Dane szczegółowe książki
Zarys historii gospodarczej Polski do 1945 roku / Skodlarski, Janusz
Autorzy
Tytuł
Zarys historii gospodarczej Polski do 1945 roku
Wydawnictwo
Warszawa, Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997
Numer wydania
2 poszerz. i popr.
ISBN
8301123648
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
OD AUTORA .. 9
ROZDZIAŁ 1
Zagadnienie syntezy historii gospodarczej dla ekonomistów .. 11
1. Przedmiot historii gospodarczej .. 11
2. Związki historii gospodarczej i teorii ekonomii . 14
3. Poszukiwanie centralnego czynnika syntezy historii gospodarczej .. 17
4. Próba nakreślenia koncepcji podręcznika dla studiujących nauki ekonomiczne 21
ROZDZIAŁ 2 Tworzenie wielkiej własności ziemskiej i systemu poddaństwa (X-XII w.) 24
1. Istota feudalizmu ... 24
2. Feudalizacja ustroju rolnego 26
3. Wyodrębnianie się podziału pracy . 32
4. Przejawy gospodarki towarowo-pieniężnej 34
ROZDZIAŁ 3
Dzieje osadnictwa jako przejaw działalności inwestycyjnej (XIII-XIV w.) 39
1. Pierwsze systemy osadnictwa 39
2. Zmiany w ustroju rolnym i technice produkcji . 41
3. Rozwój sił wytwórczych w mieście 45
4. Rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej . 50
ROZDZIAŁ 4
Rozkwit i upadek gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej 56
1. Przemiany ustroju rolnego w gospodarce europejskiej (XV-XVIII w.) ... 56
2. Przesłanki przejścia do gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej ... 58
3. Folwark pańszczyźniany i jego istota ... 65
4. Kryzys systemu folwarczno-pańszczyźnianego .. 73
ROZDZIAŁ 5 Proces akumulacji pierwotnej na ziemiach polskich ... 78
1. Rozumienie procesu akumulacji pierwotnej ... 78
2. Klasyczny przebieg akumulacji pierwotnej w Anglii .. 81
3. Pierwszy impuls na ziemiach polskich (II połowa XVIII w.) 84
3.1. Przejawy akumulacji pierwotnej w rolnictwie ... 84
3.2. Kapitał kupiecki i bankowy .. 88
3.3. Spółki szlachecko-mieszczańskie 90
3.4. Początki rynku siły roboczej . 94
4. Przemiany w latach 1807-1864 .. 95
4.1. Rolnictwo głównym źródłem akumulacji pierwotnej ... 95
4.2. Polityka protekcyjna rządu .. 98
4.3. Kapitał handlowy i bankowy . 101
4.4. Podatki i dzierżawy ... 105
4.5. Dostawy państwowe, wojskowe i spekulacje 106
4.6. Protekcjonizm celny i kapitały obce . 108
4.7. Źródła rekrutacji klasy robotniczej . 109
5. Wnioski i uwagi 110
ROZDZIAŁ 6
Reformy uwłaszczeniowe i ich skutki 113
1. Zmiany strukturalne w rolnictwie europejskim . 113
2. Nowy ustrój agrarny na ziemiach polskich ... 114
3. Ewolucja struktury agrarnej 118
4. Postęp w zakresie agrokultury ... 123
5. Rozwój gospodarki towarowej ... 128
6. Podział dochodu. Zmiany w położeniu chłopa i właściciela folwarku . . . 133
ROZDZIAŁ 7
Rewolucja przemysłowa na ziemiach polskieh w XIX wieku . . • .-v . . 140
1. Wprowadzenie . 140
2. Przewrót przemysłowy w Królestwie Polskim .. 144
3. Rewolucja przemysłowa w zaborze pruskim ... 151
4. Przejawy postępu technicznego w Galicji 155
5. Wzrost produkcji przemysłowej. Rozwój transportu i handlu 157
6. Zmiany w stosunkach produkcji .. 162
ROZDZIAŁ 8
Początki gospodarki monopolistycznej na ziemiach polskich (1870-1914) 174
1. Istotne cechy gospodarki monopolistycznej ... 174
2. Przesłanki monopolizacji ... 179
2.1. Postęp techniczny i akumulacja kapitału .. 179
2.2. Koncentracja produkcji i kapitału .. 182
2.3. Czynniki zewnętrzne .. 187
2.4. Kryzys ekonomiczny .. 191
3. Charakterystyka pierwszych organizacji monopolistycznych na ziemiach polskich ... 192
4. Istota i zasady funkcjonowania związków monopolistycznych 197
5. Specyficzne cechy gospodarki monopolistycznej na ziemiach polskich . . . 204
ROZDZIAŁ 9
Ekonomiczno-społeczne konsekwencje I wojny światowej 211
1. Ekonomiczne przyczyny wojny ... 211
2. Materialne potrzeby krajów walczących . 213
3. Zmiany strukturalne i instytucjonalne .. 215
4. Wpływ wojny na gospodarkę światową . 218
5. Sytuacja na ziemiach polskich w okresie I wojny światowej 220
5.1. Zniszczenia wojenne, rabunek i rekwizycje . 220
5.2. Życie gospodarcze 223
5.3. Położenie materialne społeczeństwa . 230
ROZDZIAŁ 10
Odbudowa gospodarki polskiej. Początki stabilizacji (1918-1925) ... 233
1. Problemy gospodarki światowej .. 233
2. Skutki zaborów 235
3. Gospodarka wojenna . 238
4. Inflacja markowa. Reformy skarbowe Władysława Grabskiego ... 240
ROZDZIAŁ 11
Ożywienie gospodarcze w latach 1926-1929 251
1. Stabilizacja systemu kapitalistycznego ... 251
2. Zamach majowy. Pozytywne tendencje w gospodarce polskiej ... 256
ROZDZIAŁ 12
Wielki kryzys ekonomiczny (1929-1933/35) 264
1. Przesłanki kryzysu .. 264
2. Kryzys w rolnictwie . 266
3. Kryzys w przemyśle . 269
4. Problemy walutowo-skarbowe ... 274
5. Zmiany w handlu wewnętrznym i zagranicznym 280
6. Polityka rządu wobec kryzysu ... 283
ROZDZIAŁ 13
Główne formy interwencjonizmu państwowego w Polsce (1936-1939) 286
1. Uwagi wstępne 286
2. Program inwestycyjny. Planowanie gospodarcze 289
3. Stosunki pieniężno-kredytowe 294
4. Interwencjonizm w rolnictwie 297
5. Rozwój etatyzmu ... 299
6. Rozbudowa interwencjonizmu państwowego na rynku pracy 300
7. Metody finansowania polityki nakręcania koniunktury 304
8. Efekty polityki interwencyjnej ... 307
9. Bilans gospodarczy Polski odrodzonej .. 311
ROZDZIAŁ 14
Gospodarka na ziemiach polskich w latach 1939-1945 na tle zmian
w ekonomice światowej ... 319
1. Ewolucja gospodarki światowej .. 319
1.1. Straty wojenne i koszty odbudowy . 319
1.2. Poziom wyżywienia i produkcja rolna ... 321
1.3. Rozwój produkcji przemysłowej ... 323
1.4. Rozwój sil wytwórczych. Zmiany strukturalne .. 325
1.5. Handel międzynarodowy ... 326
2. Stan gospodarki na ziemiach polskich . 328
2.1. Podstawowe założenia hitlerowskiej polityki demograficznej i ekonomicznej . 328
2.2. Eksterminacja społeczeństwa polskiego .. 331
2.3. Przemysł i transport na potrzeby Rzeszy . 332
2.4. Polityka kredytowo-pieniężna 335
2.5. Przeobrażenia w dziedzinie rolnictwa ... 338
2.6. Warunki materialno-bytowe ludności 341
2.7. Okupacja Kresów Wschodnich ... 344
3. Bilans strat materialnych .. 348
WYKAZ MATERIAŁÓW POMOCNICZYCH
Mapy 351
Rysunki ... 351
Fotografie .. 352
Tabele 353
ROZDZIAŁ 1
Zagadnienie syntezy historii gospodarczej dla ekonomistów .. 11
1. Przedmiot historii gospodarczej .. 11
2. Związki historii gospodarczej i teorii ekonomii . 14
3. Poszukiwanie centralnego czynnika syntezy historii gospodarczej .. 17
4. Próba nakreślenia koncepcji podręcznika dla studiujących nauki ekonomiczne 21
ROZDZIAŁ 2 Tworzenie wielkiej własności ziemskiej i systemu poddaństwa (X-XII w.) 24
1. Istota feudalizmu ... 24
2. Feudalizacja ustroju rolnego 26
3. Wyodrębnianie się podziału pracy . 32
4. Przejawy gospodarki towarowo-pieniężnej 34
ROZDZIAŁ 3
Dzieje osadnictwa jako przejaw działalności inwestycyjnej (XIII-XIV w.) 39
1. Pierwsze systemy osadnictwa 39
2. Zmiany w ustroju rolnym i technice produkcji . 41
3. Rozwój sił wytwórczych w mieście 45
4. Rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej . 50
ROZDZIAŁ 4
Rozkwit i upadek gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej 56
1. Przemiany ustroju rolnego w gospodarce europejskiej (XV-XVIII w.) ... 56
2. Przesłanki przejścia do gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej ... 58
3. Folwark pańszczyźniany i jego istota ... 65
4. Kryzys systemu folwarczno-pańszczyźnianego .. 73
ROZDZIAŁ 5 Proces akumulacji pierwotnej na ziemiach polskich ... 78
1. Rozumienie procesu akumulacji pierwotnej ... 78
2. Klasyczny przebieg akumulacji pierwotnej w Anglii .. 81
3. Pierwszy impuls na ziemiach polskich (II połowa XVIII w.) 84
3.1. Przejawy akumulacji pierwotnej w rolnictwie ... 84
3.2. Kapitał kupiecki i bankowy .. 88
3.3. Spółki szlachecko-mieszczańskie 90
3.4. Początki rynku siły roboczej . 94
4. Przemiany w latach 1807-1864 .. 95
4.1. Rolnictwo głównym źródłem akumulacji pierwotnej ... 95
4.2. Polityka protekcyjna rządu .. 98
4.3. Kapitał handlowy i bankowy . 101
4.4. Podatki i dzierżawy ... 105
4.5. Dostawy państwowe, wojskowe i spekulacje 106
4.6. Protekcjonizm celny i kapitały obce . 108
4.7. Źródła rekrutacji klasy robotniczej . 109
5. Wnioski i uwagi 110
ROZDZIAŁ 6
Reformy uwłaszczeniowe i ich skutki 113
1. Zmiany strukturalne w rolnictwie europejskim . 113
2. Nowy ustrój agrarny na ziemiach polskich ... 114
3. Ewolucja struktury agrarnej 118
4. Postęp w zakresie agrokultury ... 123
5. Rozwój gospodarki towarowej ... 128
6. Podział dochodu. Zmiany w położeniu chłopa i właściciela folwarku . . . 133
ROZDZIAŁ 7
Rewolucja przemysłowa na ziemiach polskieh w XIX wieku . . • .-v . . 140
1. Wprowadzenie . 140
2. Przewrót przemysłowy w Królestwie Polskim .. 144
3. Rewolucja przemysłowa w zaborze pruskim ... 151
4. Przejawy postępu technicznego w Galicji 155
5. Wzrost produkcji przemysłowej. Rozwój transportu i handlu 157
6. Zmiany w stosunkach produkcji .. 162
ROZDZIAŁ 8
Początki gospodarki monopolistycznej na ziemiach polskich (1870-1914) 174
1. Istotne cechy gospodarki monopolistycznej ... 174
2. Przesłanki monopolizacji ... 179
2.1. Postęp techniczny i akumulacja kapitału .. 179
2.2. Koncentracja produkcji i kapitału .. 182
2.3. Czynniki zewnętrzne .. 187
2.4. Kryzys ekonomiczny .. 191
3. Charakterystyka pierwszych organizacji monopolistycznych na ziemiach polskich ... 192
4. Istota i zasady funkcjonowania związków monopolistycznych 197
5. Specyficzne cechy gospodarki monopolistycznej na ziemiach polskich . . . 204
ROZDZIAŁ 9
Ekonomiczno-społeczne konsekwencje I wojny światowej 211
1. Ekonomiczne przyczyny wojny ... 211
2. Materialne potrzeby krajów walczących . 213
3. Zmiany strukturalne i instytucjonalne .. 215
4. Wpływ wojny na gospodarkę światową . 218
5. Sytuacja na ziemiach polskich w okresie I wojny światowej 220
5.1. Zniszczenia wojenne, rabunek i rekwizycje . 220
5.2. Życie gospodarcze 223
5.3. Położenie materialne społeczeństwa . 230
ROZDZIAŁ 10
Odbudowa gospodarki polskiej. Początki stabilizacji (1918-1925) ... 233
1. Problemy gospodarki światowej .. 233
2. Skutki zaborów 235
3. Gospodarka wojenna . 238
4. Inflacja markowa. Reformy skarbowe Władysława Grabskiego ... 240
ROZDZIAŁ 11
Ożywienie gospodarcze w latach 1926-1929 251
1. Stabilizacja systemu kapitalistycznego ... 251
2. Zamach majowy. Pozytywne tendencje w gospodarce polskiej ... 256
ROZDZIAŁ 12
Wielki kryzys ekonomiczny (1929-1933/35) 264
1. Przesłanki kryzysu .. 264
2. Kryzys w rolnictwie . 266
3. Kryzys w przemyśle . 269
4. Problemy walutowo-skarbowe ... 274
5. Zmiany w handlu wewnętrznym i zagranicznym 280
6. Polityka rządu wobec kryzysu ... 283
ROZDZIAŁ 13
Główne formy interwencjonizmu państwowego w Polsce (1936-1939) 286
1. Uwagi wstępne 286
2. Program inwestycyjny. Planowanie gospodarcze 289
3. Stosunki pieniężno-kredytowe 294
4. Interwencjonizm w rolnictwie 297
5. Rozwój etatyzmu ... 299
6. Rozbudowa interwencjonizmu państwowego na rynku pracy 300
7. Metody finansowania polityki nakręcania koniunktury 304
8. Efekty polityki interwencyjnej ... 307
9. Bilans gospodarczy Polski odrodzonej .. 311
ROZDZIAŁ 14
Gospodarka na ziemiach polskich w latach 1939-1945 na tle zmian
w ekonomice światowej ... 319
1. Ewolucja gospodarki światowej .. 319
1.1. Straty wojenne i koszty odbudowy . 319
1.2. Poziom wyżywienia i produkcja rolna ... 321
1.3. Rozwój produkcji przemysłowej ... 323
1.4. Rozwój sil wytwórczych. Zmiany strukturalne .. 325
1.5. Handel międzynarodowy ... 326
2. Stan gospodarki na ziemiach polskich . 328
2.1. Podstawowe założenia hitlerowskiej polityki demograficznej i ekonomicznej . 328
2.2. Eksterminacja społeczeństwa polskiego .. 331
2.3. Przemysł i transport na potrzeby Rzeszy . 332
2.4. Polityka kredytowo-pieniężna 335
2.5. Przeobrażenia w dziedzinie rolnictwa ... 338
2.6. Warunki materialno-bytowe ludności 341
2.7. Okupacja Kresów Wschodnich ... 344
3. Bilans strat materialnych .. 348
WYKAZ MATERIAŁÓW POMOCNICZYCH
Mapy 351
Rysunki ... 351
Fotografie .. 352
Tabele 353