Dane szczegółowe książki

Wprowadzenie ....... ................................................ 25
Część I Polityka jako zjawisko społeczne
Rozdział I
Polityka w życiu społecznym (Tadeusz Bodio) ............................... 29
1. Grecki źródłosłów i tradycje nowożytne ................................ 29
1.1. Etymologia ................................................. 29
1.2. Średniowieczny i nowożytny etap dyskursu wokół terminu polityka ...... 30
l .3. Tradycje polskie ............................................. 32
2. Polityka i nauka o polityce .......................................... 34
3. Koncepcje polityki ................................................ 35
3.1. Kierunki definiowania polityki .................................. 35
3.2. Klasyczna koncepcja polityki ................................... 36
3.3. Koercyjna koncepcja polityki ................................... 37
3.4. Konsensualna koncepcja polityki ................................. 38
3.5. Konfliktowa koncepcja polityki .................................. 38
3.6. Koncepcja polityki bez ideologii ................................. 39
4. Kultura polityczna ................................................ 40
4. l. Przegląd definicji ............................................. 40
4.2. Typy kultur politycznych ....................................... 41
* * *
Polityka jako zjawisko społeczne (Wojciech Jakubowski, Piotr Załęski) ............. 44
Rozdział II
Historia i polityka: wypożyczalnia cytatów i kostiumów (Anna Magierska) ......... 47
1. Polemiki edukacyjne .............................................. 47
2. Wciąganie historii do zmagań politycznych: mity i kłamstwa ................ 48
2. l. Mity polityczne .............................................. 48
2.2. Kłamstwa historyczne ......................................... 48
3. Rocznice historyczne .............................................. 49
4. Fakt i fikcja ... .................................................. 50
5. Co jest już historią, a co jeszcze polityką ............................... 52
6. Potrzeba prostych odpowiedzi ....................................... 52
Część II Psychospołeczne aspekty polityki
Rozdział III
Człowiek jako jednostka (Elżbieta Piechocka-Blaszke, Wojciech Jakubowski) ...... 55
l. Potrzeby ..... . ............................................... 57
1.1. Geneza potrzeb .............................................. 57

SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI




l .2. Klasyfikacja potrzeb .......................................... 60
2. Postawy ........................................................ 63
2. l. Struktura postawy ............................................ 63
2.2. Wlaściwos'ci i klasyfikacja postaw ................................ 63
2.3. Zmiana postaw .............................................. 64
2.4. Postawy polityczne ........................................... 66
3. Osobowos'ć człowieka ............................................. 67
3.1. Pojęcie i cechy osobowości .................................... 67
3.2. Motywacja ................................................. 69
3.3. Uzdolnienia ................................................ 71
3.4. Temperament ............................................... 72
3.5. Charakter .................................................. 73
3.6. Wybrane typologie osobowości ................................. 74
Rozdział IV
Człowiek w grupie (Elżbieta Piechocka-Blaszke, Wojciech Jakubowski) ........... 77
1. Społeczeństwo .................................................. 77
2. Sytuacje społeczne ............................................... 77
3. Grupa społeczna ................................................. 79
3.1. Rodzaje grup ............................................... 79
3.2. Charakterystyka grupy: interakcje, cel grupy, normy grupowe
i ich przyswajanie ............................................ 80
4. Wpływ grupy na zachowanie jednostki ................................ 87
4. l. Konformizm ................................................ 87
4.2. Nonkonformizm ............................................. 90
5. Struktury grupowe ............................................... 91
5.1. Dynamika pozycji i ról społecznych .............................. 91
5.2. Struktura socjometryczna - struktura stosunków interpersonalnych ...... 93
5.3. Struktura władzy ............................................ 95
5.4. Struktura komunikacyjna - procesy komunikowania w grupie .......... 97
6. Kierownictwo grupowe ............................................ 99
7. Atrakcyjność - spoistość grupy ...................................... 102
8. Grupy odniesienia ................................................ 104
9. Podstawowe środowiska społeczne ................................... 105
9.1. Rodzina .................................................. 106
9.2. Grupa rówieśnicza ........................................... 108
9.3. Szkoła .................................................. 109
9.4. Środowisko lokalne .......................................... 110
9.5. Zakład pracy ................................................ 112
10. Naród jako grupa wspólnotowa ..................................... 113
Rozdział V
Człowiek w społeczeństwie (Jan Błuszkowski) ............................... 117
1. Pojecie struktury społecznej ........................................ 117
2. Wybrane ujęcia struktury społecznej .................................. 119
2.1. Koncepcja funkcjonalna ....................................... 119
2.2. Koncepcja dychotomiczna ..................................... 120
2.3. Koncepcja gradacyjna ......................................... 121

3. Klasy i warstwy społeczne ......................................... 123
4. Zróżnicowanie społeczne a idea sprawiedliwości......................... 125
5. Ruchliwość społeczna a zmiana struktury społecznej ...................... 127
6. Zmiany struktury społeczeństwa polskiego w warunkach transformacji ........ 129
Człowiek i społeczeństwo (Wojciech Jakubowski) ............................. 133
Rozdział VI
Człowiek w świecie polityki (Ewa Maria Marciniak, Piotr Zafęski) ............... 143
1. Człowiek i polityka ............................................... 143
2. Mentalność społeczno - polityczna ................................... 144
2.1. Mentalność jako wynik przekonań normatywnych ................... 144
2.2. Wymiary mentalności ........................................ 144
2.2.1. Indywidualizm - kolektywizm .............................. 144
2.2.2. Demokratyzm - autorytaryzm .............................. 146
2.2.3. Lewicowość - prawicowość ................................ 147
2.2.4. Elitaryzm- egalitaryzm ................................... 147
3. Orientacje ideowe ................................................ 148
4. Formy aktywności politycznej ....................................... 149
5. Zachowania wyborcze ............................................. 151
6. Alienacja polityczna .............................................. 153
Część III Instytucjonalne aspekty polityki
Rozdział VII
Demokracja - historia, współczesność, przyszłość (Grażyna Ulicka,
Konstanty A. Wojtaszczyk) ........................................... 157
1. Demokracja antyczna a demokracja współczesna ........................ 157
1.1.Podobieństwa ............................................... 157
l .2. Różnice .................................................. 157
1.2.1. Historiozofia ........................................... 158
1.2.2. Podmiot władzy ........................................ 159
1.2.3. Rozumienie wolności ..................................... 159
2. Źródła intelektualne demokracji współczesnej ........................... 160
3. Ku demokracji współczesnej ........................................ 161
4. Moralność mieszczańska a demokracja ................................ 162
5. Demokracja a ruch robotniczy ....................................... 163
5.1. Nurty odrzucające zasady demokracji liberalnej ..................... 163
5.2. Nurty aprobujące zasady demokracji liberalnej ...................... 163
6. Chrześcijańska demokracja ......................................... 166
7. Demokracja a prawa kobiet .................................... .....l 66
8. Pierwsze zwątpienia .............................................. 167
9. Kryzys demokracji po I wojnie światowej ..............................] 68
10. Demokracja współczesna .......................................... 169

SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI




10.1. Zasada suwerenności ludu i prawne formy jej realizacji .............. 169
10.1.1. Suwerenność ludu ...................................... 169
10.1.2. Formy realizacji zwierzchnictwa narodu ...................... 172
10.1.3. Wybory i system wyborczy ............................... 174
10.2. Zasada podziału i równowagi władz ............................. 178
10.2.1. Zasada jednolitości władzy ................................ 178
10.2.2. Zasada podziału władz ................................... 178
10.3. Zasada konstytucjonalizmu .................................... 180
10.4. Zasada praworządności ....................................... 183
10.4. l. Państwo prawne ........................................ 183
10.4.2. Prawny status jednostki w państwie ......................... 183
10.5. Zasada pluralizmu ........................................... 185
11. Przyszłos'ć demokracji ............................................ 187
11.1. Demokracja na przełomie tysiącleci ............................. 187
11.2. Wspólc/esne koncepcje demokracji ............................. 188
11.2. l. Współczesne próby redefiniowania lewicy i prawicy ............ 188
11.2.2. Wizja społeczeństwa samorządnego (autogestion) .............. 189
11.2.3. Wizja neoliberalna (F. A. Hayek) ........................... 191
11.2.4. Wizja realistyczna (K. Popper) ............................. 193
Rozdział VIII
Historyczny rozwój państw (Wojciech Jakubowski, Stanisław Sulowski,
Konstanty A. Wojtaszczyk) ............................................ 195
1. Istota i geneza państwa ............................................ 195
1.1. Termin państwo ............................................. 195
l .2. Definiowanie pojęcia państwa ................................... 195
1.3. Elementy pojęcia państwa jako organizacji społeczeństwa ............. 196
l .4. Koncepcje genezy państwa ..................................... 197
199
199
199
200
201
203
2. Zarys historycznego rozwoju państwa ..............................
2. l. Państwo antyczne .........................................
2.1.1. Despotie wschodnie ...................................
2.1.2. Grecja .............................................
2.1.3. Rzym ..............................................
2.2. Średniowiecze ...........................................
2.3. Państwo nowożytne .......................................... 205
2.3. l. Państwo renesansowe ..................................... 205
2.3.2. Organizacja życia zbiorowego w XVII wieku ................... 206
2.3.3. Organizacja życia zbiorowego w Europie XVIII wieku ........... 208
2.4. Rozwój nowoczesnego państwa ................................. 209
3. Państwo narodowe w obliczu globalizacji i integracji ..................... 212
3.1. O kondycji państwa narodowego ................................ 212
3.2. Oblicza globalizacji .......................................... 213
3.3. Konsekwencje globalizacji .................................... 214
3.4. Państwo i polityka w obliczu globalizacji ......................... 216
3.5. Polska i państwa Europy Wschodniej i Środkowej a proces globalizacji
i integracji .................................................. 217
3.6. Perspektywy dla państwa narodowego ............................ 217

Rozdział IX
Dylematy konstytucyjne (Jan Baszkiewicz) ................................. 219
1. Normy ponadpozytywne ........................................... 219
1.1. Prawo Boże ................................................ 219
1.1.1. Prawo Boże aprawo ludzkie ............................... 210
1.1.2. Konflikt Prawa Bożego z fundamentalnymi normami prawa
państwowego ........................................... 220
1.1.3. Deizm ................................................ 220
1.2. Prawa człowieka ............................................. 221
1.2.1. Prawo Boże a prawa Człowieka ............................. 221
1.2.2. Tradycja francuska ....................................... 221
1.2.3. Tradycja amerykańska .................................... 222
1.2.4. Druga generacja praw Człowieka ............................ 223
1.2.5. Trzecia i czwarta generacje praw Człowieka ................... 224
2. Materia konstytucyjna ............................................. 225
3. Trwałość i adaptacja .............................................. 228
3.1. Interpretacja konstytucji ....................................... 228
3.2. Nowelizacja ustawy zasadniczej i orzecznictwo sądów konstytucyjnych . . . 229
3.3. Konwenanse konstytucyjne ..................................... 230
Rozdział X
Państwo współczesne (Konstanty A. Wojtaszczyk) ............................ 233
1. Funkcje współczesnego państwa ..................................... 233
2. System polityczny państwa ......................................... 234
2. l. Pojecie systemu politycznego ................................... 234
2.2. System polityczny i jego otoczenie ............................... 237
2.3. Funkcjonowanie systemu politycznego ............................ 238
2.3.1. Model Davida Eastona .................................... 238
2.3.2. Model Gabriela A. Almonda ............................... 238
2.4. Typologia systemów politycznych ............................... 239
2.5. Charakterystyka wybranych typów systemów politycznych ............ 241
2.5.1. Liberalne (poliarchiczne) systemy polityczne ................... 241
2.5.2. Postkomunistyczne systemy polityczne ....................... 242
2.5.3. Wschodnioazjatyckie systemy polityczne ...................... 242
2.5.4. Islamskie systemy polityczne ............................... 243
2.5.5. Reżimy wojskowe ....................................... 243
3. Organy współczesnego państwa ..................................... 244
3.1. Organ państwowy. Rodzaje organów państwowych .................. 244
3.2. Głowa państwa .............................................. 245
3.3. Organy przedstawicielskie ..................................... 246
3.4. Organy administracyjne ....................................... 248
3.5. Sądownictwo ............................................... 249
3.6. Organy państwa w stosunkach międzynarodowych ................... 249
4. Formy państw .................................................. 252
4. l. Istota formy państwa ......................................... 252
4.2. Charakter prawny państwa: monarchie i republiki .................... 253

SPIS TREŚCI

10
SPIS TREŚCI
11




4.3. Relacje między organami państwowymi [1]: prezydialny i parlamentarny
systemy rządów ............................................. 255
4.4. Relacje między organami państwowymi [2]: systemy polityczne: parlamentarno-gabinetowy, kanclerski, klasyczny prezydencki, pólprezydencki, prezydencki wschodni, parlamentarno-komitetowy ....... 257
4.5. Struktura terytorialne - administracyjna państwa: państwo unitarne
i państwo złożone. Ustrój autonomiczny. Samorząd terytorialny ......... 260
4.6. Reżim polityczny: państwo demokratyczne, państwo totalitarne
i państwo autorytarne ........................................ 267
5. Partie i grupy interesu we współczesnym państwie ....................... 271
5.1. Istota pojęcia partia polityczna ................................. 271
5.2. Typy partii politycznych ....................................... 272
5.3. Funkcje partii politycznych ..................................... 274
5.4. Systemy partyjne ............................................ 274
5.5. Ustawodawstwo dotyczące partii politycznych ...................... 278
5.6. Grupy interesu .............................................. 278
* * *
Państwo jako organizator życia społecznego (Wojciech Jakubowski, Piotr Załęski) .... 280
Rozdział XI
Systemy polityczne państw Unii Europejskiej (Konstanty A. Wojtaszczyk,
Wojciech Jakubowski) ............................................... 285
1. Członkowie pierwotni Unii Europejskiej ............................... 285
1.1. Republika Francuska ......................................... 285
1.1.1. Konstytucja ............................................ 286
1.1.2. Ustrój ................................................. 286
1.1.3. Podział terytorialno-administracyjny ......................... 287
1.1.4. Partie polityczne ........................................ 287
1.2. Republika Federalna Niemiec ................................... 287
l .2. l. Konstytucja ............................................ 288
l .2.2. Ustrój ................................................. 289
1.2.3. Podział terytorialno-administracyjny ......................... 290
l .2.4. Partie polityczne ........................................ 290
1.3. Republika Włoska ........................................... 291
1.3.1. Konstytucja ............................................ 292
l .3.2. Ustrój ................................................. 292
1.3.3. Podział terytorialno-administracyjny ......................... 294
l .3.4. Panie polityczne ........................................ 294
1.4. Królestwo Belgii ............................................. 294
1.4.1. Konstytucja ............................................ 295
l .4.2. Ustrój ................................................. 295
l .4.3. Podział terytorialno-administracyjny ......................... 295
l .4.4. Partie polityczne ........................................ 296
1.5. Królestwo Niderlandów ....................................... 297
1.5.1. Konstytucja ............................................ 298
1.5.2. Ustrój ................................................. 298
1.5.3. Podział administracyjno-terytorialny ......................... 299

1.5.4. Partie polityczne ........................................ 299
l .6. Wielkie Księstwo Luksemburga ................................. 300
1.6.1. Konstytucja ............................................ 301
1.6.2. Ustrój ................................................. 301
1.6.3. Podział administracyjno-terytorialny ......................... 303
1.6.4. Partie polityczne i system partyjny ........................... 304
2. Rozszerzenie Unii Europejskiej na Północ .............................. 305
2. l. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii .......... 305
2. l. l. Konstytucja ............................................ 306
2. l .2. Ustrój ................................................. 306
2.1.3. Podział terytorialno-administracyjny ......................... 307
2. l .4. Partie polityczne ........................................ 308
2.2. Republika Irlandii ............................................ 308
2.2.1. Konstytucja ............................................ 309
2.2.2. Ustrój ................................................. 309
2.2.3. Podział terytorialno-administracyjny ......................... 310
2.2.4. Partie polityczne ........................................ 310
2.3. Królestwo Danii ............................................. 311
2.3. l. Konstytucja ............................................ 3 12
2.3.2. Ustrój ................................................. 312
2.3.3. Podział terytorialno-administracyjny ......................... 312
2.3.4. Partie polityczne ........................................ 313
3. Rozszerzenie Unii Europejskiej na Południe ............................ 314
3.1. Grecja .................................................. 314
3.1.1. Konstytucja ............................................ 315
3.1.2. Ustrój ................................................. 315
3.1.3. Podział terytorialno-administracyjny ......................... 315
3.1.4. Partie polityczne ........................................ 316
3.2. Królestwo Hiszpańskie ........................................ 316
3.2.1. Konstytucja ............................................ 317
3.2.2. Ustrój ................................................. 318
3.2.3. Podział terytorialno-administracyjny ......................... 319
3.2.4. Partie polityczne ........................................ 319
3.3. Republika Portugalii .......................................... 319
3.3.1. Konstytucja ............................................ 320
3.3.2. Ustrój ................................................. 320
3.3.3. Podział terytorialno-administracyjny ......................... 322
3.3.4. Partie polityczne ........................................ 322
4. Rozszerzenie Unii Europejskiej o kraje EFTA ........................... 322
4. l. Republika Austrii ............................................ 322
4. l. l. Konstytucja ............................................ 323
4.1.2. Ustrój ................................................. 323
4.1.3. Podział terytorialno-administracyjny ......................... 324
4. l .4. Partie polityczne ........................................ 325
4.2. Republika Finlandii .......................................... 325
4.2. l. Konstytucja ............................................ 325
4.2.2. Ustrój ................................................. 326

12
SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI
13




4.2.3. Struktura terytorialno-administracyjny ........................ 327
4.2.4. Partie polityczne ........................................ 327
4.3. Królestwo Szwecji ........................................... 328
4.3. l. Konstytucja ............................................ 329
.3.2. Ustroi ................................................. 329
4.:
4.3.3. Podział terytorialno-administracyjny ......................... 329
4.3.4. Partie polityczne ........................................ 329
Rozdział XII
Systemy polityczne państw Europy Zachodniej nie należących do Unii Europejskiej i wybranych państw pozaeuropejskich
(Wojciech Jakubowski, Piotr Załęski) ................................... 331
1. Państwa Europy Zachodniej nie należące do Unii Europejskiej .............. 331
1.1. Republika Islandii ............................................ 331
l .2. Królestwo Norwegii .......................................... 332
l .3. Konfederacja Szwajcarska ..................................... 333
2. Miniaturowe państwa Europy Zachodniej .............................. 335
2.1. Pryncypat Andorry ........................................... 335
2.2. Księstwo Liechtenstein ........................................ 336
2.3. Republika Malty ............................................. 337
2.4. Księstwo Monaco ............................................ 338
2.5. Republika San Marino ........................................ 339
2.6. Państwo Miasta Watykańskiego ................................. 340
3. Wybrane państwa pozaeuropejskie ................................... 341
3.1. Królestwo Arabii Saudyjskiej ................................... 341
3.2. Związek Australijski .......................................... 342
3.3. Chińska Republika Ludowa .................................... 344
3.4. Republika Cypru ............................................. 346
3.5. Arabska Republika Egiptu ..................................... 347
3.6. Republika Indii .............................................. 347
3.7. Państwo Izrael .................... .L ....................... 348
3.8. Japonia .................................................. 349
3.9. Stany Zjednoczone .......................................... 350
3.10. Zjednoczone Emiraty Arabskie ................................. 353
Stolica Apostolska (Wojciech Jakubowski) .................................. 354
Suwerenny Rycerski Zakon Maltański (Wojciech Jakubowski) ................... 364
Rozdział XIII
Transformacja polityczna państw Europy Środkowej i Wschodniej
(Jacek Wojnicki, Wojciech Jakubowski) .................................. 367
1. Uwarunkowania procesu transformacji ................................ 367
2. Trzy scenariusze przełomu demokratycznego ........................... 368
3. Zasady ustrojowe młodych demokracji europejskich ...................... 370
4. Kształtowanie się systemu partyjnego ................................ 371
5. Przegląd państw Europy Środkowej i Wschodniej ........................ 375

5.1. Republika Albanii ............................................ 375
5.2. Republika Bos'ni i Hercegowiny ................................. 376
5.3. Republika Bułgarii ........................................... 377
5.4. Republika Chorwacji ......................................... 378
5.5. Republika Czeska ............................................ 379
5.6. Republika Estonii ............................................ 380
5.7. Republika Litewska .......................................... 381
5.8. Republika Łotewska .......................................... 382
5.9. Państwa Serbii i Czarnogóry (b. Federacyjna Republika Jugosławii) ..... 383
5.10. Republika Macedonii (Republika Skopje) ......................... 384
5.11. Republika Rumunii .......................................... 385
5.12. Republika Słowacka ......................................... 386
5.13. Republika Słowenii .......................................... 387
5.14. Republika Węgierska ........................................ 388
6. Samorząd lokalny ................................................ 389
Rozdział XIV
Systemy polityczne państw WNP (Tadeusz Bodio, Piotr Załęski) ................ 393
1. Armenia ... .................................................. 393
2. Azerbejdżan .................................................. 394
3. Białoruś ...... .............................................. 396
4. Gruzja ....................................................... 397
5. Kazachstan .................................................. 399
6. Kirgizja ..................................................... 400
7. Mołdowa ... ................................................. 402
8. Rosja ......... .............................................. 404
9. Tadżykistan .................................................. 405
10. Turkmenistan .................................................. 407
11. Ukraina ..................................................... 409
12. Uzbekistan . ................................................. 410
Część IV Symbolicznokulturowe aspekty polityki
Rozdział XV
Współczesna myśl polityczna (Anna Szustek) ............................... 415
1. Konserwatyzm .................................................. 416
2. Myśl narodowa .................................................. 418
3.Myśl państwowa ................................................. 421
4. Katolicka nauka społeczna ......................................... 423
5. Agraryzm . . .................................................... 426
6. Liberalizm .... ................................................. 428
7. Myśl socjaldemokratyczna ......................................... 432
8. Myśl komunistyczna .............................................. 436
* * *
Idee polityczne (Wojciech Jakubowski, Piotr Załęski) .......................... 440

15
SPIS TREŚCI
14
SPIS TREŚCI




Rozdział XVI
Religia w życiu społecznym (Mariusz Wiodarczyk, Wojciech Jakubow.tki) .......... 449
1. Religia jako zjawisko społeczne ..................................... 449
1.1. Doktryna religijna ........................................... 449
l .2. Kult religijny ............................................... 450
l .3. Organizacja wspólnoty religijnej ................................. 450
l .4. Klasyfikacja religii ........................................... 450
2. Chrześcijaństwo ................................................. 450
3. Kos'ciól Rzymskokatolicki .......................................... 453
3.1. Najwyższa władza kościelna .................................... 454
3.2. Biskup Rzymski ............................................. 454
3.3. Kolegium Biskupów .......................................... 456
3.4. Kolegium Kardynalskie ....................................... 456
3.5. Zakony ................................................... .457
3.6. Władza doczesna papieży ...................................... 458
3.7. Kościół Rzymskokatolicki w Polsce .............................. 464
4. Prawosławie . ... ............................................... 464
5. Protestantyzm .................................................. 471
5. l. Luteranizm ................................................. 472
5.2. Kalwinizm ................................................. 474
5.3. Anglikanizm ................................................ 475
6. Islam ......................................................... 477
7. Buddyzm ..................................................... 479
8. Hinduizm ...................................................... 481
9. Judaizm ....................................................... 482
Część V Ekonomiczne i socjalne aspekty polityki
Rozdział XVII
Gospodarka rynkowa (Wojciech Jakubowski, Piotr Zatęski) .................... 487
1. Gospodarowanie ................................................. 487
2. Rynek i mechanizm rynkowy ....................................... 490
3. Istota gospodarki rynkowej ......................................... 492
4. Różnice miedzy gospodarką rynkową a gospodarka nakazowo-rozdzielczą ..... 493
5. Gospodarka s'wiatowa ............................................ 494
5.1. Powiązania ekonomiczne miedzy państwami ....................... 494
5.2. Regionalne organizacje gospodarcze .............................. 497
5.3. Uniwersalne organizacje gospodarcze ............................. 499
5.4. Tendencje rozwoju gospodarki światowej .......................... 500
Rozdział XVIII
Wybrane problemy ekonomiczne współczesnej Polski (Wojciech Jakubowski) ..... 501
1. Transformacja systemu gospodarczego ................................ 501
1.1. Rola państwa w gospodarce rynkowej ............................ 501

1.2. Reorientacja polityki gospodarczej po 1989 roku .................... 502
1.3. Zmiany strukturalne w gospodarce ................................ 504
1.4. Polityka rolna państwa po 1989 roku ............................. 508
1.5. Przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym ..................... 510
1.6. Szara strefa w gospodarce ...................................... 511
1.7. Zadłużenie zagraniczne a międzynarodowa wiarygodność finansowa Polski 513
2. Finanse publiczne ................................................ 513
2.1. Budżet państwa. System podatkowy .............................. 513
2.2. System bankowy ............................................. 517
2.3. Mierniki poziomu rozwoju gospodarczego ......................... 519
3. Rynek giełdowy ................................................. 522
3.1. Giełda .................................................. 522
3.2. Papiery wartościowe .......................................... 523
3.3. Giełda papierów wartościowych ................................. 524
4. Rynek pracy .................................................. 527
4. l. Zatrudnienie i rynek pracy ..................................... 527
4.2. Bezrobocie jako problem ekonomiczny ............................ 528
4.3. Rynek pracy w Polsce ......................................... 529
4.4. Skutki bezrobocia ............................................ 530
4.5. Sposoby przeciwdziałania bezrobociu ............................. 530
5. Przedsiębiorcy w polskim systemie ekonomicznym ....................... 531
5.1. Działalność gospodarcza ....................................... 531
5.2. Przedsiębiorstwo jako podmiot gospodarki rynkowej ................. 534
5.3. Rodzaje przedsiębiorców ...................................... 535
5.4. Samodzielna działalność gospodarcza ............................. 537
Rozdział XIX
Demokracja gospodarcza i dialog społeczny. Wybrane problemy pracownicze
(Andrzej Wierzbicki) ................................................ 539
1. Demokracja gospodarcza ........................................... 539
2. Wybrane problemy pracownicze ..................................... 539
3. Partnerzy społeczni (związki zawodowe, organizacje pracodawców) .......... 543
4. Układy zbiorowe pracy ............................................ 545
5. Spór zbiorowy. Strajk. Lokaut ....................................... 546
6. Udział pracowników w zarządzaniu przedsiębiorstwem .................... 549
7. Dialog społeczny. Trójstronna Komisja ds. Społeczno-Gospodarczych ........ 551
8. Samorząd gospodarczy ............................................ 554
9. Samorząd rzemieślniczy ........................................... 554
Rozdział XX
Polityka społeczna i kwestie społeczne w okresie transformacji (Andrzej Wierzbicki) . 555
1. Geneza, istota i pojęcie polityki społecznej ............................. 555
2. Funkcje, cele i instrumenty polityki społecznej .......................... 556
3. Dziedziny polityki społecznej ....................................... 556
4. Podmioty polityki społecznej ........................................ 557
4.1. Podmioty międzynarodowe ..................................... 557

16
SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI
17




4.2. Podmioty krajowe ............................................ 558
5. Modele polityki społecznej ......................................... 559
6. Zabezpieczenie społeczne .......................................... 562
7. Kwestie społeczne ................................................ 562
7. l. Kwestia ubóstwa ............................................. 564
7.2. Kwestia bezrobocia ........................................... 566
7.3. Sytuacja demograficzna ....................................... 569
7.4. Kwestia mieszkaniowa ........................................ 571
7.5. Kwestia edukacyjna .......................................... 572
7.6. Kwestia zdrowia ............................................. 573
7.7. Kwestia mniejszos'ci narodowych ................................ 573
7.8. Kwestia ekologiczna .......................................... 576
8. Polityka społeczna w Polsce lat 90. XX w. ............................. 576
8.1. Reforma emerytalna .......................................... 577
8.2. Reforma edukacji ............................................ 578
8.3. Reforma ochrony zdrowia ...................................... 578
Część VI Międzynarodowe aspekty polityki
Rozdział XXI
Stosunki międzynarodowe i ich uwarunkowania (Iwona Wyciechowska) ......... 581
1. Stosunki międzynarodowe - proces kształtowania, istota pojęcia ............. 581
2. Uwarunkowania stosunków międzynarodowych ......................... 583
2.1. Uwarunkowania geograficzne ................................... 584
2.2. Uwarunkowania demograficzne ................................. 585
2.3. Uwarunkowania ekonomiczne .................................. 588
2.4. Uwarunkowania militarne ...................................... 589
2.5. Uwarunkowania narodowe ..................................... 590
2.6. Uwarunkowania religijne ...................................... 592
2.7. Uwarunkowania technologiczne ................................. 594
2.8. Uwarunkowania społeczne i kulturowe ............................ 595
2.9. Uwarunkowania prawne ....................................... 597
2.10. Rola jednostki w stosunkach międzynarodowych ................... 598
3. Instytucjonalizacja stosunków międzynarodowych ....................... 599
Organizacje międzynarodowe (Piotr Załeski) ................................ 600
Rozdział XXII
Czynniki rozwoju, aktywności i zmienności społeczności międzynarodowej
(Włodzimierz Malendowski) .......................................... 603
1. Społeczność międzynarodowa ....................................... 603
2. Państwo jako główny uczestnik stosunków międzynarodowych ............ 607
3. Problem secesji .................................................. 610
4. Cechy państwa .................................................. 612
5. Problem suwerenności ............................................. 615
6. Rodzaje państw .................................................. 619
7. Upadek państwa ................................................. 620

Rozdział XXIII
Międzynarodowe stosunki kulturalne (Grażyna Michalowska) ................. 623
1. Istota i specyfika międzynarodowych stosunków kulturalnych .............. 623
2. Geneza międzynarodowych stosunków kulturalnych ...................... 623
3. Początki i rozwój instytucjonalizacji .................................. 626
4. Czynniki rozwoju międzynarodowych stosunków kulturalnych .............. 628
4. l. Czynnik polityczny ........................................... 628
4.2. Czynnik ekonomiczny ........................................ 628
4.3. Czynnik społeczny ........................................... 628
4.4. Czynnik naukowo-techniczny ................................... 630
5. Płaszczyzny współpracy kulturalnej .................................. 630
6. Stosunki zinstytucjonalizowane ...................................... 630
7. Stosunki dwustronne .............................................. 630
8. Wielostronne stosunki regionalne .................................... 631
9. Stosunki w skali uniwersalnej ....................................... 633
10. Stosunki komercyjne ............................................. 635
11. Stosunki żywiołowe ............................................. 636
Część VII Ponadnarodowe aspekty polityki
Dział I Integracja europejska
Rozdział XXIV
Europejski ład polityczny XIX i XX wieku (Ks. Marek Solarczyk)............... 639
1. Ład wiedeński .................................................. 639
2. Przemiany polityczne w II połowie XIX wieku .......................... 642
3.1 wojna światowa i rewolucje rosyjskie ................................ 643
4. Ład wersalsko-waszyngtoński ....................................... 644
4. l. Konferencja w Paryżu ......................................... 644
4.2. Liga Narodów ............................................... 644
4.3. Nowy porządek w Europie ..................................... 645
4.4. Słabości i dekompozycja ładu wersalskiego ........................ 646
5. II wojna światowa ................................................ 648
6. Ład jałtański .................................................. 649
6.1. Konferencje Wielkiej Trójki .................................... 649
6.2. Upadek ładu jałtańskiego ...................................... 651
Rozdział XXV
Idea integracji europejskiej (Marek Nadolski) .............................. 653
1. Historyczne i współczesne płaszczyzny integracji ........................ 653
1.1. Płaszczyzna dyfuzyjna ........................................ 653
1.2. Płaszczyzna konceptualizacyjna ................................. 653
1.3. Płaszczyzna unitarne - autorytarna ............................... 654
1.4. Płaszczyzna federalne - demokratyczna ........................... 654
2. Dyfuzja wzorów ................................................. 655

19
SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI
18




2. l. Wędrówki ludów ............................................ 655
2.2. Konglomerat plemion i narodów ................................. 657
2.3. Wieź religijna ............................................... 658
3. Projekty integracyjne .............................................. 659
3. l. Narodziny Europy ........................................... 659
3.2. Wizje Europy ............................................... 661
4. Unitarne - autorytarny model integracji ............................... 665
4. l. Idea napoleońska ............................................ 665
4.2. Nazistowski nowy lad europejski ................................ 666
4.3. Bolszewizacja Europy Wschodniej ............................... 668
4.4. Federalno - demokratyczna koncepcja integracji .................... 670
Rozdział XXVI
Integracja gospodarcza państw Unii Europejskiej
(Katarzyna Kołodziejczyk-Konarska) .................................... 673
1. Istota integracji gospodarczej ........................................ 673
2. Etapy współczesnej integracji gospodarczej ............................. 673
3. Powstanie trzech Wspólnot Europejskich .............................. 674
3.1. Europejska Wspólnota Węgla i Stali .............................. 675
3.2. Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Eumtom) ................. 676
3.3. Europejska Wspólnota Gospodarcza .............................. 677
4. Rozwój integracji gospodarczej w ramach Wspólnot Europejskich ........... 678
4.1. Jednolity Akt Europejski ....................................... 679
4.2. Traktat o Unii Europejskiej (Maastricht) ........................... 679
5. Gospodarczy filar Unii Europejskiej .................................. 680
5.1. Wspólna polityka handlowa .................................... 680
5.1.1. Autonomiczna polityka handlowa ........................... 680
5.1.2. Traktatowa polityka handlowa .............................. 681
5.2. Wspólna polityka rolna ........................................ 682
5.3. Wspólny rynek .............................................. 684
5.4. Polityka transportowa ......................................... 686
5.5. Polityka regionalna ........................................... 687
5.6. Polityka społeczna ........................................... 688
5.7. Polityka ochrony s'rodowiska ................................... 689
5.8. Polityka konkurencji .......................................... 690
5.9. Polityka ochrony konsumenta ................................... 691
5.10. Polityka na rzecz badań i rozwoju ............................... 691
6. Budżet Unii Europejskiej .......................................... 692
7. Unia gospodarcza i walutowa ....................................... 693
Rozdział XXVII
Unia Europejska jako wspólnota ponadnarodowa (Konstanty A. Wojtaszczyk) ..... 697
1. Unia Europejska jako wspólnota kulturowa ............................. 697
2. Unia Europejska jako wspólnota społeczna ............................. 698
3. Unia Europejska jako wspólnota polityczna ............................. 699
4. Unia Europejska jako wspólnota prawna ............................... 700

4. L Status prawny Wspólnoty Europejskiej ........................... .700
4.2. Obywatelstwo Unii Europejskiej ................................. 702
705
706
706
706
707
4.3. Rodzaje źródeł prawa Wspólnoty Europejskiej ...................... 703
5. Unia Europejska jako wspólnota ekonomiczna .......................
6. Członkostwo w Unii Europejskiej .................................
6. l. Kryteria członkostwa ......................................
6.2. Procedura przystąpienia do Unii Europejskiej ...................
6.3. Proces rozszerzania Unii Europejskiej .........................
6.4. Problem wystąpienia państwa członkowskiego z Unii Europejskiej ....... 707
711
711
712
713
714
717
Rozdział XXVIII
Instytucje europejskie (Konstanty A. Wojtaszczyk) ........................
1. Rada Europejska ..............................................
2. Rada Unii Europejskiej .........................................
3. Komisja Europejska ...........................................
4. Parlament Europejski .........................................
5. Trybunał Sprawiedliwości ......................................
6. Trybunał Rewidentów Księgowych (Audytorów) ........................718
7. Komitet Ekonomiczno - Społeczny ................................... 719
8. Komitet Regionów ............................................... 719
9. Europejski Bank Inwestycyjny ...................................... 720
10. Proces decyzyjny we Wspólnocie Europejskiej ......................... 721
11. Wspólne polityki ................................................ 723
12. Dyskusje wokół przyszłego kształtu Unii Europejskiej ................... 725
Rozdział XXIX
Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa Unii Europejskiej (Ryszard Zięba) ........ 727
1. Zakres przedmiotowy WPZiB ....................................... 727
2. Cele i instrumenty WPZiB ......................................... 731
3. Organy zaangażowane w funkcjonowanie WPZiB ....................... 732
3. l. Organy Unii Europejskiej ...................................... 732

3.2. Organy Wspólnoty Europejskiej zaangażowane w sprawy WPZiB ....... 736
4. Finansowanie WPZiB ........................................737..
Rozdział XXX
Trzeci filar Unii Europejskiej - przestrzeń wolności, bezpieczeństwa
i sprawiedliwości (Wlodzimierz Fehler) ................................ 739
1. Geneza i istota Wspólnej Polityki Wymiaru Sprawiedliwości
i Spraw Wewnętrznych ........................................... 739
2. Instytucjonalizacja współdziałania policyjnego ......................... 743
* * *
Wybrane zagadnienia procesu integracji europejskiej (Karina Karbowska,
Kamila Sosnowska-Cholawo, Anna Wnukowska) ........................... 747

20
SPIS TREŚCI
21
SPIS TREŚCI




Dział II Postradziecka przestrzeń polityczna
Rozdział XXXI
Wspólnota Niepodległych Państw (Eugeniusz Zieliński) ....................... 763
1. Powstanie Wspólnoty Niepodległych Państw ........................... 763
2. Cele i zasady ustrojowe Wspólnoty Niepodległych Państw ................. 765
3. Instytucje polityczne Wspólnoty Niepodległych Państw ................... 767
4. Działania w ramach Wspólnoty Niepodległych Państw ................... 770
4. l. Powiązania gospodarcze ...................................... 772
4.2. Powiązania militarne ......................................... 774
5. Transformacja polityczna państw WNP ................................ 776
5.1. Systemy polityczne republik radzieckich .......................... 776
5.2. Tworzenie nowych rozwiązań ustrojowych ......................... 776
5.3. Zasady ustrojowe państw WNP ................................. 777
5.4. Charakterystyka systemów politycznych państw WNP ................ 778
5.5. Praktyka funkcjonowania systemów politycznych ................... 780
Dział III Media masowe i globalizacja we współczesnym świecie
Rozdział XXXII
Media masowe z życiu społecznym (Janusz Adarnowski) ...................... .785
1. Środki masowego przekazu - próba charakterystyki ...................... 785
2. Ustawodawstwo medialne .......................................... 788
3. Zjawisko koncentracji kapitału medialnego ............................. 790
4. Nowe media - geneza i rozwój ...................................... 791
5. Podstawowe funkcje społeczne mediów. Media masowe jako czwarta władza . . . 792
6. Znaczenie mediów w procesie kreowania więzi społecznych i postaw moralnych . 795
7. Odpowiedzialność mediów i dziennikarzy .............................. 797
8. Empiryczne badania opinii publicznej ................................ 798
9. Reklama jako źródło finansowania działalności mediów ................... 799
Rozdział XXXIII
Procesy globalizacyjne we współczesnym świecie (Włodzimierz Anioł) ........... 801
1. Istota globalizacji ................................................ 801
2. Przesłanki globalizacji i jej współczesna specyfika ....................... 802
2. l. Korzenie globalizacji ......................................... 802
2.2. Współczesna specyfika globalizacji .............................. 803
2.3. Zjawisko deterytorializacji ..................................... 804
3. Podmioty globalizacji ............................................. 805
3. l. Korporacje transnarodowe ..................................... 805
3.2. Organizacje międzynarodowe ................................... 806
3.2.1. Organizacje międzyrządowe ................................ 806
3.2.2. Organizacje pozarządowe .................................. 807
3.3. Państwa narodowe ........................................... 808

4. Konsekwencje globalizacji.809

4.1. Tendencje integracyjne i dezintegracyjne .......................... 809
4.2. Asymetria rozwoju społeczno-ekonomicznego ...................... 810
4.3. Asymetria miedzy globalizacja gospodarczą a globalizacja polityczną .... 811
4.4. Redefinicja suwerenności państwa ............................... 811
4.5. Redefinicja funkcji państwa .................................... 812
4.6. Redefinicja demokracji ........................................ 813
5. Reakcje na globalizację .........................................813
5. l. Argumenty entuzjastów ....................................813
5.2. Argumenty malkontentów ...................................814
5.3. Działalność ruchów antyglobalistycznych .......................... 814
Część VIII Ku Trzeciej Rzeczypospolitej
Rozdział XXXIV
Polskie tradycje polityczne - liberalizm i romantyzm (Stanisław Filipowicz) ....... 819
1. Liberalizm - model partycypacji refleksyjnej ........................... 819
1.1. Istota liberalizmu ............................................ 819
1.2. Polska recepcja liberalizmu ..................................... 819
1.2.1. Reformacja i Kontrreformacja .............................. 820
1.2.2. Mentalność szlachty polskiej ............................... 822
1.2.3. Oświecenie ............................................ 823
1.2.4. Konfrontacja myśli oświeceniowe - liberalnej z romantyzmem ..... 824
2. Romantyzm - model partycypacji euforycznej .......................... 824
2. l. Istota romantyzmu ........................................... 825
2.2. Władza i posłuszeństwo ....................................... 826
2.3. Wolność i podporządkowanie ................................... 826
2.4. Prawda i błąd ............................................... 826
2.5. Romantyzm i polityczny racjonalizm ............................. 827
2.6. Romantyczny autorytaryzm .................................... 827
2.7. Romantyzm a ethos kolektywizmu ............................... 828
2.8. Romantyczne inspiracje nacjonalizmu ............................ 828
Kulturowa perspektywa historii myśli polskiej (Wojciech Jakubowski) ............. 830
Rozdział XXXV
Polskie tradycje konstytucyjne (Łukasz Wyleziński) .......................... 837
1. Konstytucja 3 Maja 1791 roku ..................................... 837
2. Konstytucja Księstwa Warszawskiego z 22 lipca 1807 roku ............... 839
3. Konstytucja Królestwa Polskiego z 27 listopada 1815 roku ................ 840
4. Konstytucje Wolnego Miasta Krakowa z lat 1815, 1818, 1833.
Autonomia Galicji ............................................... 843
5. Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej
z 22 listopada 1918 roku .......................................... 845

SPIS TREŚCI
22
23
SPIS TREŚCI




6. Mała konstytucja z 20 lutego 1919 roku .............................. 845
7. Konstytucja z 17 marca 1921 roku .................................. 846
8. Konstytucja z 23 kwietnia 1935 roku ................................ 848
9. Mata konstytucja z 19 lutego 1947 roku .............................. 851
10. Konstytucja z 22 lipca 1952 roku ................................... 852
11. Mała konstytucja z 17 października 1992 roku ......................... 854
* * *
Rodowód polskich partii politycznych (Wojciech Jakubowski) ................... 858
Rozdział XXXVI
Dziedzictwo Polski Ludowej (Anna Magierska) ............................. 861
1. Podstawowe pytania .............................................. 861
2. Mitogratia PRL .................................................. 861
3. Charakter i zakres totalitaryzmu w PRL ............................... 862
4. Uproszczenia .................................................. 865
4. l. Rozbieżne wizje aksjologiczne .................................. 865
4.2. Określenie punktu wyjs'cia: ogół czy szczegół? ...................... 865
4.3. Postęp czy regres? ........................................... 866
5. Głosy w dyskusji o PRL ........................................... 866
6. Bilans PRL ..................................................... 873

5. Prezydent Rzeczypospolitej ......................................... 907
5.1. Ustrojowa pozycja Prezydenta .................................. 907
5.2. Wybór i kadencja Prezydenta ................................... 907
5.3. Kompetencje Prezydenta wobec parlamentu ........................ 908
5.4. Kompetencje Prezydenta wobec rządu ............................ 909
5.5. Kompetencje Prezydenta wobec władzy sądowniczej ................. 909
5.6. Inne kompetencje Prezydenta ................................... 909
5.7. Odpowiedzialność konstytucyjna Prezydenta ....................... 910
6. Rada Ministrów RP ............................................... 91 1
6. l . Ustrojowa pozycja Rady Ministrów .............................. 91 1
6.2. Skład i powoływanie Rady Ministrów ............................. 911
6.3. Dymisja rządu. Odpowiedzialność Rady Ministrów .................. 912
6.4. Kompetencje Rady Ministrów ................................... 91 3
7. Władza sądownicza w RP ......................................... 9 14
8. Organy kontroli państwowej i ochrony prawnej ......................... 9 1 7
9. Władza lokalna w Polsce .......................................... 9 1 9
10. Zarys problemu polskiej sceny politycznej ...................... ..... 921
10.1. Status prawny partii politycznych w Polsce ........................ 921
10.2. Kształtowanie się systemu partyjnego w Polsce .................... 922
10.3. Główne ugrupowania polityczne współczesnej Polski ................ 923

Rozdział XXXVII
Psychologiczne uwarunkowania transformacji systemowej (Tadeusz Bodio) ...... 877
1. W kierunku nowoczesnego państwa europejskiego ...................... 877
2. Psychologia stanu przejściowego .................................... 879
3. Mechanizmy psychologiczne kształtujące stosunek ludzi do systemu
politycznego .................................................. 881
4. Psychologiczne efekty zderzeń tradycji z modernizacją polityczną .......... 885
5. Co dalej z mentalnością i systemem politycznym? ....................... 889
Rozdział XXXVIII
Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej (Tomasz Słomka) ........................... 891
1. Prace nad Konstytucją III Rzeczypospolitej ............................. 891
2. Konstytucja RP- fundament działania państwa .......................... 893
2.1. Systematyka Konstytucji....................................... 893
2.2. Podstawowe (naczelne) zasady ustroju politycznego Rzeczypospolitej .... 894
2.3. Społeczna gospodarka rynkowa - podstawa ustroju gospodarczego ...... 896
2.4. Podstawowe wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela ........ 897
3. Konstytucjonalizm europejski a ustrój współczesnej Polski ................. 898
4. Parlament w systemie naczelnych organów RP .......................... 900
4.1. Ustrojowa pozycja Sejmu i Senatu ............................... 900
4.2. Kadencja parlamentu ......................................... 901
4.3. Wybory do Sejmu i Senatu ..................................... 901
4.4. Organizacja wewnętrzna Sejmu i Senatu ........................... 902
4.5. Funkcje Sejmu i Senatu ....................................... 904
4.6. Zgromadzenie Narodowe ...................................... 906

Organy władzy i administracji (Wojciech Jakubowski, Tomasz. Słomka) ............. 925
Rozdział XXXIX
Instytucje bezpieczeństwa narodowego RP (Wlodzimierz Fehler) ............... 944
l . Siły Zbrojne ....... ............................................ 944
2. Formacje policyjne ............................................... 949
2. 1. Policja .................................................... 950
2.2. Żandarmeria Wojskowa ....................................... 954
2.3. Inspekcja Transportu Drogowego ................................ 956
2.4. Straż Graniczna ............................................. 956
3. Służby specjalne ................................................. 958
3. l . Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego ........................... 958
3.2. Agencja Wywiadu ........................................... 959
3.3. Wojskowe Służby Informacyjne ................................. 960
3.4. Wspólnota Informacyjna Rządu ................................. 961
4. Służby Ochronne ................................................. 962
4. l . Biuro Ochrony Rządu ......................................... 962
4.2. Straż Marszałkowska ......................................... 964
5. Służba Więzienna ................................................ 965
6. Straże .......... ............................................... 969
6. l . Straż Ochrony Kolei .......................................... 969
6.2. Straż Miejska (gminna) ........................................ 973
6.3. Straż Parków Narodowych ..................................... 974
6.4. Straż Leśna ................................................. 976
6.5. Państwowa Straż Łowiecka ..................................... 975
6.6. Państwowa Straż Rybacka ..................................... 976

I
24
SPIS TREŚCI


Rozdział XL
Międzynarodowe otoczenie Polski (Stanisław Sulowski) ....................... 977
1. Międzynarodowe otoczenie systemu politycznego ....................... 977
2. Otoczenie międzynarodowe Polski od dyshannonii do wymuszonej dysc\plin\
w bloku radzieckim .............................................. 979
3. Suwerenna Polska i jej otoczenie międzynarodowe ...................... 981
3.1. Państwa sąsiadujące .......................................... 982
3.2. Struktury integracyjne ......................................... 984
3.3. Dalsze otoczenie ............................................. 985
4. Próby budowania harmonijnych relacji ............................... 985
Rozdział XLI
Integracja Polski z Unią Europejską (Anna Raczyńska, Katarzyna Magdziak) ..... 987
1. Geneza starań Polski o członkostwo w Unii Europejskiej ................. 987
1.1. Przed-negocjacyjny etap relacji ze Wspólnotami Europejskimi ........ 987
1.1.1. Układ Europejski jako element procesu akcesji ............... 988
1.1.2. Od Układu Europejskiego do rozpoczęcia negocjacji ........... 991
1.2. Historia negocjacji Polski z Unią Europejską ...................... 993
1.2.1. Ramy instytucjonalne procesu negocjacji z Unią Europejską ..... 994
1.2.2. Przebieg negocjacji o członkostwo Polski w UE ............... 995
1.2.3 Rezultat procesu negocjacji - ustalenia kopenhaskie ............ 998
2. Polska w okresie przed-czlonkowskim ............................... 1001
2.1. Udział Polski w debacie na temat przyszłego kształtu UE ............. 1001
2.1.1. Polska wizja zjednoczonej Europy ......................... 1001
2.1.2. Reprezentacja Polski w Konwencie Europejskim .............. 1002
2.2. Zagadnienie Traktatu Akcesyjnego ............................. 1003
2.2.1. Charakter i cel Traktatu ................................. 1003
2.2.2. Informacja o przebiegu redagowania Traktatu ................. 1004
2.2.3. Informacja o przebiegu procedury poprzedzającej podpisanie
Traktatu przez państwa członkowskie UE .................... 1004
3. Polityczne, ekonomiczne i społeczne skutki członkostwa Polski w UE
- korzyści i szansę wynikające z członkostwa ......................... 1005
3.1. Polityczne korzys'ci wynikające z przystąpienia Polski do UE .......... 1005
3.2. Korzys'ci ekonomiczne wynikające z przyłączenia do UE ............. 1005
4. Koszty i zagrożenia związane z przystąpieniem do struktur UE ............. 1006
4.1. Polityczne koszty przystąpienia do UE ........................... 1006
4.2. Koszty ekonomiczne członkostwa ............................... 1007
4.3. Wpływ członkostwa na polską kulturę o tożsamos'ć narodową ......... 1007
Nota o autorach ..... ................................................ 1008