Dane szczegółowe książki
Historia Persji: T. 1, Od czasów najdawniejszych do najazdu Arabów / Składanek, Bogdan (1931)
Autorzy
Tytuł
Historia Persji: T. 1, Od czasów najdawniejszych do najazdu Arabów
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2008
Numer wydania
3. rozszerzone
ISBN
9788361203155
Hasła przedmiotowe
Nr tomu
1
Spis treści
pokaż spis treści
WSTĘP 9
WYKAZ SKRÓTÓW 13
CZĘŚĆ I PRZED ACHEMENIDAMI
ROZDZIAŁ 1
ZARYS GEOGRAFII HISTORYCZNEJ 17
ROZDZIAŁ 2
NIM PRZYSZLI ARIO WIE 25
Źródła 25
Wschodni Iran i Azja Środkowa przed przybyciem Ariów 25
Zachodni Iran 27
Państwa w Azji Zachodniej i w Iranie przed przybyciem Ariów 30
Elam 39
ROZDZIAŁ 3
ARIO WIE W IRANIE 44
Źródła 44
Wyłonienie się Ariów 45
Wewnętrzny podział Ariów. Drogi ich migracji 46
Praojczyzna Ariów 51
Początek migracji Ariów. Opanowanie Indii 52
Wschodni Iran. Społeczeństwo wyznawców Awesty 53
Ariowie w zachodnim Iranie. Mitanni 57
ROZDZIAŁ 4
POCZĄTKI IRAŃSKIEJ PAŃSTWOWOŚCI. MEDIA I MEDOWIE 60
Źródła 60
Początki aryjskiej dominacji w późniejszej Medii 61
Asyria i zachodni Iran 63
Powstanie państwa Medów 65
Kimmeriowie i Scytowie 69
Niezależna Media 73
Pokonanie Asyrii. Sojusz z Babilonią 76
Media mocarstwem 79
Bunt Cyrusa i upadek Medii 81
#5
CZĘŚĆ II OD ACHEMENIDÓW DO PARTÓW
ROZDZIAŁ 5 87
ŹRÓDŁA DO EPOKI ACHEMENIDÓW 87
ROZDZIAŁ 6
FORMOWANIE SIĘ ACHEMENIDZKIEGO IMPERIUM 98
Wojna z Lidią i Babilonią 98
Scytowie. Kambyzes II następcą Cyrusa II 102
Bunt maga Gaumaty. Objęcie władzy przez Dariusza, syna Wisztaspy 104
Starożytna „Wiosna Ludów". Powstania przeciwko Achemenidom 108
Podboje Dariusza II: Indie i kraj Scytów 111
ROZDZIAŁ 7
PERSJA I ŚWIAT HELLEŃSKI 113
Przygotowania do pierwszej wojny z Grekami 113
Wojna Persów z Grekami (492-90) 117
Bitwa na Maratonie 119
Druga wojna Persji z Grekami. Wyprawa Kserksesa 122
Termopile 126
Bitwa morska koło Salaminy 128
ROZDZIAŁ 8
PERSJA I GRECJA PO SALAMINIE 130
Persja w odwrocie 130
Zmiany polityczne w Persji 132
Persja i Grecy po drugiej wojnie. Pokój Kalliasa 135
ROZDZIAŁ 9
PAŃSTWO ACHEMENIDÓW 138
Podział administracyjny 138
Sprawy gospodarcze 142
Podatki. Miary, wagi i system monetarny 142
Podstawowe jednostki wagi w systemie perskim 146
Jednostki wagi (w gramach) 146
Jednostki długości (w milimetrach) 146
Jednostki objętości (w litrach) 146
Jednostki monetarne 146
Organizacja robót na zlecenie dworu 147
Wierzenia Persów 150
ROZDZIAŁ 10
PANOWANIE DARIUSZA II OCHOSA 153
Persja a wojna peloponeska 153
Rebelia Cyrusa Młodszego 159
#6
Wojna ze Spartą i pokój 163
ROZDZIAŁ 11
KONIEC RZĄDÓW ACHEMENIDÓW 165
Bunt satrapów w Azji Mniejszej 165
Ostatnie dni chwały. Rządy Artakserksesa III 166
Najazd Aleksandra Macedońskiego 168
ROZDZIAŁ 12
PANOWANIE GREKÓW. ALEKSANDER WIELKI I SELEUCYDZI 172
Źródła 172
Persja od zamachu na Dariusza III do śmierci Aleksandra 172
Powstanie państwa Seleucydów 175
Ustrój 177
Kres rządów greckich 180
ROZDZIAŁ 13
POWRÓT IRAŃCZYKÓW DO WŁADZY. PARTOWIE 181
Źródła 181
Początki partyjskiej dynastii Arsacydów 182
Stosunki Persji z Rzymem. Wojny o Armenię i Mezopotamię 185
Dążenie Rzymu do podporządkowania Persji 189
Rzut oka na kulturę za Partów 189
Stosunki wewnętrzne 191
Ostatni szachowie i upadek dynastii 192
CZĘŚĆ III SASANIDZI
ROZDZIAŁ 14
POCZĄTKI RODU I DYNASTII SASANIDÓW 197
Źródła 197
Budowanie fundamentów państwa. Ardaszir I 199
Kuszanowie 202
Szapur I i pierwsza wojna Sasanidów z Rzymem 203
Zoroastryzm religią państwową. Początki klerykalizacji państwa 207
ROZDZIAŁ 15
LATA STABILIZACJI. OD SZAPURA II DO JAZDGIRDAl 215
Persja u szczytów potęgi 215
Lata niepewności 217
Pokój na zachodniej granicy 218
Bahram Gur i Jazdgird II 219
Kryzys władzy. Heftalici 221
#7
ROZDZIAŁ 16
SPOŁECZEŃSTWO PERSKIE. KONFLIKTY WEWNĘTRZNE 224
Ustrój społeczny i polityczny 224
Organizacja państwa. Miasta 229
Powstanie Mazdaka 232
ROZDZIAŁ 17
ZŁOTY WIEK I UPADEK PAŃSTWA 239
OD CHOSROWA I DO JAZDGIRDA III 239
Przebudowa państwa za Chosrowa I Nieśmiertelnego 239
Reforma w wojsku 240
Zmiany w administracji 242
Podsumowanie reformatorskiej działalności Chosrowa I 244
Polityka zagraniczna. Wojny z Bizancjum, z Turkami i o Jemen 245
Ostatni z wielkich: Hormizd IV i Chosrow II 249
Upadek dynastii i państwa 256
ROZDZIAŁ 18
NAJAZD ARABÓW I UPADEK PERSJI 257
Źródła 257
Arabowie. Stosunki wewnątrz arabskiej społeczności 257
Gassanidzi 257
Lachmidzi 258
Hidżaz przed islamem 260
Prorok Muhammad 261
Walka o zjednoczenie Arabów 265
Stosunki persko-bizantyjskie 267
Ekspansja islamu i podbój Persji (632-661) 267
ANEKS. Perskie inskrypcje klinowe 271
DYNASTIE 363
INDEKS 367
WYBRANA BIBLIOGRAFIA 383
WYKAZ SKRÓTÓW 13
CZĘŚĆ I PRZED ACHEMENIDAMI
ROZDZIAŁ 1
ZARYS GEOGRAFII HISTORYCZNEJ 17
ROZDZIAŁ 2
NIM PRZYSZLI ARIO WIE 25
Źródła 25
Wschodni Iran i Azja Środkowa przed przybyciem Ariów 25
Zachodni Iran 27
Państwa w Azji Zachodniej i w Iranie przed przybyciem Ariów 30
Elam 39
ROZDZIAŁ 3
ARIO WIE W IRANIE 44
Źródła 44
Wyłonienie się Ariów 45
Wewnętrzny podział Ariów. Drogi ich migracji 46
Praojczyzna Ariów 51
Początek migracji Ariów. Opanowanie Indii 52
Wschodni Iran. Społeczeństwo wyznawców Awesty 53
Ariowie w zachodnim Iranie. Mitanni 57
ROZDZIAŁ 4
POCZĄTKI IRAŃSKIEJ PAŃSTWOWOŚCI. MEDIA I MEDOWIE 60
Źródła 60
Początki aryjskiej dominacji w późniejszej Medii 61
Asyria i zachodni Iran 63
Powstanie państwa Medów 65
Kimmeriowie i Scytowie 69
Niezależna Media 73
Pokonanie Asyrii. Sojusz z Babilonią 76
Media mocarstwem 79
Bunt Cyrusa i upadek Medii 81
#5
CZĘŚĆ II OD ACHEMENIDÓW DO PARTÓW
ROZDZIAŁ 5 87
ŹRÓDŁA DO EPOKI ACHEMENIDÓW 87
ROZDZIAŁ 6
FORMOWANIE SIĘ ACHEMENIDZKIEGO IMPERIUM 98
Wojna z Lidią i Babilonią 98
Scytowie. Kambyzes II następcą Cyrusa II 102
Bunt maga Gaumaty. Objęcie władzy przez Dariusza, syna Wisztaspy 104
Starożytna „Wiosna Ludów". Powstania przeciwko Achemenidom 108
Podboje Dariusza II: Indie i kraj Scytów 111
ROZDZIAŁ 7
PERSJA I ŚWIAT HELLEŃSKI 113
Przygotowania do pierwszej wojny z Grekami 113
Wojna Persów z Grekami (492-90) 117
Bitwa na Maratonie 119
Druga wojna Persji z Grekami. Wyprawa Kserksesa 122
Termopile 126
Bitwa morska koło Salaminy 128
ROZDZIAŁ 8
PERSJA I GRECJA PO SALAMINIE 130
Persja w odwrocie 130
Zmiany polityczne w Persji 132
Persja i Grecy po drugiej wojnie. Pokój Kalliasa 135
ROZDZIAŁ 9
PAŃSTWO ACHEMENIDÓW 138
Podział administracyjny 138
Sprawy gospodarcze 142
Podatki. Miary, wagi i system monetarny 142
Podstawowe jednostki wagi w systemie perskim 146
Jednostki wagi (w gramach) 146
Jednostki długości (w milimetrach) 146
Jednostki objętości (w litrach) 146
Jednostki monetarne 146
Organizacja robót na zlecenie dworu 147
Wierzenia Persów 150
ROZDZIAŁ 10
PANOWANIE DARIUSZA II OCHOSA 153
Persja a wojna peloponeska 153
Rebelia Cyrusa Młodszego 159
#6
Wojna ze Spartą i pokój 163
ROZDZIAŁ 11
KONIEC RZĄDÓW ACHEMENIDÓW 165
Bunt satrapów w Azji Mniejszej 165
Ostatnie dni chwały. Rządy Artakserksesa III 166
Najazd Aleksandra Macedońskiego 168
ROZDZIAŁ 12
PANOWANIE GREKÓW. ALEKSANDER WIELKI I SELEUCYDZI 172
Źródła 172
Persja od zamachu na Dariusza III do śmierci Aleksandra 172
Powstanie państwa Seleucydów 175
Ustrój 177
Kres rządów greckich 180
ROZDZIAŁ 13
POWRÓT IRAŃCZYKÓW DO WŁADZY. PARTOWIE 181
Źródła 181
Początki partyjskiej dynastii Arsacydów 182
Stosunki Persji z Rzymem. Wojny o Armenię i Mezopotamię 185
Dążenie Rzymu do podporządkowania Persji 189
Rzut oka na kulturę za Partów 189
Stosunki wewnętrzne 191
Ostatni szachowie i upadek dynastii 192
CZĘŚĆ III SASANIDZI
ROZDZIAŁ 14
POCZĄTKI RODU I DYNASTII SASANIDÓW 197
Źródła 197
Budowanie fundamentów państwa. Ardaszir I 199
Kuszanowie 202
Szapur I i pierwsza wojna Sasanidów z Rzymem 203
Zoroastryzm religią państwową. Początki klerykalizacji państwa 207
ROZDZIAŁ 15
LATA STABILIZACJI. OD SZAPURA II DO JAZDGIRDAl 215
Persja u szczytów potęgi 215
Lata niepewności 217
Pokój na zachodniej granicy 218
Bahram Gur i Jazdgird II 219
Kryzys władzy. Heftalici 221
#7
ROZDZIAŁ 16
SPOŁECZEŃSTWO PERSKIE. KONFLIKTY WEWNĘTRZNE 224
Ustrój społeczny i polityczny 224
Organizacja państwa. Miasta 229
Powstanie Mazdaka 232
ROZDZIAŁ 17
ZŁOTY WIEK I UPADEK PAŃSTWA 239
OD CHOSROWA I DO JAZDGIRDA III 239
Przebudowa państwa za Chosrowa I Nieśmiertelnego 239
Reforma w wojsku 240
Zmiany w administracji 242
Podsumowanie reformatorskiej działalności Chosrowa I 244
Polityka zagraniczna. Wojny z Bizancjum, z Turkami i o Jemen 245
Ostatni z wielkich: Hormizd IV i Chosrow II 249
Upadek dynastii i państwa 256
ROZDZIAŁ 18
NAJAZD ARABÓW I UPADEK PERSJI 257
Źródła 257
Arabowie. Stosunki wewnątrz arabskiej społeczności 257
Gassanidzi 257
Lachmidzi 258
Hidżaz przed islamem 260
Prorok Muhammad 261
Walka o zjednoczenie Arabów 265
Stosunki persko-bizantyjskie 267
Ekspansja islamu i podbój Persji (632-661) 267
ANEKS. Perskie inskrypcje klinowe 271
DYNASTIE 363
INDEKS 367
WYBRANA BIBLIOGRAFIA 383