Dane szczegółowe książki
Zarys psychologii rozwoju: podręcznik dla nauczycieli / Matczak, Anna
Autorzy
Tytuł
Zarys psychologii rozwoju: podręcznik dla nauczycieli
Wydawnictwo
Warszawa: "Żak", 2003
ISBN
8388149911
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
brak numeracji stron
Spis treści
pokaż spis treści
1.Wprowadzenie...9
1.1. Pojęcie rozwoju...9
1.2. Kierunki rozwoju psychicznego...12
1.3. Rozwój jako stadialny proces organizacji doświadczenia...20
2. Czynniki rozwoju...29
2.1. Stary spór "dziedziczność czy środowisko?"...29
2.2. Aktywność jako wyznacznik rozwoju psychicznego...31
2.3. Zewnętrzne determinanty aktywności...33
2.3.1. Warunki środowiskowe...33
2.3.2. Wymagania środowiskowe...35
2.3.3.Wzorce...36
2.4. Wewnętrzne determinanty aktywności...39
2.4.1. Możliwości jednostki...39
2.4.2. Indywidualnepreferencje...42
2.5. Wzajemność związków między zewnętrznymi a wewnętrznymi determinantami
aktywności...45
2.6.Podsumowanie...47
3. Rozwój procesów poznawczych...50
3.1. Zmiany rozwojowe w zakresie odbierania wrażeń...50
3.2. Rozwój czynności spostrzegania...55
3.2.1. Doskonalenie się analizy i syntezy spostrzeżeniowej...56
3.2.2. Wzrost dowolności procesu spostrzegania...62
3.2.3. Oddziaływania stymulujące rozwój spostrzegania...65
3.3. Rozwój myślenia...66
3.3.1. Materiał myślenia na kolejnych etapach rozwoju...68
3.3.2. Charakterystyka operacji umysłowych...73
3.3.3. Wzrost autonomii myślenia...81
3.3.4. Zmiana sposobu rozwiązywania problemów...83
3.3.5. Rola nauczania w rozwoju myślenia....86
3.4. Rozwój pamięci...92
3.4.1. Główne kierunki zmian...95
3.4.2. Oddziaływania stymulujące rozwój pamięci..98
3.5. Podsumowanie...100
4. Rozwój mowy...103
4.1. Rozwój słownictwa i artykulacji...105
4.2. Gramatyzacja mowy...111
4.3. Funkcje mowy dziecka...114
4.4. Rola oddziaływań społeczno-wychowawczych w rozwoju mowy...118
4.5. Podsumowanie...125
5. Rozwójemocjonalny...127
5.1. Czynniki wywołujące emocje...129
5.2. Różnicowanie się i wzrost trwałości reakcji emocjonalnych...135
5.3. Formy przejawiania emocji..140
5.4. Wpływ emocji na działanie...146
5.5. Rozwój emocji jako kształtowanie się inteligencji emocjonalnej...150
5.6. Podsumowanie...153
6. Rozwój społeczny...154
6.1.Rozwój percepcji społecznej jako podstawa różnicowania się zachowań
społecznych...155
6.2. Rozwój kontaktów społecznych...167
6.3. Rozwój społeczny jako proces socjalizacji...175
6.4. Podsumowanie...182
7. Rozwój osobowości...184
7.1. Kształtowanie się obrazu świata i własnej osoby...185
7.2. Rozwój systemu motywacyjnego...197
7.2.1. Powstawanie i rozwój podstawowych potrzeb...198
7.2.2. Kształtowanie się motywacji związanej z systemem poznawczym...207
7.3. Podsumowanie...210
8. Podstawowe osiągnięcia rozwojowe w poszczególnych okresach...212
8.1. Niemowlęctwo...213
8.2. Wiek poniemowlęcy...216
8.3. Wiek przedszkolny...219
8.4. Młodszy wiek szkolny....223
8.5. Wiek dorastania i wiek młodzieńczy...227
8.6. Dorosłość...232
8.7. Podsumowanie...235
9. Metody badania rozwoju...237
9.1. Metody badania prawidłowości rozwojowych...237
9.1.1. Badanie zmian zachodzących z wiekiem...238
9.1.2. Badanie czynników wpływających na rozwój...241
9.2. Diagnoza rozwoju jednostki...246
9.2.1. Podejście psychometryczne...246
9.2.2. Podejście jakościowe...251
9.3. Podsumowanie...255
10. Nauczanie i wychowanie jako stymulacja rozwoju...257
10.1. Znaczenie rozwojowe podstawowych typów działalności człowieka...260
10.1.1. Zabawa...260
10.1.2. Nauka szkolna...263
10.1.3. Praca....268
10.2. Rozwojowe wyznaczniki podatności na oddziaływania...270
10.3. Nauczanie i wychowanie a różnice indywidualne...275
10.4. Podsumowanie...280
Cytowana literatura...282
1.1. Pojęcie rozwoju...9
1.2. Kierunki rozwoju psychicznego...12
1.3. Rozwój jako stadialny proces organizacji doświadczenia...20
2. Czynniki rozwoju...29
2.1. Stary spór "dziedziczność czy środowisko?"...29
2.2. Aktywność jako wyznacznik rozwoju psychicznego...31
2.3. Zewnętrzne determinanty aktywności...33
2.3.1. Warunki środowiskowe...33
2.3.2. Wymagania środowiskowe...35
2.3.3.Wzorce...36
2.4. Wewnętrzne determinanty aktywności...39
2.4.1. Możliwości jednostki...39
2.4.2. Indywidualnepreferencje...42
2.5. Wzajemność związków między zewnętrznymi a wewnętrznymi determinantami
aktywności...45
2.6.Podsumowanie...47
3. Rozwój procesów poznawczych...50
3.1. Zmiany rozwojowe w zakresie odbierania wrażeń...50
3.2. Rozwój czynności spostrzegania...55
3.2.1. Doskonalenie się analizy i syntezy spostrzeżeniowej...56
3.2.2. Wzrost dowolności procesu spostrzegania...62
3.2.3. Oddziaływania stymulujące rozwój spostrzegania...65
3.3. Rozwój myślenia...66
3.3.1. Materiał myślenia na kolejnych etapach rozwoju...68
3.3.2. Charakterystyka operacji umysłowych...73
3.3.3. Wzrost autonomii myślenia...81
3.3.4. Zmiana sposobu rozwiązywania problemów...83
3.3.5. Rola nauczania w rozwoju myślenia....86
3.4. Rozwój pamięci...92
3.4.1. Główne kierunki zmian...95
3.4.2. Oddziaływania stymulujące rozwój pamięci..98
3.5. Podsumowanie...100
4. Rozwój mowy...103
4.1. Rozwój słownictwa i artykulacji...105
4.2. Gramatyzacja mowy...111
4.3. Funkcje mowy dziecka...114
4.4. Rola oddziaływań społeczno-wychowawczych w rozwoju mowy...118
4.5. Podsumowanie...125
5. Rozwójemocjonalny...127
5.1. Czynniki wywołujące emocje...129
5.2. Różnicowanie się i wzrost trwałości reakcji emocjonalnych...135
5.3. Formy przejawiania emocji..140
5.4. Wpływ emocji na działanie...146
5.5. Rozwój emocji jako kształtowanie się inteligencji emocjonalnej...150
5.6. Podsumowanie...153
6. Rozwój społeczny...154
6.1.Rozwój percepcji społecznej jako podstawa różnicowania się zachowań
społecznych...155
6.2. Rozwój kontaktów społecznych...167
6.3. Rozwój społeczny jako proces socjalizacji...175
6.4. Podsumowanie...182
7. Rozwój osobowości...184
7.1. Kształtowanie się obrazu świata i własnej osoby...185
7.2. Rozwój systemu motywacyjnego...197
7.2.1. Powstawanie i rozwój podstawowych potrzeb...198
7.2.2. Kształtowanie się motywacji związanej z systemem poznawczym...207
7.3. Podsumowanie...210
8. Podstawowe osiągnięcia rozwojowe w poszczególnych okresach...212
8.1. Niemowlęctwo...213
8.2. Wiek poniemowlęcy...216
8.3. Wiek przedszkolny...219
8.4. Młodszy wiek szkolny....223
8.5. Wiek dorastania i wiek młodzieńczy...227
8.6. Dorosłość...232
8.7. Podsumowanie...235
9. Metody badania rozwoju...237
9.1. Metody badania prawidłowości rozwojowych...237
9.1.1. Badanie zmian zachodzących z wiekiem...238
9.1.2. Badanie czynników wpływających na rozwój...241
9.2. Diagnoza rozwoju jednostki...246
9.2.1. Podejście psychometryczne...246
9.2.2. Podejście jakościowe...251
9.3. Podsumowanie...255
10. Nauczanie i wychowanie jako stymulacja rozwoju...257
10.1. Znaczenie rozwojowe podstawowych typów działalności człowieka...260
10.1.1. Zabawa...260
10.1.2. Nauka szkolna...263
10.1.3. Praca....268
10.2. Rozwojowe wyznaczniki podatności na oddziaływania...270
10.3. Nauczanie i wychowanie a różnice indywidualne...275
10.4. Podsumowanie...280
Cytowana literatura...282