubezpieczenia powszechnego ...............
Spis treści
6 Spis treści
4.2. Zbieg obowiązku ubezpieczenia na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych z obowiązkiem ubezpieczenia rolniczego ................ 67
4.3. Zbieg obowiązku ubezpieczenia społecznego z systemem zaopatrzenia społecznego 67
5. Ubezpieczenie na wniosek (dobrowolne) .......................... 68
Rozdział III. SKŁADKA NA UBEZPIECZENIE EMERYTALNE ......
1. Istota składki ..................................
2. Konstrukcja składki .............................
2.1. Podział składki według ryzyka .....................
2.2. Podział składki miedzy pracodawcę i pracownika ...........
3. Podstawa wymiaru składek .........................
3.1. Wymiar składki od przychodu ....................
3.2. Deklarowana podstawa wymiaru składki ................
3.3. Podstawa wymiaru składki w kwocie najniższego wynagrodzenia . .
3.4. Maksymalna wysokość podstawy wymiaru składki ..........
4. Wysokość składki (stopy procentowe) ....................
5. Konta indywidualne ubezpieczonych i płatników ..............
6. Zasady i tryb opłacania składek na ubezpieczenie społeczne ........
6.1. Pojecie płatnika składek .......................
6.2. Obowiązki płatnika składek .......................
6.2.1. Obowiązek odprowadzania składek ..............
6.2.2. Obowiązek przekazywania imiennych raportów miesięcznych
6.2.3. Obowiązek przesyłania deklaracji rozliczeniowej .......
7. Mechanizmy ułatwiające płatnikowi zapłatę składki .............
7.1. Odroczenie terminu płatności ......................
7.2. Rozłożenie płatności na raty ......................
7.3. Opłata prolongacyjna ..........................
7.4. Umorzenie należności z tytułu składek .................
8. Uzupełnianie składek ..............................
9. Zwrot nadpłaconej składki ............................
10. Skutki nieterminowego opłacania składek ...................
10.1. Odsetki za zwłokę ............................
6. Kontynuacja ubezpieczenia ................................. 70
73
73
74
74
77
79
79
81
82
82
84
85
..... 89
..... 89
..... 90
..... 91
..... 92
..... 93
..... 94
..... 95
..... 96
..... 97
..... 99
..... 99
10.2. Opłata dodatkowa ............................... 102
10.3. Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności z tytułu składek .............. 102
10.3.1. Hipoteka ustawowa ............................... 102
10.3.2. Ustanowienie zastawu ............................. 106
10.4. Odpowiedzialność karna płatnika składek ...................... 107
10.4.1. Odpowiedzialność za wykroczenia ...................... 107
10.4.2. Odpowiedzialność za popełnienie przestępstwa ................ 108
10.5. Odpowiedzialność osób trzecich za zaległości z tytułu składek ............ 109
10.5.1. Istota i zakres odpowiedzialności osób trzecich ............... 109
10.5.2. Zakres pojęcia „osoba trzecia" ......................... 110
Rozdział IV. RYZYKO EMERYTALNE ........................... 117
1. Wyodrębnienie się ryzyka emerytalnego ........................... 117
2. Treść ryzyka emerytalnego w polskim prawie ubezpieczeń społecznych .......... 119
3. Zajście ryzyka a nabycie prawa do emerytury ........................ 122
Rozdział V. EMERYTURA W SYSTEMIE ZDEFINIOWANEGO ŚWIADCZENIA ..... 123
1. Krąg osób uprawnionych ................................... 123
1.1. Osoby urodzone przed l stycznia 1949 roku .................... 123
1.2. Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku .•••••••••••.......... 124
2. Warunki nabycia prawa do emerytury .....................
2.1. Pojęcie warunków nabycia prawa .....................
2.2. Osiągnięcie wieku emerytalnego ......................
2.2.1. Rodzaje wieku emerytalnego ....................
2.2.2. Przesłanki ustalania wieku emerytalnego .............
2.2.3. Kryteria różnicowania wieku emerytalnego ............
2.3. Posiadanie stażu ubezpieczeniowego ....................
2.3.1. Pojęcie stażu ubezpieczeniowego .................
2.3.2. Wymiar stażu pracy ........................
2.3.3. Okresy składkowe i nieskładkowe .................
2.3.4. Przeliczniki stażu pracy .....................
2.3.5. Staż do nabycia prawa i staż do wymiaru świadczenia ......
3. Prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym ..............
3.1. Zatrudnienie w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
3.2. Prawo do emerytury górniczej .......................
3.3. Prawo do emerytury kolejowej .......................
4. Prawo do emerytury wcześniejszej ........................
4.1. Konstrukcja prawa do wcześniejszej emerytury
125
125
127
127
128
130
132
132
132
132
136
137
137
137
139
140
141
141
4.2. Prawo do wcześniejszej emerytury z ustawy emerytalnej .............. 143
4.3. Prawo do wcześniejszej emerytury z odrębnych ustaw ............... 143
4.4. Zasady ustalania wysokości wcześniejszej emerytury ................ 146
5. Prawo do emerytury bez względu na wiek ......................... 146
5.1. Konstrukcja prawa .................................. 146
5.2. Prawo do emerytury dla nauczycieli ......................... 147
5.3. Prawo do emerytury dla górników .......................... 148
6. Emerytura niepełna ...................................... 148
7. Wymiar emerytury ....................................... 149
7.1. Formuła wymiaru emerytury .............................. 149
7.2. Kwota bazowa ...................................... 150
7.3. Zależność od stażu ubezpieczeniowego ........................ 151
7.4. Podstawa wymiaru emerytury ............................. 152
7.4.1. Ustalanie podstawy wymiaru ......................... 152
7.4.2. Ograniczenie wysokości podstawy wymiaru emerytury .......... 154
7.4.3. Przeliczanie podstawy wymiaru (wysokości świadczenia) ......... 155
7.4.4. Doliczanie nowych okresów składkowych i nieskładkowych ......... 156
7.5. Zwiększenie emerytury z tytułu dalszej aktywności zawodowej emeryta ...... 157
7.5.1. Przeliczanie podstawy wymiaru ....................... 157
7.5.2. Uwzględnianie okresu dalszego zatrudnienia ................. 158
7.6. Zależność świadczenia od przyjętej formuły wymiaru świadczenia ......... 159
Rozdział VI. EMERYTURA W SYSTEMIE ZDEFINIOWANEJ SKŁADKI ......... 161
1. Zasady nabywania prawa do emerytury ............................ 161
2. Wymiar emerytury ....................................... 162
2.1. Formuła wymiaru emerytury .............................. 162
2.2. Średnie dalsze trwanie życia .............................. 163
2.3. Waloryzowanie składek ................................ 166
2.4. Kapitał początkowy ................................... 167
2.4.1. Istota kapitału początkowego ......................... 167
2.4.2. Ustalanie kapitału początkowego ...................... 167
2.4.3. Waloryzowanie kapitału początkowego ................... 170
2.4.4. Postępowanie w sprawie ustalania kapitału początkowego .......... 170
3. Wzrost emerytury z tytułu dalszego zatrudnienia ..................... 174
4. Emerytura w systemie „mieszanym" ............
Rozdział VII. DODATKI DO EMERYTURY
1. Rodzaje i wysokość dodatków .......
2. Charakter prawa do dodatków ........
4.3. Powstanie stosunku członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym ........ 260
r\ff\
177
177
180
260
266
267
4.3.1. Umowa z otwartym funduszem emerytalnym
4.3.2. Losowanie ...................
4.3.3. Otwarcie rachunku ..............
4.4. Prawa i obowiązki wynikające z członkostwa .................... 268
4.5. Zmiana funduszu ................................... 270
4.5.1. Zmiana funduszu z woli członka ...................... 270
4.5.2. Zmiana funduszu z przyczyn organizacyjnych ............... 272
4.6. Ustanie stosunku członkostwa ............................ 272
4.6.1. Osiągnięcie wieku emerytalnego ........................ 273
4.6.2. Śmierć członka otwartego funduszu emerytalnego .............. 273
Emerytura dożywotnia ......
5.1. Wykup emerytury .....
5.1.1. Zakład emerytalny
5.1.2. Umowa emerytalna .............................. 276
5.1.3. Fundusz rezerw technicznych ........................ 277
5.2. Formy emerytury dożywotniej
Rozdział VIII. ZAWIESZENIE PRAWA DO EMERYTURY ................. 183
1. Istota zawieszenia prawa do świadczeń ........
183
184
186
190
195
195
198
Konstrukcja zawieszenia prawa do emerytury .......................
Kryteria dopuszczalności łączenia świadczenia z zarobkiem w ustawach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników .................................
Zawieszenie prawa do emerytury w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych .................
274
275
275
Pierwsza systemowa regulacja zasad waloryzacji (waloryzacja płacowa kwartalna) .... 201
Waloryzacja płacowa okresowa ................................ 204
Przejście do waloryzacji cenowej ............................... 01A
Waloryzacja emerytur według ustawy z 17 grudnia 1998 roku (waloryzacja cenowo--płacowa) ...............
279
5.3. Zasady ustalania wysokości emerytur dożywotnich ................. 281
5.4. Fundusz Gwarantowanych Emerytur Dożywotnich ................. 282
210
213
217
217
218
218
221
221
222
225
228
229
234
240
241
242
244
246
248
248
250
250
251
253
254
254
255
256
256
256
257
258
259
285
285
288
289
289
292
295
298
298
298
299
300
301
302
304
305
305
305
310
312
314
314
316
317
318
318
320
322
324
324
2.
3.
4.
Rozdział IX. WALORYZACJA ŚWIADCZEŃ EMERYTALNYCH
1. Istota i sposoby waloryzacji .....................
2. Waloryzacja typu ad hoc w polskim prawie
Rozdział X. EMERYTURA Z OTWARTEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO .....
1. Miejsce emerytury w systemie ...............................
2. Otwarty fundusz emerytalny ................................
2.1. Status prawny i zasady działania otwartego funduszu emerytalnego ........
2.2. Tworzenie i likwidacja otwartego funduszu emerytalnego ............
2.2.1. Utworzenie funduszu .............................
2.2.2. Likwidacja funduszu ..............................
2.3. Obowiązki informacyjne otwartych funduszy emerytalnych ............
2.4.
Podmioty obsługujące otwarty fundusz emerytalny ..................
2.4.1. Powszechne towarzystwo emerytalne .....................
2.4.2. Depozytariusz ..................................
2.4.3. Inne podmioty .................................
2.5.
Działalność lokacyjna otwartych funduszy emerytalnych ..............
2.5.1. Kryterium bezpieczeństwa lokat .......................
2.5.2. Kryterium rentowności lokat (stopa zwrotu) ................
2.5.3. Powstanie niedoboru ..............................
3. Nadzór nad otwartymi funduszami emerytalnymi ......................
3.2.
Uprawnienia nadzorcze Urzędu Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi ......
3.2.1. Zakres uprawnień nadzorczych ........................
3.2.2. Środki nadzoru (sankcje) ............................
3.2.3. Sądowa kontrola decyzji nadzorczych .....................
3.2.4. Rozpoznawanie skarg na działalność otwartych funduszy emerytalnych . . Uprawnienia nadzorcze depozytariusza .......................
3.4. Uprawnienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów .........
4. Członkostwo w otwartym funduszu emerytalnym ......................
4.1. Podmiotowy zakres członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym ........
4.1.1. Kryterium wieku ................................
4.1.2. Kryterium tytułu ubezpieczenia ........................
4.1.3. Wyłączenie możliwości przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego
4.2. Charakter nrawm/ ^ł^nu/™*"." •-• -*----*— •*
3.3.
„ ,r————— -« v,.„^.A,gu lullUUSi
Charakter prawny członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym
3.1. Istota nadzoru ..........
Rozdział XI. PRACOWNICZE PROGRAMY EMERYTALNE ...............
1. Geneza zakładowych (pracowniczych) systemów emerytalnych na świecie ........
2. Pracownicze programy emerytalne jako „trzeci filar" systemu polskiego ..........
3. Zasady działania pracowniczych programów emerytalnych ................
3.1. Założenia konstrukcyjne pracowniczych programów emerytalnych ..........
3.2. Wybór formy realizacji programu ...........................
3.3. Ograniczenia działalności lokacyjnej .........................
4. Utworzenie pracowniczego programu emerytalnego ....................
4.1. Zakładowa umowa emerytalna .............................
4.1.1. Istota zakładowej umowy emerytalnej .....................
4.1.2. Tryb zawierania zakładowej umowy emerytalnej ..............
4.1.3. Treść zakładowej umowy emerytalnej .....................
4.2. Umowa z podmiotami przyjmującymi składkę ....................
4.3. Pracownicza umowa emerytalna ...........................
4.4. Rejestracja programu ..................................
5. Formy pracowniczego programu emerytalnego .......................
5.1. Pracowniczy fundusz emerytalny ...........................
5.1.1. Utworzenie pracowniczego funduszu emerytalnego .............
5.1.2. Zasady funkcjonowania pracowniczego funduszu emerytalnego ......
5.2. Umowa z funduszem inwestycyjnym .........................
5.3. Umowy grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników .....
5.3.1. Zasady działania grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie ....
5.3.2. Istota grupowego ubezpieczenia na życie ...................
5.3.3. Umowy grupowe a pracownicze programy emerytalne ...........
5.4. Umowy grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników z towa-rzystwem ubezpieczeń wzajemnych .........................
5.4.1. Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych jako forma organizacyjna działalności ubezpieczeniowej ...............................
5.4.2. Zasady funkcjonowania towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych .......
6. Uczestnictwo w pracowniczym programie emerytalnym ..................
7. Składka emerytalna ......................................
7.1. Rodzaje i rola składki .................................
7.2. Składka podstawowa .................
7.3. Składka dodatkowa ..................
7.4. Obowiązki pracodawcy w zakresie opłacania składek
8. Zasady dokonywania wypłat zgromadzonych środków . . .
8.1. Wypłata środków ....................
8.2. Wypłata transferowa ..................
8.3. Zwrot środków .......
325
326
327
327
328
330
333
335
Rozdział I. REFORMA SYSTEMU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
1. System ubezpieczeń społecznych przed l stycznia 1999 roku . . . .
2. System ubezpieczenia społecznego po l stycznia 1999 roku ....
3. Podstawowe założenia nowego systemu emerytalnego ........
3.1. Filarowa konstrukcja ......................
3.2. Kryterium daty urodzenia ....................
4. Architektura zreformowanego systemu emerytalnego .......
Rozdział II. OBOWIĄZEK UBEZPIECZENIA EMERYTALNEGO ............
1. Zakres obowiązku ubezpieczenia społecznego .......................
1.1. Zakres podmiotowy obowiązku ubezpieczenia społecznego (zasada powszechności)
1.2. Zakres przedmiotowy obowiązku ubezpieczenia społecznego .............
2. Ustawowe tytuły obowiązku ubezpieczenia emerytalnego ..................
2.1. Stosunek pracy .....................................
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
Wykonywanie umowy o pracę nakładczą .......................
Członkostwo w rolniczej spółdzielni i spółdzielni kółek rolniczych .........
Zawarcie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia ...................
Prowadzenie pozarolniczej działalności .......................
Współpraca przy wykonywaniu umowy agencyjnej, zlecenia lub pozarolniczej działalności .......................................
Pozostawanie w służbie (mundurowej) .........................
Pobieranie świadczenia socjalnego i zasiłku socjalnego ...............
Odbywanie zasadniczej służby wojskowej i służby zastępczej ............
2.10. Pobieranie zasiłków z funduszy publicznych .....................
2.11. Pobieranie stypendium ................................
2.12. Wykonywanie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania ................
2.13. Inne źródła przychodów .................................
2.14. Wykonywanie posługi duchownej ...........................
3. Obowiązek ubezpieczenia społecznego emerytów i rencistów ................
4. Zbieg obowiązku ubezpieczenia ................................
4.1. Zbieg tytułów w zakresie ubezpieczenia powszechnego ...............
Spis treści
6 Spis treści
4.2. Zbieg obowiązku ubezpieczenia na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych z obowiązkiem ubezpieczenia rolniczego ................ 67
4.3. Zbieg obowiązku ubezpieczenia społecznego z systemem zaopatrzenia społecznego 67
5. Ubezpieczenie na wniosek (dobrowolne) .......................... 68
Rozdział III. SKŁADKA NA UBEZPIECZENIE EMERYTALNE ......
1. Istota składki ..................................
2. Konstrukcja składki .............................
2.1. Podział składki według ryzyka .....................
2.2. Podział składki miedzy pracodawcę i pracownika ...........
3. Podstawa wymiaru składek .........................
3.1. Wymiar składki od przychodu ....................
3.2. Deklarowana podstawa wymiaru składki ................
3.3. Podstawa wymiaru składki w kwocie najniższego wynagrodzenia . .
3.4. Maksymalna wysokość podstawy wymiaru składki ..........
4. Wysokość składki (stopy procentowe) ....................
5. Konta indywidualne ubezpieczonych i płatników ..............
6. Zasady i tryb opłacania składek na ubezpieczenie społeczne ........
6.1. Pojecie płatnika składek .......................
6.2. Obowiązki płatnika składek .......................
6.2.1. Obowiązek odprowadzania składek ..............
6.2.2. Obowiązek przekazywania imiennych raportów miesięcznych
6.2.3. Obowiązek przesyłania deklaracji rozliczeniowej .......
7. Mechanizmy ułatwiające płatnikowi zapłatę składki .............
7.1. Odroczenie terminu płatności ......................
7.2. Rozłożenie płatności na raty ......................
7.3. Opłata prolongacyjna ..........................
7.4. Umorzenie należności z tytułu składek .................
8. Uzupełnianie składek ..............................
9. Zwrot nadpłaconej składki ............................
10. Skutki nieterminowego opłacania składek ...................
10.1. Odsetki za zwłokę ............................
6. Kontynuacja ubezpieczenia ................................. 70
73
73
74
74
77
79
79
81
82
82
84
85
..... 89
..... 89
..... 90
..... 91
..... 92
..... 93
..... 94
..... 95
..... 96
..... 97
..... 99
..... 99
10.2. Opłata dodatkowa ............................... 102
10.3. Zabezpieczenia rzeczowe wierzytelności z tytułu składek .............. 102
10.3.1. Hipoteka ustawowa ............................... 102
10.3.2. Ustanowienie zastawu ............................. 106
10.4. Odpowiedzialność karna płatnika składek ...................... 107
10.4.1. Odpowiedzialność za wykroczenia ...................... 107
10.4.2. Odpowiedzialność za popełnienie przestępstwa ................ 108
10.5. Odpowiedzialność osób trzecich za zaległości z tytułu składek ............ 109
10.5.1. Istota i zakres odpowiedzialności osób trzecich ............... 109
10.5.2. Zakres pojęcia „osoba trzecia" ......................... 110
Rozdział IV. RYZYKO EMERYTALNE ........................... 117
1. Wyodrębnienie się ryzyka emerytalnego ........................... 117
2. Treść ryzyka emerytalnego w polskim prawie ubezpieczeń społecznych .......... 119
3. Zajście ryzyka a nabycie prawa do emerytury ........................ 122
Rozdział V. EMERYTURA W SYSTEMIE ZDEFINIOWANEGO ŚWIADCZENIA ..... 123
1. Krąg osób uprawnionych ................................... 123
1.1. Osoby urodzone przed l stycznia 1949 roku .................... 123
1.2. Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku .•••••••••••.......... 124
2. Warunki nabycia prawa do emerytury .....................
2.1. Pojęcie warunków nabycia prawa .....................
2.2. Osiągnięcie wieku emerytalnego ......................
2.2.1. Rodzaje wieku emerytalnego ....................
2.2.2. Przesłanki ustalania wieku emerytalnego .............
2.2.3. Kryteria różnicowania wieku emerytalnego ............
2.3. Posiadanie stażu ubezpieczeniowego ....................
2.3.1. Pojęcie stażu ubezpieczeniowego .................
2.3.2. Wymiar stażu pracy ........................
2.3.3. Okresy składkowe i nieskładkowe .................
2.3.4. Przeliczniki stażu pracy .....................
2.3.5. Staż do nabycia prawa i staż do wymiaru świadczenia ......
3. Prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym ..............
3.1. Zatrudnienie w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
3.2. Prawo do emerytury górniczej .......................
3.3. Prawo do emerytury kolejowej .......................
4. Prawo do emerytury wcześniejszej ........................
4.1. Konstrukcja prawa do wcześniejszej emerytury
125
125
127
127
128
130
132
132
132
132
136
137
137
137
139
140
141
141
4.2. Prawo do wcześniejszej emerytury z ustawy emerytalnej .............. 143
4.3. Prawo do wcześniejszej emerytury z odrębnych ustaw ............... 143
4.4. Zasady ustalania wysokości wcześniejszej emerytury ................ 146
5. Prawo do emerytury bez względu na wiek ......................... 146
5.1. Konstrukcja prawa .................................. 146
5.2. Prawo do emerytury dla nauczycieli ......................... 147
5.3. Prawo do emerytury dla górników .......................... 148
6. Emerytura niepełna ...................................... 148
7. Wymiar emerytury ....................................... 149
7.1. Formuła wymiaru emerytury .............................. 149
7.2. Kwota bazowa ...................................... 150
7.3. Zależność od stażu ubezpieczeniowego ........................ 151
7.4. Podstawa wymiaru emerytury ............................. 152
7.4.1. Ustalanie podstawy wymiaru ......................... 152
7.4.2. Ograniczenie wysokości podstawy wymiaru emerytury .......... 154
7.4.3. Przeliczanie podstawy wymiaru (wysokości świadczenia) ......... 155
7.4.4. Doliczanie nowych okresów składkowych i nieskładkowych ......... 156
7.5. Zwiększenie emerytury z tytułu dalszej aktywności zawodowej emeryta ...... 157
7.5.1. Przeliczanie podstawy wymiaru ....................... 157
7.5.2. Uwzględnianie okresu dalszego zatrudnienia ................. 158
7.6. Zależność świadczenia od przyjętej formuły wymiaru świadczenia ......... 159
Rozdział VI. EMERYTURA W SYSTEMIE ZDEFINIOWANEJ SKŁADKI ......... 161
1. Zasady nabywania prawa do emerytury ............................ 161
2. Wymiar emerytury ....................................... 162
2.1. Formuła wymiaru emerytury .............................. 162
2.2. Średnie dalsze trwanie życia .............................. 163
2.3. Waloryzowanie składek ................................ 166
2.4. Kapitał początkowy ................................... 167
2.4.1. Istota kapitału początkowego ......................... 167
2.4.2. Ustalanie kapitału początkowego ...................... 167
2.4.3. Waloryzowanie kapitału początkowego ................... 170
2.4.4. Postępowanie w sprawie ustalania kapitału początkowego .......... 170
3. Wzrost emerytury z tytułu dalszego zatrudnienia ..................... 174
4. Emerytura w systemie „mieszanym" ............
Rozdział VII. DODATKI DO EMERYTURY
1. Rodzaje i wysokość dodatków .......
2. Charakter prawa do dodatków ........
4.3. Powstanie stosunku członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym ........ 260
r\ff\
177
177
180
260
266
267
4.3.1. Umowa z otwartym funduszem emerytalnym
4.3.2. Losowanie ...................
4.3.3. Otwarcie rachunku ..............
4.4. Prawa i obowiązki wynikające z członkostwa .................... 268
4.5. Zmiana funduszu ................................... 270
4.5.1. Zmiana funduszu z woli członka ...................... 270
4.5.2. Zmiana funduszu z przyczyn organizacyjnych ............... 272
4.6. Ustanie stosunku członkostwa ............................ 272
4.6.1. Osiągnięcie wieku emerytalnego ........................ 273
4.6.2. Śmierć członka otwartego funduszu emerytalnego .............. 273
Emerytura dożywotnia ......
5.1. Wykup emerytury .....
5.1.1. Zakład emerytalny
5.1.2. Umowa emerytalna .............................. 276
5.1.3. Fundusz rezerw technicznych ........................ 277
5.2. Formy emerytury dożywotniej
Rozdział VIII. ZAWIESZENIE PRAWA DO EMERYTURY ................. 183
1. Istota zawieszenia prawa do świadczeń ........
183
184
186
190
195
195
198
Konstrukcja zawieszenia prawa do emerytury .......................
Kryteria dopuszczalności łączenia świadczenia z zarobkiem w ustawach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników .................................
Zawieszenie prawa do emerytury w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych .................
274
275
275
Pierwsza systemowa regulacja zasad waloryzacji (waloryzacja płacowa kwartalna) .... 201
Waloryzacja płacowa okresowa ................................ 204
Przejście do waloryzacji cenowej ............................... 01A
Waloryzacja emerytur według ustawy z 17 grudnia 1998 roku (waloryzacja cenowo--płacowa) ...............
279
5.3. Zasady ustalania wysokości emerytur dożywotnich ................. 281
5.4. Fundusz Gwarantowanych Emerytur Dożywotnich ................. 282
210
213
217
217
218
218
221
221
222
225
228
229
234
240
241
242
244
246
248
248
250
250
251
253
254
254
255
256
256
256
257
258
259
285
285
288
289
289
292
295
298
298
298
299
300
301
302
304
305
305
305
310
312
314
314
316
317
318
318
320
322
324
324
2.
3.
4.
Rozdział IX. WALORYZACJA ŚWIADCZEŃ EMERYTALNYCH
1. Istota i sposoby waloryzacji .....................
2. Waloryzacja typu ad hoc w polskim prawie
Rozdział X. EMERYTURA Z OTWARTEGO FUNDUSZU EMERYTALNEGO .....
1. Miejsce emerytury w systemie ...............................
2. Otwarty fundusz emerytalny ................................
2.1. Status prawny i zasady działania otwartego funduszu emerytalnego ........
2.2. Tworzenie i likwidacja otwartego funduszu emerytalnego ............
2.2.1. Utworzenie funduszu .............................
2.2.2. Likwidacja funduszu ..............................
2.3. Obowiązki informacyjne otwartych funduszy emerytalnych ............
2.4.
Podmioty obsługujące otwarty fundusz emerytalny ..................
2.4.1. Powszechne towarzystwo emerytalne .....................
2.4.2. Depozytariusz ..................................
2.4.3. Inne podmioty .................................
2.5.
Działalność lokacyjna otwartych funduszy emerytalnych ..............
2.5.1. Kryterium bezpieczeństwa lokat .......................
2.5.2. Kryterium rentowności lokat (stopa zwrotu) ................
2.5.3. Powstanie niedoboru ..............................
3. Nadzór nad otwartymi funduszami emerytalnymi ......................
3.2.
Uprawnienia nadzorcze Urzędu Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi ......
3.2.1. Zakres uprawnień nadzorczych ........................
3.2.2. Środki nadzoru (sankcje) ............................
3.2.3. Sądowa kontrola decyzji nadzorczych .....................
3.2.4. Rozpoznawanie skarg na działalność otwartych funduszy emerytalnych . . Uprawnienia nadzorcze depozytariusza .......................
3.4. Uprawnienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów .........
4. Członkostwo w otwartym funduszu emerytalnym ......................
4.1. Podmiotowy zakres członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym ........
4.1.1. Kryterium wieku ................................
4.1.2. Kryterium tytułu ubezpieczenia ........................
4.1.3. Wyłączenie możliwości przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego
4.2. Charakter nrawm/ ^ł^nu/™*"." •-• -*----*— •*
3.3.
„ ,r————— -« v,.„^.A,gu lullUUSi
Charakter prawny członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym
3.1. Istota nadzoru ..........
Rozdział XI. PRACOWNICZE PROGRAMY EMERYTALNE ...............
1. Geneza zakładowych (pracowniczych) systemów emerytalnych na świecie ........
2. Pracownicze programy emerytalne jako „trzeci filar" systemu polskiego ..........
3. Zasady działania pracowniczych programów emerytalnych ................
3.1. Założenia konstrukcyjne pracowniczych programów emerytalnych ..........
3.2. Wybór formy realizacji programu ...........................
3.3. Ograniczenia działalności lokacyjnej .........................
4. Utworzenie pracowniczego programu emerytalnego ....................
4.1. Zakładowa umowa emerytalna .............................
4.1.1. Istota zakładowej umowy emerytalnej .....................
4.1.2. Tryb zawierania zakładowej umowy emerytalnej ..............
4.1.3. Treść zakładowej umowy emerytalnej .....................
4.2. Umowa z podmiotami przyjmującymi składkę ....................
4.3. Pracownicza umowa emerytalna ...........................
4.4. Rejestracja programu ..................................
5. Formy pracowniczego programu emerytalnego .......................
5.1. Pracowniczy fundusz emerytalny ...........................
5.1.1. Utworzenie pracowniczego funduszu emerytalnego .............
5.1.2. Zasady funkcjonowania pracowniczego funduszu emerytalnego ......
5.2. Umowa z funduszem inwestycyjnym .........................
5.3. Umowy grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników .....
5.3.1. Zasady działania grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie ....
5.3.2. Istota grupowego ubezpieczenia na życie ...................
5.3.3. Umowy grupowe a pracownicze programy emerytalne ...........
5.4. Umowy grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników z towa-rzystwem ubezpieczeń wzajemnych .........................
5.4.1. Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych jako forma organizacyjna działalności ubezpieczeniowej ...............................
5.4.2. Zasady funkcjonowania towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych .......
6. Uczestnictwo w pracowniczym programie emerytalnym ..................
7. Składka emerytalna ......................................
7.1. Rodzaje i rola składki .................................
7.2. Składka podstawowa .................
7.3. Składka dodatkowa ..................
7.4. Obowiązki pracodawcy w zakresie opłacania składek
8. Zasady dokonywania wypłat zgromadzonych środków . . .
8.1. Wypłata środków ....................
8.2. Wypłata transferowa ..................
8.3. Zwrot środków .......
325
326
327
327
328
330
333
335