Dane szczegółowe książki
Socjologia medycyny / Sokołowska, Magdalena (1922-1989)
Tytuł
Socjologia medycyny
Wydawnictwo
Warszawa: Państ. Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1986
ISBN
8320009987
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wprowadzenie .. : ............ 7
Część I. Zdrowie i choroba jako pojęcie społeczne ...... 13
Rozdział I. Pojęcie społeczne choroby i poczucia dyskomfortu . . 13
Choroba a poczucie dyskomfortu .......... 14
Pojęcie choroby .............. 15
Pojęcie poczucia dyskomfortu .......... 16
Uwarunkowanie społeczne obu pojęć: choroby i poczucia dyskomfortu ................. 18
Choroba w innych kulturach ........... 22
Wierzenia na temat choroby w kontekście historycznym . . . 24
Rozdział II. Społeczeństwo a zmieniający się obraz chorób . .. . . 26
Obraz chorób w trzech epokach historycznych ...... 27
Choroby w epoce przedagrarnej .......... 27
; Choroby w społeczeństwie agrarnym ........ 27
Choroby we współczesnej epoce przemysłowej ...... 28
, Czynniki społeczne i ekonomiczne jako główne przyczyny przemian
•• v obrazu chorób ............... 32
Rola medycyny ............... 36
Wskaźniki chorób a czynniki społeczne w nowoczesnym społeczeństwie ................. 38
Ekonomia a polityka zdrowotna w nowoczesnym społeczeństwie 41
V Rozdział III. Społeczne przyczyny choroby ........ 47
Pojęcie stresu społecznego ............ 47
Stres jako bodziec .............. 49
Stres jako reakcja ............. 49
Integracja pojęć stresu społecznego ......... 49
Pojęcie choroby psychosomatycznej . . . . . . . . .50
Stres społeczny a choroba ............ 52
Zmiana społeczna .............. 52
Utrata bliskiej osoby ............. 53
Praca ................. 54
Rola zdarzeń życiowych ............. 56
Zdarzenia życiowe a choroba psychiczna ....... 58.
System społeczny a psychofizyczna kondycja jednostki i podatność
na choroby ................ 61
Część II. Czynniki społeczne w praktyce lekarskiej ...... 65
f Rozdział I Zachowanie się w chorobie ......... 65
Chorowanie a zgłaszalność do lekarzy ........ 66
Niektóre wyznaczniki zachowania się w chorobie . . . . . . 71
Relatywizm dobrego zdrowia jako wartości . . ... . 71
Wiedza medyczna ..........
Różnice kulturowe ..........
Samopomoc .............
Samoleczenie ...........
Grupy wzajemnej pomocy .......
Medycyna nieoficjalna w krajach uprzemysłowionych Medycyna tradycyjna grup etnicznych ....
Medycyna ludowa . .........
Medycyna nieoficjalna w Stanach Zjednoczonych . Medycyna nieoficjalna w Europie .....
Rozdział II. Stosunek lekarz-pacjent .... Znaczenie stosunku lekarz-pacjent dla pacjenta Cechy stosunku lekarz-pacjent .....
Wzajemne role lekarza i pacjenta .
Modele stosunku lekarz-pacjent . .
Dylematy i konflikty .......
Identyfikacja problemu "medycznego" Zmiany zachodzące w praktyce lekarskiej .
Postrzeganie roli lekarza ......
Społeczna funkcja przepisywania leków .
Komponent osobisty . ......
Krytyczne postawy pacjentów ....
Rozdział III. Szpitale i pacjenci ...........
Modele opieki szpitalnej ............
Model opiekuńczy ..............
Model klasyczny .............
Model rehabilitacyjny .............
Wpływ czynników społecznych na decyzje w sprawie leczenia szpitalnego .................
Psychospołeczne skutki hospitalizacji ..........
Rozdział IV. Śmierć i umieranie ...........
Śmierć jako zjawisko społeczne ...........
Mówienie o śmierci ..............
Świadomość umierania ...... V'......
Etapy umierania ...............
Miejsce śmierci ...............
Szpital ................
Dom .................
Wzory umierania w szpitalu ...........
Rozdział V. Procesy komunikowania się lekarza z pacjentem . Poglądy pacjentów na sposób informowania ich przez lekarzy . Niektóre przyczyny niepowodzeń w zakresie komunikowania się lekarzy z pacjentami .............
Postawy lekarzy ..............
73
75
77
78
79
81
82
82
83
84
91
91
93
93
95
96
100
104
104
105
106
106
108
109
109
112
113
114
115
119
119
121
122
126
127
127
128
132
140
140
141
141
Niepewność profesjonalna ............ 142
Nieśmiałość pacjentów ............ 143
Kłopoty związane z zapamiętywaniem wskazań lekarskich . . 145
Efekty usprawnienia procesu komunikowania się ..... 145
Fizjologiczne skutki obniżenia niepokoju pacjentów .... 146
' Stosowanie się do zaleceń lekarskich ........ 150
Metody, które mogą zwiększyć efektywność komunikowania się
lekarza z pacjentem .............. 150
Część III. Struktura społeczeństwa a zdrowie ........ 153
Uwagi wstępne ............... 153
Rozdział I. Zróżnicowania społeczne .......... 156
Wykształcenie i zawód jako wyznaczniki szans życiowych ... 157
Rozdział II. Nierówności społeczne .......... 164
Klasa społeczna ............... 166
Klasy, ruchliwość społeczna a procesy reprodukcji ..... 169
Klasy, ruchliwość społeczna a umieralność i chorobowość . . . 174 Umieralność niemowląt, waga urodzenłowa i poziom umysłowy
dzieci jako wskaźniki zróżnicowania społecznego w Polsce ... 181
Interpretacje związku między położeniem społecznym a zdrowiem 189
Obraz ogólny ................ 194
^ Rozdział III. Rodzina a choroba ........... 196
Przemiany rodziny .............. 196
Rola rodziny w opiece zdrowotnej nad ludźmi przewlekle chorymi,
starymi ł niepełnosprawnymi ........... 198
Wpływ małżeństwa i rodziny na wystąpienie, przebieg i wynik
choroby ................. 201
Problem deprywacji społecznej i zdrowotnej . . • . . . . . 205
^_ Część IV. Dewiacja, etykieta, piętno . . . • . . . . . . . 210
Choroba a dewiacja .............. 210
Społeczne znaczenie piętna ............ 211
Siła etykiety ................ 213
Dewiacja wtórna ............... 213
Życie z piętnem ............... 216
Część V. Medycyna a kontrola społeczna ......... 219
Medycyna a sprawowanie kontroli .......... 219
Uprawomocnienie choroby ........... 220
Kontrola zawodowa ............. 221
Medykalizacja .............. 224
Jatrogeneza
228
Państwo jako czynnik kontrolujący medycynę . . . . . 228
Część VI. Badania socjologiczne zawodu lekarza
Ogólny charakter badań ......
Kontekst instytucjonalny edukacji medycznej
Selekcja .........
Procesy społeczne w uczelni medycznej .
Specjalizacja ........
Niektóre potrzeby edukacji medycznej . Kontekst praktyki medycznej ....
Medycyna jako wiedza i umiejętności .
Środowisko i treść pracy ..... Zawód lekarza i jego przemiany
Część I. Zdrowie i choroba jako pojęcie społeczne ...... 13
Rozdział I. Pojęcie społeczne choroby i poczucia dyskomfortu . . 13
Choroba a poczucie dyskomfortu .......... 14
Pojęcie choroby .............. 15
Pojęcie poczucia dyskomfortu .......... 16
Uwarunkowanie społeczne obu pojęć: choroby i poczucia dyskomfortu ................. 18
Choroba w innych kulturach ........... 22
Wierzenia na temat choroby w kontekście historycznym . . . 24
Rozdział II. Społeczeństwo a zmieniający się obraz chorób . .. . . 26
Obraz chorób w trzech epokach historycznych ...... 27
Choroby w epoce przedagrarnej .......... 27
; Choroby w społeczeństwie agrarnym ........ 27
Choroby we współczesnej epoce przemysłowej ...... 28
, Czynniki społeczne i ekonomiczne jako główne przyczyny przemian
•• v obrazu chorób ............... 32
Rola medycyny ............... 36
Wskaźniki chorób a czynniki społeczne w nowoczesnym społeczeństwie ................. 38
Ekonomia a polityka zdrowotna w nowoczesnym społeczeństwie 41
V Rozdział III. Społeczne przyczyny choroby ........ 47
Pojęcie stresu społecznego ............ 47
Stres jako bodziec .............. 49
Stres jako reakcja ............. 49
Integracja pojęć stresu społecznego ......... 49
Pojęcie choroby psychosomatycznej . . . . . . . . .50
Stres społeczny a choroba ............ 52
Zmiana społeczna .............. 52
Utrata bliskiej osoby ............. 53
Praca ................. 54
Rola zdarzeń życiowych ............. 56
Zdarzenia życiowe a choroba psychiczna ....... 58.
System społeczny a psychofizyczna kondycja jednostki i podatność
na choroby ................ 61
Część II. Czynniki społeczne w praktyce lekarskiej ...... 65
f Rozdział I Zachowanie się w chorobie ......... 65
Chorowanie a zgłaszalność do lekarzy ........ 66
Niektóre wyznaczniki zachowania się w chorobie . . . . . . 71
Relatywizm dobrego zdrowia jako wartości . . ... . 71
Wiedza medyczna ..........
Różnice kulturowe ..........
Samopomoc .............
Samoleczenie ...........
Grupy wzajemnej pomocy .......
Medycyna nieoficjalna w krajach uprzemysłowionych Medycyna tradycyjna grup etnicznych ....
Medycyna ludowa . .........
Medycyna nieoficjalna w Stanach Zjednoczonych . Medycyna nieoficjalna w Europie .....
Rozdział II. Stosunek lekarz-pacjent .... Znaczenie stosunku lekarz-pacjent dla pacjenta Cechy stosunku lekarz-pacjent .....
Wzajemne role lekarza i pacjenta .
Modele stosunku lekarz-pacjent . .
Dylematy i konflikty .......
Identyfikacja problemu "medycznego" Zmiany zachodzące w praktyce lekarskiej .
Postrzeganie roli lekarza ......
Społeczna funkcja przepisywania leków .
Komponent osobisty . ......
Krytyczne postawy pacjentów ....
Rozdział III. Szpitale i pacjenci ...........
Modele opieki szpitalnej ............
Model opiekuńczy ..............
Model klasyczny .............
Model rehabilitacyjny .............
Wpływ czynników społecznych na decyzje w sprawie leczenia szpitalnego .................
Psychospołeczne skutki hospitalizacji ..........
Rozdział IV. Śmierć i umieranie ...........
Śmierć jako zjawisko społeczne ...........
Mówienie o śmierci ..............
Świadomość umierania ...... V'......
Etapy umierania ...............
Miejsce śmierci ...............
Szpital ................
Dom .................
Wzory umierania w szpitalu ...........
Rozdział V. Procesy komunikowania się lekarza z pacjentem . Poglądy pacjentów na sposób informowania ich przez lekarzy . Niektóre przyczyny niepowodzeń w zakresie komunikowania się lekarzy z pacjentami .............
Postawy lekarzy ..............
73
75
77
78
79
81
82
82
83
84
91
91
93
93
95
96
100
104
104
105
106
106
108
109
109
112
113
114
115
119
119
121
122
126
127
127
128
132
140
140
141
141
Niepewność profesjonalna ............ 142
Nieśmiałość pacjentów ............ 143
Kłopoty związane z zapamiętywaniem wskazań lekarskich . . 145
Efekty usprawnienia procesu komunikowania się ..... 145
Fizjologiczne skutki obniżenia niepokoju pacjentów .... 146
' Stosowanie się do zaleceń lekarskich ........ 150
Metody, które mogą zwiększyć efektywność komunikowania się
lekarza z pacjentem .............. 150
Część III. Struktura społeczeństwa a zdrowie ........ 153
Uwagi wstępne ............... 153
Rozdział I. Zróżnicowania społeczne .......... 156
Wykształcenie i zawód jako wyznaczniki szans życiowych ... 157
Rozdział II. Nierówności społeczne .......... 164
Klasa społeczna ............... 166
Klasy, ruchliwość społeczna a procesy reprodukcji ..... 169
Klasy, ruchliwość społeczna a umieralność i chorobowość . . . 174 Umieralność niemowląt, waga urodzenłowa i poziom umysłowy
dzieci jako wskaźniki zróżnicowania społecznego w Polsce ... 181
Interpretacje związku między położeniem społecznym a zdrowiem 189
Obraz ogólny ................ 194
^ Rozdział III. Rodzina a choroba ........... 196
Przemiany rodziny .............. 196
Rola rodziny w opiece zdrowotnej nad ludźmi przewlekle chorymi,
starymi ł niepełnosprawnymi ........... 198
Wpływ małżeństwa i rodziny na wystąpienie, przebieg i wynik
choroby ................. 201
Problem deprywacji społecznej i zdrowotnej . . • . . . . . 205
^_ Część IV. Dewiacja, etykieta, piętno . . . • . . . . . . . 210
Choroba a dewiacja .............. 210
Społeczne znaczenie piętna ............ 211
Siła etykiety ................ 213
Dewiacja wtórna ............... 213
Życie z piętnem ............... 216
Część V. Medycyna a kontrola społeczna ......... 219
Medycyna a sprawowanie kontroli .......... 219
Uprawomocnienie choroby ........... 220
Kontrola zawodowa ............. 221
Medykalizacja .............. 224
Jatrogeneza
228
Państwo jako czynnik kontrolujący medycynę . . . . . 228
Część VI. Badania socjologiczne zawodu lekarza
Ogólny charakter badań ......
Kontekst instytucjonalny edukacji medycznej
Selekcja .........
Procesy społeczne w uczelni medycznej .
Specjalizacja ........
Niektóre potrzeby edukacji medycznej . Kontekst praktyki medycznej ....
Medycyna jako wiedza i umiejętności .
Środowisko i treść pracy ..... Zawód lekarza i jego przemiany