Dane szczegółowe książki
Teoretyczne i praktyczne podstawy rehabilitacji / Ossowski, Roman (1942-)
Autorzy
Tytuł
Teoretyczne i praktyczne podstawy rehabilitacji
Wydawnictwo
Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 1999
ISBN
8370962920
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa........................................................................................ 9
ROZDZIAŁ PIERWSZY >
Koncepcja funkcjonowania człowieka - ujęcie na użytek
rehabilitacji..................................................................................... 21
1. Podstawowe mechanizmy funkcjonowania człowieka................. 23
1.1. Mechanizmy autonomiczne............................................... 23
1.1.1. Metabolizm - autonomiczne funkcjonowanie
ustroju......................................................................... 23
1.1.2. Homeostaza i stres - zachowanie biologicznych w a ; standardów................................................................. 25
1.2. Mechanizmy zachowania człowieka.................................. 29
1.2.1. Odruchy bezwarunkowe............................................. 30
1.2.2. Odruchy warunkowe-zachowania nabyte................ 32
1.2.3. Zachowania wytwarzane przez jednostkę
- przystosowanie do otoczenia oraz ustosunkowania osobiste....................................................................... 35
2. Niepełnosprawność jako wyraz obniżonej wydolności
regulacyjnej jednostki................................................................. 41
3. Sytuacje życiowe osób niepełnosprawnych................................ 47
3.1. Status pojęcia "sytuacja" w psychologii........................... 47
3.1.1. Natura informacji o relacjach między podmiotem ,
a otoczeniem................................................................ 51
3.1.2. Struktura programów regulacji a sytuacja
człowieka..................................................................... 54
3.2. Natura sytuacji życiowych osoby niepełnosprawnej
- egzemplifikacja................................................................ 59
3.2.1. Percepcja własnego położenia życiowego.................... 69
3.2.2. Percepjaa otoczenia zewnętrznego.............................. 76
3.2.3. Percepcja samego siebie w perspektywie innych........ 81
4. Nauczanie nowych czynności jako instrumentów przekształcania sytuacji istniejących w pożądane........................ 86
5. Niepełnosprawność jako czynnik zaburzający typową
strukturę czynności...................................................................... 88
5.1. Struktura czynności orientacji przestrzennej
i samodzielnego poruszania się niewidomych.................. 91
5.2. Struktura czynności porozumiewania się osób
niesłyszących i laryngektomowanych............................... 93
5.3. Struktura czynności poruszania się osób
z dysfunkcją narządów ruchu.......................................... 96
Podsumowanie................................................................................. 99
Blok rozszerzający.......................................................................... 100
Ćwiczenia....................................................................................... 102
ROZDZIAŁ DRUGI
Rehabilitacja jako droga zmiany losu rzeczywistego
w sytuację z nadzieją................................................................... 105
1. Rozwój idei rehabilitacji - rys historyczny.................................. 107
2. Podstawowe właściwości nowoczesnego systemu rehabilitacji................................................................................. 115
2.1. Powszechność rehabilitacji............................................ 116
2.2. Wczesne zapoczątkowanie rehabilitacji......................... 117
2.3. Kompleksowość w rehabilitacji...................................... 119
2.4. Ciągłość wrehabilitacji.................................................. 121
2.5. Warunki skuteczności systemu opieki leczniczo-
rehabilitacyjnej............................................................... 122
3. Rehabilitacja - cele, rodzaje....................................................... 126
4. Rehabilitacja medyczna............................................................. 129
4.1. Charakterystyka rehabilitacji medycznej....................... 129
4.2. Instrumenty rehabilitacji medycznej............................. 134
5. Rehabilitacja psychologiczna..................................................... 143
5.1. Charakterystyka rehabilitacji psychologicznej.............. 143
5.2. Czas i fazy życia a specyficzne uwarunkowania
efektywności rehabilitacji psychologicznej..................... 151
5.2.1. Choroba oraz niepełnosprawność w dzieciństwie
:'; i okresie dorastania a uwarunkowania psychologiczne efektów rehabilitacji...................................... 156
5.2.2. Choroba i niepełnosprawność w okresie dorosłości , •., a uwarunkowania psychologiczne efektów rehabilitacji............................................................... 164
5.2.3. Starość ze współistnieniem choroby i niepełnosprawności a uwarunkowania psychologiczne ;, ; efektów rehabilitacji.................................................. 168
5.3. Instrumenty rehabilitacji psychologicznej..................... 175
5.3.1. Rehabilitacja psychologiczna w formie
psychoterapii............................................................ 176
5.3.2. Poradnictwo rehabilitacyjne..................................... 182
5.3.3. Rehabilitacja niespecyficzna..................................... 186
6. Rehabilitacja społeczna.............................................................. 196
6.1. Charakterystyka rehabilitacji społecznej....................... 196
6.2. Instrumenty rehabilitacji społecznej.............................. 199
7. Kluczowa rola osoby niepełnosprawnej
w procesie rehabilitacji.............................................................. 201
Podsumowanie............................................................................... 206
Blok rozszerzający.......................................................................... 206
Ćwiczenia....................................................................................... 209
ROZDZIAŁ TRZECI
Integracja jako cel i metoda rehabilitacji................................. 211
1. Integracja-dlaczego?................................................................ 213
2. Charakterystyka procesu integracji........................................... 220
3. Możliwości i bariery integracyjnego uczestnictwa ludzi
niepełnosprawnych w życiu spdecznym................................... 231
Podsumowanie.............................................................................. 235
Blok rozszerzający......................................................................... 235
Ćwiczenia....................................................................................... 236
ROZDZIAŁ CZWARTY
Diagnoza niepełnosprawności na potrzeby rehabilitacji......... 239
1. Uwagi ogólne............................................................................. 241
2. Rozważania wokół istoty i modelów diagnozy........................... 243
3. Struktura diagnozy sytuacyjnej................................................ 251
8
4. Miejsce pacjenta w procesie diagnozowania - pacjent
podmiot czy przedmiot?.............................................................. 259
5. Diagnoza stopnia niezdolności do pracy - zarys koncepcji........ 262
6. Uwagi o diagnozie czynności...................................................... 270
Podsumowanie............................................................................... 273
Blok rozszerzający.......................................................................... 273
Ćwiczenia....................................................................................... 274
ROZDZIAŁ PiąTY '
Główne kierunki modyfikowania właściwości otoczenia
osób niepełnosprawnych............................................................. 277
1. Ogólna charakterystyka właściwości otoczenia......................... 279
2. Struktura właściwości otoczenia i możliwości modyfikacji........ 283
2.1. Stan wiedzy i postawy społeczne wobec osób
niepełnosprawnych........................................................ 283
2.2. System ekonomiczny..................................................... 288
2.3. System prawny.............................................................. 291
2.4. Pomoc i polityka społeczna państwa............................. 301
2.5. Problemy barier architektonicznych
i urbanistycznych.......................................................... 310
2.6. System edukacji............................................................ 314
2.7. Zatrudnienie i praca osób niepełnosprawnych............. 321
2.8. System środowiskowej opieki zdrowotno-
rehabilitacyjnej.............................................................. 325
2.9. Organizacje rządowe i pozarządowe.............................. 332
Podsumowanie.............................................................................. 338
Blok rozszerzający......................................................................... 338
Ćwiczenia...................................................................................... 339
Posłowie........................................................................................ 341
Bibliografia................................................................................... 345
ROZDZIAŁ PIERWSZY >
Koncepcja funkcjonowania człowieka - ujęcie na użytek
rehabilitacji..................................................................................... 21
1. Podstawowe mechanizmy funkcjonowania człowieka................. 23
1.1. Mechanizmy autonomiczne............................................... 23
1.1.1. Metabolizm - autonomiczne funkcjonowanie
ustroju......................................................................... 23
1.1.2. Homeostaza i stres - zachowanie biologicznych w a ; standardów................................................................. 25
1.2. Mechanizmy zachowania człowieka.................................. 29
1.2.1. Odruchy bezwarunkowe............................................. 30
1.2.2. Odruchy warunkowe-zachowania nabyte................ 32
1.2.3. Zachowania wytwarzane przez jednostkę
- przystosowanie do otoczenia oraz ustosunkowania osobiste....................................................................... 35
2. Niepełnosprawność jako wyraz obniżonej wydolności
regulacyjnej jednostki................................................................. 41
3. Sytuacje życiowe osób niepełnosprawnych................................ 47
3.1. Status pojęcia "sytuacja" w psychologii........................... 47
3.1.1. Natura informacji o relacjach między podmiotem ,
a otoczeniem................................................................ 51
3.1.2. Struktura programów regulacji a sytuacja
człowieka..................................................................... 54
3.2. Natura sytuacji życiowych osoby niepełnosprawnej
- egzemplifikacja................................................................ 59
3.2.1. Percepcja własnego położenia życiowego.................... 69
3.2.2. Percepjaa otoczenia zewnętrznego.............................. 76
3.2.3. Percepcja samego siebie w perspektywie innych........ 81
4. Nauczanie nowych czynności jako instrumentów przekształcania sytuacji istniejących w pożądane........................ 86
5. Niepełnosprawność jako czynnik zaburzający typową
strukturę czynności...................................................................... 88
5.1. Struktura czynności orientacji przestrzennej
i samodzielnego poruszania się niewidomych.................. 91
5.2. Struktura czynności porozumiewania się osób
niesłyszących i laryngektomowanych............................... 93
5.3. Struktura czynności poruszania się osób
z dysfunkcją narządów ruchu.......................................... 96
Podsumowanie................................................................................. 99
Blok rozszerzający.......................................................................... 100
Ćwiczenia....................................................................................... 102
ROZDZIAŁ DRUGI
Rehabilitacja jako droga zmiany losu rzeczywistego
w sytuację z nadzieją................................................................... 105
1. Rozwój idei rehabilitacji - rys historyczny.................................. 107
2. Podstawowe właściwości nowoczesnego systemu rehabilitacji................................................................................. 115
2.1. Powszechność rehabilitacji............................................ 116
2.2. Wczesne zapoczątkowanie rehabilitacji......................... 117
2.3. Kompleksowość w rehabilitacji...................................... 119
2.4. Ciągłość wrehabilitacji.................................................. 121
2.5. Warunki skuteczności systemu opieki leczniczo-
rehabilitacyjnej............................................................... 122
3. Rehabilitacja - cele, rodzaje....................................................... 126
4. Rehabilitacja medyczna............................................................. 129
4.1. Charakterystyka rehabilitacji medycznej....................... 129
4.2. Instrumenty rehabilitacji medycznej............................. 134
5. Rehabilitacja psychologiczna..................................................... 143
5.1. Charakterystyka rehabilitacji psychologicznej.............. 143
5.2. Czas i fazy życia a specyficzne uwarunkowania
efektywności rehabilitacji psychologicznej..................... 151
5.2.1. Choroba oraz niepełnosprawność w dzieciństwie
:'; i okresie dorastania a uwarunkowania psychologiczne efektów rehabilitacji...................................... 156
5.2.2. Choroba i niepełnosprawność w okresie dorosłości , •., a uwarunkowania psychologiczne efektów rehabilitacji............................................................... 164
5.2.3. Starość ze współistnieniem choroby i niepełnosprawności a uwarunkowania psychologiczne ;, ; efektów rehabilitacji.................................................. 168
5.3. Instrumenty rehabilitacji psychologicznej..................... 175
5.3.1. Rehabilitacja psychologiczna w formie
psychoterapii............................................................ 176
5.3.2. Poradnictwo rehabilitacyjne..................................... 182
5.3.3. Rehabilitacja niespecyficzna..................................... 186
6. Rehabilitacja społeczna.............................................................. 196
6.1. Charakterystyka rehabilitacji społecznej....................... 196
6.2. Instrumenty rehabilitacji społecznej.............................. 199
7. Kluczowa rola osoby niepełnosprawnej
w procesie rehabilitacji.............................................................. 201
Podsumowanie............................................................................... 206
Blok rozszerzający.......................................................................... 206
Ćwiczenia....................................................................................... 209
ROZDZIAŁ TRZECI
Integracja jako cel i metoda rehabilitacji................................. 211
1. Integracja-dlaczego?................................................................ 213
2. Charakterystyka procesu integracji........................................... 220
3. Możliwości i bariery integracyjnego uczestnictwa ludzi
niepełnosprawnych w życiu spdecznym................................... 231
Podsumowanie.............................................................................. 235
Blok rozszerzający......................................................................... 235
Ćwiczenia....................................................................................... 236
ROZDZIAŁ CZWARTY
Diagnoza niepełnosprawności na potrzeby rehabilitacji......... 239
1. Uwagi ogólne............................................................................. 241
2. Rozważania wokół istoty i modelów diagnozy........................... 243
3. Struktura diagnozy sytuacyjnej................................................ 251
8
4. Miejsce pacjenta w procesie diagnozowania - pacjent
podmiot czy przedmiot?.............................................................. 259
5. Diagnoza stopnia niezdolności do pracy - zarys koncepcji........ 262
6. Uwagi o diagnozie czynności...................................................... 270
Podsumowanie............................................................................... 273
Blok rozszerzający.......................................................................... 273
Ćwiczenia....................................................................................... 274
ROZDZIAŁ PiąTY '
Główne kierunki modyfikowania właściwości otoczenia
osób niepełnosprawnych............................................................. 277
1. Ogólna charakterystyka właściwości otoczenia......................... 279
2. Struktura właściwości otoczenia i możliwości modyfikacji........ 283
2.1. Stan wiedzy i postawy społeczne wobec osób
niepełnosprawnych........................................................ 283
2.2. System ekonomiczny..................................................... 288
2.3. System prawny.............................................................. 291
2.4. Pomoc i polityka społeczna państwa............................. 301
2.5. Problemy barier architektonicznych
i urbanistycznych.......................................................... 310
2.6. System edukacji............................................................ 314
2.7. Zatrudnienie i praca osób niepełnosprawnych............. 321
2.8. System środowiskowej opieki zdrowotno-
rehabilitacyjnej.............................................................. 325
2.9. Organizacje rządowe i pozarządowe.............................. 332
Podsumowanie.............................................................................. 338
Blok rozszerzający......................................................................... 338
Ćwiczenia...................................................................................... 339
Posłowie........................................................................................ 341
Bibliografia................................................................................... 345