Dane szczegółowe książki

Przedmowa 19 Część I. Wprowadzenie 21
1. Kierowanie i kierownicy 22
Definiowanie pojęcia: kierowanie 23 Dlaczego organizacje są potrzebne 24
Organizacje osiągają cele 25 Organizacje przechowują wiedzę 25 Organizacje tworzą kariery 25 Cele tej książki 26
Czym zajmują się kierownicy 26 Efektywność kierownika i organizacji 29 Doskonałość w zarządzaniu 30 Rodzaje kierowników 31
Szczeble zarządzania 32 Kierownicy funkcjonalni i ogólni 32
Proces kierowania 33
Planowanie 33 Organizowanie 33 Przewodzenie 34 Kontrolowanie 34
Umiejętności i role kierownicze 35
Szczeble zarządzania i umiejętności kierownicze 35 Role kierownicze 37
5

Kierowanie: sztuka, nauka ścisła czy zawód? 39
Czy kierowanie jest sztuką czy nauką ścisłą? 39 Czy kierowanie jest wolnym zawodem? 40
Szkolenie kierowników 41
Krytyka kształcenia kierowników 42
Wiedza kierownicza: książki i doświadczenie 43
Podsumowanie 43 Pytania kontrolne 44
2. Ewolucja teorii organizacji i zarządzania 45 Teoretycy szkoły klasycznej 46
Prekursorzy naukowej organizacji 46
Frederick W. Taylor (1856-1915) i naukowa organizacja pracy 47
Inni współtwórcy naukowej organizacji 50
Osiągnięcia i ograniczenia naukowej organizacji 51
Henri Fayol (1841-1925) i klasyczna teoria organizacji 52
Osiągnięcia i ograniczenia klasycznej teorii organizacji 56
Teorie przejściowe: bardziej zorientowane na ludzi 57
Szkoła behawioralna: organizacja to ludzie 58
Hugo Munsterberg (1863-1916) i narodziny psychologii przemysłowej 58
Elton Mayo i ruch stosunków współdziałania 59
Osiągnięcia i ograniczenia ruchu stosunków współdziałania 60
Od stosunków współdziałania do nauk behawioralnych 61
Osiągnięcia i ograniczenia szkoły nauk behawioralnych 62
Szkoła ilościowa: badania operacyjne i teoria decyzji 62 Osiągnięcia i ograniczenia teorii decyzji 63
Ewolucja teorii organizacji i zarządzania 63 Jak rozwinie się teoria organizacji i zarządzania? 64 Podejście systemowe 65 Podejście sytuacyjne 66 Podejście przyjęte w tej książce 68
Podsumowanie 69 Pytania kontrolne 69
Część II. Planowanie i podejmowanie decyzji 71
3. Zapewnienie skuteczności planowania 72
Planowanie i proces kierowania 73
Plany i podejmowanie decyzji 74
Potrzeba elastyczności 75
Cztery podstawowe etapy planowania 75
6

Plany operacyjne 76
Plany jednorazowe 77
Plany trwale obowiązujące 78
Więź między planowaniem i kontrolą 80 Rodzaje instrumentów kontroli 80
Przezwyciężanie przeszkód w skutecznym planowaniu 81
Niechęć do ustalania celów 81 Opór wobec zmian 82 Przezwyciężanie oporu 82
Zarządzanie przez cele 83
Czym jest zarządzanie przez cele? 85
Sformalizowany system ZPC 86
Ocena ZPC 88
Zalety ZPC 89
Słabości ZPC 90
Doprowadzanie do skuteczności ZPC 91
Podsumowanie 93 Pytania kontrolne 94
4. Planowanie strategiczne 95 Koncepcja strategii 95
Czym jest strategia 95 Cele organizacji 96 Cechy strategii 96
Sposoby opracowania strategii 97
Trzy sposoby opracowania strategii 97 Rozważania przy wyborze sposobu 98
Czym jest planowanie strategiczne? 99
Cechy planowania strategicznego 100 Planowanie strategiczne a operacyjne 100
Znaczenie planowania strategicznego 101
Dlaczego planowanie strategiczne jest ważne? 101 Zalety i wady planowania strategicznego 102
Sformalizowany proces planowania strategicznego 104
Trzy poziomy strategii 105
Strategia na poziomie przedsiębiorstwa 106
Strategia jednostki gospodarczej 108
Rodzaje podejścia do sformalizowanego planowania strategicznego 114
Rola zespołów planujących w dużych organizacjach 114
7

Planowanie strategiczne w małych przedsiębiorstwach 115 Planowanie strategiczne w organizacjach nie nastawionych na zysk 116 Przezwyciężanie przeszkód w sformalizowanym planowaniu strategicznym 117
Podsumowanie 119 Pytania kontrolne 120
5. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji 121
Rodzaje problemów i decyzji 122
Decyzje programowane i nieprogramowane 122 Pewność, ryzyko i niepewność 125
Istota rozwiązywania problemów przez kierowników 126
Wynajdywanie problemów i okazji 126 Wynajdywanie problemów 127 Wyszukiwanie okazji 129 Decydowanie się na decydowanie 130
Racjonalny proces rozwiązywania problemów 131
Etap 1 - zbadać sytuację 132
Etap 2 - opracować warianty rozwiązań 133
Etap 3 - ocenić warianty rozwiązań i wybrać najlepszy 134
Etap 4 - wdrożyć decyzję i śledzić jej wyniki 134
Zwiększanie efektywności rozwiązywania problemów przez kierowników 135
Doskonalenie indywidualnego rozwiązywania problemów 135 Decydowanie o tym, kto decyduje 139 Kiedy angażować podwładnych 141
Podsumowanie 142 Pytania kontrolne 143
6. Instrumenty planowania i rozwiązywania problemów 144
Zastosowanie teorii decyzji 145
Zarys historyczny 145 Cechy charakterystyczne teorii decyzji 146 Etapy w programie teorii decyzji 147 Rodzaje modeli i metod teorii decyzji 149 Zastosowanie metod teorii decyzji 152
Skuteczne wykorzystanie teorii decyzji 154
Zalety i ograniczenia teorii decyzji 154 Zastosowanie teorii decyzji 155 Klucz do skutecznych zastosowań 156
Modele do prognozowania otoczenia 157
8

Cele prognozowania 157
Metody prognozowania na potrzeby informacji o gospodarce i sprzedaży
Prognozowanie zmian techniki 160
Wybór odpowiedniej metody prognozowania 161
PERT i CPM: modele planowania i kontroli 162
Wykres Gantta 162 Wyznaczanie kamieni milowych 163 Sieciowe metody planowania 164 Zalety i ograniczenia PERT i CPM 166
Podsumowanie 167 Pytania kontrolne 168
7. Kierowanie operacjami i wydajność 169
Zmieniające się poglądy na produkcję i operacje 169 Charakterystyka systemów produkcji/operacji 170
System operacji: model 171
Projektowanie systemów produkcji/operacji 174
Planowanie i projektowanie wyrobu-usługi 174 Planowanie zdolności produkcyjnej 175 Wybór procesu 176 Planowanie lokalizacji 179 Planowanie rozmieszczenia 179 Projektowanie zadań 182
Decyzje planistyczne i kontrolne 182
Planowanie i kontrola operacji 184 System planowania i kontroli zapasów 185
Wydajność 188
Czym jest wydajność? 188 Zwiększanie wydajności organizacji 189 Wydajność dzięki ludziom 190 Czynniki wpływające na wydajność 191 Wydajność w Japonii: teoria Z 194
Podsumowanie 194 Pytania kontrolne 195
Część III. Organizowanie dla trwałości i zmiany 197
8. Podział pracy i struktura organizacyjna 198
Znaczenie organizowania 198 Podział pracy 200
9

Korzyści płynące ze specjalizacji pracy 200
Wczesne niepokoje dotyczące specjalizacji 201
Projektowanie zadań 202
Kompromis między specjalizacją, zadowoleniem i wydajnością 204
Rozszerzanie i wzbogacanie pracy 205
Skuteczne przeprojektowanie pracy 207
Organizacja i struktura organizacyjna 208
Elementy struktury organizacyjnej 209 Wyznaczniki struktury organizacyjnej 209
Departamentalizacja 211
Wcześniejsza reorganizacja 211 Schemat organizacyjny 212 Formalna struktura organizacyjna 213 Struktura funkcjonalna 214 Struktura według wyrobu lub rynku 215 Struktura macierzowa 218 Struktura nieformalna 221 Wybór właściwej struktury 222
Podsumowanie 222 Pytania kontrolne 223
9. Koordynacja i projekt organizacji 225
Koordynacja 226
Potrzeba koordynacji 226
Problemy w osiąganiu skutecznej koordynacji 227 Sposoby doprowadzania do skutecznej koordynacji 228 Wybór odpowiednich mechanizmów koordynacji 231
Rozpiętość kierowania 232 Wybór odpowiedniej rozpiętości 233
Projekt organizacji 235
-Wczesne rozważania nad projektem organizacji 236
Klasyczne poglądy na projekty organizacji 236 Podejście neoklasyczne 238
Sytuacyjne podejście do projektowania organizacji 240
Strategia i struktura 240 Otoczenie i struktura 242 Technologia zadań i struktura 245 Ludzie i struktura 247
Wzrost, zmiana i schyłek organizacji 248
Nacisk na wzrost 248
Cykle życia organizacji 249
Problemy bardzo szybkiego wzrostu 250
Niektóre poglądy na schyłek organizacji 251
Podsumowanie 253 Pytania kontrolne 254
10

10. Władza, delegacja i decentralizacja 256 Wpływ, władza i autorytet 257
Podstawa autorytetu formalnego: dwa poglądy 258
Źródła władzy 259
Władza w organizacjach 260
Władza liniowa i sztabowa 263
Stanowiska liniowe 264 Stanowiska sztabowe 264 Sztab osobisty i specjalistyczny 265 Władza sztabu funkcjonalnego 265
Delegowanie 266
Klasyczne wskazówki dotyczące delegowania 266
Ograniczenia wskazówek klasycznych 268
Zalety skutecznej delegacji 269
Przeszkody w skutecznym delegowaniu 269
Przezwyciężanie przeszkód 270
Decentralizacja 271
Czynniki wpływające na decentralizację 272 Tendencje do decentralizacji 274
Podsumowanie 274 Pytania kontrolne 275
11. Kadry i gospodarka zasobami ludzkimi 277
Proces kadrowy 278
Planowanie zasobów ludzkich 280
Etapy planowania 280
Prognozowanie i przegląd zasobów ludzkich 281
Nabór 282
Opis stanowiska 284 Źródła naboru 284
Dobór 286
Etapy selekcji 286 Prowadzenie wywiadów 288 Dobór kierowników 289 Ośrodki oceny 291
Wprowadzenie do pracy 292
Skutki pierwszych doświadczeń w pracy 292
Szkolenie i doskonalenie 293
Programy szkolenia 293
Programy doskonalenia kierowników 294
Ocena efektywności 297
11

Ocena formalna i nieformalna 297 Sposoby formalnej oceny 298 Problemy oceny 299
Awanse, przeniesienia, degradacje i zwolnienia z pracy 300
Awanse 300
Przeniesienia 301
Degradacje i zwolnienia z pracy 301
Ocena efektywności działu zasobów ludzkich 301
Podsumowanie 302 Pytania kontrolne 303
12. Kierowanie zmianą i rozwojem organizacji 305 Siły zmian 305
Siły zewnętrzne 306 Siły wewnętrzne 306
Reakcje kierowników na naciski na zmiany 306
Rola agenta zmiany 307
Modele procesu zmiany 308
Siły stabilizacji 308 Proces zmiany 308 Gotowość systemu do zmiany 309
Opór wobec zmian 310
Źródła oporu wobec zmian 310 Przezwyciężanie oporu wobec zmian 310
Podejścia do planowanej zmiany 312
Współzależność trzech podejść 312 Podejście strukturalne 313 Podejście technologiczne 314
Podejście do ludzi 314
Doskonalenie organizacji 315
Założenia i wartości OD 317
Rodzaje działań OD 318
Szczegółowe omówienie technik OD 319
Ocena OD 323
Warunki skuteczności programów OD 323
Kultura organizacji 324
Podsumowanie 326 Pytania kontrolne 327
13. Kierowanie konfliktami i twórczością w organizacji 328
12

Konflikt, współzawodnictwo i współpraca 329 Zmieniające się poglądy na konflikt 329
Konflikt funkcjonalny i dysfunkcjonalny 331 Źródła konfliktów w organizacjach 332
Dynamika i konsekwencje konfliktu w organizacji 334
Dynamika konfliktu: od nieporozumienia do wrogości 335 Konsekwencje funkcjonalne i dysfunkcjonalne 335
Metody kierowania konfliktem 337
Metody stymulowania konfliktu 337 Metody ograniczania konfliktu 338 Metody rozwiązywania konfliktu 339
Konflikty między linią i sztabem 342
Punkt widzenia linii 342
Punkt widzenia sztabu 342
Inne różnice między linią i sztabem 343
Ograniczanie konfliktu między linią i sztabem 343
Konflikty między kierownictwem i robotnikami 344
Robotnicy i związki zawodowe 344
Stosunki między kierownictwem i związkiem zawodowym 345
Minimalizowanie konfliktów w negocjacjach 345
Kierowanie twórczością w organizacji 347
Twórczość i innowacja 348
Etapy procesu twórczego 348
Twórczość indywidualna 349
Stymulowanie twórczości indywidualnej i grupowej 349
Twórczość i innowacja w organizacjach 351
Stwarzanie klimatu twórczości w organizacji 353
Podsumowanie 354 Pytania kontrolne 355
Część IV. Przewodzenie 357
14. Motywacja, efektywność i zadowolenie 358
Znaczenie motywacji 358
Wcześniejsze poglądy na motywację w organizacjach 359
Model tradycyjny 359
Model stosunków współdziałania 360
Model zasobów ludzkich 360
Punkty widzenia na motywację 362
Teorie treści 362 Teorie procesu 363 Teorie wzmocnienia 364
13

Systemowy pogląd na motywację w organizacjach 364
Cechy indywidualne 365 Cechy stanowiska 368 Cechy sytuacji roboczej 368
Wpływ poprzednich skutków na zachowania 370
Modyfikacja zachowań 371
Metody modyfikowania zachowań 371
Teoria uczenia się w praktyce 373
Integrujące podejścia 375
Oczekiwania, wyniki i zachowanie w pracy 375
Poczucie sprawiedliwego traktowania i zachowania w pracy 377
Wytyczne skutecznej motywacji 378
Podsumowanie 379 Pytania kontrolne 380
15. Przywództwo 382 Definiowanie przywództwa 382
Istota przywództwa 383
Poszukiwania cech przywódczych 384
Zachowania przywódców 385
Czynniki wpływające na skuteczność przywództwa 390
Sytuacyjne poglądy na przywództwo 393
Styl przywództwa i sytuacja robocza: model Fiedlera 394
Ścieżka do celu 396
Ewolucyjna teoria przywództwa 398
Elastyczność stylów przywództwa 400
Przyszłość teorii przywództwa 401
Podsumowanie 404 Pytania kontrolne 405
16. Grupy i komitety 406 Rodzaje grup 407
Grupy formalne 408 Grupy nieformalne 409
Cechy grup w organizacjach 411
Przywództwo nieformalne 411
Normy grupowe i podporządkowanie się im 412
Zwartość grupy 413
Efektywność grupy 413
Zwartość grupy a jej efektywność 413
Indywidualne i grupowe rozwiązywanie problemów 414
14

Grupowe rozwiązywanie problemów 415
Zalety grupowego rozwiązywania problemów 415
Wady grupowego podejmowania decyzji 416
Czynniki, które mogą okazać się dodatnie lub ujemne 417
Udoskonalone rozwiązywanie problemów: skuteczne przywództwo 418
Zespoły zadaniowe i komitety 419
Rodzaje formalnych grup roboczych 419
Niektóre różnice między zespołami zadaniowymi i komitetami 421 Możliwe zalety komitetów i zespołów zadaniowych 422 Możliwe wady komitetów i zespołów zadaniowych 423
Zapewnienie skuteczności grup formalnych 424 Specjalne procedury dla zespołów zadaniowych 427
Podsumowanie 428 Pytania kontrolne 429
17. Komunikowanie się między ludźmi i w organizacji 430
Znaczenie komunikacji 431 Interpersonalne komunikowanie się 432
Proces komunikowania się 432
Jedno- i dwukierunkowe komunikowanie się 436
Przeszkody w skutecznym komunikowaniu się 437
Przezwyciężanie przeszkód w interpersonalnym komunikowaniu się 441
Komunikowanie się w organizacjach 444
Sieci komunikacji w organizacjach 446
Pionowe komunikowanie się 448
Poziome i nieformalne komunikowanie się 449
Przezwyciężanie organizacyjnych przeszkód w komunikowaniu się 451
Komunikowanie się i zaawansowana technika informatyczna 452
Podsumowanie 453 Pytania kontrolne 455
Część V. Kontrola, systemy informacyjne i kierowanie w skali międzynarodowej 456
18. Skuteczna kontrola 457 Pojęcie kontroli 457
Związek między planowaniem i kontrolą 457 Czym jest kontrola? 458
Znaczenie kontroli 459
15

Organizacyjne czynniki stwarzające potrzebę kontroli 459 Określenie odpowiedniego stopnia kontroli 461
Rodzaje kontroli 462
Kontrola wstępna 462
Kontrola sterująca 462
Kontrola akceptująca lub odrzucająca 462
Kontrola końcowa 463
Znaczenie kontroli sterującej 463
Projektowanie procesu kontroli 464
Proces kontroli 464
Podstawowe sprawy do rozważenia przy ustanawianiu systemu kontroli 466
Kluczowe obszary efektywności 469 Strategiczne punkty kontroli 469
Cechy skutecznych systemów kontroli 470
Podsumowanie 472 Pytania kontrolne 473
19. Systemy informacyjne a kontrola 474 Informacja i kontrola 475
Rewolucja komputerowa 475 Wartość i koszt informacji 476
Systemy informowania kierownictwa (SIK) 478
Ewolucja SIK 478
Rozmaite informacje dla różnych szczebli kierownictwa 479 Projektowanie skomputeryzowanego SIK 481 Wskazówki dla skutecznego projektowania 484
Wdrażanie skomputeryzowanego SIK 486
Problemy przy wdrażaniu skomputeryzowanego SIK 486 Przezwyciężanie przeszkód przy wdrażaniu 491
Systemy wspomagania decyzji, sieci komputerowe i systemy eksperckie 492
Systemy wspomagania decyzji (SWD) 492 Sieci komputerowe 495 Systemy eksperckie (SE) 497
Wpływ komputerów i SIK na kierowników i organizacje 499
Wczesna prognoza 500
Co się stało w rzeczywistości 500
Trwająca rewolucja komputerowa 501
Podsumowanie 502 Pytania kontrolne 504
16

20. Kierowanie w skali międzynarodowej 505 Rosnąca internacjonalizacja gospodarki światowej 506
Dlaczego przedsiębiorstwa podejmują działalność w skali międzynarodowej 506
Jak się przedsiębiorstwa internacjonalizują 507 Postawy kierowników wobec internacjonalizacji 509
Przedsiębiorstwo wielonarodowe 509
Powstanie i rozmieszczenie przedsiębiorstw wielonarodowych 509 Wpływ działalności przedsiębiorstw wielonarodowych 511
Wyzwania dla kierownictwa w skali międzynarodowej 513
Kierowanie w otoczeniu międzynarodowym 514 Radzenie sobie z różnicami 517 Dostosowanie procesu kierowania 518
Wybór sposobu kierowania 522
Stosowanie za granicą amerykańskich sposobów kierowania 522 Stosowanie za granicą japońskich metod kierowania i synteza różnych podejść 524
Podsumowanie 526 Pytania kontrolne 526