Dane szczegółowe książki
Pedagogika specjalna: podręcznik akademicki / Smith, Deborah Deutsch; Firkowska-Mankiewicz, Anna (1941-); Szumski, Grzegorz; Korbel, Justyna Agata; Litwińska, Zuzanna Saba; Litwiński, Mieczysław Eligiusz
Autorzy
Tytuł
Pedagogika specjalna: podręcznik akademicki
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
ISBN
9788301157074; 9788301157081
Hasła przedmiotowe
Nr tomu
2
Tomów
2
Spis treści
pokaż spis treści
Rozdział 1. Niepełnosprawności fizyczno-ruchowe oraz specjalne potrzeby zdrowotne... 11
Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Hura! Hura! Hura! Niech żyje Bethany! ... 11
Czego się dowiesz?... 12
Szanse na lepszą przyszłość... 13
1.1. Definicja niepełnosprawności fizyczno-ruchowych i specjalnych potrzeb zdrowotnych ... 14
1.1.1. Jakie są dwie główne grupy dziecięcych niepełnosprawności ruchowych? ... 16
1.1.2. Jakie są grupy uczniów ze specjalnymi potrzebami zdrowotnymi?... 23
1.1.3. Jak diagnozuje się dzieci z ADHD? ... 31
1.1.4. Jakie są konsekwencje tych niepełnosprawności?... 33
1.2. Rys historyczny... 35
1.3. Rozpowszechnienie... 38
1.4. Przyczyny i zapobieganie ... 39
1.4.1. Co powoduje zaburzenia fizyczno-ruchowe?... 39
1.4.2. Jak można zapobiec niepełnosprawnościom fizyczno-ruchowym i specjalnym potrzebom zdrowotnym?... 42
1.5. Charakterystyka niepełnosprawności fizyczno-ruchowych i specjalnych potrzeb zdrowotnych... 44
1.5.1. Jakie czynniki mają wpływ na przebieg i efekty uczenia się tych dzieci?... 45
1.5.2. Jakie bariery fizyczne wpływają na warunki w klasie i w szkole? ... 48
1.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie... 51
1.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej ... 52
1.7.1. Jak dostosować proces nauczania do potrzeb uczniów
z niepełnosprawnościami fizyczno-ruchowymi oraz specjalnymi potrzebami zdrowotnymi? ... 52
1.7.2. Jak dostosować środowisko szkolne do potrzeb tych uczniów?... 54
1.8. Współpraca na rzecz włączania ... 56
1.8.1. Jaka jest rola nauczyciela w medycznej opiece nad dzieckiem?... 57
1.8.2. Jak włączać tych uczniów w zajęcia rekreacyjne i inne zajęcia nadprogramowe?... 58
1.9. Przygotowanie do dorosłego życia... 59
1.10. .Rodziny... 61
1.11. Technologie wspomagające kształcenie ... 63
1.11.1. Jaki jest wpływ technologii wspomagających na życie osób
z niepełnosprawnościami fizycznymi lub specjalnymi potrzebami zdrowotnymi?... 63
1.11.2. Jaki jest wpływ bioniki i robotyki na życie ludzi z niepełnosprawnościami fizycznymi?... 65
Podsumowanie ... 66
Dodatkowe źródła informacji... 67
Rozdział 2. Niepełnosprawność słuchowa ... 71
Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Znalazłam drogę w świecie słyszących... 71
Czego się dowiesz?... 72
Szanse na lepszą przyszłość... 73
2.1. Definicja głuchoty i niedosłuchu... 75
2.1.1. Jakie są dwa typy niedosłuchu i czym się one różnią? ... 78
2.1.2. Jakie są metody wykrywania niedosłuchu? ... 79
2.1.3. Jakie są konsekwencje tej niepełnosprawności? ... 83
2.2. Rys historyczny... 84
2.3. Rozpowszechnienie... 86
2.4. Przyczyny i zapobieganie ... 87
2.4.1. Co może być przyczyną uszkodzenia słuchu? ... 87
2.4.2. Czy niektórym uszkodzeniom słuchu można zapobiec lub je skorygować? ... 90
2.5. Charakterystyka niepełnosprawności słuchowej... 94
2.5.1. Jak kultura Głuchych wpływa na życie tych osób? ... 95
2.5.2. Jaki jest wpływ głuchoty i niedosłuchu na osiągnięcia uczniów w nauce? ... 96
2.5.3. Jak utrata słuchu wpływa na umiejętności mowy? ... 98
2.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie... 99
2.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej ... 101
2.7.1. Jakie modyfikacje sposobów i warunków nauczania są potrzebne uczniom niedosłyszącym?... 102
2.7.2. Jakie specjalne metody nauczania opracowane zostały dla uczniów niesłyszących?... 104
2.7.3. Jakie umiejętności wymagają specjalnej uwagi? ... 105
2.8. Współpraca na rzecz włączania ... 106
2.8.1. Jakie środowisko nauczania jest najmniej ograniczające dla uczniów niesłyszących i niedosłyszących?... 107
2.8.2. Jak powinna przebiegać współpraca nauczycieli z tłumaczami?... 109
2.9. Przygotowanie do dorosłego życia... 110
2.9.1. Z jakich możliwości kształcenia wyższego korzystają uczniowie niesłyszący i niedosłyszący?... 111
2.9.2. Jakie bariery pokonywać muszą ludzie niesłyszący?... 112
2.10.Rodziny... 112
2.11. Technologie wspomagające kształcenie ... 113
2.11.1. Czym są urządzenia wspomagające słyszenie? ... 114
2.11.2. Jakie korzyści czerpią ludzie niesłyszący z używania urządzeń telekomunikacyjnych?... 116
2.11.3. Jakie korzyści mogą przynieść studentom niesłyszącym skomputeryzowane translacje mowy na tekst?... 119
2.11.4. Czym są urządzenia alarmujące?... 120
Podsumowanie ... 120
Dodatkowe źródła informacji... 122
#6
Rozdział 3. Niepełnosprawność wzrokowa... 125
Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Droga do profesjonalizmu ... 125
Czego się dowiesz?... 127
Szanse na lepszą przyszłość... 128
3.1. Definicja niepełnosprawności wzrokowej... 129
3.1.1. Jakie są rodzaje niepełnosprawności wzrokowej?... 131
3.1.2. Jak diagnozowana jest niepełnosprawność wzrokowa? ... 133
3.1.3. Jakie są konsekwencje tej niepełnosprawności? ... 135
3.2. Rys historyczny... 137
3.3. Rozpowszechnienie... 139
3.4. Przyczyny i zapobieganie ... 139
3.5. Charakterystyka niepełnosprawności wzrokowej ... 140
3.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie... 143
3.6.1. Dlaczego w wychowaniu przedszkolnym ważna jest zabawa? ... 144
3.6.2. Czy kształcenie umiejętności umożliwiających niezależne życie jest ważnym elementem programów nauczania?... 144
3.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej ... 145
3.7.1. Jak uczniowie z niepełnosprawnością wzrokową uczą się czytać i pisać? ... 145
3.7.2. Jak osoby z niepełnosprawnością wzrokową uczą się samodzielnego poruszania się? ... 152
3.8. Współpraca na rzecz włączania ... 154
3.9. Przygotowanie do dorosłego życia... 156
3.9.1. Czy uczniom z niepełnosprawnością wzrokową udaje się wejść na rynek pracy? ... 156
3.9.2. Czy osoby z niepełnosprawnością wzrokową mają dostęp
do kultury i rekreacji?... 158
3.10.Rodziny... 159
3.11. Technologie wspomagające kształcenie ... 160
3.11.1. Urządzenia wspomagające wzrok ... 160
3.11.2. Urządzenia dźwiękowe... 161
3.11.3. Urządzenia dotykowe ... 162
Podsumowanie ... 163
Dodatkowe źródła informacji... 164
Rozdział 4. Zaburzenia emocjonalne i/lub zaburzenia zachowania... 168
Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Z wieży z kości słoniowej - do szkoły ... 168
Czego się dowiesz?... 170
Szanse na lepszą przyszłość...'... 171
4.1. Definicje zaburzeń emocjonalnych i/lub zaburzeń zachowania... 172
4.1.1. Jakie są rodzaje zaburzeń emocjonalnych i/lub zaburzeń zachowania?... 174
4.1.2. Czy pewne grupy uczniów są wyłączone z edukacji specjalnej? ... 179
4.1.3. Jak diagnozuje się zaburzenia emocjonalne i/lub zaburzenia zachowania?... 180
4.1.4. Jakie są konsekwencje tej niepełnosprawności? ... 181
4.2. Rys historyczny... 182
4.3. Rozpowszechnienie... 184
4.4. Przyczyny i zapobieganie ... 185
4.4.1. Co może powodować zaburzenia emocjonalne i/lub zaburzenia zachowania?... 185
4.4.2. Jak można zapobiegać i leczyć zaburzenia emocjonalne i/lub zaburzenia zachowania?... 187
#7
4.5. Charakterystyka zaburzeń emocjonalnych i/lub zaburzeń zachowania ... 191
4.5.1. Jaki jest wpływ tej niepełnosprawności na umiejętności społeczne? ... 191
4.5.2. Jak rówieśnicy postrzegają takich uczniów?... 192
4.5.3. W jaki sposób zaburzenia emocjonalne i/lub zaburzenia zachowania wpływają na to, jak uczniowie radzą sobie z nauką?... 195
4.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie... 195
4.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej ... 198
4.7.1. Jakie są kluczowe elementy efektywnych programów?... 200
4.7.2. Czy kara to skuteczny rodzaj interwencji?... 205
4.7.3. Jaki jest związek między zaburzeniami emocjonalnymi i/lub zaburzeniami zachowania a przestępczością, systemem sprawiedliwości dla nieletnich i przemocą w szkole?... 206
4.8. Współpraca na rzecz włączania ... 208
4.8.1. Gdzie uczą się uczniowie z zaburzeniami emocjonalnymi i/lub zaburzeniami zachowania?... 209
4.8.2. Jak społeczność lokalna może przyczynić się do poprawy sytuacji uczniów
z zaburzeniami emocjonalnymi i/lub zaburzeniami zachowania?... 210
4.9. Przygotowanie do dorosłego życia... 211
4.9.1. Jakie wyniki osiągają uczniowie z zaburzeniami emocjonalnymi i/lub zaburzeniami zachowania?... 211
4.9.2. Jakie znaczenie dla uczniów ma rozwijanie umiejętności samostanowienia? 212
4.10. Rodziny... 213
4.10.1. Jak ułatwić rodzinom kontakt z systemem psychologicznej i psychiatrycznej opieki zdrowotnej?... 214
4.10.2. Jak może wpływać na dzieci opieka zastępcza?... 214
4.11. Technologie wspomagające kształcenie ... 215
Podsumowanie ... 216
Dodatkowe źródła informacji... 218
Rozdział 5. Edukacja specjalna dzieci pochodzących ze środowisk wielokulturowych i dwujęzycznych... 222
Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Tanto, tanto, Karisa ... 222
Czego się dowiesz?... 224
Szanse na lepszą przyszłość... 225
5.1. Definicja wielokulturowej i dwujęzycznej edukacji specjalnej... 226
5.1.1. Jak rząd federalny klasyfikuje ludzi pochodzących z różnych środowisk kulturowych i językowych?... 227
5.1.2. Jakich uczniów uznaje się za zróżnicowanych kulturowo?... 228
5.1.3. Kim są uczniowie zróżnicowani językowo? ... 228
5.1.4. Kim są uczniowie rdzenni?... 229
5.1.5. Jak rzetelniej diagnozować zróżnicowanych kulturowo lub językowo
uczniów z niepełnosprawnościami?... 230
5.1.6. Jakie są konsekwencje błędnego diagnozowania niepełnosprawności u uczniów zróżnicowanych kulturowo i językowo? ... 233
5.2. Rys historyczny... 233
5.3. Rozpowszechnienie... 236
5.3.1. Ilu jest uczniów zróżnicowanych kulturowo i językowo? ... 236
5.3.2. Czy uczniowie zróżnicowani kulturowo są nadreprezentowani w nauczaniu specjalnym? ... 239
5.3.3. Czy uczniowie zróżnicowani kulturowo są niedoreprezentowani w kształceniu uczniów wybitnie zdolnych?... 240
#8
5.4. Przyczyny i sposoby zapobiegania niepełnosprawności u uczniów pochodzących ze środowisk zróżnicowanych kulturowo i językowo...241
5.4.1. Co decyduje o tym, że u uczniów ze środowisk zróżnicowanych kulturowo i językowo istnieje większe ryzyko wystąpienia niepełnosprawności? ...241
5.4.2. Co decyduje o tym, że u uczniów ze środowisk zróżnicowanych ...241. kulturowo i językowo istnieje większe ryzyko błędnego rozpoznania niepełnosprawności?...242
5.4.3. Jak można zapobiegać zjawisku nadreprezentowania i niedoreprezentowania uczniów pochodzących ze środowisk wielokulturowych i dwujęzycznych w edukacji specjalnej dla uczniów z niepełnosprawnościami i wybitnie zdolnych? ...246
5.5. Charakterystyka zróżnicowania kulturowego i językowego...249
5.5.1. Jaka jest różnica między zaburzeniami językowymi a zróżnicowaniem językowym? ...249
5.5.2. Jak różnice kulturowe mogą prowadzić do błędnego rozpoznania u ucznia zaburzeń emocjonalnych i/lub zaburzeń zachowania oraz ADHD? ...252
5.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie...254
5.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej ...255
5.7.1. Jak wspierać dydaktycznie dzieci uczące się języka angielskiego? ...255
5.7.2. Co zrobić, by szkoły stały się bardziej odpowiedzialne za wyniki w nauce osiągane przez dzieci pochodzące z różnych środowisk kulturowych i językowych?... 260
5.8. Współpraca na rzecz włączania ... 262
5.9. Przygotowanie do dorosłego życia... 264
5.10. Rodziny... 265
5.10.1. Dlaczego wielu rodzinom uczniów zróżnicowanych kulturowo zarzuca się brak zainteresowania edukacją swych dzieci?... 266
5.10.2. Jak pedagodzy mogą zwiększyć uczestnictwo rodzin zróżnicowanych kulturowo w edukacji ich dzieci i życiu szkoły?... 267
5.11. Technologie wspomagające kształcenie ... 268
Podsumowanie ... 269
Dodatkowe źródła informacji... 271
Rozdział 6. Wybitne zdolności i rozwijanie talentów ... 274
Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Co mówią dzieci wybitnie zdolne o swoim
samopoczuciu, zajęciach i znaczeniu terminu wybitnie zdolny? ... 274
Czego się dowiesz?... 275
Szanse na lepszą przyszłość... 276
6.1. Definicja wybitnych zdolności i talentów ... 278
6.1.1. Co oznaczają terminy wybitnie zdolny i rozwój talentu? ... 278
6.1.2. Jak diagnozuje się uczniów wybitnie zdolnych - a jak powinno się ich diagnozować?...2816.1.3. Jakie są konsekwencje edukacyjne posiadania szczególnych zdolności lub talentów? ... 283
6.2. Rys historyczny... 284
6.3. Rozpowszechnienie... 286
6.4. Przyczyny: czynniki, które wspomagają lub utrudniają rozwój wybitnych zdolności. ...287
6.5. Charakterystyka wybitnych zdolności... 290
6.5.1. Czy niektóre cechy uczniów wybitnie zdolnych wymagają szczególnej uwagi nauczycieli?... 291
#9
6.5.2. Czy istnieją podgrupy uczniów wybitnie zdolnych, które wymagają szczególnej uwagi?... 292
6.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie... 301
6.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej ... 302
6.7.1. Na czym polegają dwa główne podejścia stosowane w edukacji uczniów wybitnie zdolnych?... 302
6.7.2. Opcje świadczenia usług stosowane w kształceniu uczniów wybitnie zdolnych... 307
6.8. Współpraca na rzecz włączania ... 308
6.9. Przygotowanie do dorosłego życia... 310
6.9.1. Co zrobić, aby więcej osób wybitnie zdolnych i utalentowanych osiągnęło sukces?... 311
6.10.Rodziny... 312
6.11. Technologie wspomagające kształcenie ... 313
Podsumowanie ... 314
Dodatkowe źródła informacji... 315
Rozdział 7. Pedagogika specjalna i system kształcenia osób z niepełnosprawnosciami w Polsce {Anna Firkowska-Mankiewicz, Grzegorz Szumski) ... 319
7.1. Geneza polskiej pedagogiki specjalnej... 319
7.2. Zakres pedagogiki specjalnej... 322
7.2.1. Podmioty pedagogiki specjalnej ... 323
7.2.2. Przedmioty pedagogiki specjalnej... 325
7.3. Formy oddziaływań stosowanych w pedagogice specjalnej ... 330
7.4. Idea integracyjnego kształcenia i edukacji włączającej w polskiej pedagogice specjalnej... 331
7.5. System kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi... 333
7.5.1. Zasada powszechności nauczania... 333
7.5.2. Orzekanie o potrzebie kształcenia specjalnego... 334
7.5.3. Formy organizacyjne kształcenia uczniów z niepełnosprawnosciami... 337
7.5.4. Środki modernizacji polskiego systemu kształcenia specjalnego ... 340
7.5.5. Ocena jakości systemu kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami w Polsce... 343
7.6. Uwagi końcowe ... 346
Bibliografia ... 347
Indeks osób... 389
Indeks rzeczowy ... 400
Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Hura! Hura! Hura! Niech żyje Bethany! ... 11
Czego się dowiesz?... 12
Szanse na lepszą przyszłość... 13
1.1. Definicja niepełnosprawności fizyczno-ruchowych i specjalnych potrzeb zdrowotnych ... 14
1.1.1. Jakie są dwie główne grupy dziecięcych niepełnosprawności ruchowych? ... 16
1.1.2. Jakie są grupy uczniów ze specjalnymi potrzebami zdrowotnymi?... 23
1.1.3. Jak diagnozuje się dzieci z ADHD? ... 31
1.1.4. Jakie są konsekwencje tych niepełnosprawności?... 33
1.2. Rys historyczny... 35
1.3. Rozpowszechnienie... 38
1.4. Przyczyny i zapobieganie ... 39
1.4.1. Co powoduje zaburzenia fizyczno-ruchowe?... 39
1.4.2. Jak można zapobiec niepełnosprawnościom fizyczno-ruchowym i specjalnym potrzebom zdrowotnym?... 42
1.5. Charakterystyka niepełnosprawności fizyczno-ruchowych i specjalnych potrzeb zdrowotnych... 44
1.5.1. Jakie czynniki mają wpływ na przebieg i efekty uczenia się tych dzieci?... 45
1.5.2. Jakie bariery fizyczne wpływają na warunki w klasie i w szkole? ... 48
1.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie... 51
1.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej ... 52
1.7.1. Jak dostosować proces nauczania do potrzeb uczniów
z niepełnosprawnościami fizyczno-ruchowymi oraz specjalnymi potrzebami zdrowotnymi? ... 52
1.7.2. Jak dostosować środowisko szkolne do potrzeb tych uczniów?... 54
1.8. Współpraca na rzecz włączania ... 56
1.8.1. Jaka jest rola nauczyciela w medycznej opiece nad dzieckiem?... 57
1.8.2. Jak włączać tych uczniów w zajęcia rekreacyjne i inne zajęcia nadprogramowe?... 58
1.9. Przygotowanie do dorosłego życia... 59
1.10. .Rodziny... 61
1.11. Technologie wspomagające kształcenie ... 63
1.11.1. Jaki jest wpływ technologii wspomagających na życie osób
z niepełnosprawnościami fizycznymi lub specjalnymi potrzebami zdrowotnymi?... 63
1.11.2. Jaki jest wpływ bioniki i robotyki na życie ludzi z niepełnosprawnościami fizycznymi?... 65
Podsumowanie ... 66
Dodatkowe źródła informacji... 67
Rozdział 2. Niepełnosprawność słuchowa ... 71
Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Znalazłam drogę w świecie słyszących... 71
Czego się dowiesz?... 72
Szanse na lepszą przyszłość... 73
2.1. Definicja głuchoty i niedosłuchu... 75
2.1.1. Jakie są dwa typy niedosłuchu i czym się one różnią? ... 78
2.1.2. Jakie są metody wykrywania niedosłuchu? ... 79
2.1.3. Jakie są konsekwencje tej niepełnosprawności? ... 83
2.2. Rys historyczny... 84
2.3. Rozpowszechnienie... 86
2.4. Przyczyny i zapobieganie ... 87
2.4.1. Co może być przyczyną uszkodzenia słuchu? ... 87
2.4.2. Czy niektórym uszkodzeniom słuchu można zapobiec lub je skorygować? ... 90
2.5. Charakterystyka niepełnosprawności słuchowej... 94
2.5.1. Jak kultura Głuchych wpływa na życie tych osób? ... 95
2.5.2. Jaki jest wpływ głuchoty i niedosłuchu na osiągnięcia uczniów w nauce? ... 96
2.5.3. Jak utrata słuchu wpływa na umiejętności mowy? ... 98
2.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie... 99
2.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej ... 101
2.7.1. Jakie modyfikacje sposobów i warunków nauczania są potrzebne uczniom niedosłyszącym?... 102
2.7.2. Jakie specjalne metody nauczania opracowane zostały dla uczniów niesłyszących?... 104
2.7.3. Jakie umiejętności wymagają specjalnej uwagi? ... 105
2.8. Współpraca na rzecz włączania ... 106
2.8.1. Jakie środowisko nauczania jest najmniej ograniczające dla uczniów niesłyszących i niedosłyszących?... 107
2.8.2. Jak powinna przebiegać współpraca nauczycieli z tłumaczami?... 109
2.9. Przygotowanie do dorosłego życia... 110
2.9.1. Z jakich możliwości kształcenia wyższego korzystają uczniowie niesłyszący i niedosłyszący?... 111
2.9.2. Jakie bariery pokonywać muszą ludzie niesłyszący?... 112
2.10.Rodziny... 112
2.11. Technologie wspomagające kształcenie ... 113
2.11.1. Czym są urządzenia wspomagające słyszenie? ... 114
2.11.2. Jakie korzyści czerpią ludzie niesłyszący z używania urządzeń telekomunikacyjnych?... 116
2.11.3. Jakie korzyści mogą przynieść studentom niesłyszącym skomputeryzowane translacje mowy na tekst?... 119
2.11.4. Czym są urządzenia alarmujące?... 120
Podsumowanie ... 120
Dodatkowe źródła informacji... 122
#6
Rozdział 3. Niepełnosprawność wzrokowa... 125
Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Droga do profesjonalizmu ... 125
Czego się dowiesz?... 127
Szanse na lepszą przyszłość... 128
3.1. Definicja niepełnosprawności wzrokowej... 129
3.1.1. Jakie są rodzaje niepełnosprawności wzrokowej?... 131
3.1.2. Jak diagnozowana jest niepełnosprawność wzrokowa? ... 133
3.1.3. Jakie są konsekwencje tej niepełnosprawności? ... 135
3.2. Rys historyczny... 137
3.3. Rozpowszechnienie... 139
3.4. Przyczyny i zapobieganie ... 139
3.5. Charakterystyka niepełnosprawności wzrokowej ... 140
3.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie... 143
3.6.1. Dlaczego w wychowaniu przedszkolnym ważna jest zabawa? ... 144
3.6.2. Czy kształcenie umiejętności umożliwiających niezależne życie jest ważnym elementem programów nauczania?... 144
3.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej ... 145
3.7.1. Jak uczniowie z niepełnosprawnością wzrokową uczą się czytać i pisać? ... 145
3.7.2. Jak osoby z niepełnosprawnością wzrokową uczą się samodzielnego poruszania się? ... 152
3.8. Współpraca na rzecz włączania ... 154
3.9. Przygotowanie do dorosłego życia... 156
3.9.1. Czy uczniom z niepełnosprawnością wzrokową udaje się wejść na rynek pracy? ... 156
3.9.2. Czy osoby z niepełnosprawnością wzrokową mają dostęp
do kultury i rekreacji?... 158
3.10.Rodziny... 159
3.11. Technologie wspomagające kształcenie ... 160
3.11.1. Urządzenia wspomagające wzrok ... 160
3.11.2. Urządzenia dźwiękowe... 161
3.11.3. Urządzenia dotykowe ... 162
Podsumowanie ... 163
Dodatkowe źródła informacji... 164
Rozdział 4. Zaburzenia emocjonalne i/lub zaburzenia zachowania... 168
Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Z wieży z kości słoniowej - do szkoły ... 168
Czego się dowiesz?... 170
Szanse na lepszą przyszłość...'... 171
4.1. Definicje zaburzeń emocjonalnych i/lub zaburzeń zachowania... 172
4.1.1. Jakie są rodzaje zaburzeń emocjonalnych i/lub zaburzeń zachowania?... 174
4.1.2. Czy pewne grupy uczniów są wyłączone z edukacji specjalnej? ... 179
4.1.3. Jak diagnozuje się zaburzenia emocjonalne i/lub zaburzenia zachowania?... 180
4.1.4. Jakie są konsekwencje tej niepełnosprawności? ... 181
4.2. Rys historyczny... 182
4.3. Rozpowszechnienie... 184
4.4. Przyczyny i zapobieganie ... 185
4.4.1. Co może powodować zaburzenia emocjonalne i/lub zaburzenia zachowania?... 185
4.4.2. Jak można zapobiegać i leczyć zaburzenia emocjonalne i/lub zaburzenia zachowania?... 187
#7
4.5. Charakterystyka zaburzeń emocjonalnych i/lub zaburzeń zachowania ... 191
4.5.1. Jaki jest wpływ tej niepełnosprawności na umiejętności społeczne? ... 191
4.5.2. Jak rówieśnicy postrzegają takich uczniów?... 192
4.5.3. W jaki sposób zaburzenia emocjonalne i/lub zaburzenia zachowania wpływają na to, jak uczniowie radzą sobie z nauką?... 195
4.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie... 195
4.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej ... 198
4.7.1. Jakie są kluczowe elementy efektywnych programów?... 200
4.7.2. Czy kara to skuteczny rodzaj interwencji?... 205
4.7.3. Jaki jest związek między zaburzeniami emocjonalnymi i/lub zaburzeniami zachowania a przestępczością, systemem sprawiedliwości dla nieletnich i przemocą w szkole?... 206
4.8. Współpraca na rzecz włączania ... 208
4.8.1. Gdzie uczą się uczniowie z zaburzeniami emocjonalnymi i/lub zaburzeniami zachowania?... 209
4.8.2. Jak społeczność lokalna może przyczynić się do poprawy sytuacji uczniów
z zaburzeniami emocjonalnymi i/lub zaburzeniami zachowania?... 210
4.9. Przygotowanie do dorosłego życia... 211
4.9.1. Jakie wyniki osiągają uczniowie z zaburzeniami emocjonalnymi i/lub zaburzeniami zachowania?... 211
4.9.2. Jakie znaczenie dla uczniów ma rozwijanie umiejętności samostanowienia? 212
4.10. Rodziny... 213
4.10.1. Jak ułatwić rodzinom kontakt z systemem psychologicznej i psychiatrycznej opieki zdrowotnej?... 214
4.10.2. Jak może wpływać na dzieci opieka zastępcza?... 214
4.11. Technologie wspomagające kształcenie ... 215
Podsumowanie ... 216
Dodatkowe źródła informacji... 218
Rozdział 5. Edukacja specjalna dzieci pochodzących ze środowisk wielokulturowych i dwujęzycznych... 222
Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Tanto, tanto, Karisa ... 222
Czego się dowiesz?... 224
Szanse na lepszą przyszłość... 225
5.1. Definicja wielokulturowej i dwujęzycznej edukacji specjalnej... 226
5.1.1. Jak rząd federalny klasyfikuje ludzi pochodzących z różnych środowisk kulturowych i językowych?... 227
5.1.2. Jakich uczniów uznaje się za zróżnicowanych kulturowo?... 228
5.1.3. Kim są uczniowie zróżnicowani językowo? ... 228
5.1.4. Kim są uczniowie rdzenni?... 229
5.1.5. Jak rzetelniej diagnozować zróżnicowanych kulturowo lub językowo
uczniów z niepełnosprawnościami?... 230
5.1.6. Jakie są konsekwencje błędnego diagnozowania niepełnosprawności u uczniów zróżnicowanych kulturowo i językowo? ... 233
5.2. Rys historyczny... 233
5.3. Rozpowszechnienie... 236
5.3.1. Ilu jest uczniów zróżnicowanych kulturowo i językowo? ... 236
5.3.2. Czy uczniowie zróżnicowani kulturowo są nadreprezentowani w nauczaniu specjalnym? ... 239
5.3.3. Czy uczniowie zróżnicowani kulturowo są niedoreprezentowani w kształceniu uczniów wybitnie zdolnych?... 240
#8
5.4. Przyczyny i sposoby zapobiegania niepełnosprawności u uczniów pochodzących ze środowisk zróżnicowanych kulturowo i językowo...241
5.4.1. Co decyduje o tym, że u uczniów ze środowisk zróżnicowanych kulturowo i językowo istnieje większe ryzyko wystąpienia niepełnosprawności? ...241
5.4.2. Co decyduje o tym, że u uczniów ze środowisk zróżnicowanych ...241. kulturowo i językowo istnieje większe ryzyko błędnego rozpoznania niepełnosprawności?...242
5.4.3. Jak można zapobiegać zjawisku nadreprezentowania i niedoreprezentowania uczniów pochodzących ze środowisk wielokulturowych i dwujęzycznych w edukacji specjalnej dla uczniów z niepełnosprawnościami i wybitnie zdolnych? ...246
5.5. Charakterystyka zróżnicowania kulturowego i językowego...249
5.5.1. Jaka jest różnica między zaburzeniami językowymi a zróżnicowaniem językowym? ...249
5.5.2. Jak różnice kulturowe mogą prowadzić do błędnego rozpoznania u ucznia zaburzeń emocjonalnych i/lub zaburzeń zachowania oraz ADHD? ...252
5.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie...254
5.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej ...255
5.7.1. Jak wspierać dydaktycznie dzieci uczące się języka angielskiego? ...255
5.7.2. Co zrobić, by szkoły stały się bardziej odpowiedzialne za wyniki w nauce osiągane przez dzieci pochodzące z różnych środowisk kulturowych i językowych?... 260
5.8. Współpraca na rzecz włączania ... 262
5.9. Przygotowanie do dorosłego życia... 264
5.10. Rodziny... 265
5.10.1. Dlaczego wielu rodzinom uczniów zróżnicowanych kulturowo zarzuca się brak zainteresowania edukacją swych dzieci?... 266
5.10.2. Jak pedagodzy mogą zwiększyć uczestnictwo rodzin zróżnicowanych kulturowo w edukacji ich dzieci i życiu szkoły?... 267
5.11. Technologie wspomagające kształcenie ... 268
Podsumowanie ... 269
Dodatkowe źródła informacji... 271
Rozdział 6. Wybitne zdolności i rozwijanie talentów ... 274
Z WŁASNEJ PERSPEKTYWY. Co mówią dzieci wybitnie zdolne o swoim
samopoczuciu, zajęciach i znaczeniu terminu wybitnie zdolny? ... 274
Czego się dowiesz?... 275
Szanse na lepszą przyszłość... 276
6.1. Definicja wybitnych zdolności i talentów ... 278
6.1.1. Co oznaczają terminy wybitnie zdolny i rozwój talentu? ... 278
6.1.2. Jak diagnozuje się uczniów wybitnie zdolnych - a jak powinno się ich diagnozować?...2816.1.3. Jakie są konsekwencje edukacyjne posiadania szczególnych zdolności lub talentów? ... 283
6.2. Rys historyczny... 284
6.3. Rozpowszechnienie... 286
6.4. Przyczyny: czynniki, które wspomagają lub utrudniają rozwój wybitnych zdolności. ...287
6.5. Charakterystyka wybitnych zdolności... 290
6.5.1. Czy niektóre cechy uczniów wybitnie zdolnych wymagają szczególnej uwagi nauczycieli?... 291
#9
6.5.2. Czy istnieją podgrupy uczniów wybitnie zdolnych, które wymagają szczególnej uwagi?... 292
6.6. Edukacja we wczesnym dzieciństwie... 301
6.7. Edukacja w szkole podstawowej i średniej ... 302
6.7.1. Na czym polegają dwa główne podejścia stosowane w edukacji uczniów wybitnie zdolnych?... 302
6.7.2. Opcje świadczenia usług stosowane w kształceniu uczniów wybitnie zdolnych... 307
6.8. Współpraca na rzecz włączania ... 308
6.9. Przygotowanie do dorosłego życia... 310
6.9.1. Co zrobić, aby więcej osób wybitnie zdolnych i utalentowanych osiągnęło sukces?... 311
6.10.Rodziny... 312
6.11. Technologie wspomagające kształcenie ... 313
Podsumowanie ... 314
Dodatkowe źródła informacji... 315
Rozdział 7. Pedagogika specjalna i system kształcenia osób z niepełnosprawnosciami w Polsce {Anna Firkowska-Mankiewicz, Grzegorz Szumski) ... 319
7.1. Geneza polskiej pedagogiki specjalnej... 319
7.2. Zakres pedagogiki specjalnej... 322
7.2.1. Podmioty pedagogiki specjalnej ... 323
7.2.2. Przedmioty pedagogiki specjalnej... 325
7.3. Formy oddziaływań stosowanych w pedagogice specjalnej ... 330
7.4. Idea integracyjnego kształcenia i edukacji włączającej w polskiej pedagogice specjalnej... 331
7.5. System kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi... 333
7.5.1. Zasada powszechności nauczania... 333
7.5.2. Orzekanie o potrzebie kształcenia specjalnego... 334
7.5.3. Formy organizacyjne kształcenia uczniów z niepełnosprawnosciami... 337
7.5.4. Środki modernizacji polskiego systemu kształcenia specjalnego ... 340
7.5.5. Ocena jakości systemu kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami w Polsce... 343
7.6. Uwagi końcowe ... 346
Bibliografia ... 347
Indeks osób... 389
Indeks rzeczowy ... 400