Dane szczegółowe książki
Społeczeństwo polskie od X do XX wieku / Ihnatowicz, Ireneusz (1928-2001)
Autorzy
Tytuł
Społeczeństwo polskie od X do XX wieku
Wydawnictwo
Warszawa: "Książka i Wiedza", 1999
Numer wydania
4 popr. i rozsz.
ISBN
8305130800
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa do czwartego wydania 5
Wstęp 6
CZĘŚĆ PieRWSZA
Społeczeństwa słowiańskie w starożytności i wczesnym średniowieczu
(Benedykt Zientara)
ROZDZIAŁ PIERWSZY
Od więzi rodowych do zróżnicowania społecznego
Geneza najstarszych grup społecznych . 13
Ród i inne grupy krewniacze . 14
Gospodarcze i społeczno-polityczne funkcje rodu 15
Plemiona i związki plemion 18
Początki różnic społecznych . 19
Okres wędrówek ludów . 21
Przekształcenie wspólnoty rodowej w terytorialną 22
Rozkład organizacji rodowej . 23
Teoria rodowa społeczeństwa polskiego . 25
Związki plemion na ziemiach polskich i powstanie państwa polskiego. 27
Opole i osada . 29
Więzi krewniacze i sąsiedzkie. Czynniki integrujące o szerszym charakterze 32
CZĘŚĆ DRUGA
Społeczeństwo polskie X—XII wieku
(Benedykt Zientara)
ROZDZIAŁ DRUGI
Państwo a społeczeństwo
Historiografia wobec ustroju społecznego Polski wczesnopiastowskiej . 37 Charakter władzy Piastów 40
ROZDZIAŁ TRZECI
Warstwy społeczne. Kształtowanie się społeczeństwa klasowego
Możnowładztwo . 42
Drużyna i kler . 46
742
Wolna ludność wiejska . 50
Książęce regale ziemi. Niewolni. i ludzie książęcy 51
Ciężary ludzi książęcych i ich specjalne kategorie . 54
Wojowie 57
Początki poddaństwa chłopów . 58
Immunitety 59
Targi i podgrodzia 62
Początki miast w Polsce 65
ROZDZIAŁ CZWARTY
Więzi społeczne i dobra społeczne
Więzi lokalne i regionalne 68
Więzi ogólnopolskie . 69
Rola cudzoziemców i stosunek do nich .74
Świadomość narodowa a więzi ponadnarodowe . 78
Świadomość religijna . 80
Wzorce i systemy wartości . 84
Opozycyjne systemy wartości i walka klasowa . 86
CZĘŚĆ TRZECIA
Społeczeństwo polskie XIII—XV wieku
(Benedykt Zientara)
ROZDZIAŁ PIĄTY
Więzi społeczne w XIII-XV wieku — czynniki dynamizujące struktury społeczne
Sprawa kolonizacji na prawie niemieckim w historiografii 91
Europa środkowa wobec ekspansji Zachodu . 93
Wzrost zaludnienia . 94
Polityka osadnicza książąt polskich 96
Prawo niemieckie 97
ROZDZIAŁ SZÓSTY
Struktura stanowa: chłopi
Polska ludność wiejska a prawo niemieckie . 100
Proces lokacji . 101
Prawo niemieckie w praktyce wsi polskiej. Prawo wołoskie 103
Powstanie stanu chłopskiego . 104
Ograniczenia swobody i własności chłopów 106
Uwarstwienie ludności wiejskiej: sołtysi i lemani 108
Uwarstwienie ludności wiejskiej: kmiecie, zagrodnicy, ludność bezrolna 110 Więzi społeczne ludności wiejskiej: krewniacze i lokalne . 112
Chłopi a szersze więzi społeczne: naród, państwo. Kościół 115
ROZDZIAŁ SIÓDMY
Struktura stanowa: mieszczaństwo
Początki mieszczaństwa 118
Lokacje miast 119
743
Ludność miast . 122
Niemieszczańscy mieszkańcy miast 126
Podłoże konfliktów społecznych w miastach. Kształtowanie się władz miejskich 128
Patrycjat 130
Cechy . 131
Bractwa czeladnicze . 134
Bractwa religijne 135
Ogólny eharakter życia- społecznego miast 137
Mieszczaństwo a inne stany. Miasta a państwo . 139
RozDZIAŁ ÓSMY
Struktura stanowa: szlachta
Geneza stanu rycerskiego 142
Włodycy 145
Rycerstwo służebne i lenne 146
Zamknięcie się stanu szlacheckiego i sposoby przenikania doń “nowych ludzi" 148
Uwarstwienie stanu szlacheckiego i jego prawna jednolitość 149
Sejmy, sejmiki, konfederacje . 151
Przywileje stanowe szlachty 153
Świadomość stanowa szlachty . 156
Rodzina i ród szlachecki 157
Więzi sąsiedzkie, patriotyzm lokalny, świadomość narodowa szlachty . 160 Horyzonty i mentalność szlachty 161
ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY
Struktura staNowa: duchowieństwo
Stan duchowny . 165
Zakony . 167
Kościół a państwo X III-XV w 168
Rozwarstwienie kleru . 170
Środowiska zakonne XIV-XV w . 172
Mentalność duchowieństwa 174
ROZDZIAŁ DZIESIĄTY
Więzi ponadstanowe i dobra społeczne
Zmiany struktury etnicznej Polski. Napływ cudzoziemców, znaczenie imigracji niemieckiej 179
Żydzi . 184
Ludność ruska w granicach państwa polskiego . 187
Bezpieczeństwo publiczne 189
Separatyzmy dzielnicowe i więzi międzystanowe 190
Rozwój świadomości narodowej
Antagonizm polsko-niemiecki . 197
Odrodzenie Królestwa Polskiego 199
Przekształcenie świadomości narodowej w XIV i XV wieku 201
Polacy we wspólnocie chrześcijańskiej . 203
Solidaryzm słowiański . 205
Wzorce osobowe i ich praktyczna realizacja . 206
Modele życia i kariery 208
744
CZĘŚĆ CZWARTA
Od połowy XV wieku do rozbiorów
(Antoni Mączak) ROZDZIAŁ JEDENASTY
Czynniki dynamizujące strukturę społeczną
Sposób gospodarowania. Rozwój rynku 213
Podział dochodu społecznego . 218
Koncentracja własności ziemskiej 227
Zaludnienie: różnice regionalne, zmiany w czasie . 236
ROZDZIAŁ DWUNASTY
Więzi stanowe
Zagadnienia ogólne 241
Chłopi .242
Sołtysi i inne grupy uprzywilejowane . 241
Kmiecie 247
Bezrolni i małorolni mieszkańcy wsi .251
Mieszczaństwo: podziały społeczne 254
Mieszczaństwo: elity . 261
Szlachta: przywileje 263
Szlachta: jaśnie oświeceni, urodzeni i tylko szlachetni . 264
Szlachta: lennicy 274
Duchowieństwo: kler świecki . 275
Duchowieństwo zakonne 281
Duchowieństwo prawosławne, unickie i protestanckie . 288
Ludzie luźni i margines społeczny 291
Awans społeczny i degradacja . 295
ROZDZIAŁ TRZYNASTY
Grupy zawodowe w społeczeństwie stanowym
Palestra 308
Urzędnicy 310
Wojskowi 313
Artyści . 318
ROZDZIAŁ CZTERNASTY
Grupy etniczno-prawne
Żydzi . 321
Ormianie 328
Szkoci . 330
Olędrzy . 331
ROZDZIAŁ PIĘTNASTY
Struktura klasowa społeczeństwa stanowego 333
ROZDZIAŁ SZESNASTY
Więzi lokalne
Rodzina
Kobieta
336 341
745
Społeczność wiejska . 348
Sąsiedztwo szlacheckie 353
Dwór szlachecki i magnacki . 358
Więzi miasta ze wsią . 368
Migracje 371
ROZDZIAŁ SIEDEMNASTY
Zależności i dystanse społeczne
Walka klasowa chłopstwa 378
Inne płaszczyzny konfliktów społecznych 383
Formy władzy, autorytet i prestiż społeczny 387
ROZDZIAŁ OSIEMNASTY
Dobra społeczne
Bezpieczeństwo publiczne . 397
Kultura materialna 404
Wierzenia, przesądy i ich społeczne funkcje 406
Konsumpcja i zdrowie . 410
Oświata 413
Staropolska jakość życia 423
CZĘŚĆ PIĄTA
Od rozbiorów do pierwszej wojny światowej
(Ireneusz Ihnatowicz)
ROZDZIAŁ DZIEWIĘTNASTY
Czynniki dynamizujące strukturę społeczną
Wielkość zaludnienia. Wielka eksplozja - . 429
Migracje - 431
Zmiany sposobu gospodarowania i rozwój rynku . 439
Wzrost globalnej wielkości produkcji . 442
Zmiany podziału dochodu społecznego . 446
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY
Więzi społeczne lokalne
Rodzina 450
Kobieta 456
Społeczność wiejska 461
Społeczność miejska . 468
Region, dzielnica, zabór . 474
Szkoła . 479
Wojsko polskie . 484
Wojsko obce, zesłanie, więzienie 486
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY PIERWSZY
Rozpadanie się więzi stanowych
Chłopi jako stan 490
Mieszczanie jako stan . 495
746
Szlachta . 499
Duchowieństwo 504.
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY DRUGI
Kształtowanie się więzi klasowych
Klasa robotnicza 506
Lumpenproletariat i margines społeczny , . 512
Rzemieślnicy w dobie produkcji kapitalistycznej 518
Chłopi jako samodzielni producenci • . 521
Drobni pośrednicy w obrocie ekonomicznym . 524
Inteligencja 526
Burżuazja 531
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY TRZECI
Naród
Świadomość narodowa . 535
Naród a państwo 540
Naród a stany i klasy . 542
Naród polski a narody i narodowości na ziemiach polskich 546
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY CZWARTY
Zależności i dystanse społeczne
Zależności i dystanse polityczne 551
Zależności i dystanse ekonomiczne — walka klasowa . 557
Zależności i dystanse kulturalne — kryzys ideologii i autorytetu . 559
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY PIĄTY
Dobra społeczne
Bezpieczeństwo człowieka 564
Formy władzy . 568
Kultura polityczna 573
Kultura materialna ~ 577
Oświata, nauka . 579
Obieg informacji w społeczeństwie 582
Sposób życia . 586
CZĘŚĆ SZÓSTA
Epoka dwóch wojen
(Janusz Żarnowski)
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY SZÓSTY
Postęp czy stagnacja
Pokój i wojna . 593
Sytuacja historyczna . 595
Gospodarcze czynniki zmian społecznych 597
Czynniki społeczno-kulturalne . 600
ii Państwo a ewolucja społeczna . 601
, Miary postępu w badaniach procesów społecznych 601
747
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY SIÓDMY
“Małe grupy" i więzi lokalne
Więzi lokalne w czasie pokoju i wojny 604
Wieś . 605
Więzi lokalne w miastach i ich typy . 608
Więzi regionalne . 612
Małe grupy: rodzina 614
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY ÓSMY
Więzi społeczne: struktura klasowo-warstwowa
Kierunki ewolucji . 617
Robotnicy 618
Chłopi 620
Drobnomieszczaństwo . 624
Inteligencja . 626
Klasy posiadające i elity rządzące 629
Struktura klasowa a inne podziały społeczne 631
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY DZIEWIĄTY
Społeczeństwo - naród - państwo
Polacy a mniejszośei narodowe 632
Więzi narodowe, ich rozwój i zasięg . 634
Więzi państwowe. Państwo a społeczeństwo 635
Wspólnoty narodowe i wyznaniowe . 636
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY
Hierarchia społeczna. Zależności, dystanse, konflikty
Struktury klasowe jako struktury hierarchiczne 640
Struktury zależności gospodarczej i hierarchia dochodów 641
Wieś-miasto 644
Struktury władzy . 646
Prestiż. Wykształcenie. Hierarchie kulturowe 648
Konflikty społeczne i narodowościowe - dwa główne typy konfliktów 649
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY PIERWSZY
Dobra społeczne: kultura
Kultura a zróżnicowanie społeczne 652
Kultura obyczajowa. Wzory konsumpcyjne . 656
Kultura materialna. Kultura pracy . 659
Oświata. Kultura intelektualna. Ideologia 661
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY DRUGI
Tragedia wojenna i koniec epoki
Wstrząsy wojenne a wspólnota narodowa . 665
Wojna a hierarchia społeczna . 666
Wstrząsy ideowe i moralne 668
Koniec epoki i zalążki nowych form życia społecznego 670
748
CZĘŚĆ SIÓDMA
Epoka powojenna: 1945-1989
(Janusz Żarnowski)
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY TRZECI
Czynniki i procesy dynamizujące strukturę społeczeństwa. Czynniki rozkładu
Specyfika tego okresu historii społecznej: szczególna rola polityki partii
i państwa w przekształceniach struktur społecznych 673
Czynniki ograniczające swobodę działania partii i wykonanie jej planu
społecznego . 674
Wpływ światowych tendencji oraz procesów demograficznych,
technologicznych i kulturowych na społeczeństwo polskie 675
Społeczeństwo wobec przekształceń politycznych i społecznych . 676 Czynniki rozkładu (dysfunkcji) oraz społeczne uwarunkowania kryzysu
i upadku systemy . 678
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY CZWARTY
Państwo-partia-stmktury reżimu
Okres przejściowy (do ukształtowania się systemu
monopartyjnego) . 680
Mechanizmy władzy w rozwiniętym państwie monopartyjnym
i ich zaplecze społeczne . 681
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY PIĄTY
Naród
Kondycja wspólnoty narodowej w pierwszych latach
po wojnie . 683
Przejęcie retoryki narodowej i nacjonalizmu przez
reżim komunistyczny . 684
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY SZÓSTY
Struktury społeczne
Plan przebudowy społecznej i jego realizacja . 686
Ofensywa stalinizmu . 688
Struktury klasowo-warstwowe w okresie poststalinowskim . 691
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY SIÓDMY
Zależności - dystanse - hierarchie . 699
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY ÓSMY
Małe grupy i więzi lokalne. Rodzina
Więzi lokalne i regionalne . 701
Rodzina . 702
749
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY DZIEWIĄTY i
Dobra społeczne
Wolność . 705
Oświata . 707
Kultura 709
Ideologia. Religia . 710
Kultura materialna 711
Kultura pracy 712
Zakończenie . 713
BIBLIOGRAFIA . 714
INDEKSY . 721
SPIS ILUSTRACJI . 738
Wstęp 6
CZĘŚĆ PieRWSZA
Społeczeństwa słowiańskie w starożytności i wczesnym średniowieczu
(Benedykt Zientara)
ROZDZIAŁ PIERWSZY
Od więzi rodowych do zróżnicowania społecznego
Geneza najstarszych grup społecznych . 13
Ród i inne grupy krewniacze . 14
Gospodarcze i społeczno-polityczne funkcje rodu 15
Plemiona i związki plemion 18
Początki różnic społecznych . 19
Okres wędrówek ludów . 21
Przekształcenie wspólnoty rodowej w terytorialną 22
Rozkład organizacji rodowej . 23
Teoria rodowa społeczeństwa polskiego . 25
Związki plemion na ziemiach polskich i powstanie państwa polskiego. 27
Opole i osada . 29
Więzi krewniacze i sąsiedzkie. Czynniki integrujące o szerszym charakterze 32
CZĘŚĆ DRUGA
Społeczeństwo polskie X—XII wieku
(Benedykt Zientara)
ROZDZIAŁ DRUGI
Państwo a społeczeństwo
Historiografia wobec ustroju społecznego Polski wczesnopiastowskiej . 37 Charakter władzy Piastów 40
ROZDZIAŁ TRZECI
Warstwy społeczne. Kształtowanie się społeczeństwa klasowego
Możnowładztwo . 42
Drużyna i kler . 46
742
Wolna ludność wiejska . 50
Książęce regale ziemi. Niewolni. i ludzie książęcy 51
Ciężary ludzi książęcych i ich specjalne kategorie . 54
Wojowie 57
Początki poddaństwa chłopów . 58
Immunitety 59
Targi i podgrodzia 62
Początki miast w Polsce 65
ROZDZIAŁ CZWARTY
Więzi społeczne i dobra społeczne
Więzi lokalne i regionalne 68
Więzi ogólnopolskie . 69
Rola cudzoziemców i stosunek do nich .74
Świadomość narodowa a więzi ponadnarodowe . 78
Świadomość religijna . 80
Wzorce i systemy wartości . 84
Opozycyjne systemy wartości i walka klasowa . 86
CZĘŚĆ TRZECIA
Społeczeństwo polskie XIII—XV wieku
(Benedykt Zientara)
ROZDZIAŁ PIĄTY
Więzi społeczne w XIII-XV wieku — czynniki dynamizujące struktury społeczne
Sprawa kolonizacji na prawie niemieckim w historiografii 91
Europa środkowa wobec ekspansji Zachodu . 93
Wzrost zaludnienia . 94
Polityka osadnicza książąt polskich 96
Prawo niemieckie 97
ROZDZIAŁ SZÓSTY
Struktura stanowa: chłopi
Polska ludność wiejska a prawo niemieckie . 100
Proces lokacji . 101
Prawo niemieckie w praktyce wsi polskiej. Prawo wołoskie 103
Powstanie stanu chłopskiego . 104
Ograniczenia swobody i własności chłopów 106
Uwarstwienie ludności wiejskiej: sołtysi i lemani 108
Uwarstwienie ludności wiejskiej: kmiecie, zagrodnicy, ludność bezrolna 110 Więzi społeczne ludności wiejskiej: krewniacze i lokalne . 112
Chłopi a szersze więzi społeczne: naród, państwo. Kościół 115
ROZDZIAŁ SIÓDMY
Struktura stanowa: mieszczaństwo
Początki mieszczaństwa 118
Lokacje miast 119
743
Ludność miast . 122
Niemieszczańscy mieszkańcy miast 126
Podłoże konfliktów społecznych w miastach. Kształtowanie się władz miejskich 128
Patrycjat 130
Cechy . 131
Bractwa czeladnicze . 134
Bractwa religijne 135
Ogólny eharakter życia- społecznego miast 137
Mieszczaństwo a inne stany. Miasta a państwo . 139
RozDZIAŁ ÓSMY
Struktura stanowa: szlachta
Geneza stanu rycerskiego 142
Włodycy 145
Rycerstwo służebne i lenne 146
Zamknięcie się stanu szlacheckiego i sposoby przenikania doń “nowych ludzi" 148
Uwarstwienie stanu szlacheckiego i jego prawna jednolitość 149
Sejmy, sejmiki, konfederacje . 151
Przywileje stanowe szlachty 153
Świadomość stanowa szlachty . 156
Rodzina i ród szlachecki 157
Więzi sąsiedzkie, patriotyzm lokalny, świadomość narodowa szlachty . 160 Horyzonty i mentalność szlachty 161
ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY
Struktura staNowa: duchowieństwo
Stan duchowny . 165
Zakony . 167
Kościół a państwo X III-XV w 168
Rozwarstwienie kleru . 170
Środowiska zakonne XIV-XV w . 172
Mentalność duchowieństwa 174
ROZDZIAŁ DZIESIĄTY
Więzi ponadstanowe i dobra społeczne
Zmiany struktury etnicznej Polski. Napływ cudzoziemców, znaczenie imigracji niemieckiej 179
Żydzi . 184
Ludność ruska w granicach państwa polskiego . 187
Bezpieczeństwo publiczne 189
Separatyzmy dzielnicowe i więzi międzystanowe 190
Rozwój świadomości narodowej
Antagonizm polsko-niemiecki . 197
Odrodzenie Królestwa Polskiego 199
Przekształcenie świadomości narodowej w XIV i XV wieku 201
Polacy we wspólnocie chrześcijańskiej . 203
Solidaryzm słowiański . 205
Wzorce osobowe i ich praktyczna realizacja . 206
Modele życia i kariery 208
744
CZĘŚĆ CZWARTA
Od połowy XV wieku do rozbiorów
(Antoni Mączak) ROZDZIAŁ JEDENASTY
Czynniki dynamizujące strukturę społeczną
Sposób gospodarowania. Rozwój rynku 213
Podział dochodu społecznego . 218
Koncentracja własności ziemskiej 227
Zaludnienie: różnice regionalne, zmiany w czasie . 236
ROZDZIAŁ DWUNASTY
Więzi stanowe
Zagadnienia ogólne 241
Chłopi .242
Sołtysi i inne grupy uprzywilejowane . 241
Kmiecie 247
Bezrolni i małorolni mieszkańcy wsi .251
Mieszczaństwo: podziały społeczne 254
Mieszczaństwo: elity . 261
Szlachta: przywileje 263
Szlachta: jaśnie oświeceni, urodzeni i tylko szlachetni . 264
Szlachta: lennicy 274
Duchowieństwo: kler świecki . 275
Duchowieństwo zakonne 281
Duchowieństwo prawosławne, unickie i protestanckie . 288
Ludzie luźni i margines społeczny 291
Awans społeczny i degradacja . 295
ROZDZIAŁ TRZYNASTY
Grupy zawodowe w społeczeństwie stanowym
Palestra 308
Urzędnicy 310
Wojskowi 313
Artyści . 318
ROZDZIAŁ CZTERNASTY
Grupy etniczno-prawne
Żydzi . 321
Ormianie 328
Szkoci . 330
Olędrzy . 331
ROZDZIAŁ PIĘTNASTY
Struktura klasowa społeczeństwa stanowego 333
ROZDZIAŁ SZESNASTY
Więzi lokalne
Rodzina
Kobieta
336 341
745
Społeczność wiejska . 348
Sąsiedztwo szlacheckie 353
Dwór szlachecki i magnacki . 358
Więzi miasta ze wsią . 368
Migracje 371
ROZDZIAŁ SIEDEMNASTY
Zależności i dystanse społeczne
Walka klasowa chłopstwa 378
Inne płaszczyzny konfliktów społecznych 383
Formy władzy, autorytet i prestiż społeczny 387
ROZDZIAŁ OSIEMNASTY
Dobra społeczne
Bezpieczeństwo publiczne . 397
Kultura materialna 404
Wierzenia, przesądy i ich społeczne funkcje 406
Konsumpcja i zdrowie . 410
Oświata 413
Staropolska jakość życia 423
CZĘŚĆ PIĄTA
Od rozbiorów do pierwszej wojny światowej
(Ireneusz Ihnatowicz)
ROZDZIAŁ DZIEWIĘTNASTY
Czynniki dynamizujące strukturę społeczną
Wielkość zaludnienia. Wielka eksplozja - . 429
Migracje - 431
Zmiany sposobu gospodarowania i rozwój rynku . 439
Wzrost globalnej wielkości produkcji . 442
Zmiany podziału dochodu społecznego . 446
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY
Więzi społeczne lokalne
Rodzina 450
Kobieta 456
Społeczność wiejska 461
Społeczność miejska . 468
Region, dzielnica, zabór . 474
Szkoła . 479
Wojsko polskie . 484
Wojsko obce, zesłanie, więzienie 486
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY PIERWSZY
Rozpadanie się więzi stanowych
Chłopi jako stan 490
Mieszczanie jako stan . 495
746
Szlachta . 499
Duchowieństwo 504.
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY DRUGI
Kształtowanie się więzi klasowych
Klasa robotnicza 506
Lumpenproletariat i margines społeczny , . 512
Rzemieślnicy w dobie produkcji kapitalistycznej 518
Chłopi jako samodzielni producenci • . 521
Drobni pośrednicy w obrocie ekonomicznym . 524
Inteligencja 526
Burżuazja 531
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY TRZECI
Naród
Świadomość narodowa . 535
Naród a państwo 540
Naród a stany i klasy . 542
Naród polski a narody i narodowości na ziemiach polskich 546
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY CZWARTY
Zależności i dystanse społeczne
Zależności i dystanse polityczne 551
Zależności i dystanse ekonomiczne — walka klasowa . 557
Zależności i dystanse kulturalne — kryzys ideologii i autorytetu . 559
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY PIĄTY
Dobra społeczne
Bezpieczeństwo człowieka 564
Formy władzy . 568
Kultura polityczna 573
Kultura materialna ~ 577
Oświata, nauka . 579
Obieg informacji w społeczeństwie 582
Sposób życia . 586
CZĘŚĆ SZÓSTA
Epoka dwóch wojen
(Janusz Żarnowski)
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY SZÓSTY
Postęp czy stagnacja
Pokój i wojna . 593
Sytuacja historyczna . 595
Gospodarcze czynniki zmian społecznych 597
Czynniki społeczno-kulturalne . 600
ii Państwo a ewolucja społeczna . 601
, Miary postępu w badaniach procesów społecznych 601
747
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY SIÓDMY
“Małe grupy" i więzi lokalne
Więzi lokalne w czasie pokoju i wojny 604
Wieś . 605
Więzi lokalne w miastach i ich typy . 608
Więzi regionalne . 612
Małe grupy: rodzina 614
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY ÓSMY
Więzi społeczne: struktura klasowo-warstwowa
Kierunki ewolucji . 617
Robotnicy 618
Chłopi 620
Drobnomieszczaństwo . 624
Inteligencja . 626
Klasy posiadające i elity rządzące 629
Struktura klasowa a inne podziały społeczne 631
ROZDZIAŁ DWUDZIESTY DZIEWIĄTY
Społeczeństwo - naród - państwo
Polacy a mniejszośei narodowe 632
Więzi narodowe, ich rozwój i zasięg . 634
Więzi państwowe. Państwo a społeczeństwo 635
Wspólnoty narodowe i wyznaniowe . 636
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY
Hierarchia społeczna. Zależności, dystanse, konflikty
Struktury klasowe jako struktury hierarchiczne 640
Struktury zależności gospodarczej i hierarchia dochodów 641
Wieś-miasto 644
Struktury władzy . 646
Prestiż. Wykształcenie. Hierarchie kulturowe 648
Konflikty społeczne i narodowościowe - dwa główne typy konfliktów 649
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY PIERWSZY
Dobra społeczne: kultura
Kultura a zróżnicowanie społeczne 652
Kultura obyczajowa. Wzory konsumpcyjne . 656
Kultura materialna. Kultura pracy . 659
Oświata. Kultura intelektualna. Ideologia 661
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY DRUGI
Tragedia wojenna i koniec epoki
Wstrząsy wojenne a wspólnota narodowa . 665
Wojna a hierarchia społeczna . 666
Wstrząsy ideowe i moralne 668
Koniec epoki i zalążki nowych form życia społecznego 670
748
CZĘŚĆ SIÓDMA
Epoka powojenna: 1945-1989
(Janusz Żarnowski)
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY TRZECI
Czynniki i procesy dynamizujące strukturę społeczeństwa. Czynniki rozkładu
Specyfika tego okresu historii społecznej: szczególna rola polityki partii
i państwa w przekształceniach struktur społecznych 673
Czynniki ograniczające swobodę działania partii i wykonanie jej planu
społecznego . 674
Wpływ światowych tendencji oraz procesów demograficznych,
technologicznych i kulturowych na społeczeństwo polskie 675
Społeczeństwo wobec przekształceń politycznych i społecznych . 676 Czynniki rozkładu (dysfunkcji) oraz społeczne uwarunkowania kryzysu
i upadku systemy . 678
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY CZWARTY
Państwo-partia-stmktury reżimu
Okres przejściowy (do ukształtowania się systemu
monopartyjnego) . 680
Mechanizmy władzy w rozwiniętym państwie monopartyjnym
i ich zaplecze społeczne . 681
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY PIĄTY
Naród
Kondycja wspólnoty narodowej w pierwszych latach
po wojnie . 683
Przejęcie retoryki narodowej i nacjonalizmu przez
reżim komunistyczny . 684
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY SZÓSTY
Struktury społeczne
Plan przebudowy społecznej i jego realizacja . 686
Ofensywa stalinizmu . 688
Struktury klasowo-warstwowe w okresie poststalinowskim . 691
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY SIÓDMY
Zależności - dystanse - hierarchie . 699
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY ÓSMY
Małe grupy i więzi lokalne. Rodzina
Więzi lokalne i regionalne . 701
Rodzina . 702
749
ROZDZIAŁ TRZYDZIESTY DZIEWIĄTY i
Dobra społeczne
Wolność . 705
Oświata . 707
Kultura 709
Ideologia. Religia . 710
Kultura materialna 711
Kultura pracy 712
Zakończenie . 713
BIBLIOGRAFIA . 714
INDEKSY . 721
SPIS ILUSTRACJI . 738