Dane szczegółowe książki

Spis treści
Wstęp. O tym, jak fenomen religii przykuł uwagę świata 7
Jeszcze trzydzieści lat temu istniał świat bez Boga 7
Tożsamość, korzenie, pamięć. Nowa dekoracja na scenie historii 11
Koniec polityki czy mariaż polityki z religią? 16
Neokonserwatyzm i powrót do religii 20

1. Przyczyny kryzysu tożsamości 26
Zakwestionowanie osiągnięć rewolucji francuskiej 29
Powrót, czy raczej ucieczka, do religii w zglobalizowanym świecie 36
Rasizm, esencjalizm i kolonializm - przewrotna trójca 41
Upadek europejskich nacjonalizmów i potrzeba powrotu do korzeni 46

2. Pojawienie się narodu i przemiany systemu kształtowania tożsamości 49
Od narodu „regionalnego" po naród suwerenny i mistyczny 50
Ewolucja tożsamości. Od kultu przodków po nowoczesny nacjonalizm 53
Znaczenie religijnych miejsc pamięci 58
Dwuznaczna rola monoteizmu w kształtowaniu świata zachodniego 62
Kolonializm i instrumentalizacja „mniejszości narodowych" na Bliskim Wschodzie 66
„Eksport" europejskiego nacjonalizmu 70
Od kolonializmu do zimnej wojny, instrumentalizacja religii 73
Pamięć Holokaustu fundamentem powrotu religii? 78

3. Wojny religijne w Europie prototypem współczesnej przemocy 83
Potrzeba religii, religie zinstytucjonalizowane a systemy władzy 84
Rozłamy w łonie europejskiego chrześcijaństwa 87
Konflikty angielskie (1534-1668) 90
Ponad sto lat wojen religijnych (1517-1648) 96
Rewolucyjny radykalizm hugenotów 98
Europa XVI wieku: rozszalała przemoc 101
Okres inkwizycji (wieki XII-XVIII), usankcjonowanie kary za nieprawomyślność 105
Zamknięcie czasów eschatologicznych i początek epoki rewolucji 108

4. Nowoczesność jako kryzys kultury i władzy 112
Trwający kryzys tożsamości Zachodu 112
Kryzys filozofii Historii 116
Europejska „wojna domowa" i jej skutki dla reszty świata 120
Starcie mitologii i antymitologii 124
Nazizm i Holokaust a zachodnia wizja świata 128

5. Religijny i polityczny kryzys we współczesnych społeczeństwach monoteistycznych 134
Religia wplątana w politykę. Przykład kryzysu władzy w społeczeństwach monoteistycznych 134
Złożona dynamika tarć między religiami monoteistycznymi oraz ich napięć wewnętrznych 137
Protestantyzm, czyli duchowni wśród ludzi, a nie ponad nimi 141
Fundamentalistyczny kryzys islamu i jego kruchej instytucji 143
Islamski fundamentalizm jako odbicie kryzysu międzynarodowej geopolityki i nieudanych zmian 149
Instrumentalizacja i manipulowanie islamskim fundamentalizmem 152
Specyfika judaizmu 158
Bilans zawirowań religii monoteistycznych 160

6 O wojnie i pokoju w XXI wieku 162
Cywilizacja i kultura a międzynarodowy porządek 163
Cywilizacyjny model XXI wieku 166
Amerykański dyskurs antyterrorystyczny 168
Sojusz czy wojna cywilizacji? 173

Zakończenie. Laicki układ międzynarodowy? 178
Uniknąć instrumentalizacji religii i oprzeć się cywilizacyjnemu nacjonalizmowi 179
Prawo międzynarodowe, kosmopolityzm i wielokulturowość 186
Republikański powiew 189
Zrehabilitować instytucję państwa 192
„Stworzenie świata na nowo"? 196
Bibliografia 199