Dane szczegółowe książki
Nasz wiek XX: przewodnie idee literatury polskiej 1918-1980 / Maciąg, Włodzimierz (1925-)
Autorzy
Tytuł
Nasz wiek XX: przewodnie idee literatury polskiej 1918-1980
Wydawnictwo
Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992
ISBN
8304040417
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
CZĘŚĆ l
1. Początek wieku-początek formacji kulturowej. Nowa wizja świata . 6 Manifesty awangardowe-istota nowatorstwa . 14
Człowiek jako dynamomaszy na. Tytus Czyżewski . . 21
2. Nowa świadomość poetów. Poezja wyzwalająca i poezja "w służbie". .
Kobiecość Skamandra i męskość Awangardy . ; 24
(^3. Proza-narzędzie obiektywnego poznania. Bohater w obliczu zbudzonego żywiołu . .'•; 36
. 4. Witkacy i Leśmian - dwa oblicza zagrożenia . 43
Witkacy . 43
Leśmian ': . . • .. . 49
5. Mechanizmy procesu historycznego. Mit katastrofy - mit wybawienia . 64 Soteriologia Marii Dąbrowskiej . . 70
Człowiek wobec zmienności. Historia i natura . 75
Wśród pytań o naturę człowieka . 79
Drugie dziesięciolecie niepodległości. Kryzys i zwątpienie . 86
""Nowe koncepcje bohatera prozy. Człowiek jako "wiązka doznań" . . 99 "Własne i obce". Struktura duszy ludzkiej .. 104
Postaci Niekochanej Adolfa Rudnickiego ... 108
człowieczeństwo niedokonane. Wiktor Ruben Jarosława Iwaszkiewicza . 111 (^Człowieczeństwo niespełnione. Cudzoziemka Marii Kuncewiczowej . . 115
Człowieczeństwo uwięzione w organiczności. Zazdrość i medycyna Mi- .,Ą--\ _^ chała Choromańskiego '1.124.1
.Ai Próba podmiotu absolutnego. Witold Gombrowicz ... J 28
(człowiek wobec pytania o sankcję. Bruno Schulz .. TW
Nieoczekiwana dojrzałość młodych krytyków. Bolesław Miciński. Ludwik
Fryde .. 146
7. O co chodzi w tej książce? ... 156
CZĘŚĆ II
1. Katastrofa wrześniowa. Wejście w piekło .. 168
Utrata wiary w słowo . 174
2. Świat opanowany przez Zło - jako źródło inicjacji. Rezerwy duchowe
młodego pokolenia . 180
Krzysztof Kamil Baczyński .'.. 180
Podmiot w stanie rozpadu. Tadeusz Różewicz . 186
387
X Gniew jako samoobrona przed schizofrenią. Tadeusz Borowski ... 194 ^Świadomość w stanie uwięzienia. Gustaw Herling-Grudziński 205
Granica spustoszenia duchowego. Pytanie o odpowiedzialność zbiorową ..."... 211
Wspólnota jako źródło pewności. Próby Świadectwa Jana Strzeleckiego . 219 Dlaczego miłość jest niemożliwa? jezioro Bodeńskie Stanisława Dygata . 224 Szansa odzyskania utraconego ładu rzeczy .. 228
3. "Zmęczenie" jako okoliczność wzmagająca pokusę. Podmiotowość oskarżona .. 233
Realizm jako strefa bezpieczeństwa 238
Niewyciszalny głos moralnego prawa. Dwa teatry Jerzego Szaniawskiego 240 ^Przeznaczenie dziejowe i los człowieka. Popiół i diament Jerzego Andrze- ^---- jewskiego -.- C-MU
Doktryna - gwałt na podmiotowości 244
4. Ferment. Warianty "innej prawdy". Próby suwerenności .. 250
Próby autorewizji .. 251
Powrót "do siebie samego". Mieczysław Jastrun 257
Wyniosła wolność wyobraźni. Zbigniew Bieńkowski ... 261
Domena suwerenności twórczej . 263
5. Jawność i myślenie uwikłane .. 267
Wejście w inny czas . 269
^Miron Białoszewski - czyli oswajanie rzeczy . 270
Jerzy Harasymowicz-czyli wejście w baśń . 274
Marek Hłasko - czyli krzyk pokolenia ... 275
Sławomir Mrozek - czyli świat zamknięty .. 280
6. Koniec wieku ideologii. Odnajdywanie fundamentów .. 292
Skuteczność władzy - i niepokój sumienia. Spowiedź króla - Hanny Malewskiej 296
Niezgłębiona wielorakość istnienia. Traktat poetycki Czesława Miłosza . 300
7. Przestrzenie zakorzenienia ... 309
jak sprostać klasykom? Pan Cogito Zbigniewa Herberta .. 309
Wiara klasycystów. Poezja Jarosława Marka Rymkiewicza . 314
Dramat uwłaszczonego chłopa. Tadeusz Nowak 321
Wysokie koszty wyłaniania się idei. Teodor Parnicki ... 331
Ukryty skarb: sens rzeczy. Powieść Andrzeja Kijowskiego . 336
Wierność cieniom. Julian Stryjkowski . 342
Bolesna pamięć. Tadeusz Konwicki 347
Mundus vult decipi. Kazimierz Brandys ... 353
8. Senność kontrolowana. Bunt młodych - raz jeszcze ... 359
Rafał Wojaczek - czyli cielesność 362
Programowanie ...' 365
Ryszard Krynicki - czyli pogonie, ucieczki .. 369
Stanisław Barańczak-czyli samorozpoznanie 370
9. Literatura naszego wieku 374
Indeks nazwisk 382
1. Początek wieku-początek formacji kulturowej. Nowa wizja świata . 6 Manifesty awangardowe-istota nowatorstwa . 14
Człowiek jako dynamomaszy na. Tytus Czyżewski . . 21
2. Nowa świadomość poetów. Poezja wyzwalająca i poezja "w służbie". .
Kobiecość Skamandra i męskość Awangardy . ; 24
(^3. Proza-narzędzie obiektywnego poznania. Bohater w obliczu zbudzonego żywiołu . .'•; 36
. 4. Witkacy i Leśmian - dwa oblicza zagrożenia . 43
Witkacy . 43
Leśmian ': . . • .. . 49
5. Mechanizmy procesu historycznego. Mit katastrofy - mit wybawienia . 64 Soteriologia Marii Dąbrowskiej . . 70
Człowiek wobec zmienności. Historia i natura . 75
Wśród pytań o naturę człowieka . 79
Drugie dziesięciolecie niepodległości. Kryzys i zwątpienie . 86
""Nowe koncepcje bohatera prozy. Człowiek jako "wiązka doznań" . . 99 "Własne i obce". Struktura duszy ludzkiej .. 104
Postaci Niekochanej Adolfa Rudnickiego ... 108
człowieczeństwo niedokonane. Wiktor Ruben Jarosława Iwaszkiewicza . 111 (^Człowieczeństwo niespełnione. Cudzoziemka Marii Kuncewiczowej . . 115
Człowieczeństwo uwięzione w organiczności. Zazdrość i medycyna Mi- .,Ą--\ _^ chała Choromańskiego '1.124.1
.Ai Próba podmiotu absolutnego. Witold Gombrowicz ... J 28
(człowiek wobec pytania o sankcję. Bruno Schulz .. TW
Nieoczekiwana dojrzałość młodych krytyków. Bolesław Miciński. Ludwik
Fryde .. 146
7. O co chodzi w tej książce? ... 156
CZĘŚĆ II
1. Katastrofa wrześniowa. Wejście w piekło .. 168
Utrata wiary w słowo . 174
2. Świat opanowany przez Zło - jako źródło inicjacji. Rezerwy duchowe
młodego pokolenia . 180
Krzysztof Kamil Baczyński .'.. 180
Podmiot w stanie rozpadu. Tadeusz Różewicz . 186
387
X Gniew jako samoobrona przed schizofrenią. Tadeusz Borowski ... 194 ^Świadomość w stanie uwięzienia. Gustaw Herling-Grudziński 205
Granica spustoszenia duchowego. Pytanie o odpowiedzialność zbiorową ..."... 211
Wspólnota jako źródło pewności. Próby Świadectwa Jana Strzeleckiego . 219 Dlaczego miłość jest niemożliwa? jezioro Bodeńskie Stanisława Dygata . 224 Szansa odzyskania utraconego ładu rzeczy .. 228
3. "Zmęczenie" jako okoliczność wzmagająca pokusę. Podmiotowość oskarżona .. 233
Realizm jako strefa bezpieczeństwa 238
Niewyciszalny głos moralnego prawa. Dwa teatry Jerzego Szaniawskiego 240 ^Przeznaczenie dziejowe i los człowieka. Popiół i diament Jerzego Andrze- ^---- jewskiego -.- C-MU
Doktryna - gwałt na podmiotowości 244
4. Ferment. Warianty "innej prawdy". Próby suwerenności .. 250
Próby autorewizji .. 251
Powrót "do siebie samego". Mieczysław Jastrun 257
Wyniosła wolność wyobraźni. Zbigniew Bieńkowski ... 261
Domena suwerenności twórczej . 263
5. Jawność i myślenie uwikłane .. 267
Wejście w inny czas . 269
^Miron Białoszewski - czyli oswajanie rzeczy . 270
Jerzy Harasymowicz-czyli wejście w baśń . 274
Marek Hłasko - czyli krzyk pokolenia ... 275
Sławomir Mrozek - czyli świat zamknięty .. 280
6. Koniec wieku ideologii. Odnajdywanie fundamentów .. 292
Skuteczność władzy - i niepokój sumienia. Spowiedź króla - Hanny Malewskiej 296
Niezgłębiona wielorakość istnienia. Traktat poetycki Czesława Miłosza . 300
7. Przestrzenie zakorzenienia ... 309
jak sprostać klasykom? Pan Cogito Zbigniewa Herberta .. 309
Wiara klasycystów. Poezja Jarosława Marka Rymkiewicza . 314
Dramat uwłaszczonego chłopa. Tadeusz Nowak 321
Wysokie koszty wyłaniania się idei. Teodor Parnicki ... 331
Ukryty skarb: sens rzeczy. Powieść Andrzeja Kijowskiego . 336
Wierność cieniom. Julian Stryjkowski . 342
Bolesna pamięć. Tadeusz Konwicki 347
Mundus vult decipi. Kazimierz Brandys ... 353
8. Senność kontrolowana. Bunt młodych - raz jeszcze ... 359
Rafał Wojaczek - czyli cielesność 362
Programowanie ...' 365
Ryszard Krynicki - czyli pogonie, ucieczki .. 369
Stanisław Barańczak-czyli samorozpoznanie 370
9. Literatura naszego wieku 374
Indeks nazwisk 382