Dane szczegółowe książki

2. Główne wydarzenia historii Egiptu w okresie Starego Państwa ............. 208
Początki budownictwa piramid — 208. Organizacja budownictwa piramid — 211. Panowanie V dynastii — 213. Początek
upadku Starego Państwa — 214. Wyprawy poza granice kraju — 215.
3. Religia i kultura Egiptu w okresie Starego Państwa ................. 216
Religia — 216. Pismo i nauka — 219. Budownictwo — 220. Sztuki plastyczne — 222. Literatura — 225.
Rozdzial VI. NAJSTARSZE PAŃSTWA MEZOPOTAMII ................ 227
1. Rozkład ustroju wspólnoty pierwotnej w Mezopotamii ............... 227
Warunki geograficzne i ludność Mezopotamii — 227. Najstarsze osiedla — 229. Rozwój rolnictwa — 231. Powstanie nie-
wolnictwa— 231. Powstanie państw — 232.
2. Najstarsze dzieje Sumeru ......................... 233
Sumer w początkach III tysiąclecia p.n.e. — 233. Przesiedlenie Semitów do Dwurzecza — 235. Najstarsze dokumenty hi-
storyczne Sumeru — 235. Życie gospodarcze — 237. Stosunki spoleczno-gospodarcze — 238. Wojny o hegemonie w Su-
merze— 240. Technika wojenna — 241.
3. Walka klasowa w Lagaszu ........................ 242
Zaostrzenie się przeciwieństw klasowych w Sumerze — 242. Przewrót w Lagaszu — 244. Reformy Urukaginy — 244.
Wojna z Ummą i klęska Lagasza — 245.
Rozdział VII. MEZOPOTAMIA W OKRESIE HEGEMONII AKKADU I URU ......... 247
1. Zjednoczenie Dwurzecza pod władzą królów Akkadu ... ............. 247
Supremacja Akkadu — 247. Dwurzecze za panowania Sargona — 249. Powstania i walki wewnętrzne — 249. Okres roz-
kwitu Akkadu — 250. Stosunki społeczne w okresie hegemonii Akkadu — 251. Osłabienie i upadek Akkadu — 252. Po-
łudniowa część Dwurzecza pod panowaniem Gutów — 252.
2. Mezopotamia w okresie hegemonii Uru (2132—2024 p.n.e.) .............. 253
Ur za czasów III dynastii — 253. Stosunki społeczne — 255. Upadek państwa III dynastii Uru — 258.
3. Kultura i religia ludów Mezopotamii w III tysiącleciu p.n.e. ............. 258
Pismo i nauka — 258. Religia — 260. Literatura — 261. Architektura i sztuka — 262.
4. Starożytny Elam ............................ 264
Życie gospodarcze i stosunki społeczne — 264. Stosunki między Elamem i państwami Dwurzecza — 265. Kultura i re-
ligia Elamu — 267.
Rozdział VIII. PLEMIONA EUROPEJSKIE I AZJATYCKIE W OKRESIE ROZWOJU NEOLITU
I PRZEJŚCIA DO EPOKI METALU .................... 268
1. Azjatyckie plemiona pasterzy i rolników w epoce eneolitu .............. 268
Epoka eneolitu w południowej części Azji Środkowej i w Iranie — 268. Epoka eneolitu w Indiach — 270. Plemiona Chin
w epoce eneolitu — 271.' Eneolit w Azji Środkowej i w południowej Syberii — 273.
2. Europejskie plemiona rolnicze ....................... 274
Plemiona kaukaskie w epoce eneolitu — 274. Rozwój rolnictwa w dorzeczu Dniestru i dolnego biegu Dunaju — 278.
Kultura trypolska — 279. Eneolit w Europie zachodniej — 281. Kultura osad palowych — 282. Plemiona stepu połud-
nioworosyjskiego w III tysiącleciu p.n.e. — 285. Ekspansja plemion stepowych w kierunku zachodnim — 286.
3. Póżnoneolityczne plemiona myśliwców i rybaków w Azji i Europie wschodniej ....... 288
Rybacy i myśliwcy Dalekiego Wschodu — 288. Neolit w leśnej strefie Azji północnej — 290. Neolityczne plemiona
wschodnioeuropejskiej strefy leśnej — 293. Kultura wołosowska — 294. Neolityczne plemiona Karelii — 296. Neolityczne
plemiona krajów nadbałtyckich — 299.
831

Część III
ROZWÓJ STOSUNKÓW NIEWOLNICZYCH W EGIPCIE I MEZOPOTAMII
ORAZ POWSTANIE INNYCH PAŃSTW OPARTYCH NA NIEWOLNICTWIE
(II TYSIĄCLECIE P.N.E.)
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OKRESU ..................... 303
Epoka brązu — 303. Znaczenie hodowli koni w gospodarce i technice wojennej — 304. Powstanie państw niewolniczych po-
za obrębem doliny Nilu i Mezopotamią — 304. Charakter stosunków między najdawniejszymi państwami — 305. Zmia-
ny w charakterze stosunków niewolniczych — 306.
Rozdział IX. EGIPT W OKRESIE ŚREDNIEGO PAŃSTWA ............... 308
1. Upadek Starego Państwa egipskiego i powstanie Średniego Państwa ........... 308
Egipt w okresie rozpadnięcia się Starego Państwa — 308. Siły wytwórcze społeczeństwa egipskiego po upadku Starego
Państwa — 310. Niewolnictwo. Wzrost znaczenia średnich warstw ludności — 311. Rola nomarchów — 312.
2. Okres rozkwitu Średniego Państwa ...................... 312
Rozwój sił wytwórczych — 312. Stosunki społeczne. Rozwój niewolnictwa — 314. Władza państwowa w okresie rozkwitu
Średniego Państwa — 318.
3. Ideologia i kultura w okresie Średniego Państwa. Religia ............... 322
Pismo i wiadomości naukowe — 322. Wierzenia religijne — 323. Budownictwo — 324. Sztuki plastyczne — 325. Lite-
ratura piękna — 326. Literatura polityczna. Bunt mas ludowych — 329.
4. Koniec Średniego Państwa ........................ 330
Osłabienie państwa egipskiego — 330. Panowanie Hyksosów w Egipcie — 331,
Rozdział X. BABILONIA W II TYSIĄCLECIU P.N.E. .................. 332
1. Powstanie państwa starobabilońskiego .............. ...... 332
Państwa Isin i Larsa — 332. Inne państwa Mezopotamii — 333. Supremacja Babilonu. Panowanie Hammurapiego — 334.
2. Stosunki społeczno-gospodarcze w Babilonii w wieku XVIII p.n.e. ........... 336
Rozwój gospodarki — 336. Lichwa i niewola za długi — 337. Spotęgowany proces rozwarstwienia wspólnot gmin-
nych— 338. Ogólna charakterystyka praw Hammurapiego — 339. Pełnoprawni i niepełnoprawni ludzie wolni — 341.
Gospodarstwo królewskie i prywatne władanie ziemią — 343. Stosunki rodzinne — 344.
3. Upadek państwa starobabilońskiego. Królestwo kasyckie .............. 344
Upadek państwa starobabilońskiego — 345. Babilonia w okresie panowania Kasytów — 346.
4. Babilonia po upadku dynastii kasyckiej. Supremacja Elamu ............. 347
Struktura wewnętrzna Elamu w II tysiącleciu p.n.e. — 347. Wzrost potęgi Elamu — 348. Społeczeństwo babilońskie
w końcu II tysiąclecia p.n.e. — 349.
5. Ideologia i kultura Babilonu ....................... 350
Religia babilońska — 350. Pismo i literatura — 353. Rozwój nauki — 354.
Rozdział XI. NAJDAWNIEJSZY OKRES DZIEJÓW ASYRII I MITANNI ... ...... 357
1. Wczesny Assur .............. ............. 357
Środowisko geograficzne i ludność — 357. Rozwój historyczny Asyrii — 358. Stosunki społeczne we wczesnym Assurze
— 360. Ustrój państwowy wczesnego Assum — 360. Kolonie handlowe Asyrii — 361. Asyria za panowania Szamszi-
-Adada I — 361.
2. Mitanni i drugi okres supremacji Assuru .................... 363
Niektóre dane o stosunkach społecznych u Hurytów — 364. Assur pod władzą Mitanni — 364. Osłabienie Alitanni i wzrost
siły Assuru — 366.
832

3. Asyria w okresie od XV do XI wieku p.n.e. (okres średni dziejów Asyrii) ......... 368
Wspólnota i rodzina — 368. Niewolnictwo — 370. Wytworzenie się stanów—371. WTyprawy wojenne Tyglatpilezara I
— 372. Przedostanie się Aramejczyków do Syrii i Mezopotamii — 373.
Rozdział XII. EGIPT W OKRESIE NOWEGO PAŃSTWA ................ 374
1. Zmiany w gospodarce i życiu społecznym ................... 375
Rozwój sil wytwórczych w okresie Nowego Państwa — 375. Stosunki towarowo-pieniężne— 377. Grabież podbitych
krajów. Handel zagraniczny — 378. Rozwój niewolnictwa — 380. Sytuacja rolników — 384. Sytuacja rzemieślników —
388. Wojownicy — 389. Arystokracja. Kapłani — 391.
2. Egipt mocarstwem militarnym. Podboje terytorialne ................ 393
Wypędzenie Hyksosów z Egiptu—393. Początek XVIII dynastii — 394. Zaborcze wojny Tutmosa III — 396. Okres
największej potęgi Egiptu — 398.
3. Reforma Amenhotepa IV. Wojny między Egiptem a państwem Hetytów ......... 400
Reforma Amenhotepa IV — 400. Polityka wewnętrzna faraonów XIX dynastii — 404. Polityka wojenna w czasach XIX
dynastii — 406.
4. Upadek Nowego Państwa ......................... 407
„Powstanie Irsu" — 407. Egipt w XII i XI wieku p.n.e. — 407.
5. Kultura i religia Egiptu w okresie Nowego Państwa ................ 410
Wierzenia religijne — 410. Nauka — 411. Budownictwo — 413. Sztuki plastyczne — 415. Literatura — 416.
Rozdział XIII. AZJA MNIEJSZA W DOBIE PANOWANIA HETYTÓW ............ 420
1. Wczesne dzieje Hetytów ......................... 420
Kraj i najdawniejsza ludność — 420. Najdawniejsze wiadomości o Hetytach — 421. Utworzenie hetyckiego związku
plemion. Podboje Hetytów — 422.
3. Stosunki społeczno-gospodarcze w państwie hetyckim ............... 423
Klasowy charakter państwa hetyckiego ............ ........ 424
Rozwój niewolnictwa — 425. Ustrój państwowy — 425. Ustawodawstwo hetyckie—428. Położenie niewolników — 428.
Położenie możnowładztwa — 430. Wspólnota wiejska. Położenie ludności pracującej — 431. Wojsko hetyckie — 431.
3. Państwo hetyckie w wiekach XV—XIII p.n.e. .................. 432
Wojny z Mitanni i z Egiptem — 432. Kultura hetycka — 434.
4. Zachodnie tereny Azji Mniejszej i upadek państwa hetyckiego ............. 436
Zachodnie tereny Azji Mniejszej — 436. „Ludy morskie". Upadek państwa hetyckiego — 438.
Rozdział XIV. FENICJA, PALESTYNA I SYRIA W II TYSIĄCLECIU P.N.E. ......... 440
1. Fenicja ............................... 440
Kraj i ludność — 440. Najdawniejsze miasta-państwa Fenicji — 441. Życie gospodarcze — 442. Niewolnictwo i handel
niewolnikami — 443. Rozwarstwienie wolnej ludności — 444. Ustrój państwowy — 445. Religia fenicka — 445. Kultura
fenicka. Powstanie alfabetu — 440.
2. Palestyna .............................. 448
Kraj i ludność — 448. Powstanie związków plemiennych w Palestynie — 448. Kultura i religia starożytnej Palestyny
— 450.
3. Syria ................................ 451
Kraj i ludność — 451. Sytuacja w Syrii w połowie II tysiąclecia p.n.e. — 452.
4. Powstanie międzynarodowych stosunków prawnych ................ 454
Prawa cudzoziemców — 455. Korespondencja między państwami — 455. Układy międzynarodowe — 457.

53 — Historia powszechna t. I

833

Rozdział XV. WCZESNE PAŃSTWA O USTROJU NIEWOLNICZYM W BASENIE MORZA EGEJ-
SKIEGO ......... .................... 458
1. Najstarszy świat egejski ......................... 458
Warunki naturalne — 458. Periodyzacja najdawniejszych dziejów świata egejskiego — 459.
2. Starożytna Kreta ............................ 460
Okres wczesnominojski (wiek XXX—XXII p.n.e.) — 460. Okres średniominojski (wiek XXI—XVII p.n.e.) — 461.
Okres późnominojski (wiek XVI—XII p.n.e.) — 462. Paląc w Knossos — 464. Stosunki spoleczno-gospodarcze — 466.
Kultura kreteńska — 467.
3. Grecja mykeńska ............................ 460
Okres wczesnohelladzki (wiek XXX—XXII p.n.e. — 468. Okres środkowohelladzki (wiek XXI—XVII p.n.e.) — 469.
Okres późnohelladzki (wiek XVI—XII p.n.e.) — 470. Mykeny — 471. Inne ośrodki kultury mykeńskiej — 475. Stan sil
wytwórczych w czasach późnohelladzkich — 476. Stosunki społeczne — 477. Upadek kultury mykeńskiej — 479.
Rozdzial XVI. STAROŻYTNE INDIE ....................... 480
1. Ustrój wspólnoty pierwotnej w Indiach .................... 480
Warunki geograficzne — 480. Ludność — 482. Dane archeologiczne o najstarszych dziejach Indii — 482. Stosunki spo-
łeczne — 483. Przejście do epoki metalu — 485.
2. Najstarsza cywilizacja w dolinie Indusu. Kultura Harappy .............. 485
Epoka eneolitu i brązu w pólnocno-zachodniej części Indii — 485. Narzędzia pracy. Życie gospodarcze — 486. Miasta
i kultura — 489. Znaczenie kultury Harappy w dziejach Indii — 491.
Rozdzial XVII. NAJSTARSZA HISTORIA CHIN (DO XII WIEKU P.N.E.) .......... 493
1. Rozkład ustroju wspólnoty pierwotnej i powstanie państwa Szang-In ........... 493
Przyroda i ludność — 493. Rozkład ustroju wspólnoty pierwotnej — 495. Utworzenie państwa Szang-In — 496. Narzędzia
pracy. Rolnictwo — 497. Wyodrębnienie się rzemiosła — 499. Rozwój wymiany — 500. Charakter klasowy społeczeństwa
In — 501.
2. Stosunki społeczne w państwie Szang-In .................... 502
Niewolnictwo — 502. Stosunki rolne i wspólnota wiejska — 503. Ustrój państwowy — 504. Struktura społeczna — 504.
Sprzeczności klasowe. Kryzys państwa In — 505. Wzrost potęgi plemienia Czou. Upadek królestwa Szang-In — 506.
Rozdział XVIII. PLEMIONA EUROPEJSKIE I AZJATYCKIE W II TYSIĄCLECIU P.N.E. .... 508
Główne ośrodki kulturowe wieku brązu w początkach II tysiąclecia — 509. Plemiona kultury andronowskiej i „szybowej"
— 510. Ugruntowanie powiązań między plemionami poludniowosyberyjskimi a chińskimi — 516. Wiek brązu w Iranie
i Azji Środkowej — 517. Wiek brązu na Kaukazie — 518. Wiek brązu na górnym Powołżu — 520. Kultura wieku brązo-
wego w dorzeczu Dunaju i w północnych Włoszech — 521. Kultury unietycka i łużycka w środkowej Europie — 522. Inne
kultury w Europie środkowej i północnej — 524. Wiek brązu w zachodniej Europie — 525. Wiek brązu na Półwyspie
Pirenejskim — 526. Rozmieszczenie rodzin językowych — 527.
Część IV
PAŃSTWA STAROŻYTNEGO WSCHODU I EUROPY W PIERWSZEJ POŁOWIE
PIERWSZEGO TYSIĄCLECIA P.N.E.
OGÓLNE CECHY OKRESU ........................... 533
Wiek żelaza — 533. Państwa o ustroju niewolniczym na przełomie II i I tysiąclecia p.n.e. — 534. Zmiany w strukturze
społecznej — 535. Powstanie miast-państw w Grecji—537. Plemiona wspólnoty pierwotnej — 538.
Rozdzial XIX. KRAJE ŚRÓDZIEMNOMORSKIE AZJI PRZEDNIEJ I ARABIA W PIERWSZEJ POŁO-
WIE I TYSIĄCLECIA P.N.E. ....................... 540
1. Arabia ............................... 541
Kraj i ludność — 541. Najdawniejsze społeczeństwa o ustroju niewolniczym w Arabii południowej —542. Handel po-
łudniowoarabski — 545. Stosunki z państwami Azji Przedniej — 545. Religia i kultura — 546.
834

2. Palestyna .............................. 547
Przejście plemion izraelskich do życia osiadłego — 547. Wojny z Filistynami — 548. Utworzenie państwa izraelskiego —
548. Rozpadnięcie się królestwa — 550. Stosunki społeczne — 550. Zaostrzenie się antagonizmów społecznych — 551. Upa-
dek Izraela i Judei — 552.
3. Kultura i religia Palestyny. Judaizm i Biblia ................... 553
Sztuka i literatura Izraela i Judei — 553. Religia Izraela i Judei — 554. Nauki Ezechiela i utworzenie jerozolimskiej miej-
skiej gminy wyznaniowej — 555. Ukształtowanie się dogmatów judaizmu — 556. Skład i pochodzenie Biblii — 557.
4. Fenicja ............................... 558
Rozkwit miast fenickich — 558. Morze Śródziemne i kolonizacja fenicka — 560. Kartagina — 564. Wyprawy morskie
Fenicjan — 565. Kultura fenicka w pierwszej połowie I tysiąclecia p.n.e. — 566.
5. Syria ................................ 566
Północna Syria i południowo-wschodnia Azja Mniejsza w XII—VIII wieku p.n.e. — 567. Południowa Syria na początku
I tysiąclecia p.n.e. — 570.

6. Azja Mniejsza po upadku państwa hetyckiego
Frygia — 571. Lidia — 573.

571

Rozdział XX. URARTU I ZAKAUKAZIE. KIMMEROWIE I SCYTOWIE .......... 576
1. Urartu ............................... 576
Warunki geograficzne — 576. Najstarsza ludność Wyżyny Armeńskiej — 577. Pierwsze starcia z Asyryjczykami — 578.
Pierwsze państwa na Wyżynie Armeńskiej — 578. Wzrost potęgi Urartu — 579. Okres największej potęgi Urartu — 582.
Stosunki społeczne — 582. Wyprawy zaborcze Sarduri II — 585. Wojny z Asyrią — 586. Starcia z Kimmerami i Scyta-
mi — 587. Wyprawa Sargona II do Urartu w r. 714 p.n.e. — 588. Urartu za czasów Rusy II — 588. Upadek i zagła-
da Urartu — 589. Kultura i religia Urartów — 590. Historyczna rola Urartu — 592.
2. Plemiona Zakaukazia w okresie hegemonii Urartu ................. 592
Plemiona Zakaukazia w początkach I tysiąclecia p.n.e. — 592. Podbój urartejski. Początek wieku żelaza na Zakaukaziu
— 593.
3. Kimmerowie i Scytowie .......................... 594
Rozwój gospodarki koczowniczej w stepach Europy wschodniej i Azji Środkowej — 594. Kimmerowie w Azji Przedniej
— 595. Scytowie w Azji Przedniej — 596. Historyczne znaczenie najazdu scytyjskiego na Azję Przednią — 598.
Rozdział XXI. PAŃSTWO ASYRYJSKIE ...................... 600
1. Asyria w okresie od X do VIII wieku p.n.e. ................... CCC
Wznowienie przez Asyrię szeroko zakrojonej polityki podbojów — 600. Wyprawy do Syrii — 601. Kryzys polityki podbo-
jów — 602. Stosunek Asyrii do krajów podbitych — 603. Zmiany w polityce wojennej i zarządzaniu podbitymi teryto-
riami — 606. Wewnętrzny kryzys polityczny — 606.
2. Państwo asyryjskie w okresie swej największej potęgi ................ 607
Społeczeństwo asyryjskie w drugiej połowie VIII wieku p.n.e. — 607. Zaborcze wyprawy Tyglatpilezara III — 610.
Wewnętrzny konflikt polityczny w Asyrii — 611. Kontynuacja polityki podbojów za panowania Sargona II — 612. Ogól-
na charakterystyka państwa asyryjskiego w końcu VIII wieku p.n.e. — 615. Ekspedycje karne Synaheriba — 617. Zmiany
w polityce wewnętrznej i zagranicznej. Chwilowe opanowanie Egiptu — 618. Asyria za panowania Asurbanipala — 620.
3. Osłabienie i zagłada państwa asyryjskiego .................... 621
Pogorszenie się sytuacji wewnętrznej — 621. Komplikacje w stosunkach międzynarodowych — 622. Zagłada państwa
asyryjskiego — 623.
4. Religia i kultura Asyrii .......................... 625
Literatura i nauka — 625. Sztuka i architektura — 625. Religia — 627.
Rozdział XXII. PAŃSTWO NOWOBABILOŃSKIE ................... 628
Babilonia w okresie od X do VII wieku p.n.e. — 628. Azja Przednia po upadku Asyrii — 629. Wojny zaborcze Nabucho-
donozora II — 629. Miasta Babilonii — 630. Sytuacja niewolników i zwykłych ludzi wolnych — 632. Rola stanu ka-
płańskiego — 634. Zaostrzenie się wewnętrznej sytuacji politycznej — 634. Zdobycie Babilonu przez Persów — 635.
Kultura i sztuka państwa nowobabilońskiego — 636.
835

Rozdział XXIII. EGIPT W OKRESIE OD XI DO VI WIEKU P.N.E. . ............ 638

1. Egipt w okresie od XI do VIII wieku p.n.e.

638

Rozwój sil wytwórczych. Handel wymienny — 638. Egipt przed panowaniem libijskim — 639. Władza libijska w Egipcie
— 640. Pierwszy podbój Egiptu przez Etiopów — 640.
2. Starożytna Nubia ............................ 642
Kraj i ludność — 642. Nubia od IV do II tysiąclecia p.n.e. — 643. Państwo Napata — 646.
3. Egipt pod rządami władców etiopskich i saickich. Epoka Późna ............. 648
Rozwój sił wytwórczych. Narzędzia żelazne — 648. Rozwój niewolnictwa i skład socjalny społeczeństwa — 649. Położe-
nie duchowieństwa. Gospodarstwa świątyń—650. Drugi podbój Egiptu przez Etiopów — 651. Zjednoczenie Egiptu
pod władzą faraonów saickich — 652. Egipt za następców Psamtyka I — 654.

4. Kultura i ideologia egipska w pierwszej połowie I tysiąclecia p.n.e. ......
Pismo, literatura i nauka — 656. Architektura i sztuki plastyczne — 657. Wierzenia religijne — 658.

656

Rozdział XXIV. IRAN I AZJA ŚRODKOWA W CZASACH STAROŻYTNYCH. UTWORZENIE IMPE-
RIUM PERSKIEGO ACHEMENIDÓW ................... 659
Wczesne dzieje Azji Środkowej — 661. Wczesne dzieje Medii — 661. Państwo medyjskie — 663. Utworzenie państwa
Achemenidów — 663. Azja środkowa i wschodni Iran w połowie VI wieku p.n.e. — 664. Kultura i religia Azji Środko-
wej i Iranu — 665.
Rozdział XXV. STAROŻYTNE INDIE W XV—VI STULECIU P.N.E. ............ 667
„Wedył*— 667. Życie gospodarcze — 668. Powstanie niewolnictwa — 669. Utworzenie państwa — 670. Ukształtowa-
nie się ustroju stanowego. Warny — 670. Epos staroindyjski. „Mahabharata" i „Ramajana" — 672. Indie w pierwszej po-
łowie I tysiąclecia p.n.e. — 674. Religia wczesnego państwa indyjskiego — 675.

Rozdział XXVI. SPOŁECZEŃSTWO CHIŃSKIE W WIEKACH XII—VI P.N.E.
1. Chiny w okresie Zachodniego Czou (wiek XII—VIII P.N.E.) .....

677
677

Własność ziemi i majątki ziemskie arystokracji — 679. Gmina wiejska — 680. Niewolnictwo — 680. Ustrój państwowy
— 681. Zachodnie Czou w XII—IX wieku, p.n.e. — 682. Rozpad Zachodniego Czou — 682.

2. Chiny w VIII—VII wieku p.n.e. .....................
Rozwój sil wytwórczych — 684. Rozwój wielkiej własności ziemskiej — 684. Wprowadzenie podatku gruntowego. Zbu-
rzenie „systemu studziennego" gminnej własności ziemskiej — 685. Okres „Wu-pa" — „pięciu hegemonów" — 686.
Walka klasowa — 687.
3. Ideologia i kultura Chin do połowy I tysiąclecia p.n.e. ...............
Początki nauk i doktryn filozoficznych — 688. Pismo i literatura — 689. Sztuka — 690. Religia — 693.

683
638

Rozdzial XXVII. EUROPA POŁUDNIOWA W PIERWSZEJ POŁOWIE I TYSIĄCLECIA P.N.E. . 695
1. Wczesny okres żelaza w Europie (wiek X—VI p.n.e.) ............... 695
Główne plemiona Europy na początku I tysiąclecia p.n.e. — 695. Kulturą halsztacka — 696. Wczesny okres żelaza na pół-
nocy Bałkanów i nad dolnym Dunajem — 697. Początek wieku żelaza w Hiszpanii. Tartessos — 698.

2. Italia w pierwszej połowie I tysiąclecia p.n.e. .

699

Kraj i ludność—699. Kultura Villanova — 702. Problem etruski — 703. Etruria w VIII—VII wieku p.n.e. — 703. Et-
ruria w VI wieku p.n.e. — 705.
Rozdział XXVIII. GRECJA W XI—IX WIEKU P.N.E. ................. 709
„Iliada" i „Odyseja** — 709. Poematy Homera jako źródło historyczne — 710. Dane archeologiczne — 711. Plemiona Hel-
lenów na przełomie II i I tysiąclecia — 712. Rozpowszechnienie się żelaza — 713. Gospodarka rolna — 713, Rzemiosło
— 714. Handel — 715. Stosunki społeczno-gospodarcze— 716. Niewolnictwo — 718. Organy władzy — 719. Plemiona
Hellenów na przełomie IX i VIII wieku. p.n.e. — 719. Kultura — 721. Wierzenia religijne i mity — 723.
836

Rozdział XXIX. GRECJA W VIII—VI WIEKU P.N.E. KSZTAŁTOWANIE SIĘ MIAST-PAŃSTW
W USTROJU NIEWOLNICZYM. ..................... 724
1. Powstanie greckich miast-państw ...................... 724
Rozwój gospodarczy w VIII—VI wieku p.n.e. — 724. Rozwój sprzeczności klasowych w wiekach VIII—VI — 725. Walki
społeczno-polityczne w VIII—VI wieku — 728. Wczesnogrecka tyrania — 731. Greckie miasto-państwo (polis)— 732.
2. Kolonizacja grecka w wiekach VIII—VI p.n.e. .................. 733
Ogólne przyczyny kolonizacji — 733. Główne kierunki kolonizacji greckiej — 734. Walka klasowa w koloniach — 738.
3. Kształtowanie się państwa o ustroju niewolniczym w Sparcie oraz innych okręgach rolniczych
Grecji ............................... 740
Początki starożytnej Sparty — 740. Ustrój spoleczno-gospodarczy Sparty — 740. Ustrój polityczny Sparty — 741. Prawa
Lifcurga — 742. Powstanie Związku Peloponeskiego — 743.
4. Attyka w VIII—VI wieku p.n.e. Powstanie państwa ateńskiego ............ 744
Starożytna Attyka — 744. Zaostrzenie się walk społecznych — 745. Reformy Solona — 746. Tyrania Pizystrata — 747.
Reformy Kleistenesa — 748.
5. Ideologia i kultura Grecji w stuleciach VIII—VI p.n.e. ............... 750
Religia — 750. Materialistyczna nauka o przyrodzie. Zaczątki naukowej krytyki religii — 751. Kierunek idealistyczny
w filozofii — 754. Poezja — 755. Pojawienie się prozy literackiej. — 757. Sztuka — 758.
Tablica synchronistyczna .......................... 764
Bibliografia ................................ 777
Indeks .................................. 799
Spis barwnych ilustracji ........................... 825
Spis map. ................................. 827