Dane szczegółowe książki
Dziecko niepełnosprawne w rodzinie: praca zbiorowa / Obuchowska, Irena (1932-2016)
Tytuł
Dziecko niepełnosprawne w rodzinie: praca zbiorowa
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1991
ISBN
8302044504
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wprowadzenie - Irena Obuchowska ........................ 9
CZĘŚĆ l RODZINA A DZIECKO NIEPEŁNOSPRAWNE
1. Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych - Andrzej Twardowski ..... 18
1.1. Systemowy model funkcjonowania rodziny ................ 18
1.2. Przeżycia emocjonalne rodziców ...................... 21
l .2. l. Przeżycia emocjonalne rodziców po uzyskaniu informacji o niepełnosprawności dziecka ................................. 21
1.2.2. Czynniki warunkujące przeżycia emocjonalne dziecka .......... 27
1.2.3. Przemiany przeżyć emocjonalnych rodziców wraz z rozwojem dziecka 32
1.3. Funkcjonowanie społeczne rodziny .................... 35
1.3.1. Postawy otoczenia społecznego wobec osób niepełnosprawnych i ich rodzin 35
1.3.2. Społeczna przynależność rodziny ...................... 39
1.3.3. Integracja społeczna rodziny ........................ 43
1.4. Sytuacja materialno-bytowa i organizacja życia w rodzinie ....... 44
1.4.1. Zmiany w sytuacji bytowej rodziny .................... 45
1.4.2. Zmiany w organizacji życia rodzinnego i w funkcjonowaniu rodziny . . 48 Bibliografia ........................... ^ ......... 53
2. Psychologiczna i społeczna sytuacja dzieci niepełnosprawnych - Lech Kowa-
lewski ..................................... 55
2.1. Podstawowe założenia ........................... 55
2.1.1. Zmienność i zróżnicowanie sytuacji psychologicznej i społecznej dzieci
niepełnosprawnych ............................. 56
2.1.2. Przystosowywanie się dzieci do niepełnosprawności a przystosowanie do
życia ..................................... 57
2.1.3. Stadialność procesu przystosowywania się do niepełnosprawności ... 58
2.1.4. Cechy wspólne procesu przystosowywania się do niepełnosprawności . 60
2.2. Dynamika zmian w sytuacji psychologicznej i społecznej w procesie przystosowywania się dzieci do niepełnosprawności .............. 61
2.2.1. Stadium doznania niepełnosprawności ..................
- Charakterystyka przemian osobowościowych .............
- Sytuacja psychologiczna .........................
- Sytuacja społeczna ............................
- Stopniowe nabywanie niepełnosprawności ...............
- Uświadomienie sobie własnej odmienności przez dzieci z niepełnosprawnością wrodzoną .............................
2.2.2. Stadium uświadomienia sobie ograniczeń .................
- Charakterystyka przemian osobowościowych .............
- Sytuacja psychologiczna .........................
- Sytuacja społeczna ............................
2.2.3. Stadium prób funkcjonowania z niepełnosprawnością ..........
- Charakterystyka przemian osobowościowych ............
- Sytuacja psychologiczna ........................
- Sytuacja społeczna ...........................
2.2.4. Stadium przystosowania do niepełnosprawności ............
- Charakterystyka przemian osobowościowych ............
- Sytuacja psychologiczna ........................
- Sytuacja społeczna ...........................
2.3. Zakończenie ................................
Bibliografia ....................................
3. Ogólne problemy wychowania w rodzinie dzieci niepełnosprawnych
Ewa Muszyńska ..............................
3.1. Istota i właściwości wychowania .....................
3.2. Cele wychowania dziecka niepełnosprawnego ..............
3.2.1. Samodzielność ...............................
3.2.2. Odporność emocjonalna .........................
3.2.3. Optymizm ................................
3.2.4. Samoakceptacja .............................
3.2.5. Uspołecznienie ..............................
- Komunikatywność ..........................
- Prospołeczność i umiejętność współdziałania ............
3.3 Środowiskowe uwarunkowania oddziaływań wychowawczych . . . Bibliografia ...................................
61 61
63
64
65
66
68
69 71 76 79
82
83
87
92
92
94
97
100
101
CZĘŚĆ ii WYCHOWANIE DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH
103 103 107 112 118' 124 127 133 136 139 143 148
l. Wychowanie dzieci niesprawnych umylowo . . . 1.1. Dzieci z trudnościami w uczeniu się - Anna Brzezińska
1.1.1. Ogólna charakterystyka funkcjonowania dzieci z trudnościami w uczeniu
się ......................................
1.1.2. Analiza pojęcia "trudności w uczeniu się" ................
1.1.3. Przyczyny odmiennego rozwoju dziecka i trudności w uczeniu się ...
1.1.4. Kliniczny obraz dzieci z trudnościami w uczeniu się ...........
152 152
152 160 169 176
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
1.2. Dzieci upośledzone umysłowo w stopniu lekkim - Irena Obuchowska . . 1.2.1. Uwagi wprowadzające ...........................
l .2.2. Upośledzenie umysłowe i jego przyczyny .................
1.2.3. Charakterystyka dzieci lekko upośledzonych umysłowo .........
1.2.4. Rewalidacja dziecka w rodzinie ......................
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
1.3. Dzieci głębiej upośledzone umysłowo - Jolanta Lausch-Żuk .......
1.3.1. Głębsze upośledzenie umysłowe jako problem społeczny ........
1.3.2. Charakterystyka głębszego upośledzenia umysłowego ..........
1.3.3. Dzieci głębiej upośledzone w rodzinie ...................
- Wływ głębszego upośledzenia umysłowego dziecka na atmosferę wychowawczą w rodzinie ..........................
- Główne problemy rozwoju i potrzeb dzieci głębiej upośledzonych umysłowo ...................................
- Podstawowe zasady rehabilitacji dzieci głębiej upośledzonych umysłowo Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
l .4. Dzieci psychotyczne: autyzm - Izabela Korsak-Krauze ..........
1.4.1. Wczesny autyzm dziecięcy .........................
1.4.2. Środowisko rodzinne dziecka psychotycznego ..............
1.4.3. Problemy terapii ...............................
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
2. Wychowanie dzieci niesprawnych sensorycznie ...............
2. l. Dzieci niedowidzące i niewidome - Roman Ossowski ...........
2.1.1. Ustalenia terminologiczne. Typy dzieci niepełnosprawnych .......
2.1.2. Psychospołeczne następstwa braku lub uszkodzeń analizatora wzroku
- Charakterystyka procesów poznawczych ................
- Zachowania społeczne dzieci .......................
- Problemy samoakceptacji ........................
2.1.3. Możliwości rewalidacji fizyczno-zdrowotnej dzieci w rodzinie ......
2.1.4. Możliwości rozwoju procesów poznawczych dzieci w rodzinie .....
2.1.5. Uczenie się czynności życia codziennego .................
2.1.6. Kształtowanie postawy samoakceptacji ..................
2.1.7. Miejsce rodziny w systemie rewalidacji niewidomych i niedowidzących Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
2.2. Dzieci z wadą słuchu - Włodzimierz Pietrzak ...............
2.2.1. Podstawowe pojęcia, definicje .......................
2.2.2. Rodzaje i przyczyny wady słuchu .....................
2.2.3. Rozwijanie sprawności fizycznej i umiejętności samoobsługi ......
2.2.4. Początki nauczania dziecka z wadą słuchu ................
4
2.2.5. Sposoby i środki porozumiewania się z dzieckiem z wadą słuchu ....
2.2.6. Wzbogacanie doświadczeń życiowych przez zabawę ...........
2.2.7. Miłość rodzicielska wobec dzieci z wadą słuchu .............
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
3. Wychowanie dzieci niesprawnych ruchowo - Barbara Szychowiak ....
3.1. Specyfika rozwoju dziecka niesprawnego ruchowo ............
3.1.1. Uszkodzenia narządu ruchu - ich geneza i klasyfikacja .........
3.1.2. Kalectwo wrodzone jako czynnik modyfikujący rozwój dziecka ....
3.1.3. Kalectwo nabyte jako czynnik dezorganizujący psychiczne funkcjonowanie dziecka ....................................
3.2. Sytuacje trudne w życiu dziecka niesprawnego ruchowo .........
3.2.1. Sytuacje trudne związane z leczeniem ...................
3.2.2. Sytuacje trudne związane z interakcjami społecznymi ..........
3.2.3. Kształtowanie psychicznej odporności ...................
3.3. Pozytywny stosunek do siebie i świata ..................
3.3.1. Samoakceptacja ...............................
3.3.2. Prawidłowy obraz innych ludzi ......................
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
4. Wychowanie dzieci niesprawnych somatycznie ...............
4.1. Dzieci przewlekłe chore - Elżbieta Wielgosz ...............
4.1.1. Przewlekła choroba dziecka jako sytuacja traumatyzująca i jej wpływ na rozwój psychiczny dziecka .........................
- Co to jest choroba przewlekła ......................
- Zaburzający wpływ procesu chorobowego na rozwój psychiczny dziecka ...................................
4.1.2. Psychologiczne problemy leczenia .....................
- Pobyt dziecka w szpitalu .........................
- Ograniczenia związane z leczeniem ...................
- Specyficzne formy leczenia ........................
- Operacje i zabiegi chirurgiczne .....................
- Dializoterapia ...............................
- Chemioterapia i radioterapia ......................
4.1.3. Zagadnienia wychowawcze u dzieci przewlekle chorych .........
- Środowisko rodzinne dziecka przewlekle chorego ...........
- Reakcje rodzeństwa chorego dziecka ..................
- Dziecko przewlekle chore w szkole ...................
- Szpital jako środowisko wychowujące .................
4.1.4. Pomoc rodzinie dziecka przewlekle chorego ...............
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
4.2. Dzieci somatycznie odmienne - Barbara Jugowar ............
340 347 350
354
355
357
357
358 361
366
369
370
372 377 382 382 388
391
392
394 394
394 394
396 399 399 404
407
408
409
410
411 411 413 415 417 419
427
428
429
4.2.1. Odmienność somatyczna dziecka jako problem psychologiczny . . . . .
4.2.2. Mechanizm wpływu odmienności somatycznych na rozwój i zachowanie się dziecka ..................................
4.2.3. Charakterystyka wybranych odmienności somatycznych .........
- Zaburzenia wzrostu ............................
- Zakłócenia wagi ciała ..........................
- Deformacje twarzy ............................
- Interseksualizm ..............................
4.2.4. Oddziaływania wychowawcze wobec dziecka odmiennego somatycznie Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
5. Wychowanie dzieci z zaburzeniami mowy - Małgorzata Fechner ....
5.1. Trudności w mówieniu jako specyficzny typ niesprawności dziecka . .
5.2. Rozwój mowy dziecka ...........................
5.2.1. Ocen"a rozwoju mowy dziecka .......................
5.2.2. Kompetencja językowa a rozwój mowy dziecka .............
5.2.3. Stadia rozwoju mowy dziecka .......................
5.3. Opóźniony rozwój mowy ..........................
5.4. Zaburzenia mowy u dzieci .........................
5.4.1. Zaburzenia artykulacji u dzieci .......................
5.4.2. Psychogenne zaburzenia mowy .......................
5.4.3. Zaburzenia mowy w organicznych uszkodzeniach mózgu ........
5.5. Rola rodziny w kształtowaniu prawidłowej mowy dziecka - profilaktyka logopedyczna ................................
5.6. Poradnictwo logopedyczne dla dzieci ...................
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
6. Wychowanie dzieci o niesprawności sprzężonej - Andrzej Twardowski . .
6.1. Dzieci głuchoniewidome ..........................
6.2. Dzieci z porażeniem mózgowym ......................
6.3. Dzieci upośledzone umysłowo głuche oraz upośledzone umysłowo niewidome ....................................
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
7. Dzieci chore z padaczką - Elżbieta Kobylińska ..............
7.1. Co to jest padaczka? ............................
7.2. Padaczka wieku dziecięcego ........................
7.3. Poglądy na osobowość chorych z padaczką ................
7.4. Zachowania społeczne dzieci z padaczką .................
7.5. Inteligencja chorych z padaczką ......................
7.6. Stosunek otoczenia do dziecka z padaczką ................
7.7. Propozycje terapeutyczne ..........................
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
8. Pomoc rodzinom dzieci niepełnosprawnych - Andrzej Twardowski ....
8.1. Instytucjonalne formy pomocy .......................
8.1.1. Placówki służby zdrowia ..........................
8.1.2. Instytucje oświatowe i placówki spółdzielczości inwalidów .......
8.1.3. Niektóre trudności we współpracy z instytucjami ............
8.2. Stowarzyszenia rodziców i organizacje inwalidzkie ............
8.2.1. Stowarzyszenia rodziców ..........................
8.2.2. Organizacje inwalidzkie ...........................
8.3. Pedagogizacja rodziców ...........................
8.3.1. Oddziaływania informacyjne i poradnictwo ................
8.3.2. Kształtowanie u rodziców umiejętności niezbędnych przy wychowywaniu niepełnosprawnego dziecka .........................
8.4. Oddziaływania psychoterapeutyczne ....................
8.4.1. Psychoterapia rodziców ...........................
8.4.2. Psychoterapia niepełnosprawnych dzieci ..................
Bibliografia .....................................
Posłowie - Irena Obuchowska
CZĘŚĆ l RODZINA A DZIECKO NIEPEŁNOSPRAWNE
1. Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych - Andrzej Twardowski ..... 18
1.1. Systemowy model funkcjonowania rodziny ................ 18
1.2. Przeżycia emocjonalne rodziców ...................... 21
l .2. l. Przeżycia emocjonalne rodziców po uzyskaniu informacji o niepełnosprawności dziecka ................................. 21
1.2.2. Czynniki warunkujące przeżycia emocjonalne dziecka .......... 27
1.2.3. Przemiany przeżyć emocjonalnych rodziców wraz z rozwojem dziecka 32
1.3. Funkcjonowanie społeczne rodziny .................... 35
1.3.1. Postawy otoczenia społecznego wobec osób niepełnosprawnych i ich rodzin 35
1.3.2. Społeczna przynależność rodziny ...................... 39
1.3.3. Integracja społeczna rodziny ........................ 43
1.4. Sytuacja materialno-bytowa i organizacja życia w rodzinie ....... 44
1.4.1. Zmiany w sytuacji bytowej rodziny .................... 45
1.4.2. Zmiany w organizacji życia rodzinnego i w funkcjonowaniu rodziny . . 48 Bibliografia ........................... ^ ......... 53
2. Psychologiczna i społeczna sytuacja dzieci niepełnosprawnych - Lech Kowa-
lewski ..................................... 55
2.1. Podstawowe założenia ........................... 55
2.1.1. Zmienność i zróżnicowanie sytuacji psychologicznej i społecznej dzieci
niepełnosprawnych ............................. 56
2.1.2. Przystosowywanie się dzieci do niepełnosprawności a przystosowanie do
życia ..................................... 57
2.1.3. Stadialność procesu przystosowywania się do niepełnosprawności ... 58
2.1.4. Cechy wspólne procesu przystosowywania się do niepełnosprawności . 60
2.2. Dynamika zmian w sytuacji psychologicznej i społecznej w procesie przystosowywania się dzieci do niepełnosprawności .............. 61
2.2.1. Stadium doznania niepełnosprawności ..................
- Charakterystyka przemian osobowościowych .............
- Sytuacja psychologiczna .........................
- Sytuacja społeczna ............................
- Stopniowe nabywanie niepełnosprawności ...............
- Uświadomienie sobie własnej odmienności przez dzieci z niepełnosprawnością wrodzoną .............................
2.2.2. Stadium uświadomienia sobie ograniczeń .................
- Charakterystyka przemian osobowościowych .............
- Sytuacja psychologiczna .........................
- Sytuacja społeczna ............................
2.2.3. Stadium prób funkcjonowania z niepełnosprawnością ..........
- Charakterystyka przemian osobowościowych ............
- Sytuacja psychologiczna ........................
- Sytuacja społeczna ...........................
2.2.4. Stadium przystosowania do niepełnosprawności ............
- Charakterystyka przemian osobowościowych ............
- Sytuacja psychologiczna ........................
- Sytuacja społeczna ...........................
2.3. Zakończenie ................................
Bibliografia ....................................
3. Ogólne problemy wychowania w rodzinie dzieci niepełnosprawnych
Ewa Muszyńska ..............................
3.1. Istota i właściwości wychowania .....................
3.2. Cele wychowania dziecka niepełnosprawnego ..............
3.2.1. Samodzielność ...............................
3.2.2. Odporność emocjonalna .........................
3.2.3. Optymizm ................................
3.2.4. Samoakceptacja .............................
3.2.5. Uspołecznienie ..............................
- Komunikatywność ..........................
- Prospołeczność i umiejętność współdziałania ............
3.3 Środowiskowe uwarunkowania oddziaływań wychowawczych . . . Bibliografia ...................................
61 61
63
64
65
66
68
69 71 76 79
82
83
87
92
92
94
97
100
101
CZĘŚĆ ii WYCHOWANIE DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH
103 103 107 112 118' 124 127 133 136 139 143 148
l. Wychowanie dzieci niesprawnych umylowo . . . 1.1. Dzieci z trudnościami w uczeniu się - Anna Brzezińska
1.1.1. Ogólna charakterystyka funkcjonowania dzieci z trudnościami w uczeniu
się ......................................
1.1.2. Analiza pojęcia "trudności w uczeniu się" ................
1.1.3. Przyczyny odmiennego rozwoju dziecka i trudności w uczeniu się ...
1.1.4. Kliniczny obraz dzieci z trudnościami w uczeniu się ...........
152 152
152 160 169 176
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
1.2. Dzieci upośledzone umysłowo w stopniu lekkim - Irena Obuchowska . . 1.2.1. Uwagi wprowadzające ...........................
l .2.2. Upośledzenie umysłowe i jego przyczyny .................
1.2.3. Charakterystyka dzieci lekko upośledzonych umysłowo .........
1.2.4. Rewalidacja dziecka w rodzinie ......................
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
1.3. Dzieci głębiej upośledzone umysłowo - Jolanta Lausch-Żuk .......
1.3.1. Głębsze upośledzenie umysłowe jako problem społeczny ........
1.3.2. Charakterystyka głębszego upośledzenia umysłowego ..........
1.3.3. Dzieci głębiej upośledzone w rodzinie ...................
- Wływ głębszego upośledzenia umysłowego dziecka na atmosferę wychowawczą w rodzinie ..........................
- Główne problemy rozwoju i potrzeb dzieci głębiej upośledzonych umysłowo ...................................
- Podstawowe zasady rehabilitacji dzieci głębiej upośledzonych umysłowo Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
l .4. Dzieci psychotyczne: autyzm - Izabela Korsak-Krauze ..........
1.4.1. Wczesny autyzm dziecięcy .........................
1.4.2. Środowisko rodzinne dziecka psychotycznego ..............
1.4.3. Problemy terapii ...............................
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
2. Wychowanie dzieci niesprawnych sensorycznie ...............
2. l. Dzieci niedowidzące i niewidome - Roman Ossowski ...........
2.1.1. Ustalenia terminologiczne. Typy dzieci niepełnosprawnych .......
2.1.2. Psychospołeczne następstwa braku lub uszkodzeń analizatora wzroku
- Charakterystyka procesów poznawczych ................
- Zachowania społeczne dzieci .......................
- Problemy samoakceptacji ........................
2.1.3. Możliwości rewalidacji fizyczno-zdrowotnej dzieci w rodzinie ......
2.1.4. Możliwości rozwoju procesów poznawczych dzieci w rodzinie .....
2.1.5. Uczenie się czynności życia codziennego .................
2.1.6. Kształtowanie postawy samoakceptacji ..................
2.1.7. Miejsce rodziny w systemie rewalidacji niewidomych i niedowidzących Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
2.2. Dzieci z wadą słuchu - Włodzimierz Pietrzak ...............
2.2.1. Podstawowe pojęcia, definicje .......................
2.2.2. Rodzaje i przyczyny wady słuchu .....................
2.2.3. Rozwijanie sprawności fizycznej i umiejętności samoobsługi ......
2.2.4. Początki nauczania dziecka z wadą słuchu ................
4
2.2.5. Sposoby i środki porozumiewania się z dzieckiem z wadą słuchu ....
2.2.6. Wzbogacanie doświadczeń życiowych przez zabawę ...........
2.2.7. Miłość rodzicielska wobec dzieci z wadą słuchu .............
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
3. Wychowanie dzieci niesprawnych ruchowo - Barbara Szychowiak ....
3.1. Specyfika rozwoju dziecka niesprawnego ruchowo ............
3.1.1. Uszkodzenia narządu ruchu - ich geneza i klasyfikacja .........
3.1.2. Kalectwo wrodzone jako czynnik modyfikujący rozwój dziecka ....
3.1.3. Kalectwo nabyte jako czynnik dezorganizujący psychiczne funkcjonowanie dziecka ....................................
3.2. Sytuacje trudne w życiu dziecka niesprawnego ruchowo .........
3.2.1. Sytuacje trudne związane z leczeniem ...................
3.2.2. Sytuacje trudne związane z interakcjami społecznymi ..........
3.2.3. Kształtowanie psychicznej odporności ...................
3.3. Pozytywny stosunek do siebie i świata ..................
3.3.1. Samoakceptacja ...............................
3.3.2. Prawidłowy obraz innych ludzi ......................
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
4. Wychowanie dzieci niesprawnych somatycznie ...............
4.1. Dzieci przewlekłe chore - Elżbieta Wielgosz ...............
4.1.1. Przewlekła choroba dziecka jako sytuacja traumatyzująca i jej wpływ na rozwój psychiczny dziecka .........................
- Co to jest choroba przewlekła ......................
- Zaburzający wpływ procesu chorobowego na rozwój psychiczny dziecka ...................................
4.1.2. Psychologiczne problemy leczenia .....................
- Pobyt dziecka w szpitalu .........................
- Ograniczenia związane z leczeniem ...................
- Specyficzne formy leczenia ........................
- Operacje i zabiegi chirurgiczne .....................
- Dializoterapia ...............................
- Chemioterapia i radioterapia ......................
4.1.3. Zagadnienia wychowawcze u dzieci przewlekle chorych .........
- Środowisko rodzinne dziecka przewlekle chorego ...........
- Reakcje rodzeństwa chorego dziecka ..................
- Dziecko przewlekle chore w szkole ...................
- Szpital jako środowisko wychowujące .................
4.1.4. Pomoc rodzinie dziecka przewlekle chorego ...............
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
4.2. Dzieci somatycznie odmienne - Barbara Jugowar ............
340 347 350
354
355
357
357
358 361
366
369
370
372 377 382 382 388
391
392
394 394
394 394
396 399 399 404
407
408
409
410
411 411 413 415 417 419
427
428
429
4.2.1. Odmienność somatyczna dziecka jako problem psychologiczny . . . . .
4.2.2. Mechanizm wpływu odmienności somatycznych na rozwój i zachowanie się dziecka ..................................
4.2.3. Charakterystyka wybranych odmienności somatycznych .........
- Zaburzenia wzrostu ............................
- Zakłócenia wagi ciała ..........................
- Deformacje twarzy ............................
- Interseksualizm ..............................
4.2.4. Oddziaływania wychowawcze wobec dziecka odmiennego somatycznie Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
5. Wychowanie dzieci z zaburzeniami mowy - Małgorzata Fechner ....
5.1. Trudności w mówieniu jako specyficzny typ niesprawności dziecka . .
5.2. Rozwój mowy dziecka ...........................
5.2.1. Ocen"a rozwoju mowy dziecka .......................
5.2.2. Kompetencja językowa a rozwój mowy dziecka .............
5.2.3. Stadia rozwoju mowy dziecka .......................
5.3. Opóźniony rozwój mowy ..........................
5.4. Zaburzenia mowy u dzieci .........................
5.4.1. Zaburzenia artykulacji u dzieci .......................
5.4.2. Psychogenne zaburzenia mowy .......................
5.4.3. Zaburzenia mowy w organicznych uszkodzeniach mózgu ........
5.5. Rola rodziny w kształtowaniu prawidłowej mowy dziecka - profilaktyka logopedyczna ................................
5.6. Poradnictwo logopedyczne dla dzieci ...................
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
6. Wychowanie dzieci o niesprawności sprzężonej - Andrzej Twardowski . .
6.1. Dzieci głuchoniewidome ..........................
6.2. Dzieci z porażeniem mózgowym ......................
6.3. Dzieci upośledzone umysłowo głuche oraz upośledzone umysłowo niewidome ....................................
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
7. Dzieci chore z padaczką - Elżbieta Kobylińska ..............
7.1. Co to jest padaczka? ............................
7.2. Padaczka wieku dziecięcego ........................
7.3. Poglądy na osobowość chorych z padaczką ................
7.4. Zachowania społeczne dzieci z padaczką .................
7.5. Inteligencja chorych z padaczką ......................
7.6. Stosunek otoczenia do dziecka z padaczką ................
7.7. Propozycje terapeutyczne ..........................
Literatura dla rodziców ...............................
Bibliografia .....................................
8. Pomoc rodzinom dzieci niepełnosprawnych - Andrzej Twardowski ....
8.1. Instytucjonalne formy pomocy .......................
8.1.1. Placówki służby zdrowia ..........................
8.1.2. Instytucje oświatowe i placówki spółdzielczości inwalidów .......
8.1.3. Niektóre trudności we współpracy z instytucjami ............
8.2. Stowarzyszenia rodziców i organizacje inwalidzkie ............
8.2.1. Stowarzyszenia rodziców ..........................
8.2.2. Organizacje inwalidzkie ...........................
8.3. Pedagogizacja rodziców ...........................
8.3.1. Oddziaływania informacyjne i poradnictwo ................
8.3.2. Kształtowanie u rodziców umiejętności niezbędnych przy wychowywaniu niepełnosprawnego dziecka .........................
8.4. Oddziaływania psychoterapeutyczne ....................
8.4.1. Psychoterapia rodziców ...........................
8.4.2. Psychoterapia niepełnosprawnych dzieci ..................
Bibliografia .....................................
Posłowie - Irena Obuchowska