Dane szczegółowe książki

Wstąp: Periody zac j a dziejów. Pojęcie średniowiecza ........
Zakres historii średniowiecza powszechnego. Charakter książki.
POCZĄTKI ŚREDNIOWIECZA
Rozdział I. Cesarstwo Rzymskie u schyłku IV wieku .......
Granice (13). Ludność (13). Układ społeczny (14). Sytuacja gospodarcza (15). Stosunki w latyfundiach (16). Patrocinia Yicorum (17). Upadek miast (18). Dziedziczenie zawodów (18). Ustrój państwowy (19). Podział administracyjny (19). Samorząd municypalny (20). Armia (20). Przenikanie barbarzyńców w granice Cesarstwa (21). Stosunki religijne (21). Organizacja Kościoła chrześcijańskiego (22). Budownictwo sakralne (23). Światopogląd chrześcijański (24). Początki literatury i sztuki chrześcijańskiej (25). Ruchy społeczne (26). Herezje (26). Ruchy pustelnicze i monastyczne (27). Kryzys Cesarstwa (18). •> • • •'•
Rozdział II. Sąsiedzi Cesarstwa Rzymskiego w końcu IV wieku .....
Kaledonia (28). Eryn (29). Germanowie (29). Ustrój społeczny i polityczny Germanów (29). Iberia (31). Armenia (31). Państwo Sassanidów (32). Arabia (32). Nubia i Sahara (33).
Rozdział III. Wielka wędrówka ludów i załamanie się Cesarstwa na Zachodzie
Inwazja Wizygotów (33). Próba odbudowy bezpieczeństwa granic (34). Ostateczny podział Cesarstwa (35). Uprawnienia sprzymierzeńców (35). Najazd Hadagajsa (36). Przełamanie granicy Henu (36). Upadek Stylichona (37). Wtargnięcie Wizygotów do Italii (38). Państwo Boże św. Augustyna (38). Opanowanie Zachodu przez barbarzyńców (38). Powstanie państw barbarzyńskich na ziemiach Cesarstwa (39). Najazd Hunów (40). Chaos na ziemiach zachodnich Cesarstwa (40). Upadek Cesarstwa na Zachodzie (41).
Rozdział IV. Cesarstwo Rzymskie na Wschodzie
Cesarstwo na Wschodzie w V wieku (43). Stosunki społeczne (43). Cesarz i dynastia (44). Spory religijne — monofizytyzm (44). Demy (45). Walka z próbą emancypacji Odoakra (46). Rządy Teodoryka w Italii (46). Walka o przywrócenie Cesarstwu mocarstwowości (47). Rewindykacja Afryki (47). Wojna z Ostrogotami w Italii (48). Reorganizacja odzyskanej Italii (49). Rewindykacja Hiszpanii (49). Reformy wewnętrzne Justyniana (50). Przemiany kulturalne na Wschodzie (50). Ruchy etniczne na pograniczu bałkańskim (51). Najazd Longobardów na Italię (52). Reformy admi-nłstracyjno-wojskowe Cesarstwa we Włoszech (54). Rzym i Papiestwo (55). Reforma zakonna Benedykta z Nursji (55). Wojna z Persją oraz najazdy Słowian i Awarów (56). Rewolta Fokasa (57). Najazd perski (57). Odbudowa Cesarstwa przez Herakliu-sza (57).
Rozdział V. Arabowie i islam
Znaczenie geograficzne Arabii (58). Wystąpienie Mahometa (59). Początki kalifatu (60). Organizacja państwa arabskiego (61). Kryzys wewnętrzny państwa kalifów (62). Rządy Omajadów (63). Szyici i charidżyci (64). Rozrost terytorialny państwa arab-
13
28
33

43
58
29 — Historia powszechna
4SO
Spis treści
skiego za Omajadów (64). Upowszechnienie przez Arabów zdobyczy cywilizacyjnych (66). Handel (67). Rozkwit literatury (67). Filozofia (68). Nauki ścisłe i doświadczalne (68). Sztuki plastyczne (69). Opozycja przeciwko Omajadom i ich upadek (69). Skutki zwycięstwa Abbasydów (70). Ustrój i administracja kalifatu Abbasydów (71). Zarodki rozkładu państwa kalifów (72). Buchy odśrodkowe (73).
Rozdział VI. Państwo Franków
74
Frankowie (74). Zjednoczenie Franków przez Chlodwiga (74). Ustrój społeczny Franków (75). Patrymonialne państwo Franków (76). Skarb (77). Wielka własność (78). Beneficja i prekaria (78). Miasta (79). Immunitety (79). Komendacja (80). Kryzys monarchii Merowingów (80). Rządy Karola Młota (81). Karolingowie pozbawiają Merowingów korony (82). Powstanie Państwa Kościelnego (83). Konsolidacja państwa karolińskiego (83). Niebezpieczeństwo ponownego rozdrobnienia (84). Ponowna interwencja we Włoszech (84). Wojny z Sasami i Słowianami (85). Intrygi bizantyńskie (85). Wojny z Saracenami w Hiszpanii (86). Koronacja cesarska Karola (87). System rządów Karola Wielkiego (88). Podział administracyjny państwa karolińskiego (89). Sądownictwo (90). Skarb (90). Służba wojskowa (90). Degresja gospodarcza Zachodu (91). Gospodarka domanialna (91). Reforma monetarna Karola Wielkiego (92). Renesans karoliński (93). Szkolnictwo karolińskie (93). Dziejopisarstwo karolińskie (94). Sztuki plastyczne (95). Kryzys monarchi karolińskiej (96). Traktat w Ver-dun .(93). Rozdrobnienie feudalne państwa karolińskiego (98). Feudalizacja urzędów (100). Triumf partykularyzmu (100). Feudalizacja duchowieństwa (101). Kształtowanie się stosunków lennych (101). Obowiązki lenne (102). Grupa lenna (103). Wojny prywatne (103).
Rozdział VII. Wyspy Brytyjskie i Skandynawia . . . . . . ; . . . 104
Charakterystyka fizjograficzna Brytanii (104). Skutki ewakuacji Brytanii przez Cesarstwo Rzymskie (104). Chrystianizacja Irlandii (105). Organizacja państw Anglo--Saskich i ich chrystianizacja (105). Proces jednoczenia się Brytanii (107). Brytania w orbicie wpływów skandynawskich (107). Ustrój społeczny Anglo-Sasów (108). Ustrój polityczny Anglo-Sasów (109). Normanowie i ich najazdy (110). Podbój Brytanii przez Normanów francuskich (112). Organizacja państwa normandzkiego w Brytanii (113). Brytania w orbicie wpływów francuskich (114).
Rozdział VIII. Słowiańszczyzna
Pierwotni Słowianie (114). Antowie i Sklawini (115). Słowianie na Bałkanach (115). Dywersja Protobułgarów (115). Słowianie nad środkowym Dunajem (116). Wyodrębnienie się trzech słowiańskich grup językowych (116). 'Ustrój społeczny Słowian (116). Ustrój polityczny Słowian (117). Stosunki gospodarcze (117). Charakter osadnictwa słowiańskiego (118). Wierzenia religijne Słowian (118). Państwo Samona (119). Państwo Wielkomorawskie (121). Misja Cyryla i Metodego (121). Losy liturgii słowiańskiej (122). Najazd Węgrów i upadek Państwa Wielkomorawskiego (124). Państwa sukcesyjne Wielkich Moraw (124). Słowianie północno-zachodni (125). Początki państwa polskiego (126). Początki Rusi (127). Ruś a Bizancjum (128).
Rozdział IX. Bizancjum i Bałkany
Bizancjum wobec naporu arabskiego (129). Położenie Kościoła wschodniego (130). Niebezpieczeństwo bułgarskie (130). Chrystianizacja Bułgarów (13J). Wzmocnienie Bizancjum przez Bazylego I (132). Konflikt bizantyńsko-bułgarski (132). Bogomili (132). Upadek pierwszego państwa bułgarskiego (133). Schizma wschodnia (134). Przekształcenia ustrojowe Bizancjum (134). Temy (136). Ogólna sytuacja gospodarcza Bizancjum (136). Stosunki rolne (137). Miasta (137). Polityka gospodarcza Bizancjum (138). Kultura (138).
ROZKWIT ŚREDNIOWIECZA Rozdział X. Przemiany gospodarcze i kulturalne XI i XII wieku .... 143
<- Przemiany w rolnictwie (143). Przemiany w rzemiośle (143). Odradzanie się życia X x miejskiego (144). Rozwój handlu (144). Położenie ludności poddańczej (144). Hospites
Spis treści
451
czyli goście (14Y). Uprawnienia pana feudalnego (147). Buch kolonizacyjny (147). Gospodarka czynszowa (148). Emancypacja ludności miejskiej (148). Zamki feudalne (149). Rycerstwo feudalne (150). Ewolucja światopoglądowa (150). Szkolnictwo (151). Kierunki filozoficzne (151). Rozwój piśmiennictwa (153). Poezja (153). Architektura romańska (156).
Rozdział XI. Cesarstwo i Papiestwo ............ 159
Początki Hzeszy Niemieckiej (159). Dynastia saska u władzy (160). Podbój Słowian połabskich (160). Uwolnienie Saksonii od grozy najazdów węgierskich (161). Początki rządów Ottona I (161). Problem Włoch (162). Opozycja antyottońska i najazd węgierski (162). Koronacja cesarska Ottona I (163). Zwrot ekspansji niemieckiej na południe (163). Zamieszki po zgonie Ottona II (164). Otton III u władzy (164). Reakcja przeciwko polityce Ottona III (165). Rządy Konrada II (166). Henryk III — cezaropapizm (167). Skutki feudalizacji Kościoła (167). Wzrost nastrojów religijnych (168). Ruch reformy kościelnej (169). Walka o emancypację Papiestwa (169). Grzegorz VII — papocezaryzm (170). Zatarg o inwestyturę (171). Droga do kompromisu (173). Rozwarstwienie ruchu ubogich (174). Cystersi (175). Wędrowni kaznodzieje ludowi (176). Premonstratensi (176). Przyczyna sukcesu zakonów nawego typu (177).
Rozdział XII. Ruch krucjatowy ............. 177
Początki reconguisty (177). Kształtowanie się koncepcji krucjat (178). Niebezpieczeństwo tureckie (179). Kontakty Zachodu z Ziemią Świętą (180). Organizacja pierwszej krucjaty (181). Krucjata ludowa (182). Krucjata rycerska (183). Stosunek Bizancjum do krzyżowców (184). Kampania anatolijska (184). Utworzenie hrabstwa Edessy (185). Kampania syryjska (185). Kampania palestyńska (186). Spory o organizację zdobyczy łacłnników (187). Powstanie Królestwa Jerozolimskiego (187). Zakony rycerskie (188). Templariusze (189). Joannie! i zakon Montjoye (189). Krzyżacy (190). Ustrój zakonów rycerskich (190). Druga krucjata (191). Napór zjednoczonego świata islamu na Królestwo Jerozolimskie (193). Utrata Jerozolimy (194). Trzecia krucjata (195). Czwarta krucjata (196). Cesarstwo Łacińskie — efemeryda zachodnia nad Bosforem (197). Krucjata dziecięca (198). Piąta krucjata (198). Krucjata Fryderyka II (199). Szósta krucjata (199). Siódma krucjata (200). Upadek Królestwa Jerozolimskiego (200).
Rozdział XIII. Rywalizacja francusko-angielska do schyłku XIII wieku
Dojście do władzy Kapetyngów (201). Plany kontynentalne władców anglo-nor-mandzkich (202). Upowszechnienie wojsk zaciężnych (203). Konflikt Henryka II z Kościołem (204). Mocarstwowe plany Henryka II (204). Filip August w walce o jedność Francji (204). Anglia — lennem papieskim (206). Najazd anglo-niemiecki na Francję (206). Wielka Karta Swobód (206). Krucjata przeciwko albigensom (207). Utworzenie apanaży we Francji (208), Reformy wewnętrzne monarchii kapetyń-skiej (209). Ruchy społeczne — tzw. „pastuszkowie" (209). Stosunki Francji z sąsiadami (209). Początki parlamentaryzmu angielskiego (210).
201
Rozdział XIV. Walka o „dominium mundi" ..........
Zbliżenie Rzeszy z Papiestwem za Lotara z Supplinburg (212). Rewolucja komunalna w Rzymie (212). Arnold z Brescii (213). Pierwsza wyprawa Fryderyka I do Włoch (213). Spór o stosunek władzy duchownej do świeckiej (214). Rewindykacja regaliów (214). Schizma papieska Aleksander III l Wiktor IV (215). Liga Lombardzka
(215). Układy pokojowe w Wenecji i Konstancji (216). Plany sycylijskie Fryderyka I
(216). Regencja Henryka VI (217). Trudności spadkowe Henryka VI (217). Plany uniwersalistyczne Henryka VI (218). Problem spadku po Henryku VI (218). Początki Innocentego III (219). Walka o koronę niemiecką (219). Teokratyczne plany Innocentego III (220). Fryderyk II u władzy (220). Zatarg Fryderyka II z Papiestwem (221). Reorganizacja Królestwa Sycylijskiego (221). Zabiegi o dziedziczność korony niemieckiej (222). Ponowny konflikt t Papiestwem (222). Klęska Sztaufów ł Wielkie Bezkrólewie w Niemczech (224). Joachim z Fiore (224).
212
452
Spis treści
Rozdział XV. Hiszpania XI—XIII wieku i jej polityka w basenie Morza Śródziemnego .................. 225
Półwysep Pirenejski w XI wieku (225). Rozdrobnienie feudalne chrześcijańskie] Hiszpanii (226). Przebieg walk z Maurami (227). Hiszpańskie zakony rycerskie (227). Charakter walki z Maurami (228). Ustrój chrześcijańskie] Hiszpanii (228). Stosunki Aragonu z południową Francją (229). Ekspansja Aragonu w basenie Morza Śródziemnego (229). Rywalizacja aragońsko-andegaweńska (230). Plany śródziemnomorskie Karola Andegaweńskiego (230). Skutki Nieszporów Sycylijskich (231).
Rozdział XVI. Wschodni sąsiedzi Niemiec w XI—XIII wieku ..... 232
Zahamowanie ekspansji niemieckiej ku Wschodowi (232). Polska Chrobrego (232). Czechy w końcu X wieku (232). Początki państwa węgierskiego (233). Wschodni sąsiedzi Rzeszy w pierwszej połowie XI wieku (233). Walka o inwestyturę a kraje Europy wschodniej (235). Bolesław Krzywousty wobec sąsiadów (236). Poziom gospodarczy krajów wschodnioeuropejskich (237). Rozdrobnienie feudalne w Polsce (237). Rozdrobnienie feudalne w Czechach (238). Udział krajów Europy wschodniej w walce Fryderyka I z Papiestwem (238). Kolonizacja na prawie niemieckim (239).
Rozdział XVII. Basen Morza Bałtyckiego w XI—XIII wieku
240
Dania w XI wieku (240). Ekspansja duńska w basenie Bałtyku (241). Podbó] Finlandii przez Szwecję (241). Ostateczne uzależnienie Połabian przez Niemców (241). Krucjata przeciwko Słowianom połabsklm (243). Opanowanie Inflant przez Niemców (243). Zakon Kawalerów Mieczowych (244). Walka o wpływy w Inflantach (245). Sprawa chrystianizacji Prusów (245). Krzyżacy na pograniczu pruskim (246). Rozwój państwa Zakonu Krzyżackiego (247). Utworzenie Marchii Brandenburskie] (248). Pomorze wobec naporu brandenburskiego (248). Osiągnięcia niemieckiego parcia na wschód (S49).
Rozdział XVIII. Ruś i niebezpieczeństwo mongolskie ....... 249
Rozdrobnienie feudalne Rusi (249). Wzrost znaczenia Rusi Zaleskłej (251). Kształtowanie się potęgi Mongołów (251). Państwo Czyngis-chana (252). Sztuka wojenna Mongołów (253). Organizacja imperium mongolskiego (254). Spadek po Czyngis-cha- , nie (254). Ujarzmienie Rusi (255). Wyprawa na Węgry i Polskę (255). Charakter zwierzchnictwa tatarskiego nad Rusią (256). Ekspansja mongolska w Azjł zachodniej (257). Próba współdziałania łacinników z Mongołami (258). Rozkład Imperium Mongolskiego (258).
Rozdział XIX. Przeobrażenia Europy zachodniej w okresie krucjat ....
Odrodzenie życia miejskiego (259). Wygląd miasta średniowiecznego (259). Charakter budownictwa miejskiego (260). Tryb życia mieszczan (261). Prawo składu (261). Pieniądz i Jego namiastki (262). Organizacja kredytu (263). Gildy i hanzy (263). Organizacja cechowa (264). Kościelna doktryna ekonomiczna (265). Ewolucja poglądów Kościoła na handel (265). Bogacenie się kleru (266). Waldensi (266). Frań-ciszek z Assyżu (267). Franciszkanie (263). Klaryski (268). Tercjarze (269). Dominikanie (269). Inkwizycja (270). Organizacja Zakonu Kaznodziejskiego (270). Spór o zasadę ubóstwa w Zakonie Franciszkańskim (271). Powstawanie uniwersytetów (271). Recepcja Arystotelesa (272). Architektura gotycka (273). Sztuki plastyczne w okresie gotyku (275).
259
t
! ZMIERZCH ŚREDNIOWIECZA Rozdział XX. Zatarg Francji z Papiestwem ......."'. . . 279
Filip IV Piękny u steru rządów (279). Spór o pobieraną od kleru dziesięcinę (279). Jubileusz 1300 roku (280). Stany Generalne we Francji (281). Klęska Filipa Pięknego we Flandrii (281). Zamach w Anagni ł jego skutki (282). Powstanie Dolcina (282). Papiestwo w Awinionłe (283). Trudności finansowe Filipa IV (283). Kasata templariuszy (283). Kryzys gospodarczy we Francji i Europie zachodniej (284). Beginkl i begardzi (285). Powstanie na Żuławach flandryjskich (286).

Spis treści
—— Rozdział XXI. Wojna stuletnia
Podbój Walii przez władców angielskich (286). Przejście korony francuskiej do Walezjuszy (287). Geneza wojny stuletniej (287). Pierwsza faza wojny stuletniej (288). Czarna śmierć (288). Druga faza wojny stuletniej (289). Rozejm ł trudności wewnętrzne Francji (289). Zakeria (291). Trzecia faza wojny stuletniej (291). Łupiestwa wojsk zaciężnych (292). Czwarta faza wojny stuletniej (292). Ruchy społeczne we Francji (293). Ruchy społeczne w Anglii (293). Wiklef l lolardowie (293). Powstanie Wata Tylera (294). Echa powstania Wata Tylera we Francji (295). Rządy opiekunów Karola VI we Francji (236). Wojna Burgundczyków z Armaniakami (296). Przemiany społeczna w Anglii (297). Piąta faza wojny stuletniej (297). Przejście Burgundczyków na stro"5 Henryka V (298). Henryk VI angielski — królem Francji (298). Wystąpienie Joanny d'Arc (299). Koniec wojny stuletniej (299). Upowszechnienie orochu w Europie (300). Emancypacja Księstwa Burgundil (300). zgniecenłe separatyzmu burgundzkiego (301). Likwidacja apanaży (302). Wojna dwóch róż w Anglii (302). Kształtowanie się odrębności kulturalnej Anglii (303).
453
286
Rozdział XXII. Kryzys Cesarstwa
Dezintegracja Rzeszy l roszczenia Przemyślldów (301). Rudolf Habsburg królem Niemiec (305). Walka Habsburgów z Przemyślidami (305). Podwaliny potęgi Habsburgów (306). Ekspansja Przemyślidów ku północy (306). Przywrócenie królestwa w Polsce (307). Walka o spadek węgierski (307). Problem spadku po Przemyślidach (307). Henryk Luksemburski — królem Niemiec (308). Henryk VII sięga po koronę cesarską (308). Bezkrólewie 1313—1314 (309). Kantony szwajcarskie w walce o emancypację (309). Zatarg Ludwika Bawarskiego z Papiestwem (310). Wyprawa Ludwika Bawarskiego do Włoch (311). Próby stworzenia potęgi rodowej Wittelsbachów (312). Trudności wewnętrzne Rzeszy za rządów Karola IV (312). Chwiejna polityka Karola IV (313). Złota bulla Karola IV (313). Plany dynastyczne Karola IV (314). Zatarg z kantonami szwajcarskimi (315). Chaos w Rzeszy (315).
304
K
Rozdział XXIII. Kryzys Kościoła Zachodniego . . . . . . . . . 316
Demoralizacja kleru (316). Tzw. „niewola babilońska" Papiestwa (317). Stosunek papieży awinlońskich do Rzymu (317). Początek wielkiej schizmy zachodniej (317). Akcja soborowa (318). Sobór w Konstancji (319). Sobór w Bazylei (320). Unia flo-rencka (320).
Rozdział XXIV. Husytyzm
321
• Sytuacja społeczno-gospodarcza Czech w XIV wieku (321). Ferment społeczno-reli-gijny w Czechach (322). Jan Hus (322). „Cztery artykuły praskie" (323). Rewolucja husycka (323). Armia husycka (323). Rozwarstwienie ruchu husyckiego (324). Pertraktacje z Jagiellonami o koronę czeską (324). Spory w obozie husyckim (325). Kompakty (325). Skutki rewolucji husyckiej (325). Walka o koronę czeską (326).
Rozdział XXV. Walka z naporem tureckim . . '; . ... ... . 327
Bizancjum w drugiej połowie XIII wieku (327). Kompanie katalońskie (328). Serbia Stefana Duszana (328). Turcy Osmańscy (329). Andegawenowłe węgierscy wobec ekspansji tureckiej (329). Krucjata antyturecka (330). Dywersja antyosmańska Ta-merlana (331). Odrodzenie potęgi osmańskiej (331). Krucjata Władysława Warneńczyka (332). Upadek Konstantynopola (332). Skutki klęski warneńskłe] na Węgrzech (333). Plany koalicji antyturecklej Macieja Korwlna (333). Granice Imperium Ottomańskiego u schyłku XV wieku (333).
Rozdział XXVI. Basen Morza Bałtyckiego w XIII—XV wieku ..... 334
Kolonizacja basenu Morza Bałtyckiego przez Niemców (334). Hola Lubeki (334). *Vv-.Hica "Mrawz-j -~-yyv<\lsumt-HundiMirisroA-f39dv Kr^-a-aja Iprtnoścł skandynawskie! (335). Wyłamanie się Szwecji z jedności skandynawskiej (337). Polityka morska Zakonu Krzyżackiego (337). Katastrofa gospodarcza Zakonu Krzyżackiego (338). Ochłodzenie ""'" stosunków Zakonu Krzyżackiego z Hanzą (338). Rywalizacja Anglii l Holandii z Hanzą na Bałtyku (339).
454
Spis trafcrf
Rozdział XXVII. Polska i Litwa wobec naporu krzyżackiego .....
Zjednoczenie złem polskich (340). Proces i wojna polsko-krzyżacka (341). Unormowanie stosunków Kazimierza Wielkiego z sąsiadami (341). Sprawa Rusi Halickiej (342). Wzrost międzynarodowego znaczenia Polski (343). Stosunek Kazimierza Wielkiego do utraconych ziem zachodnich (343). Sprawa spadku po Ludwiku Węgierskim (343). Litwa pogańska (344). Geneza porozumienia Litwy z Polską (345). Skutki porozumienia polsko-litewskiego (345). Tarcia polsko-litewskie (346). Wojna Zakonu Krzyżackiego z Litwą i Polską (346). Unia Horodelska (347). Wojna polsko-krzyżacka 1414 roku (347). Wpływ stosunków polsko-czeskich na zatarg z krzyżakami (347). Przywileje szlacheckie w Polsce (348). Próba emancypacji Witolda (349). Upadek wpływów husyckłch w Polsce (349). Sprawa następstwa po Władysławie Warneńczyku (349). Wojna 13-letnia z Zakonem Krzyżackim (349).
Rozdział XXVIII. Zjednoczenie ziem ruskich pod hegemonią Moskwy .
Rozczłonkowanie Rusi (351). Ruś Zaleska (351). Wzrost znaczenia Moskwy (351). Rywalizacja moskiewsko-litewska (352). Moskiewskie próby wyzwolenia się spod jarzma tatarskiego (352). Dążności odśrodkowe książąt udzielnych na Rusł (354). Uniezależnienie się Kościoła ruskiego od Konstantynopola (354). Rozkład Złotej Ordy (354). Wyzwolenie się Rusi spod zależności tatarskiej (355). Podporządkowanie Wielkiego Nowogrodu Moskwie (355). Rozrost terytorialny Moskwy w XV wieku (355). Utrwalenie podziału złem ruskich na wschodnie ł zachodnie (356). Moskwa trzecim Rzymem (356). Ustrój państwa moskiewskiego (356).
351
Rozdział XXIX. Włoska anarchia
Różnorodność stosunków społecznych i gospodarczych (358). Ustrój komun miejskich (358). Artes małores i artes minores (359). Popolo minuto ł wzrastający ferment społeczny (359). Mediolan (360). Genua i Piza (360). Wenecja (360). Florencja (361). Królestwo Neapolu (362). Henryk VII cesarzem (362). Liga gwelficka w walce z gi-bellinamł (362). Interwencja węgierska w Królestwie Neapolu (363). Chaos w Państwie Kościelnym (363). Cola di Rienzi (364). Robotnicy najemni we Florencji (365). Powstanie ciompich (365). Kryzys Królestwa Neapolu (366). Tyrania Viscontich w Mediolanie (367). Medyceusze we Florencji (307). Wzrost władztwa terytorialnego Wenecji na kontynencie (368). Zagrożenie Włoch przez Turków osmańskich (368).
358
Rozdział XXX. Na drodze do jedności hiszpańskiej ........ 368
Ostatnie pozycje Maurów w Hiszpanii (368). Trudności wewnętrzne Kastylii (369). Królestwo Aragonu (369). Aragońska ekspansja gospodarcza (369). Nawarra i Portugalia (369). Formowanie się stanów w Kastylii (370). Rozwój stosunków społecznych w Aragonie (370). Sprawa zjednoczenia Hiszpanii (371). Ekspansja zamorska krajów Półwyspu Płrenejskiego (371).
_ Rozdział XXXI. Schyłek średniowiecza ........... 372
Kryzys gospodarczy XIV wieku (372). Rozwarstwienie stanów (373). Przemiany światopoglądowe (374). Literatura późnego średniowiecza (375). Zainteresowanie kulturą antyczną (376). Sztuki plastyczne (376). Stosunek do życia i śmierci (377). Nowe formy dewocji i wzrost zabobonów (377). Warunki ułatwiające szerzenie się nowych idei (378).
Bibliografia ..........
Wykaz autorów wymienionych w bibliografii Chronologiczny przegląd wydarzeń Indeks rzeczowy ........
Indeks osób .........
Indeks nazw geograficznych i etnicznych . Spis szkiców .........
Spis map ..........