Dane szczegółowe książki
Historia Kościoła: Wczesne średniowiecze chrześcijańskie / Kumor, Bolesław (1925-2002); Katolicki Uniwersytet Lubelski. Wydział Teologii
Tytuł
Historia Kościoła: Wczesne średniowiecze chrześcijańskie
Wydawnictwo
Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 2001
Numer wydania
2 poszerz. i zm.
ISBN
8322809867; 832280881X
Hasła przedmiotowe
Nr tomu
2
Spis treści
pokaż spis treści
Okres I. PODSTAWY ŚREDNIOWIECZA
Zagadnienia wstępne. Podział epoki .................................. 7
1. Zakres terytorialny ....................................... 7
2. Twórcze współczynniki średniowiecza kościelnego .................. 8
3. Chrystianizacja kultury średniowiecznej ......................... 9
4. Podział średniowiecza kościelnego ............................. 9
Rozdział I. CHRYSTIANIZACJA I TWORZENIE PODSTAW ORGANIZACJI
KOŚCIELNEJ WŚRÓD NARODÓW GERMAŃSKICH ............... 11
§ 46. Dwie potęgi przyszłości. Frankowie i papiestwo ...................... 11
1. Chrystianizacja Franków ................................... 11
2. Dalsze losy Kościoła frankońskiego (do VIII w.) ................... 13
3. Papiestwo i wybitniejsi papieże tego okresu ....................... 15
§ 47. Chrystianizacja i rekatolicyzacja narodów germańskich ................. 18
1. Problematyka misji wśród plemion germańskich .................... 18
2. Nawrócenie Wizygotów. Kościół w Hiszpanii ...................... 20
3. Nawrócenie i rekatolicyzacja Ostrogotów i Longobardów. Kościół
we Włoszech ........................................... 22
4. Nawrócenie Burgundów. Wandalowie - Kościół w Afryce ............. 23
§ 48. Kościół na Wyspach Brytyjskich. Nawrócenie Anglosasów ............... 24
1. Chrześcijaństwo w Irlandii .................................. 24
2. Chrystianizacja Szkocji .................................... 25
3. Chrystianizacja Anglii. Nawrócenie Anglosasów .................... 25
§ 49. Misje anglosaskie wśród plemion niemieckich. Działalność misyjna
św. Bonifacego. Nawrócenie Niemiec ............................. 27
1. Działalność misyjna wśród Szwabów, Bawarów i Turyngów ............ 27
2. Działalność misyjna św. Willibrorda wśród Fryzów .................. 28
3. Działalność apostolska św. Bonifacego. Organizacja Kościoła w Niemczech . 29
§ 50. Związek papiestwa z Karolingami. Powstanie Państwa Kościelnego ......... 32
1. Wzrost autorytetu Stolicy Apostolskiej w sprawach politycznych ......... 32
2. Powstanie Państwa Kościelnego .............................. 34
203
Rozdział II. ŻYCIE SPOŁECZNOŚCI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ .............. 37
§ 51. Początki chrześcijańskiej kultury średniowiecznej ..................... 37
1. Końcowa faza antycznej kultury kościelnej na Zachodzie .............. 37
2. Początki chrześcijańskiej kultury średniowiecznej ................... 39
§ 52. Życie chrześcijańskie i działalność społeczno-charytatywna Kościoła ........ 40
1. Rozwój pobożności w epoce merowińskiej. Życie moralne wiernych ...... 41
2. Działalność charytatywna ................................... 42
Rozdział III. KOŚCIOŁY WSCHODNIE W VII i VIII WIEKU ............. 45
§ 53. Terytorialne ograniczenie chrześcijaństwa. Mahometanizm ............... 45
1. Mahometanizm, jego początki i nauka .......................... 45
2. Rozpowszechnienie się islamu ................................ 47
S 54. Sytuacja chrześcijaństwa pod panowaniem islamu (VII-XI w.) ............ 47
1. Kościół w Afryce i Hiszpanii ................................ 47
2. Chrześcijanie pod panowaniem Arabów na Bliskim Wschodzie .......... 49
§ 55. Wzrost tendencji separastycznych między Rzymem a Konstantynopolem. Życie
wewnętrzne Kościoła wschodniego .............................. 50
1. Rzym i Konstantynopol w VI-VIII w. .......................... 50
2. Rozkwit chrześcijańskiej kultury bizantyjskiej ..................... 53
§ 56. Obrazoburstwo na Wschodzie. VII sobór powszechny w Nicei (787) ........ 55
1. Geneza i przebieg walk obrazoburczych ......................... 55
2. Dalsze walki obrazoburcze za cesarza Konstantyna V Kopronima ........ 57
3. VII sobór powszechny w Nicei (787). Potępienie obrazoburstwa ......... 58
4. Przyjęcie uchwał soborowych w Kościele ........................ 59
Okres II. KOŚCIÓŁ I PAPIESTWO I JEGO STOSUNEK DO POTĘG ŚWIECKICH DO POŁOWY XI WIEKU. POLITYCZNY I KOŚCIELNY ROZŁAM W CHRZEŚCIJAŃSTWIE
Rozdział I. OKRES PRZEWAGI CESARSTWA NAD PAPIESTWEM. KOŚCIÓŁ ZACHODNI .............................
63
§ 57. Karol Wielki i Kościół. Odnowienie Cesarstwa Zachodniego. Renesans karoliński
1. Działalność polityczna i kościelna Karola Wielkiego. Nawrócenie Sasów . . .
2. Polityka włoska Karola Wielkiego. Wznowienie Cesarstwa Zachodniego . .
3. Opieka nad chrześcijańską Europą ...........................
4. Działalność kulturalna i społeczna Karola Wielkiego. Stosunek cesarstwa do Kościoła ...........................................
5. Osobowość moralna Karola Wielkiego .........................
§ 58. Cesarstwo i jego kryzys w IX w. .....................
1. Reformy kościelne za cesarza Ludwika I Pobożnego (814-840)
2. Kryzys kulturalny i polityczny Cesarstwa Karolińskiego ....
63
63
65
68
69
72
72
72
74
204
§ 59. Stolica Apostolska i jej autorytet w IX w. .......................... 76
1. Wzrost autorytetu papiestwa w IX w. ........................... 76
2. Obsada Stolicy Apostolskiej i organizacja kurii papieskiej ............. 78
3. Wybitniejsi papieże tego okresu .............................. 79
4. Sprawa Joanny papieżycy ................................... 82
§ 60. Saeculum obscurum - papiestwo pod przemożnym wpływem rodów rzymskich . 83
1. Kryzys polityczny i kulturalny zachodniej wspólnoty chrześcijańskiej ...... 83
2. Saeculum obscurum w Rzymie ............................... 85
§ 61. Początki Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Wyzwolenie papiestwa
spod zależności rodów rzymskich ................................ 87
1. Kościół w Niemczech. System ottoniański ........................ 87
2. Polityka włoska Ottona Wielkiego. Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego . 88
3. Wyzwolenie papiestwa spod zależności niegodnych rodów rzymskich ...... 89
§ 62. Początki reformistycznej działalności papiestwa (do 1073 r.) .............. 93
1. Papież św. Leon IX (1049-1054) i jego działalność reformatorska ........ 93
2. Kontynuacja reformy Kościoła za następców Leona IX (1054-1073) ....... 95
§ 63. Życie kościelne w krajach chrześcijańskiego Zachodu (IX-XI w.) .......... 97
1. Kościół we Francji ....................................... 97
2. Kościół w Hiszpanii ...................................... 98
3. Kościół na Wyspach Brytyjskich .............................. 99
Rozdziałll. MISJE W PÓŁNOCNEJ EUROPIE. CHRYSTIANIZACJA
NARODÓW SŁOWIAŃSKICH ................................ 101
§ 64. Misje chrześcijańskie w krajach skandynawskich ..................... 102
1. Chrystianizacja Danii ..................................... 102
2. Misje chrześcijańskie w Szwecji .............................. 103
3. Chrześcijaństwo w Norwegii i wśród Normanów .................... 104
§ 65. Misje Kościoła łacińskiego wśród Słowian południowych ................ 105
1. Nawrócenie Chorwatów .................................... 105
2. Chrystianizacja Słowenii ................................... 107
§ 66. Misje bizantyjskie wśród Słowian południowych ...................... 108
1. Chrystianizacja Serbów .................................... 108
2. Akcja misyjna wśród Bułgarów ............................... 109
§ 67. Nawrócenie Słowian zachodnich i Węgrów ......................... 111
1. Działalność apostolska św. św. Cyryla i Metodego na Morawach ......... 111
2. Nawrócenie Czechów ..................................... 114
3. Chrystianizacja plemion Słowiańszczyzny Połabskiej ................. 115
4. Chrystianizacja Węgier .................................... 117
§ 68. Chrystianizacja i organizacja Kościoła na Rusi ....................... 118
1. Nawrócenie Rusi ........................................ 118
2. Organizacja Kościoła na Rusi ................................ 119
205
Rozdział III. CHRYSTIANIZACJA POLSKI. BUDOWA POLSKIEJ
ORGANIZACJI KOŚCIELNEJ DO POŁOWY XI WIEKU ............. 121
§ 69. Pierwotna religia plemion prapolskich. Zagadnienie chrześcijaństwa
w państwie Wiślan ......................................... 122
1. Pierwotna religia plemion prapolskich .......................... 122
2. Chrześcijaństwo w państwie Wiślan ............................ 124
§ 70. Chrzest Polski. Budowa polskiej organizacji kościelnej do polowy XI w. ..... 126
1. Chrzest Polski w 966 r. i jego znaczenie ......................... 126
2. Budowa polskiej organizacji kościelnej do połowy XI w. .............. 127
§ 71. Kryzys i odnowienie chrześcijaństwa w Polsce. Życie wewnętrzne polskiej
wspólnoty chrześcijańskiej .................................... 132
1. Reakcja pogańska i działalność kościelna Kazimierza Odnowiciela ....... 132
2. Życie i działalność duchowieństwa. Pierwszy wiek świętych ............ 134
3. Akcja chrystianizacyjna wśród ludności ......................... 137
Rozdział IV. ORGANIZACJA KOŚCIOŁA I ŻYCIE CHRZEŚCIJAŃSKIE
NA ZACHODZIE ......................................... 141
§ 72. Struktura organizacyjna i władza w Kościele ........................ 141
1. Prymat papieski ......................................... 141
2. Metropolici, prymasi, wikariusze papiescy i patriarchowie ............. 143
3. Diecezje i ich organizacja wewnętrzna .......................... 145
4. Rozwój sieci parafialnej. „Kościoły prywatne" ..................... 147
§ 73. Służba Boża i życie religijne ................................... 148
1. Służba Boża ........................................... 148
2. Życie religijne wiernych ................................... 149
3. Kler i duszpasterstwo ..................................... 151
4. Sztuka kościelna ........................................ 152
§ 74. Życie obyczajowe wiernych i duchowieństwa na Zachodzie .............. 153
1. Życie chrześcijańskie wiernych ............................... 153
2. Życie kościelne kleru ..................................... 155
§ 75. Upadek i odrodzenie życia zakonnego ............................ 155
1. Reforma życia zakonnego w IX w. ............................ 155
2. Reforma życia zakonnego w X w. ............................. 157
3. Vita canonica ........................................... 159
§ 76. Kultura chrześcijańska X i XI w. Spory teologiczne ................... 160
1. Spory teologiczne na Zachodzie ............................... 160
2. Kultura chrześcijańska X i XI w. .............................. 161
RozdziałY. KOŚCIÓŁ WSCHODNI ............................... 163
§ 77. Kościół wschodni od zakończenia ikonoklazmu do sporów focjańskich ....... 163
1. Na drodze do wzajemnego wyobcowania ........................ 163
2. Patriarcha Ignacy (847-858) ................................. 165
206
§ 78. Spory kościelne za czasów patriarchy Focjusza. VIII sobór powszechny
w Konstantynopolu ......................................... 166
1. Pierwszy patriarchat Focjusza (858-867) ......................... 166
2. Drugi patriarchat Ignacego. VIII sobór powszechny
w Konstantynopolu (869/870) ................................ 168
3. Drugi patriarchat Focjusza .................................. 169
§ 79. Na drodze do ostatecznego rozdwojenia. Pozostałe patriarchaty na Wschodzie . 171
1. Kościół wschodni od końca IX do końca X w. ..................... 171
2. Ostateczny rozłam między obydwoma Kościołami .................. 173
3. Życie kościelne w pozostałych patriarchatach Wschodu ............... 176
§ 80. Życie wewnętrzne Kościoła wschodniego .......................... 178
1. Życie zakonne .......................................... 178
2. Kultura teologiczna. Sztuka bizantyjska ......................... 179
3. Herezje w Kościele wschodnim ............................... 181
§ 81. Kościoły przedchalcedońskie .................................. 182
1. Kościół nestoriański ...................................... 182
2. Kościoły monofizyckie .................................... 183
BIBLIOGRAFIA .............................................. 187
INDEKS NAZWISK ............................................ 193
Zagadnienia wstępne. Podział epoki .................................. 7
1. Zakres terytorialny ....................................... 7
2. Twórcze współczynniki średniowiecza kościelnego .................. 8
3. Chrystianizacja kultury średniowiecznej ......................... 9
4. Podział średniowiecza kościelnego ............................. 9
Rozdział I. CHRYSTIANIZACJA I TWORZENIE PODSTAW ORGANIZACJI
KOŚCIELNEJ WŚRÓD NARODÓW GERMAŃSKICH ............... 11
§ 46. Dwie potęgi przyszłości. Frankowie i papiestwo ...................... 11
1. Chrystianizacja Franków ................................... 11
2. Dalsze losy Kościoła frankońskiego (do VIII w.) ................... 13
3. Papiestwo i wybitniejsi papieże tego okresu ....................... 15
§ 47. Chrystianizacja i rekatolicyzacja narodów germańskich ................. 18
1. Problematyka misji wśród plemion germańskich .................... 18
2. Nawrócenie Wizygotów. Kościół w Hiszpanii ...................... 20
3. Nawrócenie i rekatolicyzacja Ostrogotów i Longobardów. Kościół
we Włoszech ........................................... 22
4. Nawrócenie Burgundów. Wandalowie - Kościół w Afryce ............. 23
§ 48. Kościół na Wyspach Brytyjskich. Nawrócenie Anglosasów ............... 24
1. Chrześcijaństwo w Irlandii .................................. 24
2. Chrystianizacja Szkocji .................................... 25
3. Chrystianizacja Anglii. Nawrócenie Anglosasów .................... 25
§ 49. Misje anglosaskie wśród plemion niemieckich. Działalność misyjna
św. Bonifacego. Nawrócenie Niemiec ............................. 27
1. Działalność misyjna wśród Szwabów, Bawarów i Turyngów ............ 27
2. Działalność misyjna św. Willibrorda wśród Fryzów .................. 28
3. Działalność apostolska św. Bonifacego. Organizacja Kościoła w Niemczech . 29
§ 50. Związek papiestwa z Karolingami. Powstanie Państwa Kościelnego ......... 32
1. Wzrost autorytetu Stolicy Apostolskiej w sprawach politycznych ......... 32
2. Powstanie Państwa Kościelnego .............................. 34
203
Rozdział II. ŻYCIE SPOŁECZNOŚCI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ .............. 37
§ 51. Początki chrześcijańskiej kultury średniowiecznej ..................... 37
1. Końcowa faza antycznej kultury kościelnej na Zachodzie .............. 37
2. Początki chrześcijańskiej kultury średniowiecznej ................... 39
§ 52. Życie chrześcijańskie i działalność społeczno-charytatywna Kościoła ........ 40
1. Rozwój pobożności w epoce merowińskiej. Życie moralne wiernych ...... 41
2. Działalność charytatywna ................................... 42
Rozdział III. KOŚCIOŁY WSCHODNIE W VII i VIII WIEKU ............. 45
§ 53. Terytorialne ograniczenie chrześcijaństwa. Mahometanizm ............... 45
1. Mahometanizm, jego początki i nauka .......................... 45
2. Rozpowszechnienie się islamu ................................ 47
S 54. Sytuacja chrześcijaństwa pod panowaniem islamu (VII-XI w.) ............ 47
1. Kościół w Afryce i Hiszpanii ................................ 47
2. Chrześcijanie pod panowaniem Arabów na Bliskim Wschodzie .......... 49
§ 55. Wzrost tendencji separastycznych między Rzymem a Konstantynopolem. Życie
wewnętrzne Kościoła wschodniego .............................. 50
1. Rzym i Konstantynopol w VI-VIII w. .......................... 50
2. Rozkwit chrześcijańskiej kultury bizantyjskiej ..................... 53
§ 56. Obrazoburstwo na Wschodzie. VII sobór powszechny w Nicei (787) ........ 55
1. Geneza i przebieg walk obrazoburczych ......................... 55
2. Dalsze walki obrazoburcze za cesarza Konstantyna V Kopronima ........ 57
3. VII sobór powszechny w Nicei (787). Potępienie obrazoburstwa ......... 58
4. Przyjęcie uchwał soborowych w Kościele ........................ 59
Okres II. KOŚCIÓŁ I PAPIESTWO I JEGO STOSUNEK DO POTĘG ŚWIECKICH DO POŁOWY XI WIEKU. POLITYCZNY I KOŚCIELNY ROZŁAM W CHRZEŚCIJAŃSTWIE
Rozdział I. OKRES PRZEWAGI CESARSTWA NAD PAPIESTWEM. KOŚCIÓŁ ZACHODNI .............................
63
§ 57. Karol Wielki i Kościół. Odnowienie Cesarstwa Zachodniego. Renesans karoliński
1. Działalność polityczna i kościelna Karola Wielkiego. Nawrócenie Sasów . . .
2. Polityka włoska Karola Wielkiego. Wznowienie Cesarstwa Zachodniego . .
3. Opieka nad chrześcijańską Europą ...........................
4. Działalność kulturalna i społeczna Karola Wielkiego. Stosunek cesarstwa do Kościoła ...........................................
5. Osobowość moralna Karola Wielkiego .........................
§ 58. Cesarstwo i jego kryzys w IX w. .....................
1. Reformy kościelne za cesarza Ludwika I Pobożnego (814-840)
2. Kryzys kulturalny i polityczny Cesarstwa Karolińskiego ....
63
63
65
68
69
72
72
72
74
204
§ 59. Stolica Apostolska i jej autorytet w IX w. .......................... 76
1. Wzrost autorytetu papiestwa w IX w. ........................... 76
2. Obsada Stolicy Apostolskiej i organizacja kurii papieskiej ............. 78
3. Wybitniejsi papieże tego okresu .............................. 79
4. Sprawa Joanny papieżycy ................................... 82
§ 60. Saeculum obscurum - papiestwo pod przemożnym wpływem rodów rzymskich . 83
1. Kryzys polityczny i kulturalny zachodniej wspólnoty chrześcijańskiej ...... 83
2. Saeculum obscurum w Rzymie ............................... 85
§ 61. Początki Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Wyzwolenie papiestwa
spod zależności rodów rzymskich ................................ 87
1. Kościół w Niemczech. System ottoniański ........................ 87
2. Polityka włoska Ottona Wielkiego. Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego . 88
3. Wyzwolenie papiestwa spod zależności niegodnych rodów rzymskich ...... 89
§ 62. Początki reformistycznej działalności papiestwa (do 1073 r.) .............. 93
1. Papież św. Leon IX (1049-1054) i jego działalność reformatorska ........ 93
2. Kontynuacja reformy Kościoła za następców Leona IX (1054-1073) ....... 95
§ 63. Życie kościelne w krajach chrześcijańskiego Zachodu (IX-XI w.) .......... 97
1. Kościół we Francji ....................................... 97
2. Kościół w Hiszpanii ...................................... 98
3. Kościół na Wyspach Brytyjskich .............................. 99
Rozdziałll. MISJE W PÓŁNOCNEJ EUROPIE. CHRYSTIANIZACJA
NARODÓW SŁOWIAŃSKICH ................................ 101
§ 64. Misje chrześcijańskie w krajach skandynawskich ..................... 102
1. Chrystianizacja Danii ..................................... 102
2. Misje chrześcijańskie w Szwecji .............................. 103
3. Chrześcijaństwo w Norwegii i wśród Normanów .................... 104
§ 65. Misje Kościoła łacińskiego wśród Słowian południowych ................ 105
1. Nawrócenie Chorwatów .................................... 105
2. Chrystianizacja Słowenii ................................... 107
§ 66. Misje bizantyjskie wśród Słowian południowych ...................... 108
1. Chrystianizacja Serbów .................................... 108
2. Akcja misyjna wśród Bułgarów ............................... 109
§ 67. Nawrócenie Słowian zachodnich i Węgrów ......................... 111
1. Działalność apostolska św. św. Cyryla i Metodego na Morawach ......... 111
2. Nawrócenie Czechów ..................................... 114
3. Chrystianizacja plemion Słowiańszczyzny Połabskiej ................. 115
4. Chrystianizacja Węgier .................................... 117
§ 68. Chrystianizacja i organizacja Kościoła na Rusi ....................... 118
1. Nawrócenie Rusi ........................................ 118
2. Organizacja Kościoła na Rusi ................................ 119
205
Rozdział III. CHRYSTIANIZACJA POLSKI. BUDOWA POLSKIEJ
ORGANIZACJI KOŚCIELNEJ DO POŁOWY XI WIEKU ............. 121
§ 69. Pierwotna religia plemion prapolskich. Zagadnienie chrześcijaństwa
w państwie Wiślan ......................................... 122
1. Pierwotna religia plemion prapolskich .......................... 122
2. Chrześcijaństwo w państwie Wiślan ............................ 124
§ 70. Chrzest Polski. Budowa polskiej organizacji kościelnej do polowy XI w. ..... 126
1. Chrzest Polski w 966 r. i jego znaczenie ......................... 126
2. Budowa polskiej organizacji kościelnej do połowy XI w. .............. 127
§ 71. Kryzys i odnowienie chrześcijaństwa w Polsce. Życie wewnętrzne polskiej
wspólnoty chrześcijańskiej .................................... 132
1. Reakcja pogańska i działalność kościelna Kazimierza Odnowiciela ....... 132
2. Życie i działalność duchowieństwa. Pierwszy wiek świętych ............ 134
3. Akcja chrystianizacyjna wśród ludności ......................... 137
Rozdział IV. ORGANIZACJA KOŚCIOŁA I ŻYCIE CHRZEŚCIJAŃSKIE
NA ZACHODZIE ......................................... 141
§ 72. Struktura organizacyjna i władza w Kościele ........................ 141
1. Prymat papieski ......................................... 141
2. Metropolici, prymasi, wikariusze papiescy i patriarchowie ............. 143
3. Diecezje i ich organizacja wewnętrzna .......................... 145
4. Rozwój sieci parafialnej. „Kościoły prywatne" ..................... 147
§ 73. Służba Boża i życie religijne ................................... 148
1. Służba Boża ........................................... 148
2. Życie religijne wiernych ................................... 149
3. Kler i duszpasterstwo ..................................... 151
4. Sztuka kościelna ........................................ 152
§ 74. Życie obyczajowe wiernych i duchowieństwa na Zachodzie .............. 153
1. Życie chrześcijańskie wiernych ............................... 153
2. Życie kościelne kleru ..................................... 155
§ 75. Upadek i odrodzenie życia zakonnego ............................ 155
1. Reforma życia zakonnego w IX w. ............................ 155
2. Reforma życia zakonnego w X w. ............................. 157
3. Vita canonica ........................................... 159
§ 76. Kultura chrześcijańska X i XI w. Spory teologiczne ................... 160
1. Spory teologiczne na Zachodzie ............................... 160
2. Kultura chrześcijańska X i XI w. .............................. 161
RozdziałY. KOŚCIÓŁ WSCHODNI ............................... 163
§ 77. Kościół wschodni od zakończenia ikonoklazmu do sporów focjańskich ....... 163
1. Na drodze do wzajemnego wyobcowania ........................ 163
2. Patriarcha Ignacy (847-858) ................................. 165
206
§ 78. Spory kościelne za czasów patriarchy Focjusza. VIII sobór powszechny
w Konstantynopolu ......................................... 166
1. Pierwszy patriarchat Focjusza (858-867) ......................... 166
2. Drugi patriarchat Ignacego. VIII sobór powszechny
w Konstantynopolu (869/870) ................................ 168
3. Drugi patriarchat Focjusza .................................. 169
§ 79. Na drodze do ostatecznego rozdwojenia. Pozostałe patriarchaty na Wschodzie . 171
1. Kościół wschodni od końca IX do końca X w. ..................... 171
2. Ostateczny rozłam między obydwoma Kościołami .................. 173
3. Życie kościelne w pozostałych patriarchatach Wschodu ............... 176
§ 80. Życie wewnętrzne Kościoła wschodniego .......................... 178
1. Życie zakonne .......................................... 178
2. Kultura teologiczna. Sztuka bizantyjska ......................... 179
3. Herezje w Kościele wschodnim ............................... 181
§ 81. Kościoły przedchalcedońskie .................................. 182
1. Kościół nestoriański ...................................... 182
2. Kościoły monofizyckie .................................... 183
BIBLIOGRAFIA .............................................. 187
INDEKS NAZWISK ............................................ 193