Dane szczegółowe książki
Wiek XX w źródłach: wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów / Sobańska-Bondaruk, Melania; Lenard, Stanisław Bogusław (1961-)
Tytuł
Wiek XX w źródłach: wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998
ISBN
8301127104
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
brak numeracji stron
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa 17
Rozdział 1.1 WOJNA ŚWIATOWA 1914-1918 Materiały źródłowe 21
1. Nota o wypowiedzeniu wojny, doręczona ministrowi spraw zagranicznych Rosji, Siergiejowi D. Sazonowowi, przez ambasadora Niemiec w Sankt Petersburgu, Friedricha Pourtalesa, 1 VIII 1914 r. 21
2. Oświadczenie kanclerza Rzeszy, Theobalda Bethmanna Hollwega, złożone w sejmie Rzeszy, w sprawie pogwałcenia przez Niemcy neutralności Luksemburga i Belgii, z 4 VIII 1914 r. 21
3. Depesza gen. Josepha Joffre do Alexandre'a Milleranda, ministra wojny, o bitwie pod Marną, z 10 IX 1914 r. 22
4. David Lloyd George o działaniach wojsk angielskich w Mezopotamii w latach 1914-1915 23
5. David Lloyd George o znaczeniu frontu włoskiego w 1915 r. 24
6. Sprawozdanie nadzwyczajnej komisji śledczej o użyciu przez wojska niemieckie gazów trujących na froncie wschodnim, nad brzegami Bzury i Rawki, z 31 V 1915 r. 25
7. Manifest międzynarodowej konferencji socjalistycznej w Zimmerwaldzie z 8 IX 1915 r. 27
8. Henn Barbusse o walkach pod Verdun w 1916 r. 29
9. David Lloyd George o walkach w 1916 r. 31
10. Memoriał szefa sztabu admiralicji niemieckiej, admirała Henninga von Holtzendorffa, do szefa Sztabu Generalnego, marszałka Paula von Hindenburga, w sprawie nieograni¬czonej wojny łodziami podwodnymi, z 22 XII 1916 r. 32
11. Upadek caratu w Rosji w 1917 r. 33
12. Oświadczenie prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona, złożone w Kongresie w sprawie wypowiedzenia przez Stany Zjednoczone Ameryki Północnej wojny Niemcom, z 6 IV 1917 r. 35
13. Tezy kwietniowe Włodzimierza I. Lenina z 1917 r. 35
14. Baruch Milch o losie ludności cywilnej w czasie I wojny światowej 38
15. Deklaracja Balfoura z 2 XI1917 r. 40
16. Dekret o pokoju uchwalony przez II Ogólnorosyjski Zjazd Rad Delegatów Robotniczych, Żołnierskich i Chłopskich w Piotrogrodzie 26 X/8 XI1917 r. 41
17. Deklaracja Praw Narodów Rosji z 3/16 XI 1917 r. 41
18. Orędzie prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona do Kongresu Stanów Zjed¬noczonych Ameryki Północnej z 8 I 1918 r. 43
19. Traktat brzeski z 3 III 1918 r. 45
20. Konwencja rozejmowa państw sprzymierzonych z Niemcami z Rethonde, z 11 XI 1918 r. 47
Materiały metodyczne 52
Anegdoty, ciekawostki, myśli 57
Rozdział II. POLACY I SPRAWA POLSKA W CZASIE I WOJNY ŚWIATOWEJ 1914-1918 Materiały źródłowe 61
21. Odezwa Józefa Piłsudskiego, informująca o powstaniu Rządu Narodowego, wydana w Warszawie 6 VIII 1914 r. 61
22. Odezwa do Polaków Naczelnego Dowództwa niemieckich i austro-węgierskich armii wschodnich z początku sierpnia 1914 r. 61
23. Odezwa wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza, głównodowodzącego armii rosyjskiej, do Polaków, wydana w Sankt Petersburgu 14 VIII 1914 r. 62
24. Odezwa Józefa Piłsudskiego do Legionów Polskich z 22 VIII 1914 r. 62
25. Rozkaz Józefa Piłsudskiego do Polskiej Organizacji Wojskowej, wydany w Łączkach, w Lubelskiem, 25 VIII 1915 r. 63
26. Akt 5 listopada, czyli proklamacja do mieszkańców Lubelskiego Generalnego Gubernatorstwa, z 5 XI 1916 r. 64
27. Odezwa Zarządu Głównego Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy w sprawie niepodległości Polski z 6 XI1916 r. 65
28. Proklamacja rosyjskiego Rządu Tymczasowego do Polaków, wydana w Petersburgu 29/16 III 1917 r. 67
29. Uchwała w sprawie roty przysięgi 6 pułku piechoty Legionów Polskich z lipca 1917 r. 68
30. Patent mocarstw okupacyjnych w sprawie utworzenia Rady Regencyjnej z 12 IX 1917 r. 69
31. Nota Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu do ministrów spraw zagranicznych państw sprzymierzonych w sprawie odbudowy państw narodowych z 13 XI1917 r. 71
32. Pieśni legionowe z lat 1914-1917 72
Materiały metodyczne 75
Anegdoty, ciekawostki, myśli 77
Rozdział III. ŚWIAT W DWUDZIESTOLECIU MIĘDZYWOJENNYM 1919-1939 Materiały źródłowe 81
33. Traktat wersalski z 28 VI1919 r. 81
34. Pakt Ligi Narodów, uchwalony w Wersalu 28 VI1919 r. 84
6
35. Program Niemieckiej Partii Robotniczej (DAP), uchwalony w Monachium 24 II 1920 r. 88
36. Kalendarium imprez organizowanych przez Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partię Robotniczą (NSDAP) na terenie Monachium w 1920 r. 89
37. Traktat waszyngtoński z 6 II1922 r. 91
38. Traktat z Rapallo z 16 IV 1922 r. 92
39. Ernest Hemingway o inflacji w Niemczech w 1922 r. 93
40. Mowa Benito Mussoliniego, wygłoszona w Izbie Deputowanych 16 XI1922 r. 94
41. Rezolucja XII Zjazdu Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) w sprawie Nowej Polityki Ekonomicznej (NEP) z 19 IV 1923 r. 95
42. Hiperinflacja w latach dwudziestych 96
43. Benito Mussolini o doktrynie faszystowskiej 96
44. Pakt reński, zawarty w Londynie 1 XII 1925 r. 97
45. Adolf Hitler o głównych celach polityki narodowego socjalizmu 98
46. Pakt Brianda-Kellogga, zawarty w Paryżu 27 VIII 1928 r. 100
47. Charakter światowego kryzysu ekonomicznego lat 1929-1933 102
48. Pierwsza mowa inauguracyjna prezydenta Franklina Delano Roosevelta z 4 III 1933 r. 103
49. Kult Józefa Stalina w ZSRR w latach trzydziestych 104
50. Ustawy norymberskie z 15 IX 1935 r. 104
51. Memorandum niemieckie w sprawie remilitaryzacji Nadrenii z 7 III 1936 r. 106
52. Układ niemiecko-japoński w sprawie wspólnego zwalczania Międzynarodówki Komunistycznej, tzw. pakt antykominternowski, zawarty w Berlinie 25 XI 1936 r. 108
53. Konstytucja Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich z 5 XII 1936 r. 109
54. Ksawery Pruszyński o wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936-1939 111
55. Ustawa Rzeszy w sprawie ponownego zjednoczenia Austrii z Rzeszą Niemiecką, wydana w Linzu 13 III 1938 r. 112
56. Procesy moskiewskie w Związku Radzieckim w latach trzydziestych 113
57. Układ monachijski z 29 IX 1938 r. 114
58. Dekret kanclerza Rzeszy o Protektoracie Czech i Moraw, wydany w Pradze 16 III 1939 r. 115
59. Pakt stalowy z 22 V 1939 r. 117
60. Niemiecko-radziecki układ o nieagresji, tzw. pakt Ribbentrop-Mołotow, podpisany w Moskwie 23 VIII 1939 r. 118
Materiały metodyczne 120
Anegdoty, ciekawostki, myśli 124
Rozdział IV. POLACY W ODRODZONYM PAŃSTWIE 1918-1939 Materiały źródłowe 129
61. Manifest Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej z 7 XI1918 r. 129
62. Akt przekazania przez Radę Regencyjną pełni władzy Józefowi Piłsudskiemu z 14 XI 1918 r. 132
63. Telegram Józefa Piłsudskiego, notyfikujący powstanie państwa polskiego, z 16 XI 1918 r. 133
64. Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej, określający jej funkcjonowanie w okresie przejściowym, z 22 XI1918 r. 133
65. Traktat pokoju między mocarstwami sprzymierzonymi i stowarzyszonymi a Niem¬cami, ratyfikowany przez Polskę ustawą sejmową, uchwalony w Wersalu 28 VI 1919 r. 134
66. Traktat między głównymi mocarstwami sprzymierzonymi i stowarzyszonymi a Polską, tzw. traktat mniejszościowy, uchwalony w Wersalu 28 VI 1919 r. 138
67. Przemówienie Włodzimierza I. Lenina do czerwonoarmistów udających się na front polski, wygłoszone w Moskwie 5 V 1920 r. 140
68. Michaił N. Tuchaczewski o wojnie 1920 r. z Polską 141
69. Józef Piłsudski o wojnie 1920 r. z Rosją Radziecką 143
70. Dekret gen. Lucjana Żeligowskiego dotyczący organizacji władzy na Litwie, wydany w Wilnie 12 X 1920 r. 144
71. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 17 III 1921 r. 145
72. Nota Wojciecha Korfantego do rządów państw sprzymierzonych, o powodach wybuchu III powstania śląskiego, z 3 V 1921 r. 153
73. Uchwała Sejmu Ustawodawczego o objęciu władzy nad ziemią wileńską, wraz z aktem złączenia ziemi wileńskiej z Rzecząpospolitą Polską, z 24 III 1922 r. 155
74. Komunikat PAT, zawierający treść przemówień Józefa Piłsudskiego i Gabriela Narutowicza w czasie uroczystego śniadania po przekazaniu władzy w państwie, z 14 XII 1922 r. 155
75. Komunikat Kancelarii Cywilnej Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, o zabójstwie Gabriela Narutowicza, z 16 XII 1922 r. 156
76. Expose premiera Władysława Grabskiego, wygłoszone na posiedzeniu sejmu i senatu 20 XII 1923 r. 157
77. Marszałek sejmu Maciej Rataj o przewrocie majowym 1926 r. 158
78. Raport posła polskiego w Londynie Konstantego Skirmunta, na temat reakcji rządu brytyjskiego na przewrót majowy, z 20 V 1926 r. 160
79. Wywiad Józefa Piłsudskiego dla “Kuriera Porannego" z 25 V 1926 r. 161
80. Ustawa zmieniająca i uzupełniająca konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 17 III 1921 r., tzw. nowela sierpniowa, z 2 VIII 1926 r. 162
8
81. Deklaracja przedwyborcza Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem z 21 I 1928 r. 163
82. Józef Piłsudski o posłach i parlamencie 164
83. Deklaracja Centrolewu z 5 IV 1930 r. 165
84. Wyrok w procesie “brzeskim" z 13 I 1932 r. 167
85. Pakt o nieagresji zawarty między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycz¬nych Republik Radzieckich w Moskwie 25 VII 1932 r. 169
86. Deklaracja o niestosowaniu przemocy między Rzecząpospolitą Polską a Niemcami, podpisana w Berlinie 26 I 1934 r. 170
87. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 23 IV 1935 r. 172
88. Przemówienie sejmowe wicepremiera i ministra skarbu Eugeniusza Kwiatkowskiego, o 15-letnim planie rozwoju gospodarczego Polski, z 2 XII 1938 r. 177
89. Przemówienie ministra spraw zagranicznych Józefa Becka, wygłoszone na plenarnym posiedzeniu sejmu w odpowiedzi na mowę kanclerza Rzeszy Adolfa Hitlera z 28 IV 1939 r., z 5 V 1939 r. 178
90. Zeznanie Alfreda Helmutha Naujocksa na temat prowokacji gliwickiej z 31 VIII 1939 r., złożone na procesie norymberskim 180
Materiały metodyczne 182
Anegdoty, ciekawostki, myśli 187
Rozdział V. II WOJNA ŚWIATOWA 1939-1945 Materiały źródłowe 191
91. Niemiecko-radziecki układ o granicy i przyjaźni, zawarty w Moskwie 28 IX 1939 r. 191
92. Polityka III Rzeszy i Związku Radzieckiego w pierwszych miesiącach wojny w karykaturze 192
93. Układ rozejmowy między Francją a Niemcami, zawarty w Compiegne 22 VI 1940 r. 193
94. Wytyczne nr 17 Głównej Kwatery Adolfa Hitlera, do prowadzenia wojny lotniczej i morskiej przeciw Anglii, z 1 VIII 1940 r. 195
95. Wskazówki odnośnie do sposobu przeprowadzenia deportacji elementów anty¬radzieckich z Litwy, Łotwy i Estonii z 1940 r. 196
96. Pakt trzech, zawarty w Berlinie 27 IX 1940 r. 198
97. Plan Barbarossa 199
98. Wytyczne kierowania gospodarką na nowo zajętych terytoriach wschodnich (“Griine Mappe" — Zielona teczka), z czerwca 1941 r. 202
99. Przemówienie radiowe zastępcy przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych
Związku Radzieckiego i ministra spraw zagranicznych, Wiaczesława M. Mołotowa, z 22 VI1941 r. 204
100. Karta Atlantycka z 14 VIII 1941 r. 205
101. Orędzie prezydenta Franklina Delano Roosevelta w sprawie wojny z Japonią z 8 XII 1941 r. 207
102. Deklaracja Narodów Zjednoczonych z 1 I 1942 r. 208
103. Komunikat konferencji w Casablance z 26 I 1943 r. 208
104. Akt kapitulacji Włoch, podpisany na Malcie 20 IX 1943 r. 209
105. II wojna światowa w oczach jej uczestników — dowódców i żołnierzy 211
106. Deklaracja trzech mocarstw na konferencji w Teheranie z 1 XII 1943 r. 224
107. Sprawozdanie z konferencji jałtańskiej z 11II1945 r. 225
108. Karykatura ilustrująca znaczenie konferencji w Jałcie 228
109. Akty kapitulacyjne armii niemieckiej z 1945 r. 229
110. Karta Narodów Zjednoczonych uchwalona przez konferencję założycielską ONZ w San Francisco 26 VI1945 r. 230
111. Uchwały konferencji poczdamskiej z 2 VIII 1945 r. 232
112. Nota rządu Związku Radzieckiego do rządu Japonii, o wypowiedzeniu wojny, z 8 VIII 1945 r. 236
113. Akt kapitulacji Japonii podpisany na pokładzie pancernika “Missouri" w Zatoce Tokijskiej 2 IX 1945 r. 237
Materiały metodyczne 239
Anegdoty, ciekawostki, myśli 243
Rozdział VI. POLSKA I POLACY W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ 1939-1945 Materiały źródłowe 247
114. Rozkaz Adolfa Hitlera do ataku na Polskę, wydany w Berlinie 31 VIII 1939 r. 247
115. Orędzie prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego do narodu w dniu agresji niemieckiej na Polskę, wydane w Warszawie 1 IX 1939 r. 247
116. Nota ministra spraw zagranicznych Wiaczesława M. Mołotowa, doręczona am¬basadorowi Polski w Moskwie Wacławowi Grzybowskiemu w nocy z 16 na 17 IX 1939 r., dotycząca wkroczenia wojsk radzieckich na terytorium Polski 248
117. Przemówienie premiera Wiaczesława M. Mołotowa na posiedzeniu Rady Najwyższej Związku Radzieckiego z 31 X 1939 r. 248
118. Fryderyk Zoil o aresztowaniu uczonych Uniwersytetu Jagiellońskiego przez oddziały SS 6 XI1939 r. 249
119. Rozporządzenie generalnego gubernatora Hansa Franka, o obowiązku pracy
10
dla ludności polskiej Generalnego Gubernatorstwa, wydane w Krakowie 14 XII 1939 r. 251
120. Hans Frank o zasadach polityki niemieckiej wobec społeczeństwa polskiego i o stosowaniu terroru 251
121. Raport gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza do gen. Kazimierza Sosnkowskiego, o sytuacji na terenie okupacji radzieckiej, z 17 III 1940 r. 254
122. Ola Watowa o deportacjach ludności polskiej na Wschód w latach 1940-1945 255
123. Układ między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, podpisany w Londynie 30 VII 1941 r. 257
124. Kodeks moralności obywatelskiej, czyli 10 przykazań walki cywilnej 258
125. Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie Icchaka Kacenelsona 259
126. Bilans ofiar pierwszego etapu likwidacji getta warszawskiego, sporządzony na podstawie wykazów dziennych “Raportu listopadowego" z 1942 r. 260
127. Delegatura Rządu na Kraj o wysiedleniach na Zamojszczyźnie w okresie 20 XII 1942-6 I 1943 261
128. Nota rządu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich do ambasadora polskiego w Moskwie Tadeusza Romera w sprawie zerwania stosunków dyplomatycznych z rządem Rzeczypospolitej Polskiej z 25 IV 1943 r. 262
129. Jiirgen Stroop o likwidacji getta warszawskiego w 1943 r. 263
130. Rozkaz dowódcy Armii Krajowej gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego do komen¬dantów okręgów, w sprawie akcji “Burza", z 20 XI1943 r. 263
131. “O co walczymy?" — druga deklaracja programowa Polskiej Partii Robotniczej, wydana w Warszawie w listopadzie 1943 r. 265
132. Michał Issajewicz o zamachu na Franza Kutscherę, dowódcę SS i Policji na dystrykt warszawski, 1 II 1944 r. 267
133. “O co walczy naród polski" — deklaracja programowa Rady Jedności Narodowej w sprawie zasad współżycia międzynarodowego, pokoju i przebudowy ustroju państwa polskiego, uchwalona w Warszawie 15 III 1944 r. 270
134. Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, opublikowany w Chełmie 22 VII 1944 r. 274
135. Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, o przeprowadzeniu reformy rolnej, z 6 IX 1944 r. 277
136. Sprawozdanie końcowe gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwika Fischera dla Hansa Franka, na temat powstania warszawskiego, z listopada 1944 r. 278
137. Oświadczenie rządu polskiego na uchodźstwie, w sprawie decyzji jałtańskich, z 13 II1945 r. 280
11
138. List płk. Pimienowa do gen. Leopolda Okulickiego i członków Rady Jedności Narodowej z 6 III 1945 r. 281
139. Sabina Lewi o działalności cenzury w województwie białostockim — zapis z 24 V 1945 r. 282
140. Testament Polski Walczącej z 1 VII 1945 r. 285
141. Odezwa Rady Jedności Narodowej, w sprawie procesu “szesnastu" w Moskwie, z 1 VII 1945 r. 286
142. List Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej do Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bol¬szewików), na temat postępowania żołnierzy Armii Czerwonej na wyzwalanych ziemiach polskich, z 11IX 1945 r. 287
Materiały metodyczne 290
Anegdoty, ciekawostki, myśli 294
Rozdział VII. ŚWIAT PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ Materiały źródłowe 301
143. Przemówienie Winstona Churchilla w Fulton z 5 III 1946 r. 301
144. Oświadczenie Wiaczesława M. Mołotowa, o wynikach paryskiej sesji Rady Ministrów Spraw Zagranicznych, z 27 V 1946 r. 302
145. Przemówienie sekretarza stanu Jamesa F. Byrnesa w Stuttgarcie z 6 IX 1946 r. 304
146. Wielkość pomocy UNRRA dla poszczególnych krajów — stan z 15 VI 1947 r. 307
147. Plan Marshalla z 1947 r. 308
148. Deklaracja niepodległości Izraela z 14 V 1948 r. 311
149. Statut Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej 313
150. Porozumienie o utworzeniu paktu północnoatlantyckiego, podpisane w Waszyngtonie 4 IV 1949 r. 317
151. Deklaracja Rządu Centralnego Chińskiej Republiki Ludowej, wydana w Pekinie IX 1949 r. 319
152. Konstytucje obu państw niemieckich z 1949 r. 320
153. Przemówienie premiera rządu Niemieckiej Republiki Demokratycznej Otto Grote-wohla z 12 X 1949 r. 324
154. Wojna w Korei 1950-1953 326
155. Komunikat końcowy konferencji krajów Azji i Afryki w Bandungu z 24 IV 1955 r. 328
156. Polska karykatura polityczna z lat 1945-1952 o wydarzeniach międzynarodo¬wych 332
12
157. Układ o przyjaźni, współpracy i pomocy wzajemnej między Związkiem Socjalis¬tycznych Republik Radzieckich i państwami Europy Środkowej, tzw. Układ Warszawski, podpisany w Warszawie 14 V 1955 r. 336
158. Referat Nikity S. Chruszczowa o kulcie jednostki, wygłoszony na XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego w nocy z 24 na 25 II 1956 r. 338
159. Wydarzenia na Węgrzech w 1956 r. 341
160. Traktat rzymski z 25 III 1957 r. 346
161. Proklamacja prezydenta Johna F. Kennedy'ego w sprawie blokady Kuby, wydana w Waszyngtonie 23 X 1962 r. 347
162. Jan XXIII o przestrzeganiu praw 348
163. Proklamacja pięciu europejskich państw socjalistycznych do obywateli Czechosłowacji w związku z wkroczeniem wojsk Układu Warszawskiego na terytorium Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, wydana w Warszawie 24 VIII 1968 r. 349
164. Haing Ngor o reżimie Czerwonych Khmerów w Kambodży w czasach Pol Pota 350
165. Jan Paweł II o godności pracy ludzkiej 352
166. Ludność świata według kontynentów w XX w. (w min) 353
167. Produkt narodowy brutto na głowę l mieszkańca w wybranych krajach ok. 1989 r. (w dolarach) 354
168. Udział zatrudnienia w rolnictwie, przemyśle i usługach w latach 1950-1987 w wybranych krajach (w %) 354
169. Konflikty społeczne i narodowościowe w Związku Radzieckim i Chinach Ludowych w 1989 r. w karykaturze politycznej 355
170. Układ mocarstw z państwami niemieckimi w sprawie statusu zjednoczonych Niemiec, podpisany w Moskwie 12 IX 1990 r. 355
171. Rozpad Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i powstanie Wspólnoty Niepodległych Państw w 1991 r. 359
Materiały metodyczne 364
Anegdoty, ciekawostki, myśli 368
Rozdział VIII. POLSKA I POLACY W POWOJENNYM ŚWIECIE Materiały źródłowe 371
172. Ustawa o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej z3I1946r. 371
173. Ustawa o głosowaniu ludowym (referendum) z 27 IV 1946 r. 374
174. Odezwa stronnictw politycznych, organizacji społecznych i zawodowych do narodu polskiego w sprawie referendum ludowego z czerwca 1946 r. 375
13
175. Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego o działalności opozycji — stan na 28 XI 1946 r. 375
176. Wyniki referendum ludowego z 30 VI 1946 r. 377
177. Pogrom kielecki z 4 VII 1946 r. 379
178. Przemówienie Stanisława Mikołajczyka na posiedzeniu Sejmu Ustawodawczego z 23 VI 1947 r. 381
179. Julia Brystygerowa, dyrektor Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, o zadaniach resortu w walce z opozycją 383
180. Rezolucja Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej w sprawie odchylenia prawicowego i nacjonalistycznego w kierownictwie partii z 3 IX 1948 r. 385
181. Deklaracja ideowa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z grudnia 1948 r. 387
182. Stanisław Radkiewicz o agentach 388
183. Warunki życia w Nowej Hucie 389
184. Tekst propagandowy z wczesnych lat pięćdziesiątych 390
185. Pieśni z okresu polskiego stalinizmu 391
186. Poprawki Józefa Stalina do projektu konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1952 r. 393
187. Porozumienie między przedstawicielami rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Episkopatem Polski z 14 IV 1950 r. 396
188. “Non possumus" — memoriał Episkopatu Polski do prezydenta Bolesława Bieruta z8V1953r. 396
189. Zapiski więzienne księdza kardynała Stefana Wyszyńskiego z Komańczy z 13 III 1956 r. 397
190. Przemówienie radiowe premiera Józefa Cyrankiewicza na temat wydarzeń poznań¬skich z 29 VI1956 r. 398
191. Opinia Władysława Gomułki o wydarzeniach poznańskich, wygłoszona na VIII Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej 30 X 1956 r. 399
192. “List 34", w sprawie polityki kulturalnej państwa, z 14 III 1964 r. 399
193. Orędzie biskupów polskich do ich niemieckich braci w kapłaństwie z 18 XI 1965 r. 400
194. Przemówienie Władysława Gomułki na spotkaniu z aktywem partyjnym w War¬szawie 19 III 1968 r. 401
195. Pan prokurator ma rację — piosenka Kazimierza Świtały o wydarzeniach marcowych 1968 r. 403
14
196. Układ między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec, o podstawach normalizacji ich wzajemnych stosunków, z 7 XII 1970 r. 405
197. Pieśń o Janku z Gdyni 405
198. Oświadczenie I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka podczas spotkania z delegatami załóg stoczni w Gdańsku z 25 I 1971 r. 407
199. Przemówienie I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka na VIII Plenum KC PZPR w Warszawie 6-7 II 1971 r. 407
200. Apel do społeczeństwa i władz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wystosowany w związku z ukonstytuowaniem się Komitetu Obrony Robotników, z 23 IX 1976 r. 408
201. Deklaracja ideowa Konfederacji Polski Niepodległej z 1 IX 1979 r. 409
202. Posłanie I Zjazdu Delegatów Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego “Solidarność" do ludzi pracy Europy Wschodniej z września 1981 r. 411
203. Dekret o stanie wojennym z 12 XII 1981 r. 411
204. Pielgrzymki Jana Pawła II do ojczyzny w latach 1979 i 1983 413
205. Struktura społeczna ludności Polski w latach 1921, 1938, 1960, 1984 415
206. Porozumienie Okrągłego Stołu w sprawie reform politycznych z 5 IV 1989 r. 415
Materiały metodyczne 422
Anegdoty, ciekawostki, myśli 427
Bibliografia 429
Rozdział 1.1 WOJNA ŚWIATOWA 1914-1918 Materiały źródłowe 21
1. Nota o wypowiedzeniu wojny, doręczona ministrowi spraw zagranicznych Rosji, Siergiejowi D. Sazonowowi, przez ambasadora Niemiec w Sankt Petersburgu, Friedricha Pourtalesa, 1 VIII 1914 r. 21
2. Oświadczenie kanclerza Rzeszy, Theobalda Bethmanna Hollwega, złożone w sejmie Rzeszy, w sprawie pogwałcenia przez Niemcy neutralności Luksemburga i Belgii, z 4 VIII 1914 r. 21
3. Depesza gen. Josepha Joffre do Alexandre'a Milleranda, ministra wojny, o bitwie pod Marną, z 10 IX 1914 r. 22
4. David Lloyd George o działaniach wojsk angielskich w Mezopotamii w latach 1914-1915 23
5. David Lloyd George o znaczeniu frontu włoskiego w 1915 r. 24
6. Sprawozdanie nadzwyczajnej komisji śledczej o użyciu przez wojska niemieckie gazów trujących na froncie wschodnim, nad brzegami Bzury i Rawki, z 31 V 1915 r. 25
7. Manifest międzynarodowej konferencji socjalistycznej w Zimmerwaldzie z 8 IX 1915 r. 27
8. Henn Barbusse o walkach pod Verdun w 1916 r. 29
9. David Lloyd George o walkach w 1916 r. 31
10. Memoriał szefa sztabu admiralicji niemieckiej, admirała Henninga von Holtzendorffa, do szefa Sztabu Generalnego, marszałka Paula von Hindenburga, w sprawie nieograni¬czonej wojny łodziami podwodnymi, z 22 XII 1916 r. 32
11. Upadek caratu w Rosji w 1917 r. 33
12. Oświadczenie prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona, złożone w Kongresie w sprawie wypowiedzenia przez Stany Zjednoczone Ameryki Północnej wojny Niemcom, z 6 IV 1917 r. 35
13. Tezy kwietniowe Włodzimierza I. Lenina z 1917 r. 35
14. Baruch Milch o losie ludności cywilnej w czasie I wojny światowej 38
15. Deklaracja Balfoura z 2 XI1917 r. 40
16. Dekret o pokoju uchwalony przez II Ogólnorosyjski Zjazd Rad Delegatów Robotniczych, Żołnierskich i Chłopskich w Piotrogrodzie 26 X/8 XI1917 r. 41
17. Deklaracja Praw Narodów Rosji z 3/16 XI 1917 r. 41
18. Orędzie prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona do Kongresu Stanów Zjed¬noczonych Ameryki Północnej z 8 I 1918 r. 43
19. Traktat brzeski z 3 III 1918 r. 45
20. Konwencja rozejmowa państw sprzymierzonych z Niemcami z Rethonde, z 11 XI 1918 r. 47
Materiały metodyczne 52
Anegdoty, ciekawostki, myśli 57
Rozdział II. POLACY I SPRAWA POLSKA W CZASIE I WOJNY ŚWIATOWEJ 1914-1918 Materiały źródłowe 61
21. Odezwa Józefa Piłsudskiego, informująca o powstaniu Rządu Narodowego, wydana w Warszawie 6 VIII 1914 r. 61
22. Odezwa do Polaków Naczelnego Dowództwa niemieckich i austro-węgierskich armii wschodnich z początku sierpnia 1914 r. 61
23. Odezwa wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza, głównodowodzącego armii rosyjskiej, do Polaków, wydana w Sankt Petersburgu 14 VIII 1914 r. 62
24. Odezwa Józefa Piłsudskiego do Legionów Polskich z 22 VIII 1914 r. 62
25. Rozkaz Józefa Piłsudskiego do Polskiej Organizacji Wojskowej, wydany w Łączkach, w Lubelskiem, 25 VIII 1915 r. 63
26. Akt 5 listopada, czyli proklamacja do mieszkańców Lubelskiego Generalnego Gubernatorstwa, z 5 XI 1916 r. 64
27. Odezwa Zarządu Głównego Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy w sprawie niepodległości Polski z 6 XI1916 r. 65
28. Proklamacja rosyjskiego Rządu Tymczasowego do Polaków, wydana w Petersburgu 29/16 III 1917 r. 67
29. Uchwała w sprawie roty przysięgi 6 pułku piechoty Legionów Polskich z lipca 1917 r. 68
30. Patent mocarstw okupacyjnych w sprawie utworzenia Rady Regencyjnej z 12 IX 1917 r. 69
31. Nota Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu do ministrów spraw zagranicznych państw sprzymierzonych w sprawie odbudowy państw narodowych z 13 XI1917 r. 71
32. Pieśni legionowe z lat 1914-1917 72
Materiały metodyczne 75
Anegdoty, ciekawostki, myśli 77
Rozdział III. ŚWIAT W DWUDZIESTOLECIU MIĘDZYWOJENNYM 1919-1939 Materiały źródłowe 81
33. Traktat wersalski z 28 VI1919 r. 81
34. Pakt Ligi Narodów, uchwalony w Wersalu 28 VI1919 r. 84
6
35. Program Niemieckiej Partii Robotniczej (DAP), uchwalony w Monachium 24 II 1920 r. 88
36. Kalendarium imprez organizowanych przez Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partię Robotniczą (NSDAP) na terenie Monachium w 1920 r. 89
37. Traktat waszyngtoński z 6 II1922 r. 91
38. Traktat z Rapallo z 16 IV 1922 r. 92
39. Ernest Hemingway o inflacji w Niemczech w 1922 r. 93
40. Mowa Benito Mussoliniego, wygłoszona w Izbie Deputowanych 16 XI1922 r. 94
41. Rezolucja XII Zjazdu Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) w sprawie Nowej Polityki Ekonomicznej (NEP) z 19 IV 1923 r. 95
42. Hiperinflacja w latach dwudziestych 96
43. Benito Mussolini o doktrynie faszystowskiej 96
44. Pakt reński, zawarty w Londynie 1 XII 1925 r. 97
45. Adolf Hitler o głównych celach polityki narodowego socjalizmu 98
46. Pakt Brianda-Kellogga, zawarty w Paryżu 27 VIII 1928 r. 100
47. Charakter światowego kryzysu ekonomicznego lat 1929-1933 102
48. Pierwsza mowa inauguracyjna prezydenta Franklina Delano Roosevelta z 4 III 1933 r. 103
49. Kult Józefa Stalina w ZSRR w latach trzydziestych 104
50. Ustawy norymberskie z 15 IX 1935 r. 104
51. Memorandum niemieckie w sprawie remilitaryzacji Nadrenii z 7 III 1936 r. 106
52. Układ niemiecko-japoński w sprawie wspólnego zwalczania Międzynarodówki Komunistycznej, tzw. pakt antykominternowski, zawarty w Berlinie 25 XI 1936 r. 108
53. Konstytucja Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich z 5 XII 1936 r. 109
54. Ksawery Pruszyński o wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936-1939 111
55. Ustawa Rzeszy w sprawie ponownego zjednoczenia Austrii z Rzeszą Niemiecką, wydana w Linzu 13 III 1938 r. 112
56. Procesy moskiewskie w Związku Radzieckim w latach trzydziestych 113
57. Układ monachijski z 29 IX 1938 r. 114
58. Dekret kanclerza Rzeszy o Protektoracie Czech i Moraw, wydany w Pradze 16 III 1939 r. 115
59. Pakt stalowy z 22 V 1939 r. 117
60. Niemiecko-radziecki układ o nieagresji, tzw. pakt Ribbentrop-Mołotow, podpisany w Moskwie 23 VIII 1939 r. 118
Materiały metodyczne 120
Anegdoty, ciekawostki, myśli 124
Rozdział IV. POLACY W ODRODZONYM PAŃSTWIE 1918-1939 Materiały źródłowe 129
61. Manifest Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej z 7 XI1918 r. 129
62. Akt przekazania przez Radę Regencyjną pełni władzy Józefowi Piłsudskiemu z 14 XI 1918 r. 132
63. Telegram Józefa Piłsudskiego, notyfikujący powstanie państwa polskiego, z 16 XI 1918 r. 133
64. Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej, określający jej funkcjonowanie w okresie przejściowym, z 22 XI1918 r. 133
65. Traktat pokoju między mocarstwami sprzymierzonymi i stowarzyszonymi a Niem¬cami, ratyfikowany przez Polskę ustawą sejmową, uchwalony w Wersalu 28 VI 1919 r. 134
66. Traktat między głównymi mocarstwami sprzymierzonymi i stowarzyszonymi a Polską, tzw. traktat mniejszościowy, uchwalony w Wersalu 28 VI 1919 r. 138
67. Przemówienie Włodzimierza I. Lenina do czerwonoarmistów udających się na front polski, wygłoszone w Moskwie 5 V 1920 r. 140
68. Michaił N. Tuchaczewski o wojnie 1920 r. z Polską 141
69. Józef Piłsudski o wojnie 1920 r. z Rosją Radziecką 143
70. Dekret gen. Lucjana Żeligowskiego dotyczący organizacji władzy na Litwie, wydany w Wilnie 12 X 1920 r. 144
71. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 17 III 1921 r. 145
72. Nota Wojciecha Korfantego do rządów państw sprzymierzonych, o powodach wybuchu III powstania śląskiego, z 3 V 1921 r. 153
73. Uchwała Sejmu Ustawodawczego o objęciu władzy nad ziemią wileńską, wraz z aktem złączenia ziemi wileńskiej z Rzecząpospolitą Polską, z 24 III 1922 r. 155
74. Komunikat PAT, zawierający treść przemówień Józefa Piłsudskiego i Gabriela Narutowicza w czasie uroczystego śniadania po przekazaniu władzy w państwie, z 14 XII 1922 r. 155
75. Komunikat Kancelarii Cywilnej Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, o zabójstwie Gabriela Narutowicza, z 16 XII 1922 r. 156
76. Expose premiera Władysława Grabskiego, wygłoszone na posiedzeniu sejmu i senatu 20 XII 1923 r. 157
77. Marszałek sejmu Maciej Rataj o przewrocie majowym 1926 r. 158
78. Raport posła polskiego w Londynie Konstantego Skirmunta, na temat reakcji rządu brytyjskiego na przewrót majowy, z 20 V 1926 r. 160
79. Wywiad Józefa Piłsudskiego dla “Kuriera Porannego" z 25 V 1926 r. 161
80. Ustawa zmieniająca i uzupełniająca konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 17 III 1921 r., tzw. nowela sierpniowa, z 2 VIII 1926 r. 162
8
81. Deklaracja przedwyborcza Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem z 21 I 1928 r. 163
82. Józef Piłsudski o posłach i parlamencie 164
83. Deklaracja Centrolewu z 5 IV 1930 r. 165
84. Wyrok w procesie “brzeskim" z 13 I 1932 r. 167
85. Pakt o nieagresji zawarty między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycz¬nych Republik Radzieckich w Moskwie 25 VII 1932 r. 169
86. Deklaracja o niestosowaniu przemocy między Rzecząpospolitą Polską a Niemcami, podpisana w Berlinie 26 I 1934 r. 170
87. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 23 IV 1935 r. 172
88. Przemówienie sejmowe wicepremiera i ministra skarbu Eugeniusza Kwiatkowskiego, o 15-letnim planie rozwoju gospodarczego Polski, z 2 XII 1938 r. 177
89. Przemówienie ministra spraw zagranicznych Józefa Becka, wygłoszone na plenarnym posiedzeniu sejmu w odpowiedzi na mowę kanclerza Rzeszy Adolfa Hitlera z 28 IV 1939 r., z 5 V 1939 r. 178
90. Zeznanie Alfreda Helmutha Naujocksa na temat prowokacji gliwickiej z 31 VIII 1939 r., złożone na procesie norymberskim 180
Materiały metodyczne 182
Anegdoty, ciekawostki, myśli 187
Rozdział V. II WOJNA ŚWIATOWA 1939-1945 Materiały źródłowe 191
91. Niemiecko-radziecki układ o granicy i przyjaźni, zawarty w Moskwie 28 IX 1939 r. 191
92. Polityka III Rzeszy i Związku Radzieckiego w pierwszych miesiącach wojny w karykaturze 192
93. Układ rozejmowy między Francją a Niemcami, zawarty w Compiegne 22 VI 1940 r. 193
94. Wytyczne nr 17 Głównej Kwatery Adolfa Hitlera, do prowadzenia wojny lotniczej i morskiej przeciw Anglii, z 1 VIII 1940 r. 195
95. Wskazówki odnośnie do sposobu przeprowadzenia deportacji elementów anty¬radzieckich z Litwy, Łotwy i Estonii z 1940 r. 196
96. Pakt trzech, zawarty w Berlinie 27 IX 1940 r. 198
97. Plan Barbarossa 199
98. Wytyczne kierowania gospodarką na nowo zajętych terytoriach wschodnich (“Griine Mappe" — Zielona teczka), z czerwca 1941 r. 202
99. Przemówienie radiowe zastępcy przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych
Związku Radzieckiego i ministra spraw zagranicznych, Wiaczesława M. Mołotowa, z 22 VI1941 r. 204
100. Karta Atlantycka z 14 VIII 1941 r. 205
101. Orędzie prezydenta Franklina Delano Roosevelta w sprawie wojny z Japonią z 8 XII 1941 r. 207
102. Deklaracja Narodów Zjednoczonych z 1 I 1942 r. 208
103. Komunikat konferencji w Casablance z 26 I 1943 r. 208
104. Akt kapitulacji Włoch, podpisany na Malcie 20 IX 1943 r. 209
105. II wojna światowa w oczach jej uczestników — dowódców i żołnierzy 211
106. Deklaracja trzech mocarstw na konferencji w Teheranie z 1 XII 1943 r. 224
107. Sprawozdanie z konferencji jałtańskiej z 11II1945 r. 225
108. Karykatura ilustrująca znaczenie konferencji w Jałcie 228
109. Akty kapitulacyjne armii niemieckiej z 1945 r. 229
110. Karta Narodów Zjednoczonych uchwalona przez konferencję założycielską ONZ w San Francisco 26 VI1945 r. 230
111. Uchwały konferencji poczdamskiej z 2 VIII 1945 r. 232
112. Nota rządu Związku Radzieckiego do rządu Japonii, o wypowiedzeniu wojny, z 8 VIII 1945 r. 236
113. Akt kapitulacji Japonii podpisany na pokładzie pancernika “Missouri" w Zatoce Tokijskiej 2 IX 1945 r. 237
Materiały metodyczne 239
Anegdoty, ciekawostki, myśli 243
Rozdział VI. POLSKA I POLACY W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ 1939-1945 Materiały źródłowe 247
114. Rozkaz Adolfa Hitlera do ataku na Polskę, wydany w Berlinie 31 VIII 1939 r. 247
115. Orędzie prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego do narodu w dniu agresji niemieckiej na Polskę, wydane w Warszawie 1 IX 1939 r. 247
116. Nota ministra spraw zagranicznych Wiaczesława M. Mołotowa, doręczona am¬basadorowi Polski w Moskwie Wacławowi Grzybowskiemu w nocy z 16 na 17 IX 1939 r., dotycząca wkroczenia wojsk radzieckich na terytorium Polski 248
117. Przemówienie premiera Wiaczesława M. Mołotowa na posiedzeniu Rady Najwyższej Związku Radzieckiego z 31 X 1939 r. 248
118. Fryderyk Zoil o aresztowaniu uczonych Uniwersytetu Jagiellońskiego przez oddziały SS 6 XI1939 r. 249
119. Rozporządzenie generalnego gubernatora Hansa Franka, o obowiązku pracy
10
dla ludności polskiej Generalnego Gubernatorstwa, wydane w Krakowie 14 XII 1939 r. 251
120. Hans Frank o zasadach polityki niemieckiej wobec społeczeństwa polskiego i o stosowaniu terroru 251
121. Raport gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza do gen. Kazimierza Sosnkowskiego, o sytuacji na terenie okupacji radzieckiej, z 17 III 1940 r. 254
122. Ola Watowa o deportacjach ludności polskiej na Wschód w latach 1940-1945 255
123. Układ między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, podpisany w Londynie 30 VII 1941 r. 257
124. Kodeks moralności obywatelskiej, czyli 10 przykazań walki cywilnej 258
125. Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie Icchaka Kacenelsona 259
126. Bilans ofiar pierwszego etapu likwidacji getta warszawskiego, sporządzony na podstawie wykazów dziennych “Raportu listopadowego" z 1942 r. 260
127. Delegatura Rządu na Kraj o wysiedleniach na Zamojszczyźnie w okresie 20 XII 1942-6 I 1943 261
128. Nota rządu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich do ambasadora polskiego w Moskwie Tadeusza Romera w sprawie zerwania stosunków dyplomatycznych z rządem Rzeczypospolitej Polskiej z 25 IV 1943 r. 262
129. Jiirgen Stroop o likwidacji getta warszawskiego w 1943 r. 263
130. Rozkaz dowódcy Armii Krajowej gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego do komen¬dantów okręgów, w sprawie akcji “Burza", z 20 XI1943 r. 263
131. “O co walczymy?" — druga deklaracja programowa Polskiej Partii Robotniczej, wydana w Warszawie w listopadzie 1943 r. 265
132. Michał Issajewicz o zamachu na Franza Kutscherę, dowódcę SS i Policji na dystrykt warszawski, 1 II 1944 r. 267
133. “O co walczy naród polski" — deklaracja programowa Rady Jedności Narodowej w sprawie zasad współżycia międzynarodowego, pokoju i przebudowy ustroju państwa polskiego, uchwalona w Warszawie 15 III 1944 r. 270
134. Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, opublikowany w Chełmie 22 VII 1944 r. 274
135. Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, o przeprowadzeniu reformy rolnej, z 6 IX 1944 r. 277
136. Sprawozdanie końcowe gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwika Fischera dla Hansa Franka, na temat powstania warszawskiego, z listopada 1944 r. 278
137. Oświadczenie rządu polskiego na uchodźstwie, w sprawie decyzji jałtańskich, z 13 II1945 r. 280
11
138. List płk. Pimienowa do gen. Leopolda Okulickiego i członków Rady Jedności Narodowej z 6 III 1945 r. 281
139. Sabina Lewi o działalności cenzury w województwie białostockim — zapis z 24 V 1945 r. 282
140. Testament Polski Walczącej z 1 VII 1945 r. 285
141. Odezwa Rady Jedności Narodowej, w sprawie procesu “szesnastu" w Moskwie, z 1 VII 1945 r. 286
142. List Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej do Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bol¬szewików), na temat postępowania żołnierzy Armii Czerwonej na wyzwalanych ziemiach polskich, z 11IX 1945 r. 287
Materiały metodyczne 290
Anegdoty, ciekawostki, myśli 294
Rozdział VII. ŚWIAT PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ Materiały źródłowe 301
143. Przemówienie Winstona Churchilla w Fulton z 5 III 1946 r. 301
144. Oświadczenie Wiaczesława M. Mołotowa, o wynikach paryskiej sesji Rady Ministrów Spraw Zagranicznych, z 27 V 1946 r. 302
145. Przemówienie sekretarza stanu Jamesa F. Byrnesa w Stuttgarcie z 6 IX 1946 r. 304
146. Wielkość pomocy UNRRA dla poszczególnych krajów — stan z 15 VI 1947 r. 307
147. Plan Marshalla z 1947 r. 308
148. Deklaracja niepodległości Izraela z 14 V 1948 r. 311
149. Statut Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej 313
150. Porozumienie o utworzeniu paktu północnoatlantyckiego, podpisane w Waszyngtonie 4 IV 1949 r. 317
151. Deklaracja Rządu Centralnego Chińskiej Republiki Ludowej, wydana w Pekinie IX 1949 r. 319
152. Konstytucje obu państw niemieckich z 1949 r. 320
153. Przemówienie premiera rządu Niemieckiej Republiki Demokratycznej Otto Grote-wohla z 12 X 1949 r. 324
154. Wojna w Korei 1950-1953 326
155. Komunikat końcowy konferencji krajów Azji i Afryki w Bandungu z 24 IV 1955 r. 328
156. Polska karykatura polityczna z lat 1945-1952 o wydarzeniach międzynarodo¬wych 332
12
157. Układ o przyjaźni, współpracy i pomocy wzajemnej między Związkiem Socjalis¬tycznych Republik Radzieckich i państwami Europy Środkowej, tzw. Układ Warszawski, podpisany w Warszawie 14 V 1955 r. 336
158. Referat Nikity S. Chruszczowa o kulcie jednostki, wygłoszony na XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego w nocy z 24 na 25 II 1956 r. 338
159. Wydarzenia na Węgrzech w 1956 r. 341
160. Traktat rzymski z 25 III 1957 r. 346
161. Proklamacja prezydenta Johna F. Kennedy'ego w sprawie blokady Kuby, wydana w Waszyngtonie 23 X 1962 r. 347
162. Jan XXIII o przestrzeganiu praw 348
163. Proklamacja pięciu europejskich państw socjalistycznych do obywateli Czechosłowacji w związku z wkroczeniem wojsk Układu Warszawskiego na terytorium Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej, wydana w Warszawie 24 VIII 1968 r. 349
164. Haing Ngor o reżimie Czerwonych Khmerów w Kambodży w czasach Pol Pota 350
165. Jan Paweł II o godności pracy ludzkiej 352
166. Ludność świata według kontynentów w XX w. (w min) 353
167. Produkt narodowy brutto na głowę l mieszkańca w wybranych krajach ok. 1989 r. (w dolarach) 354
168. Udział zatrudnienia w rolnictwie, przemyśle i usługach w latach 1950-1987 w wybranych krajach (w %) 354
169. Konflikty społeczne i narodowościowe w Związku Radzieckim i Chinach Ludowych w 1989 r. w karykaturze politycznej 355
170. Układ mocarstw z państwami niemieckimi w sprawie statusu zjednoczonych Niemiec, podpisany w Moskwie 12 IX 1990 r. 355
171. Rozpad Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i powstanie Wspólnoty Niepodległych Państw w 1991 r. 359
Materiały metodyczne 364
Anegdoty, ciekawostki, myśli 368
Rozdział VIII. POLSKA I POLACY W POWOJENNYM ŚWIECIE Materiały źródłowe 371
172. Ustawa o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej z3I1946r. 371
173. Ustawa o głosowaniu ludowym (referendum) z 27 IV 1946 r. 374
174. Odezwa stronnictw politycznych, organizacji społecznych i zawodowych do narodu polskiego w sprawie referendum ludowego z czerwca 1946 r. 375
13
175. Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego o działalności opozycji — stan na 28 XI 1946 r. 375
176. Wyniki referendum ludowego z 30 VI 1946 r. 377
177. Pogrom kielecki z 4 VII 1946 r. 379
178. Przemówienie Stanisława Mikołajczyka na posiedzeniu Sejmu Ustawodawczego z 23 VI 1947 r. 381
179. Julia Brystygerowa, dyrektor Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, o zadaniach resortu w walce z opozycją 383
180. Rezolucja Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej w sprawie odchylenia prawicowego i nacjonalistycznego w kierownictwie partii z 3 IX 1948 r. 385
181. Deklaracja ideowa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z grudnia 1948 r. 387
182. Stanisław Radkiewicz o agentach 388
183. Warunki życia w Nowej Hucie 389
184. Tekst propagandowy z wczesnych lat pięćdziesiątych 390
185. Pieśni z okresu polskiego stalinizmu 391
186. Poprawki Józefa Stalina do projektu konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1952 r. 393
187. Porozumienie między przedstawicielami rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Episkopatem Polski z 14 IV 1950 r. 396
188. “Non possumus" — memoriał Episkopatu Polski do prezydenta Bolesława Bieruta z8V1953r. 396
189. Zapiski więzienne księdza kardynała Stefana Wyszyńskiego z Komańczy z 13 III 1956 r. 397
190. Przemówienie radiowe premiera Józefa Cyrankiewicza na temat wydarzeń poznań¬skich z 29 VI1956 r. 398
191. Opinia Władysława Gomułki o wydarzeniach poznańskich, wygłoszona na VIII Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej 30 X 1956 r. 399
192. “List 34", w sprawie polityki kulturalnej państwa, z 14 III 1964 r. 399
193. Orędzie biskupów polskich do ich niemieckich braci w kapłaństwie z 18 XI 1965 r. 400
194. Przemówienie Władysława Gomułki na spotkaniu z aktywem partyjnym w War¬szawie 19 III 1968 r. 401
195. Pan prokurator ma rację — piosenka Kazimierza Świtały o wydarzeniach marcowych 1968 r. 403
14
196. Układ między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec, o podstawach normalizacji ich wzajemnych stosunków, z 7 XII 1970 r. 405
197. Pieśń o Janku z Gdyni 405
198. Oświadczenie I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka podczas spotkania z delegatami załóg stoczni w Gdańsku z 25 I 1971 r. 407
199. Przemówienie I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka na VIII Plenum KC PZPR w Warszawie 6-7 II 1971 r. 407
200. Apel do społeczeństwa i władz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, wystosowany w związku z ukonstytuowaniem się Komitetu Obrony Robotników, z 23 IX 1976 r. 408
201. Deklaracja ideowa Konfederacji Polski Niepodległej z 1 IX 1979 r. 409
202. Posłanie I Zjazdu Delegatów Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego “Solidarność" do ludzi pracy Europy Wschodniej z września 1981 r. 411
203. Dekret o stanie wojennym z 12 XII 1981 r. 411
204. Pielgrzymki Jana Pawła II do ojczyzny w latach 1979 i 1983 413
205. Struktura społeczna ludności Polski w latach 1921, 1938, 1960, 1984 415
206. Porozumienie Okrągłego Stołu w sprawie reform politycznych z 5 IV 1989 r. 415
Materiały metodyczne 422
Anegdoty, ciekawostki, myśli 427
Bibliografia 429