Dane szczegółowe książki
Wprowadzenie do filozofii świadomości: problematyka i historia zagadnienia świadomości oraz samoświadomości / Gloy, Karen (1941-); Kubalica, Tomasz
Tytuł
Wprowadzenie do filozofii świadomości: problematyka i historia zagadnienia świadomości oraz samoświadomości
Tytuł oryginału
Bewußtseinstheorien : zur Problematik und Problemgeschichte des Bewußtseins und Selbstbewußtseins
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Kraków: Wydawnictwo WAM, 2009
ISBN
978-83-7318-973-7
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
WPROWADZENIE: PROBLEMATYKA ŚWIADOMOŚCI I SAMOŚWIADOMOŚCI 9
CZĘŚĆ PIERWSZA TEORIE ŚWIADOMOŚCI I SAMOŚWIADOMOŚCI
1. ŚWIADOMOŚĆ JAKO PODSTAWOWY STAN RZECZY 21
1.1. Zakres i granica świadomości 21
1.2. Istnienie świadomości czy oszukiwanie siebie? 23
1.3. Świadomość obiektywna - świadomość subiektywna 27
2. PRÓBY DEFINICJI ŚWIADOMOŚCI SUBIEKTYWNEJ 35
2.1. Definicja klasyczna 35
2.2. Opis fenomenologiczny 36
2.3. Programy redukcji 37
a) Metafizyczny behawioryzm 38
b) Teza o niezrozumiałości 43
c) Teza o ekspresywności 44
d) Teza o identyczności 45
e) Teza analizy językowej 48
3. PROBLEM DUSZY I CIAŁA 51
3.1. Dobór nazwy 51
3.2. Rodzaje relacji między duszą i ciałem 52
a) Interakcjonizm 53
b) Okazjonalizm 56
c) Harmonia z góry ustanowiona 57
d) Teoria dwóch aspektów 59
e) Paralelizm 59
f) Epifenomenalizm 60
g) Teorie ducha (Geisttheorien) 62
4. POJĘCIE SAMOŚWIADOMOŚCI 64
4.1. Definicja świadomości podana przez samą świadomość 64
4.2. Pojęcie świadomości siebie: jego teoretyczne i praktyczne konotacje 65
4.3. Świadomość Ja i świadomość siebie samego 72
4.4. Samoświadomość jako świadomość Ja (Ich-BewuStsein) 75
4.5. Rodzaje relacji do samego siebie 83
a) Naturalna i świadoma relacja do samego siebie 83
b) Przedrefleksyjna i refleksyjna relacja do samego siebie 85
c) Statyczna i dynamiczna relacja do samego siebie 85
d) Model refleksyjny oraz wytwórczy 86
CZĘŚĆ DRUGA HISTORIA TEORII ŚWIADOMOŚCI I SAMOŚWIADOMOŚCI
1. TEORIA EPISTEME HEAUTES W CHARMIDESIE PLATONA 89
1.1. Czy samoświadomość stała się zagadnieniem dopiero
w nowożytności? 89
1.2. Eksplikacja momentów samoświadomości 92
1.3. Status aporii 98
1.4. Episteme heautes jako samowytwarzanie czy jako relacja
do samego siebie? 101
1.5. Episteme heautes w jego bycie-dla-siebie jako odniesienie
do siebie i do tego, co obce 104
a) Episteme heautes jako czyste odniesienie do siebie 106
b) Episteme heautes jako odniesienie przedmiotowe 110
1.6. Samopoznanie (episteme heautes) oraz poznanie przedmiotowe 112
1.7. Samopoznanie (episteme heautes) oraz czynienie dobra 118
1.8. Perspektywa historyczna 121
2. ARYSTOTELESA TEORIA NÓESIS NOESEOS
I DALSZA HISTORIA 123
2.1. Ambiwalentność teorii samoświadomości ARYSTOTELESA 123
2.2. Samoświadomość jako wiedza towarzysząca 124
2.3. Samoświadomość jako wiedza absolutna 128
2.4. Kontynuacja problematyki przez perypatetyków 132
2.5. Droga od starożytności do nowożytności 133
3. IMMANUELA KANTA TEORIA SAMOŚWIADOMOŚCI
JAKO PRZYKŁAD ODNOSZENIA SIĘ DO SIEBIE 137
3.1. Funkcja pośrednicząca KANTOWSKIEJ teorii samoświadomości 137
3.2. „Myślę musi móc towarzyszyć wszystkim mym przedstawieniom" 138
3.3. Samoświadomość w jej czystym byciu-dla-siebie 139
a) Samoświadomość jako „Myślę" 140
b) Egologiczna struktura samoświadomości 146
c) Aktywność (spontaniczność) samoświadomości 154
d) Samoświadomość jako refleksja 158
3.4. Samoświadomość w jej odniesieniu do przedmiotu 162
3.5. Trudności związane z odniesieniem przedmiotowym 167
4. JOHANNA G. FICHTEGO TEORIA SAMOŚWIADOMOŚCI
(WIEDZĄCEJ WIEDZY) JAKO PRZYKŁAD WYTWARZANIA
SAMEGO SIEBIE 173
4.1. FICHTEGO analiza samoświadomości jako kontynuacja
teorii KANTOWSKIEJ 173
4.2. Tradycyjny teoriorefleksyjny model samoświadomości
oraz związane z nim trudności 175
4.3. Model wytwórczy FICHTEGO 180
4.4. Trudności związane z modelem wytwórczym 185
4.5. Wyrażenie samoświadomości za pomocą „jako" 191
4.6. Późne twierdzenie FICHTEGO 196
5. PAULA NATORPA TEORIA ŚWIADOMOŚCI
JAKO PRZYKŁAD ASYMETRYCZNEJ DWUCZŁONOWEJ
RELACJI 205
5.1. Nowe podejście 205
5.2. Językowa analiza zwrotu „coś jest dla mnie świadome" 207
5.3. Trudności i próby ich ominięcia 209
a) Sprzeczność w ścisłym odniesieniu do siebie 210
b) Model reprezentacyjny 212
5.4. Rozwiązanie HEINRICHA RICKERTA: samoświadomość jako stosunek części do całości 214
5.5. Trudność związana z czystą relacyjnością 215
6. TEORIA ŚWIADOMOŚCI DAVIDA HUME'A JAKO
PRZYKŁAD MODELU STRUMIENIA ŚWIADOMOŚCI 218
6.1. Podstawy racjonalistycznej i empirystycznej teorii poznania oraz teorii świadomości 218
6.2. Krytyka racjonalistycznej metafizyki substancji duchowej 222
6.3. HuMEa pojęcie tożsamości 224
6.4. Świadomość jako strumień 227
6.5. Podsumowanie 230
7. TEORIA ŚWIADOMOŚCI EDMUNDA HUSSERLA
JAKO POWIĄZANIE TEORII DAVIDA HUMEA
ORAZ FRANZA BRENTANO 232
7.1. Ogólna charakterystyka fenomenologii 232
7.2. Trzy pojęcia świadomości HUSSERLA. Pierwsze pojęcie: strumień świadomości 235
a) Wprowadzenie 235
b) Trudności 239
7.3. Teoria BRENTANO jako podłoże drugiego pojęcia
świadomości HUSSERLA 244
a) Wprowadzenie do teorii 244
b) Trudności 249
7.4. Drugie HUSSERLOWSKIE pojęcie świadomości:
spostrzeżenie wewnętrzne 251
7.5.'Samoprzejawianie się przepływu świadomości
w Fenomenologii wewnętrznej świadomości czasu 255
7.6. Trzecie HUSSERLOWSKIE pojęcie świadomości: akt 257
8. TEORIA ŚWIADOMOŚCI JEANA-PAULA SARTRE'A JAKO
KONSEKWENCJA KONCEPCJI HUSSERLOWSKIEJ 260
8.1. Paralelność stopni konstytuowania do HUSSERLOWSKIEJ
teorii warstw 260
8.2. Świadomość przedrefleksyjna 265
a) Struktura nieegologiczna 265
b) Samoprezentacja 267
8.3. Świadomość refleksyjna 271
9. TEORIA MOI I JE JACQUES'A LACANA 275
9.1. Umiejscowienie teorii w tradycji 275
9.2. Stadium zwierciadła (stade du miroir) 278
9.3. Stosunek symboliczny 283
ZAKOŃCZENIE 291
LITERATURA 292
INDEKS POJĘĆ 301
INDEKS OSÓB 309
CZĘŚĆ PIERWSZA TEORIE ŚWIADOMOŚCI I SAMOŚWIADOMOŚCI
1. ŚWIADOMOŚĆ JAKO PODSTAWOWY STAN RZECZY 21
1.1. Zakres i granica świadomości 21
1.2. Istnienie świadomości czy oszukiwanie siebie? 23
1.3. Świadomość obiektywna - świadomość subiektywna 27
2. PRÓBY DEFINICJI ŚWIADOMOŚCI SUBIEKTYWNEJ 35
2.1. Definicja klasyczna 35
2.2. Opis fenomenologiczny 36
2.3. Programy redukcji 37
a) Metafizyczny behawioryzm 38
b) Teza o niezrozumiałości 43
c) Teza o ekspresywności 44
d) Teza o identyczności 45
e) Teza analizy językowej 48
3. PROBLEM DUSZY I CIAŁA 51
3.1. Dobór nazwy 51
3.2. Rodzaje relacji między duszą i ciałem 52
a) Interakcjonizm 53
b) Okazjonalizm 56
c) Harmonia z góry ustanowiona 57
d) Teoria dwóch aspektów 59
e) Paralelizm 59
f) Epifenomenalizm 60
g) Teorie ducha (Geisttheorien) 62
4. POJĘCIE SAMOŚWIADOMOŚCI 64
4.1. Definicja świadomości podana przez samą świadomość 64
4.2. Pojęcie świadomości siebie: jego teoretyczne i praktyczne konotacje 65
4.3. Świadomość Ja i świadomość siebie samego 72
4.4. Samoświadomość jako świadomość Ja (Ich-BewuStsein) 75
4.5. Rodzaje relacji do samego siebie 83
a) Naturalna i świadoma relacja do samego siebie 83
b) Przedrefleksyjna i refleksyjna relacja do samego siebie 85
c) Statyczna i dynamiczna relacja do samego siebie 85
d) Model refleksyjny oraz wytwórczy 86
CZĘŚĆ DRUGA HISTORIA TEORII ŚWIADOMOŚCI I SAMOŚWIADOMOŚCI
1. TEORIA EPISTEME HEAUTES W CHARMIDESIE PLATONA 89
1.1. Czy samoświadomość stała się zagadnieniem dopiero
w nowożytności? 89
1.2. Eksplikacja momentów samoświadomości 92
1.3. Status aporii 98
1.4. Episteme heautes jako samowytwarzanie czy jako relacja
do samego siebie? 101
1.5. Episteme heautes w jego bycie-dla-siebie jako odniesienie
do siebie i do tego, co obce 104
a) Episteme heautes jako czyste odniesienie do siebie 106
b) Episteme heautes jako odniesienie przedmiotowe 110
1.6. Samopoznanie (episteme heautes) oraz poznanie przedmiotowe 112
1.7. Samopoznanie (episteme heautes) oraz czynienie dobra 118
1.8. Perspektywa historyczna 121
2. ARYSTOTELESA TEORIA NÓESIS NOESEOS
I DALSZA HISTORIA 123
2.1. Ambiwalentność teorii samoświadomości ARYSTOTELESA 123
2.2. Samoświadomość jako wiedza towarzysząca 124
2.3. Samoświadomość jako wiedza absolutna 128
2.4. Kontynuacja problematyki przez perypatetyków 132
2.5. Droga od starożytności do nowożytności 133
3. IMMANUELA KANTA TEORIA SAMOŚWIADOMOŚCI
JAKO PRZYKŁAD ODNOSZENIA SIĘ DO SIEBIE 137
3.1. Funkcja pośrednicząca KANTOWSKIEJ teorii samoświadomości 137
3.2. „Myślę musi móc towarzyszyć wszystkim mym przedstawieniom" 138
3.3. Samoświadomość w jej czystym byciu-dla-siebie 139
a) Samoświadomość jako „Myślę" 140
b) Egologiczna struktura samoświadomości 146
c) Aktywność (spontaniczność) samoświadomości 154
d) Samoświadomość jako refleksja 158
3.4. Samoświadomość w jej odniesieniu do przedmiotu 162
3.5. Trudności związane z odniesieniem przedmiotowym 167
4. JOHANNA G. FICHTEGO TEORIA SAMOŚWIADOMOŚCI
(WIEDZĄCEJ WIEDZY) JAKO PRZYKŁAD WYTWARZANIA
SAMEGO SIEBIE 173
4.1. FICHTEGO analiza samoświadomości jako kontynuacja
teorii KANTOWSKIEJ 173
4.2. Tradycyjny teoriorefleksyjny model samoświadomości
oraz związane z nim trudności 175
4.3. Model wytwórczy FICHTEGO 180
4.4. Trudności związane z modelem wytwórczym 185
4.5. Wyrażenie samoświadomości za pomocą „jako" 191
4.6. Późne twierdzenie FICHTEGO 196
5. PAULA NATORPA TEORIA ŚWIADOMOŚCI
JAKO PRZYKŁAD ASYMETRYCZNEJ DWUCZŁONOWEJ
RELACJI 205
5.1. Nowe podejście 205
5.2. Językowa analiza zwrotu „coś jest dla mnie świadome" 207
5.3. Trudności i próby ich ominięcia 209
a) Sprzeczność w ścisłym odniesieniu do siebie 210
b) Model reprezentacyjny 212
5.4. Rozwiązanie HEINRICHA RICKERTA: samoświadomość jako stosunek części do całości 214
5.5. Trudność związana z czystą relacyjnością 215
6. TEORIA ŚWIADOMOŚCI DAVIDA HUME'A JAKO
PRZYKŁAD MODELU STRUMIENIA ŚWIADOMOŚCI 218
6.1. Podstawy racjonalistycznej i empirystycznej teorii poznania oraz teorii świadomości 218
6.2. Krytyka racjonalistycznej metafizyki substancji duchowej 222
6.3. HuMEa pojęcie tożsamości 224
6.4. Świadomość jako strumień 227
6.5. Podsumowanie 230
7. TEORIA ŚWIADOMOŚCI EDMUNDA HUSSERLA
JAKO POWIĄZANIE TEORII DAVIDA HUMEA
ORAZ FRANZA BRENTANO 232
7.1. Ogólna charakterystyka fenomenologii 232
7.2. Trzy pojęcia świadomości HUSSERLA. Pierwsze pojęcie: strumień świadomości 235
a) Wprowadzenie 235
b) Trudności 239
7.3. Teoria BRENTANO jako podłoże drugiego pojęcia
świadomości HUSSERLA 244
a) Wprowadzenie do teorii 244
b) Trudności 249
7.4. Drugie HUSSERLOWSKIE pojęcie świadomości:
spostrzeżenie wewnętrzne 251
7.5.'Samoprzejawianie się przepływu świadomości
w Fenomenologii wewnętrznej świadomości czasu 255
7.6. Trzecie HUSSERLOWSKIE pojęcie świadomości: akt 257
8. TEORIA ŚWIADOMOŚCI JEANA-PAULA SARTRE'A JAKO
KONSEKWENCJA KONCEPCJI HUSSERLOWSKIEJ 260
8.1. Paralelność stopni konstytuowania do HUSSERLOWSKIEJ
teorii warstw 260
8.2. Świadomość przedrefleksyjna 265
a) Struktura nieegologiczna 265
b) Samoprezentacja 267
8.3. Świadomość refleksyjna 271
9. TEORIA MOI I JE JACQUES'A LACANA 275
9.1. Umiejscowienie teorii w tradycji 275
9.2. Stadium zwierciadła (stade du miroir) 278
9.3. Stosunek symboliczny 283
ZAKOŃCZENIE 291
LITERATURA 292
INDEKS POJĘĆ 301
INDEKS OSÓB 309