Dane szczegółowe książki
Czynniki dezintegracji współczesnej rodziny polskiej: studium socjologiczne / Majkowski, Władysław (1944-)
Autorzy
Tytuł
Czynniki dezintegracji współczesnej rodziny polskiej: studium socjologiczne
Wydawnictwo
Kraków: Wydaw. Księży Sercanów, 1997
ISBN
8386789077
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
WSTĘP....................
9
13
CZĘŚĆ PIERWSZA
UWARUNKOWANIA TRWAŁOŚCI RODZINY POLSKIEJ W PRZESZŁOŚCI
Rozdział I
RODZINA W SWYM WYMIARZE JEDNOSTKOWYM I SPOŁECZNYM ............................. 23
1. Rodzina naturalnym środowiskiem życia człowieka................................................ 23
2. Rodzina a seksualny wymiar człowieka ................................................................... 26
3. Rodzina odpowiedzią na psycho-społeczne potrzeby człowieka............................. 31
Rozdział II
NAUCZANIE KOŚCIELNE U PODSTAW TRWAŁOŚCI MAŁŻEŃSTWA I RODZINY............ 37
1. Naturalny charakter małżeństwa i rodziny................................................................. 38
2. Seksualna heterogeniczność małżeńskich partnerów................................................ 39
3. Monogamiczny charakter małżeństwa...................................................................... 40
4. Sakramentalność związku małżeńskiego katolików................................................. 42
5. Nierozerwalność związku małżeńskiego katolików................................................. 44
6. Prokreacyjny charakter małżeństwa i rodziny.......................................................... 47
Rozdział III
SPOŁECZNO-EKONOMICZNE CZYNNIKI TRWAŁOŚCI WIĘZI MAŁŻEŃSKO-
RODZINNEJ................................................................................................................ 51
1. Trwałość wyrastająca z więzi ekonomicznej............................................................. 52
2. Rodzina preindustrialna systemem społecznych zabezpieczeń................................ 56
3. Rodzina jako środowisko społecznej kontroli zachowań swych członków............. 61
Spis treści
CZĘŚĆ DRUGA
MAKROSTRUKTURALNE CZYNNIKI DEZINTEGRACJI WSPÓŁCZESNEJ
RODZINY POLSKIEJ
Rozdział IV
PRZEMIANY MAKROSTRUKTURALNE SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO PO II WOJNIE
ŚWIATOWEJ................................................................................................................ 69
1. Przeobrażenia ustrojowe i społeczne w Polsce po II wojnie światowej i ich podło-
że ideologiczne ........................................................................................................... 71
a. Zmiany polityczne................................................................................................. 71
b. Zmiany ekonomiczne............................................................................................ 73
c. Reforma systemu oświaty i szkolnictwa............................................................... 76
d. Marksistowska ideologia podstawą funkcj onowania systemu.............................. 81
2. Proces industrializacji i urbanizacji........................................................................... 88
Rozdział V
PODWAŻENIE WIĘZI MAŁŻEŃSKO-RODZINNEJ W WYNIKU PROCESU
SEKULARYZACJI RODZrNY............................................................,........................... 95
1. Sekularyzacja prawna małżeństwa i rodziny............................................................. 97
2. Zawężenie funkcji rodzinnych w ramach procesu specjalizacji................................ 98
3. Zakwestionowanie katolickich norm moralnych wynikiem procesu racjonalizacji
życia........................................................................................................................... 99
Rozdział VI
ROZWÓD WYRAZEM CAŁKOWITEGO ROZPADU WIĘZI MAŁŻEŃSKIEJ....................... 103
1. Rozwód kompleksowym problemem........................................................................ 103
a. Rozwód emocjonalny............................................................................................ 104
b. Rozwód prawny.................................................................................................... 104
c. Rozwód ekonomiczny........................................................................................... 106
d. Rozwód rodzicielski ............................................................................................. 107
e. Rozwód z sąsiadami i przyjaciółmi ...................................................................... 108
f. Rozwód psychiczny............................................................................................... 109
2. Rodzinnei społeczne następstwa rozwodu............................................................... 110
a. Skutki rozwodu dla małżonków............................................................................ 111
b. Następstwa rozwodu dla dzieci ............................................................................ 116
c. Społeczne skutki rozwodu .................................................................................... 118
3. Struktura rozwodów w Polsce .................................................................................. 125
a. Rozwody a okres trwania małżeństwa.................................................................. 126
b. Rozwody a ilość dzieci w małżeństwie ................................................................ 127
Spis treści
c. Rozwodzący się a poziom ich wykształcenia....................................................... 128
d. Wiek małżonków w czasie wnoszenia powództwa o rozwód............................. 128
e. Czas rozwodu małżeństw a powództwo rozwodowe........................................... 129
f. Przyczyny rozwodów............................................................................................ 130
CZĘŚĆ TRZECIA
MIKROSTRUKTURALNE PODŁOŻE DEZINTEGRACJI WSPÓŁCZESNEJ
RODZINY POLSKIEJ
Rozdział VII
TEORETYCZNO-METODOLOGICZNA PROBLEMATYKA BADAŃ.................................. 135
1. Teoretyczny model badań......................................................................................... 135
2. Cel i metoda badań.................................................................................................... 140
3. Charakterystyka badanej zbiorowości...................................................................... 142
Rozdział VIII
SPOŁECZNO-OSOBOWE CHARAKTERYSTYKI MAŁŻONKÓW A JAKOŚĆ
ICH MAŁŻEŃSKIEGO ŻYCIA...................................................................................... 147
1. Społeczne podobieństwo małżonków....................................................................... 147
2. Wiekowe podobieństwo małżonków........................................................................ 149
3. Podobieństwo pod względem religijnym.................................................................. 151
4. Podobieństwo systemu wartości małżonków............................................................ 152
5. Zasoby małżeńskie małżonków ................................................................................ 155
6. Przygotowanie do nowych ról................................................................................... 157
7. Wsparcie ze strony innych osób i instytucji ............................................................. 160
Rozdział IX
WPŁYW SPOŁECZNO-EKONOMICZNYCH CZYNNIKÓW NA JAKOŚĆ
MAŁŻEŃSKIEGO ŻYCIA............................................................................................. 163
1. Społeczno-ekonomiczne przystosowanie ................................................................. 163
2. Praca zawodowa żony............................................................................................... 165
3. Skład ogniska domowego ......................................................................................... 167
4. Zakorzenienie we wspólnocie lokalnej..................................................................... 168
Rozdział X
MAŁŻEŃSKIE GRATYFIKACJE PARTNERÓW A JAKOŚĆ ICH MAŁŻEŃSKIEGO ŻYCIA 169
1. Pozytywna postawa względem współmałżonka....................................................... 169
Spis treści
2. Emocjonalne gratyfikacje.......................................................................................... 170
3. Efektywność komunikowania się w małżeństwie ..................................................... 173
4. Zakres małżeńskich interakcji ................................................................................... 176
5. Zgodność małżeńskich ról......................................................................................... 177
ZAKOŃCZENIE............................................................................................................... 181
DODATEK....................................................................................................................... 185
1. Przygotowanie do małżeństwa i rodziny.........................................................:......... 185
2. Pomoc rodzinie.......................................................................................................... 190
3. Pomoc rozwiedzionym.............................................................................................. 199
BIBLIOGRAFIA ............................................................................................................... 209
ANEKS ............................................................................................................................ 245
9
13
CZĘŚĆ PIERWSZA
UWARUNKOWANIA TRWAŁOŚCI RODZINY POLSKIEJ W PRZESZŁOŚCI
Rozdział I
RODZINA W SWYM WYMIARZE JEDNOSTKOWYM I SPOŁECZNYM ............................. 23
1. Rodzina naturalnym środowiskiem życia człowieka................................................ 23
2. Rodzina a seksualny wymiar człowieka ................................................................... 26
3. Rodzina odpowiedzią na psycho-społeczne potrzeby człowieka............................. 31
Rozdział II
NAUCZANIE KOŚCIELNE U PODSTAW TRWAŁOŚCI MAŁŻEŃSTWA I RODZINY............ 37
1. Naturalny charakter małżeństwa i rodziny................................................................. 38
2. Seksualna heterogeniczność małżeńskich partnerów................................................ 39
3. Monogamiczny charakter małżeństwa...................................................................... 40
4. Sakramentalność związku małżeńskiego katolików................................................. 42
5. Nierozerwalność związku małżeńskiego katolików................................................. 44
6. Prokreacyjny charakter małżeństwa i rodziny.......................................................... 47
Rozdział III
SPOŁECZNO-EKONOMICZNE CZYNNIKI TRWAŁOŚCI WIĘZI MAŁŻEŃSKO-
RODZINNEJ................................................................................................................ 51
1. Trwałość wyrastająca z więzi ekonomicznej............................................................. 52
2. Rodzina preindustrialna systemem społecznych zabezpieczeń................................ 56
3. Rodzina jako środowisko społecznej kontroli zachowań swych członków............. 61
Spis treści
CZĘŚĆ DRUGA
MAKROSTRUKTURALNE CZYNNIKI DEZINTEGRACJI WSPÓŁCZESNEJ
RODZINY POLSKIEJ
Rozdział IV
PRZEMIANY MAKROSTRUKTURALNE SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO PO II WOJNIE
ŚWIATOWEJ................................................................................................................ 69
1. Przeobrażenia ustrojowe i społeczne w Polsce po II wojnie światowej i ich podło-
że ideologiczne ........................................................................................................... 71
a. Zmiany polityczne................................................................................................. 71
b. Zmiany ekonomiczne............................................................................................ 73
c. Reforma systemu oświaty i szkolnictwa............................................................... 76
d. Marksistowska ideologia podstawą funkcj onowania systemu.............................. 81
2. Proces industrializacji i urbanizacji........................................................................... 88
Rozdział V
PODWAŻENIE WIĘZI MAŁŻEŃSKO-RODZINNEJ W WYNIKU PROCESU
SEKULARYZACJI RODZrNY............................................................,........................... 95
1. Sekularyzacja prawna małżeństwa i rodziny............................................................. 97
2. Zawężenie funkcji rodzinnych w ramach procesu specjalizacji................................ 98
3. Zakwestionowanie katolickich norm moralnych wynikiem procesu racjonalizacji
życia........................................................................................................................... 99
Rozdział VI
ROZWÓD WYRAZEM CAŁKOWITEGO ROZPADU WIĘZI MAŁŻEŃSKIEJ....................... 103
1. Rozwód kompleksowym problemem........................................................................ 103
a. Rozwód emocjonalny............................................................................................ 104
b. Rozwód prawny.................................................................................................... 104
c. Rozwód ekonomiczny........................................................................................... 106
d. Rozwód rodzicielski ............................................................................................. 107
e. Rozwód z sąsiadami i przyjaciółmi ...................................................................... 108
f. Rozwód psychiczny............................................................................................... 109
2. Rodzinnei społeczne następstwa rozwodu............................................................... 110
a. Skutki rozwodu dla małżonków............................................................................ 111
b. Następstwa rozwodu dla dzieci ............................................................................ 116
c. Społeczne skutki rozwodu .................................................................................... 118
3. Struktura rozwodów w Polsce .................................................................................. 125
a. Rozwody a okres trwania małżeństwa.................................................................. 126
b. Rozwody a ilość dzieci w małżeństwie ................................................................ 127
Spis treści
c. Rozwodzący się a poziom ich wykształcenia....................................................... 128
d. Wiek małżonków w czasie wnoszenia powództwa o rozwód............................. 128
e. Czas rozwodu małżeństw a powództwo rozwodowe........................................... 129
f. Przyczyny rozwodów............................................................................................ 130
CZĘŚĆ TRZECIA
MIKROSTRUKTURALNE PODŁOŻE DEZINTEGRACJI WSPÓŁCZESNEJ
RODZINY POLSKIEJ
Rozdział VII
TEORETYCZNO-METODOLOGICZNA PROBLEMATYKA BADAŃ.................................. 135
1. Teoretyczny model badań......................................................................................... 135
2. Cel i metoda badań.................................................................................................... 140
3. Charakterystyka badanej zbiorowości...................................................................... 142
Rozdział VIII
SPOŁECZNO-OSOBOWE CHARAKTERYSTYKI MAŁŻONKÓW A JAKOŚĆ
ICH MAŁŻEŃSKIEGO ŻYCIA...................................................................................... 147
1. Społeczne podobieństwo małżonków....................................................................... 147
2. Wiekowe podobieństwo małżonków........................................................................ 149
3. Podobieństwo pod względem religijnym.................................................................. 151
4. Podobieństwo systemu wartości małżonków............................................................ 152
5. Zasoby małżeńskie małżonków ................................................................................ 155
6. Przygotowanie do nowych ról................................................................................... 157
7. Wsparcie ze strony innych osób i instytucji ............................................................. 160
Rozdział IX
WPŁYW SPOŁECZNO-EKONOMICZNYCH CZYNNIKÓW NA JAKOŚĆ
MAŁŻEŃSKIEGO ŻYCIA............................................................................................. 163
1. Społeczno-ekonomiczne przystosowanie ................................................................. 163
2. Praca zawodowa żony............................................................................................... 165
3. Skład ogniska domowego ......................................................................................... 167
4. Zakorzenienie we wspólnocie lokalnej..................................................................... 168
Rozdział X
MAŁŻEŃSKIE GRATYFIKACJE PARTNERÓW A JAKOŚĆ ICH MAŁŻEŃSKIEGO ŻYCIA 169
1. Pozytywna postawa względem współmałżonka....................................................... 169
Spis treści
2. Emocjonalne gratyfikacje.......................................................................................... 170
3. Efektywność komunikowania się w małżeństwie ..................................................... 173
4. Zakres małżeńskich interakcji ................................................................................... 176
5. Zgodność małżeńskich ról......................................................................................... 177
ZAKOŃCZENIE............................................................................................................... 181
DODATEK....................................................................................................................... 185
1. Przygotowanie do małżeństwa i rodziny.........................................................:......... 185
2. Pomoc rodzinie.......................................................................................................... 190
3. Pomoc rozwiedzionym.............................................................................................. 199
BIBLIOGRAFIA ............................................................................................................... 209
ANEKS ............................................................................................................................ 245