Dane szczegółowe książki
Odmiany czasu teraźniejszego / Szczepański, Jan (1913-2004)
Autorzy
Tytuł
Odmiany czasu teraźniejszego
Wydawnictwo
Warszawa: "Książka i Wiedza", 1973
Numer wydania
2 poszerz.
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
' Od Autora............... 5
Część pierwsza REKOMPOZYCJA MOZAIKI SPOŁECZNEJ
Materiały do charakterystyki ludzi polskiego świata naukowego w XIX i początkach XX w. ........ 17
Materiały ' i metoda opracowania * Charakterystyka uczonych poszczególnych dziedzin nauki * Pochodzenie społeczne * Skład zawodowy * Udział uczonych w życiu społecznym i politycznym
Inteligencja a pracownicy umysłowi ....... 58
Pracownicy umysłowi - problem społeczeństw uprzemysłowionych * Cechy społeczne inteligencji i cechy społeczne pracowników umysłowych * Socjologiczna problematyka inteligencji * Socjologiczna problematyka pracowników biurowych
Struktura inteligencji w Polsce ......... 78
Znaczenie nazwy "inteligencja" * Współcześnie spotykane definicje inteligencji * Próba klasyfikacji definicji inteligencji * Próba klasyfikacji systemów zróżnicowania inteligencji * Próba ustalenia w liczbach struktury inteligencji polskiej * Kategorie graniczne między inteligencją a innymi warstwami * Zagadnienie wewnętrznej więzi w warstwie inteligencji
761
Mitologizacja intelektualistów 1.23
Zmieniające się definicje * Mitologizacja intelektualistów
Funkcje inteligencji we współczesnych społeczeństwach . ./ 154 Eobotnicy ..............; 176
184 203 214
218
Zagadnienia zmiant w składzie społecznym klasy robotniczej * Proces integracji klasy robotniczej * Wskaźniki integracji * Proces tworzenia się klasowych instytucji władzy
Założenia i zagadnienia badań nad klasą robotniczą . Rola chłopów w rozwoju społeczeństwa polskiego . Chłopi i socjalizm . . . . . . . . . .
Przykład Jana Wantuły . . . . . . . ...
Część druga
PRZEMYSŁ - SPOŁECZEŃSTWO - OSOBOWOŚĆ Społeczne mechanizmy wpływu uprzemysłowienia . . . 229
Społeczne skutki maszynizacji pracy * Nowe formy organizacyjne * Nowe formy życia zbiorowego * Społeczne konsekwencje wzrostu i zróżnicowania potrzeb
Społeczne warunki i społeczne skutki postępu technicznego , 245 Przedsiębiorstwo w procesach uprzemysłowienia . •• . . 252 Schemat analizy zależności między .przedsiębiorstwem przemysłowym i społeczeństwem . . . . . . . . . 278
Przedsiębiorstwo przemysłowe * Społeczeństwo * Schemat analizy wzajemnych zależności
<"^~^ Osobowość ludzka w procesie powstawania społeczeństwa \ socjalistycznego . . . . . . . . . . . . . ]•- 293.1.
\ • . . "-\ Zastane typy osobowości istniejące w społeczeństwie
polskim * Wzór osobowości człowieka socjalistyczne- / " go * Ideał wychowawczy socjalizmu wobec zastanych
762
wzorów osobowości * Teoretyczne możliwości wychowania nowych typów osobowości * Instytucje i osobowość * Doniosłość funkcjonowania instytucji politycznych i ekonomicznych
Część trzecia
ZAGADNIENIA POLITYKI I ROZWOJU SZKÓŁ WYŻSZYCH
O ustalenie polityki wobec nauki ........ 335
Zagadnienie zwiększenia efektywności wpływu nauki na rozwój społeczeństwa ........... 344
Kilka przypomnień o istocie nauki * Ogólne mecha- • niżmy wpływu nauki na społeczeństwo * Ogólne warunki intensyfikacji wpływu nauki na społeczeństwo * Analiza powiązań społecznych procesów powstawania i zastosowań nauki * Niewykorzystywanie zasobu wiedzy '
Zadania uniwersytetów w perspektywie planu 15-letniego . 364 Niektóre aspekty planowania w szkolnictwie wyższym . . 376 Pojęcie efektywności wyższego wykształcenia . . . . 394
Socjalistyczna koncepcja uniwersytetu . . . ; . . 399 Gospodarowanie zasobami zdolności ....... 411
Zagadnienia organizowania zespołów pracy naukowej i kierowania nimi . . . . . . ... . . . . . 421
Część czwarta
REFLEKSJE NAD CZASEM TERAŹNIEJSZYM Uwagi o teoretycznych założeniach planowania kultury . 431
Definicja kultury a planowanie aktywności kulturalnej * Funkcja kultury w życiu społeczeństwa * Czynniki kształtujące aktywność kulturalną
440
452:
458
O środowisku twórczym Łodzi Społeczny koszt pomyłek Rozróbka i wykańczanie .
763
Asekuranctwo i wygodnictwo ......... 464
O biurokracji rzeczowo ........... 468
Naród świętujący ............ 472
Mieszkanie .............. 476
Refleksje nad planowaniem życia społecznego .... 481
Część piąta ROZWAŻANIA O METODZIE Interpretacja i rozumienie ludzkiego zachowania .... 499
Empiryczna podstawa zdań o związkach społecznych * Znaczenie ludzkich zachowań * Znaczenie społeczne * Interpretacja zachowań * Interpretacje socjologiczne * Rozumienie zachowań
Epistemologiczne zagadnienia socjologii . . . . . . 519
Socjologia, ideologia i technika społeczna . . . ; . . 522 Zagadnienia metodologii badań społecznych w niektórych pracach Marksa i Engelsa .......... 545
Sformułowanie teorii materializmu historycznego * Rzut oka na stan badań społecznych w pierwszej połowie XIX wieku * Przełom dokonany w badaniach społecznych przez Marksa i Engelsa - Studium Engelsa o położeniu klasy robotniczej w Anglii * "Zwierciadło społeczeństwa" * Projekt badań społecznych przedstawiony przez Marksa I Międzynarodówce * Ankieta robotnicza opracowana przez Marksa- * Wnioski
Humanizm i nauki humanistyczne 597
Znaczenie, terminu "humanizm" * Nauki humanistyczne * Humanizm i nauki humanistyczne * Humanizm a rozwój cywilizacji technicznej i zadania nauk humanistycznych
Metoda biograficzna 615
764
Pojawienie się metody * Ogólna charakterystyka metody * Definicja dokumentów biograficznych * Sposoby zdobywania dokumentów osobistych * Metody opracowania i wykorzystania dokumentów biogra- .
licznych * Zarzuty wysuwane przeciwko metodzie biograficznej * Zalety metody dokumentów osobistych
Dyskusyjne zagadnienia metodologiczne współczesnej socjologii polskiej ..............
Zagadnienia ontologiczne * Zagadnienia epistemolo-giczne * Zagadnienia terminologiczne * Zagadnienia adekwatności metody * Inne możliwości systematy-zacji zagadnień do dyskusji
Socjologia, socjotechnika, prawo i administracja ....
Od teorii socjologicznej do dyrektyw socjotechnicz-nych * Prawo jako narzędzie kierowania społeczeństwem * Od socjotechniki do formułowania przepisów prawa * Socjotechnika przez administrację
Literatura i socjologia ........
Kategorie opisu socjologicznego .....
Publicystyka i nauka ........
JO pojęciu środowiska . (. .
Wspólne cele socjologii ł polska szkoła narodowa
Nawrót teorii ewolucji ........
Część pierwsza REKOMPOZYCJA MOZAIKI SPOŁECZNEJ
Materiały do charakterystyki ludzi polskiego świata naukowego w XIX i początkach XX w. ........ 17
Materiały ' i metoda opracowania * Charakterystyka uczonych poszczególnych dziedzin nauki * Pochodzenie społeczne * Skład zawodowy * Udział uczonych w życiu społecznym i politycznym
Inteligencja a pracownicy umysłowi ....... 58
Pracownicy umysłowi - problem społeczeństw uprzemysłowionych * Cechy społeczne inteligencji i cechy społeczne pracowników umysłowych * Socjologiczna problematyka inteligencji * Socjologiczna problematyka pracowników biurowych
Struktura inteligencji w Polsce ......... 78
Znaczenie nazwy "inteligencja" * Współcześnie spotykane definicje inteligencji * Próba klasyfikacji definicji inteligencji * Próba klasyfikacji systemów zróżnicowania inteligencji * Próba ustalenia w liczbach struktury inteligencji polskiej * Kategorie graniczne między inteligencją a innymi warstwami * Zagadnienie wewnętrznej więzi w warstwie inteligencji
761
Mitologizacja intelektualistów 1.23
Zmieniające się definicje * Mitologizacja intelektualistów
Funkcje inteligencji we współczesnych społeczeństwach . ./ 154 Eobotnicy ..............; 176
184 203 214
218
Zagadnienia zmiant w składzie społecznym klasy robotniczej * Proces integracji klasy robotniczej * Wskaźniki integracji * Proces tworzenia się klasowych instytucji władzy
Założenia i zagadnienia badań nad klasą robotniczą . Rola chłopów w rozwoju społeczeństwa polskiego . Chłopi i socjalizm . . . . . . . . . .
Przykład Jana Wantuły . . . . . . . ...
Część druga
PRZEMYSŁ - SPOŁECZEŃSTWO - OSOBOWOŚĆ Społeczne mechanizmy wpływu uprzemysłowienia . . . 229
Społeczne skutki maszynizacji pracy * Nowe formy organizacyjne * Nowe formy życia zbiorowego * Społeczne konsekwencje wzrostu i zróżnicowania potrzeb
Społeczne warunki i społeczne skutki postępu technicznego , 245 Przedsiębiorstwo w procesach uprzemysłowienia . •• . . 252 Schemat analizy zależności między .przedsiębiorstwem przemysłowym i społeczeństwem . . . . . . . . . 278
Przedsiębiorstwo przemysłowe * Społeczeństwo * Schemat analizy wzajemnych zależności
<"^~^ Osobowość ludzka w procesie powstawania społeczeństwa \ socjalistycznego . . . . . . . . . . . . . ]•- 293.1.
\ • . . "-\ Zastane typy osobowości istniejące w społeczeństwie
polskim * Wzór osobowości człowieka socjalistyczne- / " go * Ideał wychowawczy socjalizmu wobec zastanych
762
wzorów osobowości * Teoretyczne możliwości wychowania nowych typów osobowości * Instytucje i osobowość * Doniosłość funkcjonowania instytucji politycznych i ekonomicznych
Część trzecia
ZAGADNIENIA POLITYKI I ROZWOJU SZKÓŁ WYŻSZYCH
O ustalenie polityki wobec nauki ........ 335
Zagadnienie zwiększenia efektywności wpływu nauki na rozwój społeczeństwa ........... 344
Kilka przypomnień o istocie nauki * Ogólne mecha- • niżmy wpływu nauki na społeczeństwo * Ogólne warunki intensyfikacji wpływu nauki na społeczeństwo * Analiza powiązań społecznych procesów powstawania i zastosowań nauki * Niewykorzystywanie zasobu wiedzy '
Zadania uniwersytetów w perspektywie planu 15-letniego . 364 Niektóre aspekty planowania w szkolnictwie wyższym . . 376 Pojęcie efektywności wyższego wykształcenia . . . . 394
Socjalistyczna koncepcja uniwersytetu . . . ; . . 399 Gospodarowanie zasobami zdolności ....... 411
Zagadnienia organizowania zespołów pracy naukowej i kierowania nimi . . . . . . ... . . . . . 421
Część czwarta
REFLEKSJE NAD CZASEM TERAŹNIEJSZYM Uwagi o teoretycznych założeniach planowania kultury . 431
Definicja kultury a planowanie aktywności kulturalnej * Funkcja kultury w życiu społeczeństwa * Czynniki kształtujące aktywność kulturalną
440
452:
458
O środowisku twórczym Łodzi Społeczny koszt pomyłek Rozróbka i wykańczanie .
763
Asekuranctwo i wygodnictwo ......... 464
O biurokracji rzeczowo ........... 468
Naród świętujący ............ 472
Mieszkanie .............. 476
Refleksje nad planowaniem życia społecznego .... 481
Część piąta ROZWAŻANIA O METODZIE Interpretacja i rozumienie ludzkiego zachowania .... 499
Empiryczna podstawa zdań o związkach społecznych * Znaczenie ludzkich zachowań * Znaczenie społeczne * Interpretacja zachowań * Interpretacje socjologiczne * Rozumienie zachowań
Epistemologiczne zagadnienia socjologii . . . . . . 519
Socjologia, ideologia i technika społeczna . . . ; . . 522 Zagadnienia metodologii badań społecznych w niektórych pracach Marksa i Engelsa .......... 545
Sformułowanie teorii materializmu historycznego * Rzut oka na stan badań społecznych w pierwszej połowie XIX wieku * Przełom dokonany w badaniach społecznych przez Marksa i Engelsa - Studium Engelsa o położeniu klasy robotniczej w Anglii * "Zwierciadło społeczeństwa" * Projekt badań społecznych przedstawiony przez Marksa I Międzynarodówce * Ankieta robotnicza opracowana przez Marksa- * Wnioski
Humanizm i nauki humanistyczne 597
Znaczenie, terminu "humanizm" * Nauki humanistyczne * Humanizm i nauki humanistyczne * Humanizm a rozwój cywilizacji technicznej i zadania nauk humanistycznych
Metoda biograficzna 615
764
Pojawienie się metody * Ogólna charakterystyka metody * Definicja dokumentów biograficznych * Sposoby zdobywania dokumentów osobistych * Metody opracowania i wykorzystania dokumentów biogra- .
licznych * Zarzuty wysuwane przeciwko metodzie biograficznej * Zalety metody dokumentów osobistych
Dyskusyjne zagadnienia metodologiczne współczesnej socjologii polskiej ..............
Zagadnienia ontologiczne * Zagadnienia epistemolo-giczne * Zagadnienia terminologiczne * Zagadnienia adekwatności metody * Inne możliwości systematy-zacji zagadnień do dyskusji
Socjologia, socjotechnika, prawo i administracja ....
Od teorii socjologicznej do dyrektyw socjotechnicz-nych * Prawo jako narzędzie kierowania społeczeństwem * Od socjotechniki do formułowania przepisów prawa * Socjotechnika przez administrację
Literatura i socjologia ........
Kategorie opisu socjologicznego .....
Publicystyka i nauka ........
JO pojęciu środowiska . (. .
Wspólne cele socjologii ł polska szkoła narodowa
Nawrót teorii ewolucji ........