Dane szczegółowe książki
Pedagogika opiekuńcza w zarysie. Cz. 2 / Dąbrowski, Zdzisław
Autorzy
Tytuł
Pedagogika opiekuńcza w zarysie. Cz. 2
Wydawnictwo
Olsztyn: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, 1995
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Spis treści
6. FORMY I METODY OPIEKLI .......................... 7
6.1. Uwagi wstępne ................................. 7
6.2. Ogólne pojęcie formy opieki ......................... 9
6.3. Ogólna struktura formy opieki ......................... 11
6.3.1. Poziom pierwszy - "czystej formy" ................. 11
i 6.3.2. Poziom drugi - funkcji i treści specyficznych ............ 17
6.3.3. Poziom trzeci - niezmienniki (inwariancje) opieki ......... 19
6.4. Formy opieki: zupełne, podstawowe i elementarne ............. 20
6.5. Klasyfikacja form opieki ........................... 21
6.5.1. Podziały form opieki w literaturze, uwagi krytyczne ......... 21
6.5.2. Wielowymiarowe podziały form opieki międzyludzkiej . . . .... 25
6.6. Metody sprawowania opieki ......................... 27
i 6.6.1. Uwagi wstępne . . ... ... ..................... 27
j 6.6.2. Pojęcie i klasyfikacja metod opieki .................. 28
I 7. STOSUNEK OPIEKUŃCZY ........................... 32
4 7.1. Uwagi wstępne ................................. 32
| 7.2. Pojęcie i ogólna charakterystyka stosunku opiekuńczego .......... 33
! 7.3. Sprzeczności w stosunku opiekuńczym .................... 38
7.4. Wielopostaciowość stosunku opiekuńczego ................. 41
l 7.4.1. Uwagi wstępne ............................. 41
7.4.2. Próba typologii stosunku opiekuńczego ............... 42
8. PROCES OPIEKI ................................. 45
8.1. Ogólne pojęcie procesu opieki ........................ 45
8.2. Etapy rozwoju samodzielności, sprawności i niezależności życiowej
dzieci i młodzieży - wyznaczniki ewolucyjnego procesu opieki ...... 49
8.3. Podstawowe zmienne ewolucyjnego procesu opieki i dorastania
podopiecznego do samodzielności życiowej ................. 53
8.4. Struktura ewolucyjnego procesu opieki ................... 54
; 9. FUNKCJE OPIEKI ........... . . ................... 60
i 9.1. Pojęcie funkcji opieki ............................. 60
9.2. Funkcja homeostatyczna ........................... "62
| 9.3. Funkcja egzystencjalna ............................ 63
; 9.4. Funkcja regulacyjna .....,..;..................... 65
9.5. Funkcja usamodzielniająca .......................... 70
9.6. Funkcja socjalizacyjna ............................. 71
10. OPIEKA A WYCHOWANIE .......................... 74
10.1. Uwagi wstępne ............................... 74
10.2. Problemy relacji między opieką a 'wychowaniem
w literaturze pedagogicznej ......................... 76
10.3. Metodologiczne podstawy ustalania relacji między opieką
a wychowaniem ............................... 82
•s^ 10.4. Podstawowe swoistości opieki w porównaniu z wychowaniem ..... 84
10.5. Podstawowe związki zachodzące między opieką a wychowaniem .... 89
10.5.1. Uwagi wstępne ........................... 89
10.5.2. Zaspokajanie fizjologicznych potrzeb podopiecznych
warunkujące wychowanie ...................... 90
10.5.3. Zaspokajanie psychospołecznych potrzeb podopiecznych
warunkujące wychowanie ..................... 91
10.5.4. Niezamierzone skutki wychowawcze sprawowanej opieki .... 91
10.5.5. Niezamierzone skutki opiekuńcze wychowania .......... 92
10.5.6. Związek przeciwieństw w treściach oraz funkcjach opieki
i wychowania ............................ 93
10.5.7. Waloryzowanie procesu opieki wartościami wychowania .... 94
10.5.8. Waloryzowanie procesu wychowania wartościami opieki .... 95
10.5.9. Stymulacja, animacja i modyfikacja potrzeb w procesie
wychowania ............................. 96
10.5.10. Zbieżność potrzeb jednostki i wymagań społecznych ...... 97
10.5.11. Związek opieki z wychowaniem poprzez ich wspólny
przedmiot i spełniane funkcje .................. 98
10.5.12. Związek opieki z wychowaniem poprzez ich wspólny
podmiot .............................. 99
10.5.13. Podsumowanie ........................... 100
10.6. Podstawowe swoistości aksjologii opieki w porównaniu z aksjologią
wychowania .................................. 101
10.6.1. Uwagi wstępne ........................... 101
10.6.2. Ogólne pojęcia opieki i wychowania jako przesłanki rozróżnień wartości właściwych obu tym dziedzinom działalności ............................. 104
10.6.3. Wartości opieki i wychowania a wartość najwyższa
w systemie antropocentrycznym .................. 108
10.6.4. Wnioski końcowe .......................... 114
11. WYCHOWANIE PRZEZ OPIEKĘ I WYCHOWANIE
OPIEKUŃCZE .................................. 116
11.1. Wychowanie przez opiekę ......................... 116
11.1.1. Pojęcie wychowania przez opiekę ................. 116
11.1.2. Zakres wychowania przez opiekę ................. 118
11.1.3. Wychowanie przez opiekę a opieka wychowawcza ........ 125
11.1.4. Wychowanie przez opiekę w dziejach wychowania
zakładowego ............................ 126
11.1.4.1. Wychowanie przez opiekę J. Korczaka .. .^. ..... 126
11.1.4.2. Wychowanie przez opiekę A. S. Makarenki ...... 132
11.1.4.3. Wychowanie przez opiekę H. Ch. Kofoeda ...... 141
11.2. Wychowanie opiekuńcze w szkole w ogólnych założeniach
badawczych ................................. 143
11.2.1. Uwagi wstępne ........................... 143
11.2.2. Ogólnoteoretyczne założenia badawcze .............. 145
11.2.3. Uzasadnienie badań ........................ 146
11.2.4. Problemy i hipotezy badawcze ................... 150
12. ZASADY OPIEKI WYCHOWAWCZEJ
(PROCESU OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZEGO) ............ 153
12.1. Uwagi wstępne ............................... 153
12.2. Zasada opieki sprawiedliwej ........................ 156
12.3. Zasada optymalizacji opieki ........................ 160
12.4. Zasada aktywności podopiecznych w zaspokajaniu ich potrzeb ..... 166
12.5. Zasada wychowawczego charakteru opieki ................ 174
12.5.1. Wychowawcza modyfikacja opieki ................ 174
12.5.2. Osobotwórcze skutki zaspokojeń potrzeb ............. 177
12.6. Zasada oddziaływania wychowawczego na potrzeby ........... 180
12.7. Zasada właściwego łączenia świadczeń opiekuńczych
z wymaganiami ........ ... .................... 183
13. O PLANOWANIU PRACY W PLACÓWKACH
OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZYCH .................... 188
13.1. Uwagi wstępne ............................... 188
13.2. Podstawowe pojęcia ............................. 189
13.2.1. Pojęcie planowania ......................... 189
13.2.2. Pojęcie planu ............................ 193
13.2.3. Podstawowe kategorie treściowe planu .............. 194
13.2.4. Plan a program ........................... 201
13.3. Źródła treściowe planu ........................... 202
13.4. Tok planowania pracy opiekuńczo-wychowawczej
w skali placówki ............................... 205
13.5. Struktura pozioma planu rocznego (podstawowe części planu) ..... 208
13.6. Zasady planowania ............................. 218
13.7. Planowanie a treść i poziom pracy ..................... 221
BIBLIOGRAFIA .................................... 22
6. FORMY I METODY OPIEKLI .......................... 7
6.1. Uwagi wstępne ................................. 7
6.2. Ogólne pojęcie formy opieki ......................... 9
6.3. Ogólna struktura formy opieki ......................... 11
6.3.1. Poziom pierwszy - "czystej formy" ................. 11
i 6.3.2. Poziom drugi - funkcji i treści specyficznych ............ 17
6.3.3. Poziom trzeci - niezmienniki (inwariancje) opieki ......... 19
6.4. Formy opieki: zupełne, podstawowe i elementarne ............. 20
6.5. Klasyfikacja form opieki ........................... 21
6.5.1. Podziały form opieki w literaturze, uwagi krytyczne ......... 21
6.5.2. Wielowymiarowe podziały form opieki międzyludzkiej . . . .... 25
6.6. Metody sprawowania opieki ......................... 27
i 6.6.1. Uwagi wstępne . . ... ... ..................... 27
j 6.6.2. Pojęcie i klasyfikacja metod opieki .................. 28
I 7. STOSUNEK OPIEKUŃCZY ........................... 32
4 7.1. Uwagi wstępne ................................. 32
| 7.2. Pojęcie i ogólna charakterystyka stosunku opiekuńczego .......... 33
! 7.3. Sprzeczności w stosunku opiekuńczym .................... 38
7.4. Wielopostaciowość stosunku opiekuńczego ................. 41
l 7.4.1. Uwagi wstępne ............................. 41
7.4.2. Próba typologii stosunku opiekuńczego ............... 42
8. PROCES OPIEKI ................................. 45
8.1. Ogólne pojęcie procesu opieki ........................ 45
8.2. Etapy rozwoju samodzielności, sprawności i niezależności życiowej
dzieci i młodzieży - wyznaczniki ewolucyjnego procesu opieki ...... 49
8.3. Podstawowe zmienne ewolucyjnego procesu opieki i dorastania
podopiecznego do samodzielności życiowej ................. 53
8.4. Struktura ewolucyjnego procesu opieki ................... 54
; 9. FUNKCJE OPIEKI ........... . . ................... 60
i 9.1. Pojęcie funkcji opieki ............................. 60
9.2. Funkcja homeostatyczna ........................... "62
| 9.3. Funkcja egzystencjalna ............................ 63
; 9.4. Funkcja regulacyjna .....,..;..................... 65
9.5. Funkcja usamodzielniająca .......................... 70
9.6. Funkcja socjalizacyjna ............................. 71
10. OPIEKA A WYCHOWANIE .......................... 74
10.1. Uwagi wstępne ............................... 74
10.2. Problemy relacji między opieką a 'wychowaniem
w literaturze pedagogicznej ......................... 76
10.3. Metodologiczne podstawy ustalania relacji między opieką
a wychowaniem ............................... 82
•s^ 10.4. Podstawowe swoistości opieki w porównaniu z wychowaniem ..... 84
10.5. Podstawowe związki zachodzące między opieką a wychowaniem .... 89
10.5.1. Uwagi wstępne ........................... 89
10.5.2. Zaspokajanie fizjologicznych potrzeb podopiecznych
warunkujące wychowanie ...................... 90
10.5.3. Zaspokajanie psychospołecznych potrzeb podopiecznych
warunkujące wychowanie ..................... 91
10.5.4. Niezamierzone skutki wychowawcze sprawowanej opieki .... 91
10.5.5. Niezamierzone skutki opiekuńcze wychowania .......... 92
10.5.6. Związek przeciwieństw w treściach oraz funkcjach opieki
i wychowania ............................ 93
10.5.7. Waloryzowanie procesu opieki wartościami wychowania .... 94
10.5.8. Waloryzowanie procesu wychowania wartościami opieki .... 95
10.5.9. Stymulacja, animacja i modyfikacja potrzeb w procesie
wychowania ............................. 96
10.5.10. Zbieżność potrzeb jednostki i wymagań społecznych ...... 97
10.5.11. Związek opieki z wychowaniem poprzez ich wspólny
przedmiot i spełniane funkcje .................. 98
10.5.12. Związek opieki z wychowaniem poprzez ich wspólny
podmiot .............................. 99
10.5.13. Podsumowanie ........................... 100
10.6. Podstawowe swoistości aksjologii opieki w porównaniu z aksjologią
wychowania .................................. 101
10.6.1. Uwagi wstępne ........................... 101
10.6.2. Ogólne pojęcia opieki i wychowania jako przesłanki rozróżnień wartości właściwych obu tym dziedzinom działalności ............................. 104
10.6.3. Wartości opieki i wychowania a wartość najwyższa
w systemie antropocentrycznym .................. 108
10.6.4. Wnioski końcowe .......................... 114
11. WYCHOWANIE PRZEZ OPIEKĘ I WYCHOWANIE
OPIEKUŃCZE .................................. 116
11.1. Wychowanie przez opiekę ......................... 116
11.1.1. Pojęcie wychowania przez opiekę ................. 116
11.1.2. Zakres wychowania przez opiekę ................. 118
11.1.3. Wychowanie przez opiekę a opieka wychowawcza ........ 125
11.1.4. Wychowanie przez opiekę w dziejach wychowania
zakładowego ............................ 126
11.1.4.1. Wychowanie przez opiekę J. Korczaka .. .^. ..... 126
11.1.4.2. Wychowanie przez opiekę A. S. Makarenki ...... 132
11.1.4.3. Wychowanie przez opiekę H. Ch. Kofoeda ...... 141
11.2. Wychowanie opiekuńcze w szkole w ogólnych założeniach
badawczych ................................. 143
11.2.1. Uwagi wstępne ........................... 143
11.2.2. Ogólnoteoretyczne założenia badawcze .............. 145
11.2.3. Uzasadnienie badań ........................ 146
11.2.4. Problemy i hipotezy badawcze ................... 150
12. ZASADY OPIEKI WYCHOWAWCZEJ
(PROCESU OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZEGO) ............ 153
12.1. Uwagi wstępne ............................... 153
12.2. Zasada opieki sprawiedliwej ........................ 156
12.3. Zasada optymalizacji opieki ........................ 160
12.4. Zasada aktywności podopiecznych w zaspokajaniu ich potrzeb ..... 166
12.5. Zasada wychowawczego charakteru opieki ................ 174
12.5.1. Wychowawcza modyfikacja opieki ................ 174
12.5.2. Osobotwórcze skutki zaspokojeń potrzeb ............. 177
12.6. Zasada oddziaływania wychowawczego na potrzeby ........... 180
12.7. Zasada właściwego łączenia świadczeń opiekuńczych
z wymaganiami ........ ... .................... 183
13. O PLANOWANIU PRACY W PLACÓWKACH
OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZYCH .................... 188
13.1. Uwagi wstępne ............................... 188
13.2. Podstawowe pojęcia ............................. 189
13.2.1. Pojęcie planowania ......................... 189
13.2.2. Pojęcie planu ............................ 193
13.2.3. Podstawowe kategorie treściowe planu .............. 194
13.2.4. Plan a program ........................... 201
13.3. Źródła treściowe planu ........................... 202
13.4. Tok planowania pracy opiekuńczo-wychowawczej
w skali placówki ............................... 205
13.5. Struktura pozioma planu rocznego (podstawowe części planu) ..... 208
13.6. Zasady planowania ............................. 218
13.7. Planowanie a treść i poziom pracy ..................... 221
BIBLIOGRAFIA .................................... 22