Dane szczegółowe książki
Polityka społeczna: materiały do studiowania / Rajkiewicz, Antoni (1922-); Supińska, Jolanta (1944-); Księżopolski, Mirosław (1952-)
Autorzy
Tytuł
Polityka społeczna: materiały do studiowania
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: "Interart", 1996
ISBN
8370604269
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp...................................................
Część I
Generalne problemy polityki społecznej
Rozdział I
Antoni Rajkiewicz
Istota polityki społecznej — wczoraj i dziś......................
Polityka społeczna na co dzień — w praktyce i w teorii .........
Polityka społeczna — spojrzenie wstecz .....................
Polityka społeczna wobec wyzwań współczesności i przyszłości . .
Czym zajmuje się polityka społeczna? *......................
Pytania i zadania..................................
Zalecane lektury ...................................
Rozdział II
Jolanta Supińska
Rozwój i zadania polityki społecznej jako nauki ................
Czy wystarczy zdrowy rozsądek, aby z powodzeniem prowadzić po
litykę społeczną?......................................
Czym różni się nauka od myślenia potocznego? ..............
Podział nauki na dyscypliny — od ujęć ogólnych do specjalizac
i z powrotem....................'.....................
Typy myślenia naukowego — od praktyki do teorii i z powrotem .
Polityka społeczna — nauką praktyczną i interdyscyplinarną ....
Zadania nauki dla polityki społecznej ......................
Czy pracownik socjalny może pomagać polityce społecznej jako n
uce?............................ . . ..................
T«TTT--T-:On
Pytania i zadania.................................... 38
Zalecane lektury.................................... 39
41
Rozdział III
Barbara Kańtoch, Barbara Szatur-Jaworska
Diagnozowanie ludzkich potrzeb i ich zaspokojenia w polityce społecznej
Potrzeby .............................................. y
Diagnoza — podstawowe pojęcia........................... 44
Pomiary poziomu życia................................... 45
Pomiar ubóstwa......................................... f. *
Normy i normatywy (przykłady potrzeb żywieniowych).......... ->•*
Pytania i zadania.................................... 54
Zalecane lektury .................................... 55
Rozdział IV
Jolanta Supińska
57
Wartości i prawa człowieka w polityce społecznej ...............
Wartości i wartościowanie w społeczeństwie .................. 57
Wartości w polityce społecznej............................. 60
Postęp społeczny — głównym celem polityki społecznej? ........ 62
Prawa socjalne — „oprzyrządowaniem" wybranych wartości polityki
społecznej............................................. *?4
Pytania i zadania.................................... ««
Zalecane lektury.................................... 68
69
Rozdział V
Mirosław Księżopolski
Modele polityki społecznej.................................
Rozdział VI
Julian Auleytner .,
Polityka społeczna w gospodarce rynkowej — przykład niemiecki------ 81
Pytania i zadania.................................... 84
Zalecane lektury .................................... °4
^Rozdział VII
Barbara Rysz-Kowalczyk, Włodzimierz Anioł
Skale polityki społecznej — od skali lokalnej do globalnej...........
Skale polityki społecznej w ujęciu terytorialnym.........:......
Polityka społeczna w skali państwa i polityka społeczna w skali dobro-
wolnych wspólnot obywateli ...............................
Międzynarodowy wymiar polityki społecznej..................
Pytania i zadania....................................
_. Zalecane lektury .....................................
Rozdział VIII
Andrzej Piekara
Samorząd terytorialny jako podmiot polityki społecznej
Decentralizacja i jej funkcje społeczne ...........
Samorząd terytorialny, aspekt prawny i społeczny . .
85
86
90
94
95
97
97
102
Ponadgminny samorząd terytorialny.........
Pytania i zadania....................
Zalecane lektury ....................
Część II
Współczesne kwestie społeczne
Rozdział YK
Jan Danecki
Kwestie społeczne — istota, źródła, zarys diagnozy
Istota kwestii społecznych.................
Sposoby interpretacji.....................
Wymiar światowy.......................
Kwestie społeczne w Polsce ...............
Blokady zaspokajania potrzeb..............
Zbiorowości szczególnie zagrożone .........
Odpowiedzialność i rola polityki społecznej . . .
Pytania i zadania....................
Zalecane lektury ...................,
Rozdział X
Cezary Żołędowski
Problemy ludnościowe......................
Pytania i zadania...................
Zalecane lektury :..................
Rozdział XI
Tadeusz Kowalak, Ewa Leś
Kwestia ubóstwa ..........................
Definicja i kryteria ubóstwa ..............
Ubóstwo na świecie.....................
Ubóstwo w Polsce......................
Pytania i zadania...................
Zalecane lektury ...................
Rozdział XII
Ryszard Szarfenberg
Kwestia edukacyjna........................
Kilka punktów widzenia.................
Wskaźniki............................
Powszechność edukacji — selekcja szkolna .,
Jakość kształcenia.....................
Pracownik socjalny a problemy edukacji ....
Pytania i zadania..................
Zalecane lektury ..................
Rozdział XIII
Tomasz Żukowski
Kwestia pracownicza......................
Geneza .............................
Podstawowe pojęcia ...................
8
Perspektywy ...........................................167
Pytania i zadania....................................168
Zalecane lektury ....................................169
Rozdział XIV
Danuta Możdżeńska-Mrozek, Małgorzata Szylko-Skoczny
:• Kwestia bezrobocia ......................................... 171
Bezrobocie jako kwestia społeczna.......................... 171
Skala, dynamika i struktura bezrobocia....................... 173
Społeczne skutki bezrobocia............................... 174
Polityka społeczna wobec bezrobocia........................ 177
Pytania i zadania.................................... 180
Zalecane lektury .................................... 181
Rozdział XV
Grażyna Firlit-Fesnak
Problemy czasu wolnego i wypoczynku .........................183
Nadmiar czasu wolnego kwestią socjalną XXI wieku? ...........183
Przemiany i deformacje czasu wolnego w okresie zmiany systemowej
w Polsce ..............................................185
Ograniczenie wydatków gospodarstw domowych na cele kulturalno-
-rekreacyjne ...........................................187
Domocentryczny i mendialny sposób spędzania wolnego czasu......189
Pytania i zadania....................................193
Zalecane lektury ....................................194
Rozdział XVI
Witold Nieciuński
t Kwestia mieszkaniowa.......................................195
Istota problemu.........................................195
Pouczające doświadczenia europejskie .......................197
Jak mieszkają Polacy?....................................199
Transformacja polskiej polityki mieszkaniowej.................202
Państwowe i prywatne pieniądze na mieszkanie ................204
Zadania władz lokalnych..................................209
Pytania i zadania....................................211
Zalecane lektury ....................................212
Rozdział XVII
Ryszard Szarfenberg
Kwestia ekologiczna.........................................213
Podstawowe pojęcia.....................................214
Przygnębiające fakty.....................................215
Działania naprawcze — polityka ekologiczna..................218
Pytania i zadania....................................221
Zalecane lektury ....................................221
Rozdział XVIII
Ryszard Szarfenberg
Kwestia zdrowia............................................222
Trzy podejścia do problematyki zdrowia......................222
Wskaźniki stanu zdrowia..................................22f
Uwarunkowania zdrowia..................................22"
Niektóre z głównych zagrożeń zdrowotnych w Polsce ...........22S
Działania na rzecz zdrowia ................................23(
Pytania i zadania....................................23Ź
Zalecane lektury ....................................231
Część III
Instrumenty polityki społecznej
Rozdział XIX
Antoni Rajkiewicz
Świadczenia socjalne ........................................23'
Pytania i zadania....................................24:
Zalecane lektury ....................................24<
Rozdział XX
Mirosław Księżopolski, Grażyna Mognuszewska-Otulak,
Renata Gierszewska
Zabezpieczenie społeczne.....................................24:
Podstawowe pojęcia .....................................24:
Techniki zabezpieczenia społecznego ........................24'
Ubezpieczenia społeczne. Geneza, stan aktualny, projekt reform ... 25
Pomoc społeczna........................................26:
Pytania i zadania....................................26i
Zalecane lektury ....................................26
Rozdział XXI
Jolanta Supińska
Rola podatków w polityce społecznej ...........................26
Fiskalna funkcja systemu podatkowego.......................26
Redystrybucyjna funkcja podatków. Co to znaczy sprawiedliwy sys-
tem podatkowy? ........................................27
Czy podatki powinny być „prorodzinne"? ......................27
Nagradzanie i kształtowanie zachowań podatników — możliwości
i pułapki ..............................................27
Podsumowanie — jaka forma wspomagania i stymulowania obywateli
jest dla nich atrakcyjniejsza? Ulgi podatkowe czy świadczenia socjalne? 28
Pytania i zadania....................................28
Zalecane lektury ....................................28
Rozdział XXII
Jacek Męcina
Rola prawa w polityce społecznej ..............................28
Wprowadzenie ...................... .28
10____________________________________________________
Prawo a polityka społeczna................................287
Rola Trybunału Konstytucyjnego i Rzecznika Praw Obywatelskich
w zakresie kształtowania zmian w dziedzinie polityki społecznej . .. 290
Przegląd najważniejszych dziedzin ustawodawstwa społecznego ... 292
Pytania i zadania....................................297
Zalecane lektury ....................................298
Rozdział XXIII
Witold Nieciuński
Zakończenie — miejsce polityki społecznej w procesie transformacji
ustrojowej ................................................301
Przyczyny powstawania, ewolucji i rozpadu systemu „socjalizmu pań-
stwowego" ............................................301
Istota i zakres procesów transformacji ustrojowej w Polsce; nasilenie
konfliktów społecznych, szansę osiągania kompromisu...........303
W jakim zakresie konieczna jest zmiana wartości i sposobów działania
polityki społecznej? Jakie dawne wartości i sposoby działania warto
ocalić?................................................305
Lata 90. — Polska polityka społeczna okresu transformacji a polityka
społeczna prawadzona w zachodnich społeczeństwach dobrobytu ... 307
Wnioski dla Polski ......................................308
Pytania i zadania....................................309
Zalecane lektury ....................................309
Część I
Generalne problemy polityki społecznej
Rozdział I
Antoni Rajkiewicz
Istota polityki społecznej — wczoraj i dziś......................
Polityka społeczna na co dzień — w praktyce i w teorii .........
Polityka społeczna — spojrzenie wstecz .....................
Polityka społeczna wobec wyzwań współczesności i przyszłości . .
Czym zajmuje się polityka społeczna? *......................
Pytania i zadania..................................
Zalecane lektury ...................................
Rozdział II
Jolanta Supińska
Rozwój i zadania polityki społecznej jako nauki ................
Czy wystarczy zdrowy rozsądek, aby z powodzeniem prowadzić po
litykę społeczną?......................................
Czym różni się nauka od myślenia potocznego? ..............
Podział nauki na dyscypliny — od ujęć ogólnych do specjalizac
i z powrotem....................'.....................
Typy myślenia naukowego — od praktyki do teorii i z powrotem .
Polityka społeczna — nauką praktyczną i interdyscyplinarną ....
Zadania nauki dla polityki społecznej ......................
Czy pracownik socjalny może pomagać polityce społecznej jako n
uce?............................ . . ..................
T«TTT--T-:On
Pytania i zadania.................................... 38
Zalecane lektury.................................... 39
41
Rozdział III
Barbara Kańtoch, Barbara Szatur-Jaworska
Diagnozowanie ludzkich potrzeb i ich zaspokojenia w polityce społecznej
Potrzeby .............................................. y
Diagnoza — podstawowe pojęcia........................... 44
Pomiary poziomu życia................................... 45
Pomiar ubóstwa......................................... f. *
Normy i normatywy (przykłady potrzeb żywieniowych).......... ->•*
Pytania i zadania.................................... 54
Zalecane lektury .................................... 55
Rozdział IV
Jolanta Supińska
57
Wartości i prawa człowieka w polityce społecznej ...............
Wartości i wartościowanie w społeczeństwie .................. 57
Wartości w polityce społecznej............................. 60
Postęp społeczny — głównym celem polityki społecznej? ........ 62
Prawa socjalne — „oprzyrządowaniem" wybranych wartości polityki
społecznej............................................. *?4
Pytania i zadania.................................... ««
Zalecane lektury.................................... 68
69
Rozdział V
Mirosław Księżopolski
Modele polityki społecznej.................................
Rozdział VI
Julian Auleytner .,
Polityka społeczna w gospodarce rynkowej — przykład niemiecki------ 81
Pytania i zadania.................................... 84
Zalecane lektury .................................... °4
^Rozdział VII
Barbara Rysz-Kowalczyk, Włodzimierz Anioł
Skale polityki społecznej — od skali lokalnej do globalnej...........
Skale polityki społecznej w ujęciu terytorialnym.........:......
Polityka społeczna w skali państwa i polityka społeczna w skali dobro-
wolnych wspólnot obywateli ...............................
Międzynarodowy wymiar polityki społecznej..................
Pytania i zadania....................................
_. Zalecane lektury .....................................
Rozdział VIII
Andrzej Piekara
Samorząd terytorialny jako podmiot polityki społecznej
Decentralizacja i jej funkcje społeczne ...........
Samorząd terytorialny, aspekt prawny i społeczny . .
85
86
90
94
95
97
97
102
Ponadgminny samorząd terytorialny.........
Pytania i zadania....................
Zalecane lektury ....................
Część II
Współczesne kwestie społeczne
Rozdział YK
Jan Danecki
Kwestie społeczne — istota, źródła, zarys diagnozy
Istota kwestii społecznych.................
Sposoby interpretacji.....................
Wymiar światowy.......................
Kwestie społeczne w Polsce ...............
Blokady zaspokajania potrzeb..............
Zbiorowości szczególnie zagrożone .........
Odpowiedzialność i rola polityki społecznej . . .
Pytania i zadania....................
Zalecane lektury ...................,
Rozdział X
Cezary Żołędowski
Problemy ludnościowe......................
Pytania i zadania...................
Zalecane lektury :..................
Rozdział XI
Tadeusz Kowalak, Ewa Leś
Kwestia ubóstwa ..........................
Definicja i kryteria ubóstwa ..............
Ubóstwo na świecie.....................
Ubóstwo w Polsce......................
Pytania i zadania...................
Zalecane lektury ...................
Rozdział XII
Ryszard Szarfenberg
Kwestia edukacyjna........................
Kilka punktów widzenia.................
Wskaźniki............................
Powszechność edukacji — selekcja szkolna .,
Jakość kształcenia.....................
Pracownik socjalny a problemy edukacji ....
Pytania i zadania..................
Zalecane lektury ..................
Rozdział XIII
Tomasz Żukowski
Kwestia pracownicza......................
Geneza .............................
Podstawowe pojęcia ...................
8
Perspektywy ...........................................167
Pytania i zadania....................................168
Zalecane lektury ....................................169
Rozdział XIV
Danuta Możdżeńska-Mrozek, Małgorzata Szylko-Skoczny
:• Kwestia bezrobocia ......................................... 171
Bezrobocie jako kwestia społeczna.......................... 171
Skala, dynamika i struktura bezrobocia....................... 173
Społeczne skutki bezrobocia............................... 174
Polityka społeczna wobec bezrobocia........................ 177
Pytania i zadania.................................... 180
Zalecane lektury .................................... 181
Rozdział XV
Grażyna Firlit-Fesnak
Problemy czasu wolnego i wypoczynku .........................183
Nadmiar czasu wolnego kwestią socjalną XXI wieku? ...........183
Przemiany i deformacje czasu wolnego w okresie zmiany systemowej
w Polsce ..............................................185
Ograniczenie wydatków gospodarstw domowych na cele kulturalno-
-rekreacyjne ...........................................187
Domocentryczny i mendialny sposób spędzania wolnego czasu......189
Pytania i zadania....................................193
Zalecane lektury ....................................194
Rozdział XVI
Witold Nieciuński
t Kwestia mieszkaniowa.......................................195
Istota problemu.........................................195
Pouczające doświadczenia europejskie .......................197
Jak mieszkają Polacy?....................................199
Transformacja polskiej polityki mieszkaniowej.................202
Państwowe i prywatne pieniądze na mieszkanie ................204
Zadania władz lokalnych..................................209
Pytania i zadania....................................211
Zalecane lektury ....................................212
Rozdział XVII
Ryszard Szarfenberg
Kwestia ekologiczna.........................................213
Podstawowe pojęcia.....................................214
Przygnębiające fakty.....................................215
Działania naprawcze — polityka ekologiczna..................218
Pytania i zadania....................................221
Zalecane lektury ....................................221
Rozdział XVIII
Ryszard Szarfenberg
Kwestia zdrowia............................................222
Trzy podejścia do problematyki zdrowia......................222
Wskaźniki stanu zdrowia..................................22f
Uwarunkowania zdrowia..................................22"
Niektóre z głównych zagrożeń zdrowotnych w Polsce ...........22S
Działania na rzecz zdrowia ................................23(
Pytania i zadania....................................23Ź
Zalecane lektury ....................................231
Część III
Instrumenty polityki społecznej
Rozdział XIX
Antoni Rajkiewicz
Świadczenia socjalne ........................................23'
Pytania i zadania....................................24:
Zalecane lektury ....................................24<
Rozdział XX
Mirosław Księżopolski, Grażyna Mognuszewska-Otulak,
Renata Gierszewska
Zabezpieczenie społeczne.....................................24:
Podstawowe pojęcia .....................................24:
Techniki zabezpieczenia społecznego ........................24'
Ubezpieczenia społeczne. Geneza, stan aktualny, projekt reform ... 25
Pomoc społeczna........................................26:
Pytania i zadania....................................26i
Zalecane lektury ....................................26
Rozdział XXI
Jolanta Supińska
Rola podatków w polityce społecznej ...........................26
Fiskalna funkcja systemu podatkowego.......................26
Redystrybucyjna funkcja podatków. Co to znaczy sprawiedliwy sys-
tem podatkowy? ........................................27
Czy podatki powinny być „prorodzinne"? ......................27
Nagradzanie i kształtowanie zachowań podatników — możliwości
i pułapki ..............................................27
Podsumowanie — jaka forma wspomagania i stymulowania obywateli
jest dla nich atrakcyjniejsza? Ulgi podatkowe czy świadczenia socjalne? 28
Pytania i zadania....................................28
Zalecane lektury ....................................28
Rozdział XXII
Jacek Męcina
Rola prawa w polityce społecznej ..............................28
Wprowadzenie ...................... .28
10____________________________________________________
Prawo a polityka społeczna................................287
Rola Trybunału Konstytucyjnego i Rzecznika Praw Obywatelskich
w zakresie kształtowania zmian w dziedzinie polityki społecznej . .. 290
Przegląd najważniejszych dziedzin ustawodawstwa społecznego ... 292
Pytania i zadania....................................297
Zalecane lektury ....................................298
Rozdział XXIII
Witold Nieciuński
Zakończenie — miejsce polityki społecznej w procesie transformacji
ustrojowej ................................................301
Przyczyny powstawania, ewolucji i rozpadu systemu „socjalizmu pań-
stwowego" ............................................301
Istota i zakres procesów transformacji ustrojowej w Polsce; nasilenie
konfliktów społecznych, szansę osiągania kompromisu...........303
W jakim zakresie konieczna jest zmiana wartości i sposobów działania
polityki społecznej? Jakie dawne wartości i sposoby działania warto
ocalić?................................................305
Lata 90. — Polska polityka społeczna okresu transformacji a polityka
społeczna prawadzona w zachodnich społeczeństwach dobrobytu ... 307
Wnioski dla Polski ......................................308
Pytania i zadania....................................309
Zalecane lektury ....................................309