Dane szczegółowe książki
Geografia fizyczna Polski / Richling, Andrzej; Ostaszewska, Katarzyna
Tytuł
Geografia fizyczna Polski
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005
ISBN
8301144262
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa 13
Zestawienie wydań Geografii fizycznej Polski i jej pierwowzoru 14
I. Położenie fizycznogeograficzne**1 15
II. Struktura i rzeźba powierzchni 20
1. Struktury tektoniczne 20
1.1. Położenie Polski na tle struktur tektonicznych Europy 20
1.2. Jednostki strukturalne Polski 21
1.2.1. Jednostki prekambryjskie 21
1.2.2. Jednostki paleozoiczne 25
1.2.3. Jednostki laramijskie 27
1.2.4. Jednostki alpejskie 30
2. Przedkenozoiczne etapy rozwoju rzeźby 30
3. Zarys rozwoju rzeźby w trzeciorzędzie 43
4. Geneza i rozwój rzeźby w czwartorzędzie 51
4.1. Rozwój rzeźby w okresie preplejstocenu 62
4.2. Rozwój rzeźby w plejstocenie 63
4.3. Rozwój rzeźby w holocenie 111
5. Współczesne procesy morfogenetyczne 117
Literatura 135
III. Klimat 139
1. Naturalne zmiany klimatu 139
2. Rola cyrkulacji atmosferycznej w kształtowaniu klimatu 147
3. Bilans energii słonecznej 158
4. Cechy termiczne klimatu 165
5. Cechy wilgotnościowe klimatu 173
6. Ekstremalne zjawiska atmosferyczne 182
7. Cechy oceaniczne i kontynentalne klimatu 184
8. Regiony klimatyczne 190
9. Antropogeniczne zmiany klimatu 210
Literatura 218
IV. Wody 222
1. Bilans wodny 222
2. Wody podziemne 227
2.1. Typy poziomów wodonośnych 227
(1) Wody podziemne w równowadze podesłania 231
(2) Wody podziemne w równowadze parowania obszarowego 231
(3) Wody podziemne w równowadze infiltracji 235
(4) Wody podziemne w równowadze przesączania 235
(5) Wody podziemne w równowadze drenowania 237
2.2. Dynamika stanów wody 237
2.3. Zasoby wód 239
2.4. Termika wód 241
2.5. Cechy chemiczne 243
2.6. Zmiany zanieczyszczenia 243
3. Źródła 247
3.1. Rodzaje wypływów wód podziemnych 247
3.2. Rejony występowania 247
3.3. Ustrój hydrologiczny 252
3.4. Charakterystyka jakościowa 253
3.5. Degradacja źródeł 257
4. Mokradła 257
4.1. Typy mokradeł 257
4.2. Rola w cyklu hydrologicznym 261
4.3. Rozmieszczenie mokradeł 261
4.4. Przekształcenia, degradacja i ochrona 263
5. Rzeki 266
5.1. Geneza i ewolucja den dolin i sieci rzecznej 266
5.2. Podział hydrograficzny 268
5.3. Zmienność odpływu 273
5.3.1. Niżówki i susze 277
5.3.2. Wezbrania i powodzie 279
5.4. Ustroje hydrologiczne 293
5.5. Rumowisko rzeczne 298
5.6. Zmiany zanieczyszczenia 303
6. Jeziora 306
6.1. Geneza i typologia 311
6.2. Ustrój hydrologiczny 316
6.2.1. Zmiany stanów wody 318
6.2.2. Funkcje hydrologiczne 320
6.2.3. Termika wód, zlodzenie 322
6.2.4. Typy troficzne 324
6.3. Zmiany zanieczyszczenia 326
7. Zbiorniki retencyjne 328
7.1. Typy i funkcje 328
7.2. Rola zbiorników retencyjnych w cyklu hydrologicznym 330
8. Morze Bałtyckie i wody przybrzeżne 334
8.1. Geneza i struktura 334
8.2. Bilans wodny 339
8.3. Cechy środowiska morskiego 340
8.4. Dopływ materii i ochrona wód morskich 344
Literatura 345
V. Gleby 356
1. Fizycznogeograficzne uwarunkowania rozwoju gleb 356
1.1. Warunki klimatyczne 356
1.2. Skały macierzyste gleb 357
1.3. Rzeźba jako czynnik glebotwórczy 367
2. Procesy glebotwórcze 370
3. Klasyfikacja gleb 377
4. Główne typy genetyczne gleb 388
4.1. Dział I. Gleby litogeniczne 388
4.2. Dział II. Gleby autogeniczne 394
4.2.1. Rząd A. Gleby czarnoziemne 394
Typ 1. Czarnoziemy 394
4.2.2. Rząd B. Gleby brunatnoziemne 398
Typ 1. Gleby brunatne właściwe 398
Typ 2. Gleby brunatne kwaśne 402
Typ 3. Gleby płowe 404
4.2.3. Rząd C. Gleby bielicoziemne 412
Typ 1. Gleby rdzawe 412
Typ 2 i 3. Gleby bielicowe i bielice 414
4.3. Dział III. Gleby semihydrogeniczne 416
4.4. Dział IV. Gleby hydrogeniczne 420
4.4.1. Rząd A. Gleby bagienne 420
Typ 2. Gleby torfowe 420
4.4.2. Rząd B. Gleby pobagienne 423
Typ 1. Gleby murszowe 423
4.5. Dział V. Gleby napływowe 425
Rząd A. Gleby aluwialne 425
Typ 1. Mady rzeczne 425
5. Wykorzystanie, degradacja i ochrona gleb 429
Literatura 431
VI. Świat żywy 436
1. Wprowadzenie 436
2. Przemiany biosfery na ziemiach polskich 439
3. Struktura przestrzenna świata żywego Polski 459
3.1. Statystyka fauny i flory 459
3.2. Typologia areologiczna taksonów roślin i zwierząt Polski 461
3.2.1. Elementy kierunkowe we florze i faunie Polski 464
3.2.2. Zasięgi pionowe we florze i faunie Polski 469
3.2.3. Endemity we florze i faunie Polski 471
3.2.4. Dynamika areałów 471
3.2.5. Struktura migracji behawioralnych 473
4. Struktura ekologiczno-przestrzenna świata żywego Polski 477
A. Formacje naturalne (powstałe i utrzymujące się bez udziału człowieka) 482
1. Formacje leśne 482
2. Formacje nieleśne 487
B. Formacje antropogeniczne (powstałe w wyniku gospodarczej działalności człowieka) 489
1. Zadrzewienia antropogeniczne 490
2. Tereny otwarte 491
3. Ekosystemy osiedli wiejskich i miejskich 491
C. Formacje wód śródlądowych 493
D. Świat żywy Bałtyku 496
5. Biogeograficzna regionalizacja Polski 497
5.1. Regionalizacja biogeograficzna Polski na podstawie zróżnicowania flory i fauny 497
5.2. Regionalizacja ekologiczno-krajobrazowa 506
6. Człowiek a świat żywy - elementy biogeografii praktycznej 508
7. Ochrona przyrody i jej biogeograficzne uwarunkowania 511
Literatura 519
Rozdział VII. Krajobrazy naturalne 521
1. Pojęcie krajobrazu 521
2. Krajobraz naturalny, pierwotny, kulturowy i potencjalny 522
3. Założenia typologii krajobrazu naturalnego Polski 526
4. Charakterystyka klas krajobrazu 532
4.1. Krajobrazy nizin 532
4.2. Krajobrazy wyżyn i niskich gór 536
4.3. Krajobrazy gór średnich i wysokich 541
4.4. Krajobrazy dolin i obniżeń 546
5. Ewolucja krajobrazu naturalnego 548
6. Wykorzystanie krajobrazu 560
7. Zagrożenia i ochrona krajobrazu 564
Literatura 572
Rozdział VIII. Regionalizacja fizycznogeograficzna 576
1. Typologia a regionalizacja 576
2. Zasady regionalizacji 576
3. Regionalizacja Polski - rys historyczny 579
4. Polska na tle podziału fizycznogeograficznego Europy 581
5. Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski 588
Literatura 591
Indeks rzeczowy 594
Zestawienie wydań Geografii fizycznej Polski i jej pierwowzoru 14
I. Położenie fizycznogeograficzne**1 15
II. Struktura i rzeźba powierzchni 20
1. Struktury tektoniczne 20
1.1. Położenie Polski na tle struktur tektonicznych Europy 20
1.2. Jednostki strukturalne Polski 21
1.2.1. Jednostki prekambryjskie 21
1.2.2. Jednostki paleozoiczne 25
1.2.3. Jednostki laramijskie 27
1.2.4. Jednostki alpejskie 30
2. Przedkenozoiczne etapy rozwoju rzeźby 30
3. Zarys rozwoju rzeźby w trzeciorzędzie 43
4. Geneza i rozwój rzeźby w czwartorzędzie 51
4.1. Rozwój rzeźby w okresie preplejstocenu 62
4.2. Rozwój rzeźby w plejstocenie 63
4.3. Rozwój rzeźby w holocenie 111
5. Współczesne procesy morfogenetyczne 117
Literatura 135
III. Klimat 139
1. Naturalne zmiany klimatu 139
2. Rola cyrkulacji atmosferycznej w kształtowaniu klimatu 147
3. Bilans energii słonecznej 158
4. Cechy termiczne klimatu 165
5. Cechy wilgotnościowe klimatu 173
6. Ekstremalne zjawiska atmosferyczne 182
7. Cechy oceaniczne i kontynentalne klimatu 184
8. Regiony klimatyczne 190
9. Antropogeniczne zmiany klimatu 210
Literatura 218
IV. Wody 222
1. Bilans wodny 222
2. Wody podziemne 227
2.1. Typy poziomów wodonośnych 227
(1) Wody podziemne w równowadze podesłania 231
(2) Wody podziemne w równowadze parowania obszarowego 231
(3) Wody podziemne w równowadze infiltracji 235
(4) Wody podziemne w równowadze przesączania 235
(5) Wody podziemne w równowadze drenowania 237
2.2. Dynamika stanów wody 237
2.3. Zasoby wód 239
2.4. Termika wód 241
2.5. Cechy chemiczne 243
2.6. Zmiany zanieczyszczenia 243
3. Źródła 247
3.1. Rodzaje wypływów wód podziemnych 247
3.2. Rejony występowania 247
3.3. Ustrój hydrologiczny 252
3.4. Charakterystyka jakościowa 253
3.5. Degradacja źródeł 257
4. Mokradła 257
4.1. Typy mokradeł 257
4.2. Rola w cyklu hydrologicznym 261
4.3. Rozmieszczenie mokradeł 261
4.4. Przekształcenia, degradacja i ochrona 263
5. Rzeki 266
5.1. Geneza i ewolucja den dolin i sieci rzecznej 266
5.2. Podział hydrograficzny 268
5.3. Zmienność odpływu 273
5.3.1. Niżówki i susze 277
5.3.2. Wezbrania i powodzie 279
5.4. Ustroje hydrologiczne 293
5.5. Rumowisko rzeczne 298
5.6. Zmiany zanieczyszczenia 303
6. Jeziora 306
6.1. Geneza i typologia 311
6.2. Ustrój hydrologiczny 316
6.2.1. Zmiany stanów wody 318
6.2.2. Funkcje hydrologiczne 320
6.2.3. Termika wód, zlodzenie 322
6.2.4. Typy troficzne 324
6.3. Zmiany zanieczyszczenia 326
7. Zbiorniki retencyjne 328
7.1. Typy i funkcje 328
7.2. Rola zbiorników retencyjnych w cyklu hydrologicznym 330
8. Morze Bałtyckie i wody przybrzeżne 334
8.1. Geneza i struktura 334
8.2. Bilans wodny 339
8.3. Cechy środowiska morskiego 340
8.4. Dopływ materii i ochrona wód morskich 344
Literatura 345
V. Gleby 356
1. Fizycznogeograficzne uwarunkowania rozwoju gleb 356
1.1. Warunki klimatyczne 356
1.2. Skały macierzyste gleb 357
1.3. Rzeźba jako czynnik glebotwórczy 367
2. Procesy glebotwórcze 370
3. Klasyfikacja gleb 377
4. Główne typy genetyczne gleb 388
4.1. Dział I. Gleby litogeniczne 388
4.2. Dział II. Gleby autogeniczne 394
4.2.1. Rząd A. Gleby czarnoziemne 394
Typ 1. Czarnoziemy 394
4.2.2. Rząd B. Gleby brunatnoziemne 398
Typ 1. Gleby brunatne właściwe 398
Typ 2. Gleby brunatne kwaśne 402
Typ 3. Gleby płowe 404
4.2.3. Rząd C. Gleby bielicoziemne 412
Typ 1. Gleby rdzawe 412
Typ 2 i 3. Gleby bielicowe i bielice 414
4.3. Dział III. Gleby semihydrogeniczne 416
4.4. Dział IV. Gleby hydrogeniczne 420
4.4.1. Rząd A. Gleby bagienne 420
Typ 2. Gleby torfowe 420
4.4.2. Rząd B. Gleby pobagienne 423
Typ 1. Gleby murszowe 423
4.5. Dział V. Gleby napływowe 425
Rząd A. Gleby aluwialne 425
Typ 1. Mady rzeczne 425
5. Wykorzystanie, degradacja i ochrona gleb 429
Literatura 431
VI. Świat żywy 436
1. Wprowadzenie 436
2. Przemiany biosfery na ziemiach polskich 439
3. Struktura przestrzenna świata żywego Polski 459
3.1. Statystyka fauny i flory 459
3.2. Typologia areologiczna taksonów roślin i zwierząt Polski 461
3.2.1. Elementy kierunkowe we florze i faunie Polski 464
3.2.2. Zasięgi pionowe we florze i faunie Polski 469
3.2.3. Endemity we florze i faunie Polski 471
3.2.4. Dynamika areałów 471
3.2.5. Struktura migracji behawioralnych 473
4. Struktura ekologiczno-przestrzenna świata żywego Polski 477
A. Formacje naturalne (powstałe i utrzymujące się bez udziału człowieka) 482
1. Formacje leśne 482
2. Formacje nieleśne 487
B. Formacje antropogeniczne (powstałe w wyniku gospodarczej działalności człowieka) 489
1. Zadrzewienia antropogeniczne 490
2. Tereny otwarte 491
3. Ekosystemy osiedli wiejskich i miejskich 491
C. Formacje wód śródlądowych 493
D. Świat żywy Bałtyku 496
5. Biogeograficzna regionalizacja Polski 497
5.1. Regionalizacja biogeograficzna Polski na podstawie zróżnicowania flory i fauny 497
5.2. Regionalizacja ekologiczno-krajobrazowa 506
6. Człowiek a świat żywy - elementy biogeografii praktycznej 508
7. Ochrona przyrody i jej biogeograficzne uwarunkowania 511
Literatura 519
Rozdział VII. Krajobrazy naturalne 521
1. Pojęcie krajobrazu 521
2. Krajobraz naturalny, pierwotny, kulturowy i potencjalny 522
3. Założenia typologii krajobrazu naturalnego Polski 526
4. Charakterystyka klas krajobrazu 532
4.1. Krajobrazy nizin 532
4.2. Krajobrazy wyżyn i niskich gór 536
4.3. Krajobrazy gór średnich i wysokich 541
4.4. Krajobrazy dolin i obniżeń 546
5. Ewolucja krajobrazu naturalnego 548
6. Wykorzystanie krajobrazu 560
7. Zagrożenia i ochrona krajobrazu 564
Literatura 572
Rozdział VIII. Regionalizacja fizycznogeograficzna 576
1. Typologia a regionalizacja 576
2. Zasady regionalizacji 576
3. Regionalizacja Polski - rys historyczny 579
4. Polska na tle podziału fizycznogeograficznego Europy 581
5. Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski 588
Literatura 591
Indeks rzeczowy 594