Dane szczegółowe książki
Historia literatury hiszpańskiej: Od początków do 1700 roku / Río, Angel del; Piekarec, Kazimierz
Tytuł
Historia literatury hiszpańskiej: Od początków do 1700 roku
Tytuł oryginału
Historia de la literatura espanola. T. 1, Desde los orígenes hasta
Wydawnictwo
Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Hasła przedmiotowe
Nr tomu
1
Tomów
2
Spis treści
pokaż spis treści
Od tłumacza
I. Wstęp 11
1. Co nazywamy literaturą hiszpańską 11
Zasięg terminu. - Związki i pokrewieństwo literatury kastylijskiej z innymi postaciami literatury hiszpańskiej.
2. Cechy charakterystyczne literatury hiszpańskiej 16
Późne owoce. Umiejętność syntezy. Oryginalność. - Ludowość i tradycjonalizm. Realizm i sens moralny. - Idealizm. Literatura skrajności. - Kryteria historiograficzne i błędne ujęcia. - Rozbieżności w stosunku do europejskiego zaplecza. Hiszpański integralizm.
3. Okresy literatury hiszpańskiej 25
Średniowiecze. - Renesans i „złoty wiek". - Wiek XVIII i XIX. - Literatura współczesna.
II. Okres najwcześniejszy - wiek XII i XIII 29
1. Antecedencje i początki piśmiennictwa. Przegląd ogólny .... 29
Dziedzictwo łacińskie i wizygockie. - Hiszpania arabska. Chrześcijaństwo a islam. - Zestawienie chronologiczne. - Życie i kultura w czasach panowania arabskiego. Język i piśmiennictwo.
2. Początki poezji: żonglerzy, klerkowie i trubadurzy 40
3. Las jarchas i źródła poezji lirycznej 42
Nurty liryki na Półwyspie Iberyjskim i teorie dotyczące jej pochodzenia. Co to jest jarcha, jej historyczne i literackie znaczenie.
4. Cantar de Mio Cid i epopeja kastylijska 48
Charakter i tło poematu. Problem jego powstania. - Poema del Cid: ogólna charakterystyka. - Kompozycja i temat. - Wartość, artyzm i duch. - Późniejsza ewolucja epiki.
5. Auto de los Reyes Magos i zaczątki teatru 65
III. Wiek XIII: poezja uczona i początki prozy. Od Bercea do Alfonsa Mądrego 68
1. Poezja: mester de clerecía 68
Gonzalo de Berceo, poeta religijny. - Poematy inspirowane przez starożytność. Księgi o Apoloniuszu i Aleksandrze. - Poema de Fernán González i erudycyjne przeróbki epiki.
2. Inne utwory poetyckie 78
6
3. Alfons X Mądry i początki prozy 79
Antecedencje: przekłady na łacinę oraz pierwsze próby prozy historycznej
i dydaktycznej. - Osobowość Alfonsa Mądrego. Początki jego dzieła i ogólna charakterystyka. - Las Partidas. - Dzieła historyczne. - Król jako poeta. Las Cantigas.
4. Początki dydaktycznej prozy powieściowej 91
IV. Literatura XIV wieku 94
1. Panorama historyczno-kulturalna 94
2. Infant Don Juan Manuel i rozwój prozy 97
El Caballero Cifar i początki literatury rycerskiej. - Don Juan Manuel (12821349?). - Opowieści z Conde Lucanor.
3. Arcipreste de Hita 105
Życie i osobowość. - Libro de Buen Amor: charakter i struktura. - Wartość i znaczenie księgi.
4. Pomniejsi poeci i ich dzieła 114
Poezja doktrynalna i uczona. - Ewolucja i zanik ,,mester de juglaría".
5. Don Pero López de Ayala 117
Życiorys i charakterystyka. - Historyk. - Rimado de Palacio.
V. Koniec średniowiecza. Prerenesans 123
1. Wstęp do XV wieku. Historia i kultura 123
2. Humanizm 128
3. Poezja . 130
Przegląd ogólny. - Cancionero de Baena i inne zbiory poetyckie. - Markiz de Santillana i Juan de Mena. - Następne pokolenie. Gómez Manrique i średniowieczny teatr. - Coplas Jorge'a Manrique.
4. Proza 147
Satyra, dydaktyka i moralistyka: El Corbacho. - Proza historyczna. - Literatura portretowa: Fernán Pérez de Cuzmán. - Początki powieści sentymentalnej.
VI. Renesans. Epoka Monarchów Katolickich 154
1. Atmosfera epoki. Historia, życie, kultura 155
Jedność polityczna i religijna. - Jedność językowa. - Ekspansja i imperium. - Humanizm i świetność.
2. Romancero. Poezja tradycyjna i poezja uczona 160
Romancero: narodziny i charakter «ogólny. - Tematyka romancy tradycyjnej i historycznej. - Romanca kresowa i romanca mauretańska. - Przekazywanie, ewolucja i rozpowszechnienie się romancy. - Poezja uczona i poezja ludowa.
3. Początki teatru. Encina i Torres Naharro 170
Juan del Encina. - Bartolomé de Torres Naharro.
4. Powieść sentymentalna i rycerska. Amadís de Gaula 175
Cárcel de Amor. - Amadis de Gaula.
5. La Celestina 180
6. Proza historyczna i dydaktyczna 185
7
VII. Wiek XVI: Pełnia odrodzenia. Powstawanie nowych form literackich 187
1. Wstęp do „złotego wieku" 187
Schemat chronologiczny. Wyjaśnienia. - Hiszpania Karola V i Filipa II.
2. Nowa poezja: przyjęcie metryki włoskiej 200
Poezja Garcilasa. - Uczniowie i kontynuatorzy Garcilasa. - Fernando de Herrera. - Epika odrodzeniowa.
3. Teatr 208
Gil Vicente. - Od prymitywistów do prelopistów. - Dwóch prelopistów: Lope de Rueda i Juan de la Cueva.
4. Powieść 214
Księgi rycerskie. - Powieść pasterska. - Powieść mauretańska. - Lazarillo i powieść lotrzykowska.
VIII. Wiek XVI: Pełnia odrodzenia. Proza dydaktyczna. Humanizm, erazmizm
i mistycyzm 227
1. Proza dydaktyczna i erazmizm 229
Antonio de Guevara i literatura moralistyczna. - Bracia Valdés i erazmizm. inne dzieła pisane pod wpływami erazmiańskimi i inni pisarze dydaktyczni. Historia. - Historycy Indii Zachodnich.
2. Mistycy: wstęp 243
Ogólne znaczenie mistycyzmu w literaturze hiszpańskiej. - Klasyfikacja, geneza historyczna i cechy charakterystyczne literatury mistycznej.
3. Cztery wielkie postacie: Granada, Santa Teresa, Luis de Léon i San Juan de la Cruz 250
Fray Luis de Granada: retor i pisarz ascetyczny. - Sw. Teresa: humanizacja mistyki. - Fray Luis de León: poeta i humanista. - Sw. Jan od Krzyża: mistycyzm i czysta poezja.
IX. Cervantes i XVII-wieczna powieść 270
1. Biografia i charakter 272
Związki między życiem Cervantesa a jego twórczością. - Dzieciństwo Ł wychowanie. - We Włoszech: wojsko i literatura. Niewola. - życie w Hiszpanii: Cervantes pisarzem.
2. Poezja. La Galatea i teatr 278
Poeta. - La Galatea. - Twórczość dramatyczna. - Intermedia.
3. Don Kichote 287
Don Kichote: narodziny dzieła i charakter postaci. - Don Kichote i Sanczo.Druga część. - Dzieło Cervantesa jako utwór literacki: jego złożoność i znaczenie.
4. Novelas ejemplares i Persiles 300
Novelas ejemplares. - Persiles.
5. Powieść XVII wieku: pikareska, nowela i kostumbryzm .... 308 Od Lazarilla do rozkwitu powieści łotrzykowskiej. - Guzman de Alfara-
che. - Ewolucja literatury łotrzykowskiej. - Nowela i kostumbryzm.
X. Lope de Vega i powstanie narodowego teatru hiszpańskiego .... 320 1. Życie i osobowość Lopego de Vega 321
8
2. Niedramatyczna twórczość Lopego de Vega: poezja i powieść . . 326
Klasyfikacja jego twórczości poetyckiej. - Charakter i znaczenie liryki Lopego. - Ludzkie treści liryki Lopego de Vega. - La Dorotea.
3. Lope jako twórca „comedii". Wstęp do teatru „złotego wieku" . . 334 Ogólne cechy „comedii". - Duchowa jedność „comedii". - Jedność estetyczna.
4. Twórczość dramatyczna Lopego de Vega 348
5. Tirso, Alarcón i inni dramaturdzy z kręgu Lopego de Vega .... 355
Las Mocedades del Cid. - Teatr religijny Miry de Amescua. - Teatr moralny i psychologiczny Alarcona. - Tirso de Molina.
6. Polemiki wokół „comedii". Jej wpływ poza granicami Hiszpanii . . 367
XI. Wiek XVII. Barok: od rozkwitu do schyłku. Apogeum i zmierzch . . 371
1. Charakterystyka epoki 371
Sytuacja historyczna i społeczna. - Barok i sytuacja w literaturze.
2. Góngora i poezja baroku 378
Przegląd ogólny. - Góngora i gongoryzm. - Epistoła moral a Fabio.
3. Francisco de Quevedo. Satyryk. Moralista. Poeta 393
Postać i życie.- Pisarz. - Vida del Buscón i los Sueños. - Poezja.
4. Proza dydaktyczna 407
Historycy, literatura religijna i traktaty polityczne. - Saavedra Fajardo. Gracián.
5. Koniec klasycznego teatru: Calderón i jego współcześni 419
Charakter, znaczenie i wartość dramatu Calderona. - Twórczość dramatyczna Calderona. - Trzy dramaty. - Autos sacramentales. - Dramaturdzy współcześni Calderonowi.
Bibliografia 437
Indeks nazwisk i terminów 444
I. Wstęp 11
1. Co nazywamy literaturą hiszpańską 11
Zasięg terminu. - Związki i pokrewieństwo literatury kastylijskiej z innymi postaciami literatury hiszpańskiej.
2. Cechy charakterystyczne literatury hiszpańskiej 16
Późne owoce. Umiejętność syntezy. Oryginalność. - Ludowość i tradycjonalizm. Realizm i sens moralny. - Idealizm. Literatura skrajności. - Kryteria historiograficzne i błędne ujęcia. - Rozbieżności w stosunku do europejskiego zaplecza. Hiszpański integralizm.
3. Okresy literatury hiszpańskiej 25
Średniowiecze. - Renesans i „złoty wiek". - Wiek XVIII i XIX. - Literatura współczesna.
II. Okres najwcześniejszy - wiek XII i XIII 29
1. Antecedencje i początki piśmiennictwa. Przegląd ogólny .... 29
Dziedzictwo łacińskie i wizygockie. - Hiszpania arabska. Chrześcijaństwo a islam. - Zestawienie chronologiczne. - Życie i kultura w czasach panowania arabskiego. Język i piśmiennictwo.
2. Początki poezji: żonglerzy, klerkowie i trubadurzy 40
3. Las jarchas i źródła poezji lirycznej 42
Nurty liryki na Półwyspie Iberyjskim i teorie dotyczące jej pochodzenia. Co to jest jarcha, jej historyczne i literackie znaczenie.
4. Cantar de Mio Cid i epopeja kastylijska 48
Charakter i tło poematu. Problem jego powstania. - Poema del Cid: ogólna charakterystyka. - Kompozycja i temat. - Wartość, artyzm i duch. - Późniejsza ewolucja epiki.
5. Auto de los Reyes Magos i zaczątki teatru 65
III. Wiek XIII: poezja uczona i początki prozy. Od Bercea do Alfonsa Mądrego 68
1. Poezja: mester de clerecía 68
Gonzalo de Berceo, poeta religijny. - Poematy inspirowane przez starożytność. Księgi o Apoloniuszu i Aleksandrze. - Poema de Fernán González i erudycyjne przeróbki epiki.
2. Inne utwory poetyckie 78
6
3. Alfons X Mądry i początki prozy 79
Antecedencje: przekłady na łacinę oraz pierwsze próby prozy historycznej
i dydaktycznej. - Osobowość Alfonsa Mądrego. Początki jego dzieła i ogólna charakterystyka. - Las Partidas. - Dzieła historyczne. - Król jako poeta. Las Cantigas.
4. Początki dydaktycznej prozy powieściowej 91
IV. Literatura XIV wieku 94
1. Panorama historyczno-kulturalna 94
2. Infant Don Juan Manuel i rozwój prozy 97
El Caballero Cifar i początki literatury rycerskiej. - Don Juan Manuel (12821349?). - Opowieści z Conde Lucanor.
3. Arcipreste de Hita 105
Życie i osobowość. - Libro de Buen Amor: charakter i struktura. - Wartość i znaczenie księgi.
4. Pomniejsi poeci i ich dzieła 114
Poezja doktrynalna i uczona. - Ewolucja i zanik ,,mester de juglaría".
5. Don Pero López de Ayala 117
Życiorys i charakterystyka. - Historyk. - Rimado de Palacio.
V. Koniec średniowiecza. Prerenesans 123
1. Wstęp do XV wieku. Historia i kultura 123
2. Humanizm 128
3. Poezja . 130
Przegląd ogólny. - Cancionero de Baena i inne zbiory poetyckie. - Markiz de Santillana i Juan de Mena. - Następne pokolenie. Gómez Manrique i średniowieczny teatr. - Coplas Jorge'a Manrique.
4. Proza 147
Satyra, dydaktyka i moralistyka: El Corbacho. - Proza historyczna. - Literatura portretowa: Fernán Pérez de Cuzmán. - Początki powieści sentymentalnej.
VI. Renesans. Epoka Monarchów Katolickich 154
1. Atmosfera epoki. Historia, życie, kultura 155
Jedność polityczna i religijna. - Jedność językowa. - Ekspansja i imperium. - Humanizm i świetność.
2. Romancero. Poezja tradycyjna i poezja uczona 160
Romancero: narodziny i charakter «ogólny. - Tematyka romancy tradycyjnej i historycznej. - Romanca kresowa i romanca mauretańska. - Przekazywanie, ewolucja i rozpowszechnienie się romancy. - Poezja uczona i poezja ludowa.
3. Początki teatru. Encina i Torres Naharro 170
Juan del Encina. - Bartolomé de Torres Naharro.
4. Powieść sentymentalna i rycerska. Amadís de Gaula 175
Cárcel de Amor. - Amadis de Gaula.
5. La Celestina 180
6. Proza historyczna i dydaktyczna 185
7
VII. Wiek XVI: Pełnia odrodzenia. Powstawanie nowych form literackich 187
1. Wstęp do „złotego wieku" 187
Schemat chronologiczny. Wyjaśnienia. - Hiszpania Karola V i Filipa II.
2. Nowa poezja: przyjęcie metryki włoskiej 200
Poezja Garcilasa. - Uczniowie i kontynuatorzy Garcilasa. - Fernando de Herrera. - Epika odrodzeniowa.
3. Teatr 208
Gil Vicente. - Od prymitywistów do prelopistów. - Dwóch prelopistów: Lope de Rueda i Juan de la Cueva.
4. Powieść 214
Księgi rycerskie. - Powieść pasterska. - Powieść mauretańska. - Lazarillo i powieść lotrzykowska.
VIII. Wiek XVI: Pełnia odrodzenia. Proza dydaktyczna. Humanizm, erazmizm
i mistycyzm 227
1. Proza dydaktyczna i erazmizm 229
Antonio de Guevara i literatura moralistyczna. - Bracia Valdés i erazmizm. inne dzieła pisane pod wpływami erazmiańskimi i inni pisarze dydaktyczni. Historia. - Historycy Indii Zachodnich.
2. Mistycy: wstęp 243
Ogólne znaczenie mistycyzmu w literaturze hiszpańskiej. - Klasyfikacja, geneza historyczna i cechy charakterystyczne literatury mistycznej.
3. Cztery wielkie postacie: Granada, Santa Teresa, Luis de Léon i San Juan de la Cruz 250
Fray Luis de Granada: retor i pisarz ascetyczny. - Sw. Teresa: humanizacja mistyki. - Fray Luis de León: poeta i humanista. - Sw. Jan od Krzyża: mistycyzm i czysta poezja.
IX. Cervantes i XVII-wieczna powieść 270
1. Biografia i charakter 272
Związki między życiem Cervantesa a jego twórczością. - Dzieciństwo Ł wychowanie. - We Włoszech: wojsko i literatura. Niewola. - życie w Hiszpanii: Cervantes pisarzem.
2. Poezja. La Galatea i teatr 278
Poeta. - La Galatea. - Twórczość dramatyczna. - Intermedia.
3. Don Kichote 287
Don Kichote: narodziny dzieła i charakter postaci. - Don Kichote i Sanczo.Druga część. - Dzieło Cervantesa jako utwór literacki: jego złożoność i znaczenie.
4. Novelas ejemplares i Persiles 300
Novelas ejemplares. - Persiles.
5. Powieść XVII wieku: pikareska, nowela i kostumbryzm .... 308 Od Lazarilla do rozkwitu powieści łotrzykowskiej. - Guzman de Alfara-
che. - Ewolucja literatury łotrzykowskiej. - Nowela i kostumbryzm.
X. Lope de Vega i powstanie narodowego teatru hiszpańskiego .... 320 1. Życie i osobowość Lopego de Vega 321
8
2. Niedramatyczna twórczość Lopego de Vega: poezja i powieść . . 326
Klasyfikacja jego twórczości poetyckiej. - Charakter i znaczenie liryki Lopego. - Ludzkie treści liryki Lopego de Vega. - La Dorotea.
3. Lope jako twórca „comedii". Wstęp do teatru „złotego wieku" . . 334 Ogólne cechy „comedii". - Duchowa jedność „comedii". - Jedność estetyczna.
4. Twórczość dramatyczna Lopego de Vega 348
5. Tirso, Alarcón i inni dramaturdzy z kręgu Lopego de Vega .... 355
Las Mocedades del Cid. - Teatr religijny Miry de Amescua. - Teatr moralny i psychologiczny Alarcona. - Tirso de Molina.
6. Polemiki wokół „comedii". Jej wpływ poza granicami Hiszpanii . . 367
XI. Wiek XVII. Barok: od rozkwitu do schyłku. Apogeum i zmierzch . . 371
1. Charakterystyka epoki 371
Sytuacja historyczna i społeczna. - Barok i sytuacja w literaturze.
2. Góngora i poezja baroku 378
Przegląd ogólny. - Góngora i gongoryzm. - Epistoła moral a Fabio.
3. Francisco de Quevedo. Satyryk. Moralista. Poeta 393
Postać i życie.- Pisarz. - Vida del Buscón i los Sueños. - Poezja.
4. Proza dydaktyczna 407
Historycy, literatura religijna i traktaty polityczne. - Saavedra Fajardo. Gracián.
5. Koniec klasycznego teatru: Calderón i jego współcześni 419
Charakter, znaczenie i wartość dramatu Calderona. - Twórczość dramatyczna Calderona. - Trzy dramaty. - Autos sacramentales. - Dramaturdzy współcześni Calderonowi.
Bibliografia 437
Indeks nazwisk i terminów 444