Dane szczegółowe książki
Zasady wykładni prawa / Morawski, Lech (1949-)
Autorzy
Tytuł
Zasady wykładni prawa
Wydawnictwo
Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", 2006
ISBN
978-83-7285-308-0
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Bibliogr. s. 281-288. Indeks.
Spis treści
pokaż spis treści
ZASADY WYKŁADNI PRAWA 1
SPIS TREŚCI 4
WSTĘP 10
Rozdział I ZAGADNIENIA OGÓLNE 13
1. Teoria klaryfikacyjna i derywacyjna wykładni 13
2. Teoria deklaratoryjna i konstytutywna wykładni 16
3. Zakaz wykładni prawotwórczej 18
4. Wykładnia sensu stricto i sensu largo 20
5. Nakaz respektowania dyrektyw techniki prawodawczej 21
6. Granice wykładni 22
7. Zasada ignorantia iuris nocet i czas działania wykładni 25
ROZDZIAŁ II RODZAJE WYKŁADNI ZE WZGLĘDU NA PODMIOT ORAZ MOC WIĄŻĄCĄ 29
1. Uwagi ogólne 29
2. Wykładnia autentyczna 29
3. Wykładnia legalna 33
4. Wykładnia operatywna 38
5. Wykładnia doktrynalna 43
ROZDZIAŁ III CLARA NON SUNT INTERPRETANDA 43
1. Pojęcie 43
2. Zasada clara non sunt interpretanda a orzecznictwo sądowe 46
3. Luzy interpretacyjne i praktyka stosowania prawa 49
Rozdział IV DYREKTYWY WYKŁADNI 49
1. Charakterystyka 49
2. Typy dyrektyw wykładni 57
Rozdział V DYREKTYWY PREFERENCJI 59
1. Uwagi ogólne 59
2. Zasada pierwszeństwa wykładni językówi subsydiarności wykładni systemowej i funkcjonalnej 62
3. Reguła potwierdzania (harmonizowania kontekstów) 67
4. Dyrektywy odstępstwa od sensu językowego przepisu 70
5. Zasada pierwszeństwa wykładni sensu stricto 77
6. Wykładnia secundum, contra i praeter legem 79
Rozdział VI WYKŁADNIA JĘZYKOWA 80
1. Uwagi ogólne 80
2. Dyrektywa języka potocznego 82
3. Dyrektywa języka prawnego - definicje legalne 86
4. Dyrektywa języka prawniczego 92
5. Dyrektywa znaczenia specjalnego (języka specjalistycznego) 94
6. Kolejność stosowania dyrektyw językowych 94
7. Znaczenie literalne 95
8. Zakaz wykładni synonimicznej 96
9. Dyrektywa konsekwencji terminologicznej (zakaz wykładni homonimicznej) 97
10. Zakaz wykładni per non est 99
11. Legę non distinguente 100
Rozdział VII WYKŁADNIA SYSTEMOWA 101
1. Uwagi ogólne 101
2. Nakaz interpretacji prawa zgodnie z Konstytucją 103
3. Nakaz respektowania hierarchii aktów normatywnych 106
4. Zasady prawa 106
5. Prawa i wolności jako zasady prawne 111
6. Zasada proporcjonalności 112
7. Nakaz interpretacji prawa zgodnie z normami prawa międzynarodowego 116
8. Nakaz interpretacji prawa zgodnie z normami prawa europejskiego 118
9. Zakaz wykładni prowadzącej do sprzeczności 120
10. Zakaz wykładni prowadzącej do luk 121
11. Argumentum a rubrica 123
ROZDZIAŁ VIII WYKŁADNIA FUNKCJONALNA 124
1. Uwagi ogólne 124
2. Ratio legis i wykładnia celowościowa 128
3. Wykładnia statyczna i dynamiczna 130
4. Wykładnia subiektywna i obiektywna 132
5. Normy moralne, zasady sprawiedliwości i słuszności 136
6. Argument z konsekwencji 138
7. Argumentum ad absurdum 140
8. Wykładnia komparatystyczna 141
9. Wykładnia historyczna 142
Rozdział IX DOMNIEMANIA INTERPRETACYJNE 144
1. Uwagi ogólne 144
2. Domniemanie zgodności z konstytucją 147
3. Domniemanie racjonalności prawodawcy 148
4. In dubio pro libertate 152
5. In dubio pro reo 153
6. In dubio pro tributario i zakaz wykładni in dubio pro fisco 154
ROZDZIAŁ X ZAKRES WYKŁADNI - WYKŁADNIA LITERALNA, ROZSZERZAJĄCA I ZWĘŻAJĄCA 155
1. Uwagi ogólne 155
2. Ogólne zasady stosowania wykładni literalnej, rozszerzającej i zwężającej 157
3. Wykładnia literalna 160
4. Wykładnia rozszerzająca 162
5. Wykładnia zwężająca 168
Rozdział XI MATERIAŁY INTERPRETACYJNE 171
ROZDZIAŁ XII WNIOSKOWANIA PRAWNICZE 178
1. Uwagi ogólne 178
2. Ogólne zasady stosowania analogii i argumentum a contrario 180
3. Analogia 186
3.1. Analogia legis 186
3.2. Analogia iuris 194
3.3. Odpowiednie zastosowanie przepisu 198
4. Wnioskowanie z przeciwieństwa (argumentum a contrario) 198
5. Argumentum a fortiori 201
6. Wnioskowanie z celu na środki 205
Rozdział XIII REGUŁY KOLIZYJNE 207
1. Uwagi ogólne 207
2. Lex superior derogat legi inferiori 213
3. Lex posteriorderogat legi priori 217
4. Lex specialis derogat legi generali 219
Rozdział XIV BŁĘDNA WYKŁADNIA PRAWA I JEJ SKUTKI 221
1. Uwagi ogólne 221
2. Uzasadnienie decyzji interpretacyjnej 221
3. Zarzut błędnej wykładni prawa i kwestie pokrewne w postępowaniu odwoławczym 222
4. Pojęcia niedookreślone i klauzule generalne 223
5. Błędna wykładnia a rażące naruszenie prawa 224
Rozdział XV ZASADY WYKŁADNI PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO I EUROPEJSKIEGO 225
1. Uwagi ogólne 225
2. Zasady interpretacji prawa międzynarodowego 228
3. Zasady interpretacji prawa Unii Europejskiej 244
BIBLIOGRAFIA 258
INDEKS RZECZOWY 266
SPIS TREŚCI 4
WSTĘP 10
Rozdział I ZAGADNIENIA OGÓLNE 13
1. Teoria klaryfikacyjna i derywacyjna wykładni 13
2. Teoria deklaratoryjna i konstytutywna wykładni 16
3. Zakaz wykładni prawotwórczej 18
4. Wykładnia sensu stricto i sensu largo 20
5. Nakaz respektowania dyrektyw techniki prawodawczej 21
6. Granice wykładni 22
7. Zasada ignorantia iuris nocet i czas działania wykładni 25
ROZDZIAŁ II RODZAJE WYKŁADNI ZE WZGLĘDU NA PODMIOT ORAZ MOC WIĄŻĄCĄ 29
1. Uwagi ogólne 29
2. Wykładnia autentyczna 29
3. Wykładnia legalna 33
4. Wykładnia operatywna 38
5. Wykładnia doktrynalna 43
ROZDZIAŁ III CLARA NON SUNT INTERPRETANDA 43
1. Pojęcie 43
2. Zasada clara non sunt interpretanda a orzecznictwo sądowe 46
3. Luzy interpretacyjne i praktyka stosowania prawa 49
Rozdział IV DYREKTYWY WYKŁADNI 49
1. Charakterystyka 49
2. Typy dyrektyw wykładni 57
Rozdział V DYREKTYWY PREFERENCJI 59
1. Uwagi ogólne 59
2. Zasada pierwszeństwa wykładni językówi subsydiarności wykładni systemowej i funkcjonalnej 62
3. Reguła potwierdzania (harmonizowania kontekstów) 67
4. Dyrektywy odstępstwa od sensu językowego przepisu 70
5. Zasada pierwszeństwa wykładni sensu stricto 77
6. Wykładnia secundum, contra i praeter legem 79
Rozdział VI WYKŁADNIA JĘZYKOWA 80
1. Uwagi ogólne 80
2. Dyrektywa języka potocznego 82
3. Dyrektywa języka prawnego - definicje legalne 86
4. Dyrektywa języka prawniczego 92
5. Dyrektywa znaczenia specjalnego (języka specjalistycznego) 94
6. Kolejność stosowania dyrektyw językowych 94
7. Znaczenie literalne 95
8. Zakaz wykładni synonimicznej 96
9. Dyrektywa konsekwencji terminologicznej (zakaz wykładni homonimicznej) 97
10. Zakaz wykładni per non est 99
11. Legę non distinguente 100
Rozdział VII WYKŁADNIA SYSTEMOWA 101
1. Uwagi ogólne 101
2. Nakaz interpretacji prawa zgodnie z Konstytucją 103
3. Nakaz respektowania hierarchii aktów normatywnych 106
4. Zasady prawa 106
5. Prawa i wolności jako zasady prawne 111
6. Zasada proporcjonalności 112
7. Nakaz interpretacji prawa zgodnie z normami prawa międzynarodowego 116
8. Nakaz interpretacji prawa zgodnie z normami prawa europejskiego 118
9. Zakaz wykładni prowadzącej do sprzeczności 120
10. Zakaz wykładni prowadzącej do luk 121
11. Argumentum a rubrica 123
ROZDZIAŁ VIII WYKŁADNIA FUNKCJONALNA 124
1. Uwagi ogólne 124
2. Ratio legis i wykładnia celowościowa 128
3. Wykładnia statyczna i dynamiczna 130
4. Wykładnia subiektywna i obiektywna 132
5. Normy moralne, zasady sprawiedliwości i słuszności 136
6. Argument z konsekwencji 138
7. Argumentum ad absurdum 140
8. Wykładnia komparatystyczna 141
9. Wykładnia historyczna 142
Rozdział IX DOMNIEMANIA INTERPRETACYJNE 144
1. Uwagi ogólne 144
2. Domniemanie zgodności z konstytucją 147
3. Domniemanie racjonalności prawodawcy 148
4. In dubio pro libertate 152
5. In dubio pro reo 153
6. In dubio pro tributario i zakaz wykładni in dubio pro fisco 154
ROZDZIAŁ X ZAKRES WYKŁADNI - WYKŁADNIA LITERALNA, ROZSZERZAJĄCA I ZWĘŻAJĄCA 155
1. Uwagi ogólne 155
2. Ogólne zasady stosowania wykładni literalnej, rozszerzającej i zwężającej 157
3. Wykładnia literalna 160
4. Wykładnia rozszerzająca 162
5. Wykładnia zwężająca 168
Rozdział XI MATERIAŁY INTERPRETACYJNE 171
ROZDZIAŁ XII WNIOSKOWANIA PRAWNICZE 178
1. Uwagi ogólne 178
2. Ogólne zasady stosowania analogii i argumentum a contrario 180
3. Analogia 186
3.1. Analogia legis 186
3.2. Analogia iuris 194
3.3. Odpowiednie zastosowanie przepisu 198
4. Wnioskowanie z przeciwieństwa (argumentum a contrario) 198
5. Argumentum a fortiori 201
6. Wnioskowanie z celu na środki 205
Rozdział XIII REGUŁY KOLIZYJNE 207
1. Uwagi ogólne 207
2. Lex superior derogat legi inferiori 213
3. Lex posteriorderogat legi priori 217
4. Lex specialis derogat legi generali 219
Rozdział XIV BŁĘDNA WYKŁADNIA PRAWA I JEJ SKUTKI 221
1. Uwagi ogólne 221
2. Uzasadnienie decyzji interpretacyjnej 221
3. Zarzut błędnej wykładni prawa i kwestie pokrewne w postępowaniu odwoławczym 222
4. Pojęcia niedookreślone i klauzule generalne 223
5. Błędna wykładnia a rażące naruszenie prawa 224
Rozdział XV ZASADY WYKŁADNI PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO I EUROPEJSKIEGO 225
1. Uwagi ogólne 225
2. Zasady interpretacji prawa międzynarodowego 228
3. Zasady interpretacji prawa Unii Europejskiej 244
BIBLIOGRAFIA 258
INDEKS RZECZOWY 266